장음표시 사용
91쪽
8s A P Ο L o G Ι Α. ubi pariter certus est, pergat mecum: ubi haesisas, quaerat mecum; ubi errorem suum cognoscit , r deat ad me; ubi meum, moneat me.
Sacro-sanctae & inenarrabili Trinunitati gloria, honor & benedictio in omnia seculorum secula.
92쪽
De paradoxis & erroribus novae
Continens s defendens contra Novatores,
veneranda antias itatis re Peripatetica Phιώμ- .phia sentent mDE FORMARVM ORIGINE: Ad cujus positiones sub praesidio
IOANNIs FREI TAGII M. D. Respondit
Henricin melman Groningens Med. candid. THESIS I.
Vlcherrimam & verissimam venetrandae antiquitatis de rerum gene- ratione sententiam , neotericorum quorundam perculsus ratiociniis, evertere & exilio damnare conatur Clariss. D. Sennertus, asserendo, ex potentia materiae formas materiatorum non educi,
sed mediante semine, cui in prima creatione inditae, per traducem propagari instar luminis a lumine accensi vel animae canis divise & propagats per semen Duplici illas potestate insignitas esse: quarum prima est, quod sui sint omnes multiplicativae., secunda, quod sibimet ipsis fabricent domicilium, & mate-- F riam
93쪽
88 DIs PUTATIO Lriam ad incolatum & informationem recipiendam praeparent & disponant. Animam seu formamiransferri cum semine , quod materiarum formae cum ipsa materia sint divisibiles , ad modum quo plantae particula avulsa terraeq; indita secum transportat animam , qua similem producit. Animalia tantum per semina deportantia formam animalis generatricem,aut ex eo quod semini respondeat,generari ; plantas non tanxum per semina, sed & per Tamos avulsos , per radices,aliosque propagationis modos nasci & propagari. Animam sui domicilii formatricem necessario esse in semine ex actionibus& facultatibus illi soli competentibus, quae a calore nativo nec proficisci, nec inesse eidem possint, demonstrat, quod nihil supra suam agit virtutem, nullumque accidens agat nisi per vim substantiae. Vide Sennert. de Galen. cum Chym .consensu& diss.c.9.& 1 a. mixti simplicis eundem,qui sit animalis generandi, modum tradit, libro citato,diversam tamen formarum propagandarum rationem admittere etiam videtur,in epitome naturai. scient. lib. I. c. I. Videlicet illam qua alia aliam expellendo,scipsam pro
II. Hanc sententiam oculatius paulo inspicere operae pretium fuerit, veritatem enim principiorum impugnare, barbariem aut ruinam bonis artibus minatur.
III. Hactenus indubitatae veritatis regula mir, causarum alias esse internas alias externas, quarum hae sint materia & forma essentiam rei constituenteS, illae essiciens & finis , quatenus tales, eandem non infredientes. Effcientium causarum sive univoca
94쪽
DE PARADox Is SEcTAE SAN. 89 sive aequivoca fuerit, nulla unquam ingreditur es sentiam effecti. Animalia enim univoce generantia, nec ex sua propria materia, neq; ex sua Arma producunt semen , unde animal prosatum, sed ex cibochylum,ex chylo sanguinem , ex sanguine semen, in quo Potentia proxima ad animal. Illud a substantia efficientis, nec quoad materiam, neque quoad formam abscinditur vel dividitur, sed generatur abessiciente , exsanguine & spirituum mixtura intestibus a natura deliinatis ut generandi materiam conficiant. Si vero hoe i forma efficienti partienia , ex Um corpore in corpm seminis transeat aecessum foret, formam persi primo esse divisibilem, quod nec pars nec ma teria corporis fuerit simen. Recte proinde Titelman. lib.8. naturai. philosoph. c. IO. inquit: Effectus Operationis virtutis generatius est extra subjectum ipsus potentiae. Potentia nutritiva & augmentativa, ipsa suum individuum in quo est, nutrit & augmentat. Nulla autem res per potentiam generativam seipsam generat,sed aliud distinctu individuum simile
tamen secundum, pectem. Haec speciem propagat, illae conservant & ad generationem tanquam aa finem ordinantur. Homo propagat speciem seu hominem , non individuum, alioquin se ipsummet propagaret. Petrus non generat nec producit
eundem Petrum seu se ipsum, sed sui speciem, hoc
est hominem in individuo existentem alio. uuocirca non siuae propria essentia seu forma partici aDone generat, sedper suam formam tanquam causem flarentem. . Forma si ab essiciente immediate generetur& transeat cum semine, ut ex eo sibi domicilium e struar, principia generarentur;atqui de natura prih-
95쪽
so D I S P v T A T I o I. cipiorum est, non generari vel corrumpi, sed principati.& Arist. lib. I. Phys auscul.c. I. ait, omne quod generatur est compositum. Labareti. lib. de generat. & interit.c. . inquit proprie dici totum compositum generari & interire, non formam vel materiam, si non nimis large loqui velimus. Et Boclin. lib. s. Theat. natur. Hi st. 79. nec materiam nec formam generari, sed totum ex utroque mistum. Sed concedamus propius & premamus arctius.
V. Omne quod fit, fit ex aliquo quod est in potentia. Nihil vero reducitur ex actu ad potentiam, nisi ab ente exsistente in actu: si enim sit aliquod ens exsistens in potentia, id ab alio existente in actu re duci debet, cum nulla potentia se ipsam actuare possit;& quod fit, id actu nondum est sed ad actum aspirat; quod vero facit id omnino actu necessarium est esse. Nisi enim una & eadem res dicenda sit actu esse &non ess e,fatendum est quidquid fit,ab alio fieri. Hactenus illud primae divinatque scientiae immotum exstitit oraculum &principium, cui & nos inniti aequum est. VI. Forma cum speciem propagat, suique similem producit ita cum illis loqui fas st) induit ratio nem causae efficientis: generat itaque, sibi simile ex alio quod potentia tale erat. Nulla enim forma re rum speciem profert, , quatenus se ipsam ex hoc sub jecto transferendo migrat in aliam materiam aut subjectum,sic enim statuere est metempsychosin Pithagoream reducere; nec quatenus sui particulam, in aliam, extra suum subjectum, transfundit male riam , sic enim ipsa primo foret divisibilis & quanta; semen enim non est pars animata animae seminantis
96쪽
DA PARADox Is SECTAE SE N. 9Iuna st eadem a quo avellatur tanquam surculus ab arbore, siquidem non magis animatum semen est quam sanguis, nec pars corporis proprie dicta: Necessum itaque est, ut se propaget similem sui producendo, tanquam causa efficiens: atqui haec non inis greditur effectum, ut causa interna & constitutiva pars essentiae. Ex forma enim & materia parentum non nascitur proles, sed generatur, tanquam ab eiu- ciente sibi similem procreante, ex principiis non ex propria sua essentia delibatis aut divisis, tanquam particulis. Generatio itaque sit cum parentes pro- ducunt semen prolificum, habens potentiam for- mae ad speciem sui similem. Illa forma nondum actu generata est, sed haeret in potentia seminis excipe animam rationalem uti in ovo actu non est forma
pulli, sed proxima potentia ad eundem. Sufficiti
men a generante talem accipere potentiam ut externo quovis adminiculo convenienti, possit in actum perduci. Ovum leni caloris fotu actuatur, & generatio perficitur, ubi semen aequali potestate praeditum, est genitum, quo producto, & in suo loco ,idelicet matrice commoda asservato, atque superstite, ipse generans interire potest. Quod si a calore dc
virtute uteri in actum ducatur, non dicendum sormam esse generatam a calore, vel ab accidente substantiam produci. Erat enim in potentia proXima, quae est ratio dispositae materiae propinquissimae, talem importans necessitatem , ut accedente calorisDpera,atque convenienter adjuvantium actione forma ei propria & debita,non alia qualiscunque,emer
gat di exsurgat. Quod in semine potentia est ad ani- Ram id ab anima habet, videlicet illam constitutio
97쪽
set D Is PUTATI. I. nem, ut potentia in eo sit proxima ad animalis for mam, quam ut adipistatur, non est amplius istius animae praesentia opus, a cujus virtute eam habet; sed suffcit in commodo loco vim plasticam ab anima inditam suscitari, foveri, ipsamque potentiam in actum deduci, quod semini animantium accidit in ut gro, di stirpium in terra. VII. Actu formas a generante propagari qui statuunt, dicant an a formis emcientium 1int separatae tanquam portiones, vel in subjecto aliquo sputa semine genitae,aut erunt ex nihilo. Primum non procedit ex allegatis causis; secundum si admittis,forma in semine erit actu exsistentiali, re non exsistente. Inovo erit forma ovi per quam exsistit, ultimata & forma pulli existentialis atque ultimata pullo non existente, eritque & substabit res una & eadem duobus actibus specificis& ultimatis. Baelinquitur proinde ex nihilo quod absurdum vel ex potentia materiae formas proferri. Verum duas formas specificas non posse esse in eadem materia, immobile est veritatis ab omni antiquitate principium. Nulla siquidem forma materiatorum ultimata, in re aliqua esse potest, ubi non informet, & uti extra eandem non existit, sic ubicunque in eadem est,informat. quod sorma & formatum sint tempore simul, juxta verioris philosophiae antiquissima decreta, & principia irre fragabilia , & quod sit actus rei quae facit ut rcs sit in actu;si enim praesente existentiali& ultimata forma, res sit adhuc informis, res eadem simul non erit &actu erit. Vbi itaque forma tanquam in sub ecto est, ibi informat: Extra se generat ut etaiens, non ex se, neque in se.Ex formae per sui multiplicationem propagatione
98쪽
DE PARADox Is SECTAE SE . nPagatione sequetur hoc, quod ex ovo non fiet pul- Ius sed ovum, quemadmodum ex cane canis, & ex cibo non fiet chylus sed alius, ex chylo non chymus vel sanguis, sed chylus.
VIII. Statuere omnium rerum generationem fiexi per semina tanquam formarum traduces,est aequi voce agentes causas a generatione , & omni amista
inanimata a generatorum censu excludere, mutuamque elementorum transmutationem negare. Nullum siquidem exanime producit semen, ni si quisl pides & saxa vivere, juxta Paracelsicam absurditatem defendere & amplecti sustineat. Ab aequivoce agentibus causis generata, primo nonnihil dispiciemus, de caeteris in progressu latius agetur. . IX. Si in sterquilinio vi caelestis operationis generatione aequivoca producitur forma,ea vela coelo i fundetur, vel ejus virtute ex potentia materiae generabitur: a Coelo si dimittatur,erit ibidem formarum congeries ad inferiores ablegandarum, quae per se necessario sint incorruptibiles ad instar animae ra itionalis, sine materiae consortio exsitiere potentes, quaeque materia recedente cum eadem non intercidant , quod ante ejus congressam exstiterint nec quicquam adversi habeant a quo corrumpantur cum formis nihil sit contrarium. Omne enim quod intercidit a contrario vel potentiore perit. ς sQuinimosi perirent,in nihilum redigerentur, si quidem non redeant in potentiam materiae Elemenataris, cum ex ea non exsurrexerint. Atqui uti nulla res ex nihilo generatur, ita quoque nulla in nihilum redigitur. Aut forma Coelo oriunda erit, &sic forma erit divisibilis ia& cadum erit forma inseriorum,
99쪽
' Drs PUTATIO Lquod philosophia sana non admittit e relinquitur
proinde materia in qua vel antea actu erant formae, vel ex cujus potentia educebantur. Actu formam scarabaei in sterquilinio esse absurdum est, sequitur enim equum generare sermas scarabaei , & consequenter scarabaeum, uti canis canem juxta Scalig. &Themistiunt, neque est quod dicas in generatione murium ex quisquiliis, ranarum ex limo, & scarabaeorum ex sterquilinio primo aliquid generari quod semini simile sit; quaeretur enim a qua Arma inferiorum id fiat, an non a coelo quae hoc pacto & materiam praeparat & formam educitλ Ex quo pariter Iiquet, formarum propagationem per semina, a principio continua serie generantia, intercidere. X. Superest igitur ut admittatur formas ex po tentia materiae produci , vel explicetur commode unde oriantur. Neque enim ex nihilo fiunt aut in nihilum rediguntur, neque ex Coelo sunt, neque ex aliarum divisione aut particulatione. Agedum nega ex potentia materiae eas exsurgere & semper ab exsistente priore alia dividi r quae itaque forma ignis hoc
elemento prior eam ex materia prima produxit. Neque enim hanc ex supra allegatis negare,neque subjectum mutationis inficiari possumus. Dic ab initio a creat e ex eadem formata, cur non ex ejus poteritia elementorum formae primitus vi creatoris pro ductae uti animantium animae ex Elementisὸ Negar Vero non potes mutuam eorum transmutatio
nem, an itaque ex aere generatur ignis, quia antea triaere erat forma ignis, uti forma canis in semine canis sibi materiam praeparans p Hic nova generationis ratio comminiscenda , videlicet formarum
100쪽
mutua expulsio aut propagatio , de qua postea. XI. Metalla gemmasque hinc inde rec ens generari ubi nulla praefuerint, & herbas hinc indenasti, quarum species ibidem seminantes ante non exstiterint, nec ipse autor negat, allegato, de Gai. cum Chym. consen.& dissens libro, & experientia atque observatio oculo tenus testatur. Si itaque virtus coelestis est cause mixtionum & generationis aequivocae, tam earum rerum quae sine emine generantur uti ipse Sennertus testatur in Physica sua, ubi asserit, generationis misti causim generalem esse coelum, pro ximam vero actionem duarum qualitatum quam quae semen producunt, eoque mediante speciem propagant, si materiam sterquilinii, limi &quisquiliarum animare & informare valeat,quidni posset&mixta inanimata & lapides & metalla formare. Si lapis generatur in vesica, vermis in intestinis & quali bet corporis parte & in ulceribus, cur non metalla de novo vi caelestium alibi exsurgant ρ quis coelum, quod Scaliger dicit esse omnia potestate essiciendi, MFac privabit virtv ei' quis materiam potentia reci- εpiendi hanc formam. - . XII. Clariis. Sennertus lib. de Gai.cum Chym. consen. & dissi fol. s s 2.inquit. In rerum propagatiope, specifica requiritur forma, quam elementorum concursus & mistio temeraria praestare non potest. Forma ergo & anima cujuscunque rei architecta, α primus motor in mistione est anima & forma cujus que rei. HactenuS ille. . XIII. Formam autem hanc effcientis formae pomtionem esse, ab eaque divisam, & per traducem semineum, vel quod huic respondet, propagatam; uti anima