장음표시 사용
101쪽
DE PARADox Is SECT AE SEN. 99 necessarias, eadem generabit. OmneS porro ex hoc formas, quae ex cibo consequenter prodeunt in eo praefuisse oportebit statuere. Non enim de novo generantur per generationem novi misti, siquidem non generatur chylus, quia generatur chylus, sed chylus generatur ex cibo, quia in cibo erat forma chrii, uti forma seu anima canis in semine canis, &ex chylo sanguis,quia in chylo forma sanguinis, at que sic deinceps. Aut si vis ab anima calore viscerum haec generari, dic unde forma chyli, chymi, sanguinis, seminis. Si ex tua opinione per propagationem 'sermarum prae existentium, quaenam anima vel forma ex sui divisione eam informabit' ex potentia itaque materiae educi necessum erit, alioquin sequetur in materia adhu exsistere omnes istas formas, quae ex eadem prodire aut exsurgere possint. Sub forma cibi non peribit forma chyli, nec sub hujus forma chymi, quia ad hujus generationem superstitem illam esse oportebat. In tritico erit forma tritici & chyli &Vermis, & tandem, quod vere Paracelsicum est, erunt omnia in omnibus, aut formae & semina vel en sentiae ex Iliado & abysso vel Orco Bombastii in hanc mundi scenam venient, personasque assument, Scorpora sibi fabricabunt. Sed quid hoc aliud est, quam damnatam Paracelsi haeresin, novis palliatam rationibus reducere , &'intiquatos errores in fraudem scientiarum, & perniciem studiose juventutis, recentibus incrustare absurditatibus' XV. Generatio autem omnis est a causis aequiis vocis vel uni vocis. Has propagatione formarum per semina, aut per id quod semini respondet,generari Ilsirit D. Sennenus, quo pacto quercus quercum RG canis
102쪽
98 D 1 s P V T A T I o I. canis canem producit. AEquivoca generatio fit, cum agens non producit sibi specie simile, &siccoelum eli omnia potestate agendi, dictante Scaligero.Nulla autem perficitur univoca, nisi accedat aequivoca: a coeli directione est omnium rerum generatio &r corruptio;illud tanquam agens uni versale omnia inferiora generat ,mutat, producit,& sine illo nihil fit
in inferioribus. Quo pacto ad generationem cum rerum mistarum tum animatarum vel mediate va immediate agat aut concurrat calor coelestis, es ementarem , vel nostrum innatum dirigens, mistiones ac generationes operans & promovens, Zabarella luculenter docet lib.de calore caelesti& passim in libris
de rebus naturalibus. Is immediate calorem elementi, directum tamen asuperiore omnes rerum inferarum mutationeS gubernante,ait,producere formam misti inanimati, ut vero animal generetur accedere oportere externum principium,nempe coelestem atque divinum : Formae inquit lib. de mente hym .c. 9. inanimatorum de materia educuntur ab agente elementari: nam calor elementaris in generatione missi locum habet agentis in educenda forma misti de po testate materiae,sed anima non potest a facultate elementari produci; quare principium habet activum
externum , nempe coeleste atque divinum : causam
agentem in ploductione olanium partium animae, resert Arist . in facultatem coelestem, hoc est astrorum vires,quas etiam inquit inter se dissidere, majore & minore nobilitate, prout etiam animat nobilitate discrepent; in hanc igitur causam agentem idem resert productionem animarum Arist. Nam anima
liaquae ex p utri materia generantur, ibide m asserit tali
103쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. 9stali coelesti principio generari, illa vero quae per propagationem & ex semine gignuntur, inquit, habere in ieminibus facultatem generatricem a coelestibus corporib. inditam,quam dicit esse calorem, non quidem clementarem & igneum, siquidem calor igneus non est productivus viventis, sed calorem coelestem& a coelo impressum, proinde referentem naturam quinti Elementi, cum ab eo proveniat, & tanquam illius instrumentum est productivus animalis: agit
enim semestum virtute propria tanquam agens proximum, tum etiam virtute coelesti tanquam instrumentum caelestis agentis,& hac ratione dicitur in semine inesse principium activum, ab ipso separatum, hoc est rectum & gubernatum ab agente separato. unde dici solet:Sol & homo generant hominem;propria enim ipsius seminis virtus, non potest alia esse
quam clementaris, quum semen ex elementis constet, nam haec quoque virtus suam astionem contribuit, sed ad animalis generationem nullius esset mo menti sine altera quam semen a coelo accipit,qua ratione partes animae, praeter rationalem, ita producuntur a coelesti illo principio , ut de potestate materiae ab eo educantur.
XVI. Idem lib. de calore coelesti c. ultimo ex Arist. docet, calorem seminibus insitum trabere vim generandi animal, proinde non es ementarem esse, sed coelestem ac di vinum, siquidem calor igneus nullum animal generet i unde quidam collagerunt cinquit specie distinctos esse calorem igneum & calorem vitalem, sed decepti sunt, quia diversa quidem sunt principia agentia, quae calore utuntur, sed ipsa caloris natura est ejusdem speciei r ignis enim non G et potest
104쪽
potest animal generare, neque animam de materia educere per calorem, quia non potest agere supra proprias vires at coelum & virtus vitalis coelo proportione respondens, potest per calorem generare animal. Calor clementaris in mistione agit in siccum &humidum, ea regit S unit, & mistionem absolvit,&formam misti educit: at non educit animam, haec Enim eget agente supereminente naturam es ementarem, quale est coelum & anima seu virtus vitalis coelo proportione respondens. . XVII. In ipsa elementari materia, ex qua haec corpora generantur insitum est acti viam principium , nempe calor es ementaris, a quo absolvitur mistio &educitur forma misti,quemadmodum etiam a virtute es ementari educitur de materia forma es ementi, quando ab aliquo elemento convertitur in naturam suam aliud corpus: & quam vis.ad has quoque mutationes concurrat coelum, & agens universale,non tamen ut agens proximum & immediatum,nam proximum agens est vis Elementaris. hactenus Zabarella. Ex quibus omnibus liquet coelum aequivoce generare omnia mista in animata , seorsim exsistentia, &m ista animata calore coelesti ex semine, & demum immediate non ex semine, sed elementis, uti ex limo ranas, & quisquiliis mures. XVIII.Vnde scite Scaliger Exc.6.no. 3. Pendere haec
nostratia exsuperioribus , propter aequivocam connexionem, non propter uni vocam effectionum comis munionem. Sunt enim superiora quasi formae conservatrices inferiorum; quia haec ipsa causa causarum tuetur ea quae fecit, per ea quae fecit. Iccirco nos moveri quia moventur illa , dc vivere nos quia vi-
105쪽
D Ε Ρ Α R A D ο κ 1 s S E c T AE S E N. IOIvunt illa, & esse quia sunt: Et hac ratione ab Aristotele dictum esse, quod sol & homo generent hominem. Coelum itaque ad omnium rerum generationem, ut agens universale&aequivocum concurrit,
idque mediate, ut in iis quae ex semine generantur, vel immediate ut in opificio animalium ex limo quis quiliisve productorum , ut frivole assignetur omnis generationis potestas & ordo,tam simpliciter mistorum quam; animatorum, animae vel formae prae istenti in materia rei generandae. Scite proinde Scaliger Exerc. c. l.no. I 8. ait falsum esse, omne quod gemneretur ab anima generari:neque selam animam mi
stere, quod & calor solis misceat , & calor ignis misceat. Quocirca etiam quaerere, quid rerum ortus &obitus in his inferioribus moderetur, quid tantillo terrae tantu aquae misceat, numquid est naturam naturan em,seu caeli universale potentiam & coelorum
astrorumq; ingentia & potentissima corpora virtute agendi in haec inferiora spoliarei' Quid est in universo quod reru mistiones & generationes dirigit ac regit'an natura particularis & bruta,num vero illa intelligens & omnia dirigens ' bos in Venerem fertur non sua intentione, neque ut species propagetur &conservetur,sed fine & cosilio universi dirigentis naturam bovis,per suas qualitates, quas ut peculiares ad hoc indidit ita certis teporibus eas excitat. Opus na-iurs est opus Intelligentiar,&natura particularis non agit fine suo,sed fine universi,& causarum particularium infimarumq; potestas,a prioribus,superioribus& uni versalioribus dependet, causa enim posterior git virtute prioris, & subalternatim ascendendo,' donec ad primam omnium deveniamus, quδ pul-
106쪽
xor D I s P v T Α Υ I I. A. cherrima connexione, ab una & ad unam omnia; dependent omnia , seu tota rerum omnium series. In inferiora autem potissimum per rerum generationem conservantur. Formis vero particularibus proclivitatem sese propagandi, rerum generationem & inteΘritum moderanai & conservandi , universumque is& ne quid in specie deficiat, moderandi & admini strandi virtutem assuere, est pulcherrimum hunc a Deo ordinem institutum turbare aut convellere, philosophicas disciplinas& veritatis regulas pessun- dare, artium studia corrumpere, ad Paracelsicam barbariem inclinare juventutem,& sensim ad ea clugParacelsi mystae & fratres rosei pone sequuntur, Videlicet atheismum, aliaque errorum plaustra, Viam
XIX. Materia prima uti formarum ita & qualita tum est expers, &ad omnium illarum recept nemaequalem habet respectum. Qualitates quoad sui originem per formam generantur in materia, quoad subiectum & inhaerentiam, non sunt proprie in materia, nec in Erma, sed in toto, ex materia & forma constante Proinde in materia prima non. potest ex qualitatibus generari forma, uti inferebat D. Sen-nertus in lib. de Gai. cum Chym. consensu & dissen su,quia oportuit praefuisse formam cujus vi genitae& productae sint qualitates. omnis substantia prior est sal saccidentibus, ut causa suo effecto. Inanis itaque & frivolus est discursus degeneratione ex qualitatibus quod formas sequantur, uti quantitas materiam. Proinde potentsa in materia prima non est
qualitas vel dispositio qualitativa, quae sit accidens, sed in ipsius entitate consistit, & cum quaeritur a quo
107쪽
Dn PARADox Is SE OTAE SEN. Iosactuetur x Vel in actumdeducatur, animus ad primam & secundam est inflectendus. Ex potentia primae formas elementorum eductas esse , dc haec elementa materiam esse secundam , ex qua res Omnes generentur, vetus est & orthodoxa sententia. Materia prima recipit formas elementorum, ex quorum mixtione corpora caetera,videlicet mista inanimata& animata, vegetabilia, animaliaque omnia gene
xantur. Haec autem elementaria corpora miscentur,
vi & actione mutua qualitatum primarum, quibus excellenter insignitae sunt, in quo opere calor primas tene humidumque cum sicco unit, determinat massamque penetrando ad coalitum, per minima-xum sensuique imperviarum partium juxta positionem, elementa componit,ut unum aliquod fiat consequens, & indipiscens potentiam ad formam istam propter quam fiebat mistio.Neque tamen dicendum solas ibi agere qualitates & mixtionem formaeque eductionem perficere : siquidem non ipse sol e agunt,sed directae a formis a quibus dependent,poti sesimum vero gubernatae virtute superiorum, ad actu haec in seriora ducente, mistiones generationesque
moderante, & ut tantum terrae tanto aquae misceatur procurante, & ut ex mistorum coagmentatione
forma corpus definiens, eique suum esse proprium largiens,& in certa rerum classe, qua ab aliis specifice differat, statuens, exoriatur, perficiente. X X. Ex elementis hac ratione omnia sublunaria quo ad materiam & formam animam humanam excipe) generari ex eo patet, quod omnia vicissim in Elementa resolv ntur, ex quo pariter conspicue al- lucet, elementorum formas in mistis non perire, sed
108쪽
,o DIS PUTATIO I. in his materiae quandam vicem sustinere. Cum autem in re mista 3c ex elementis genita, plus sit quam elementa , alia enim inest natura in mistis & mistorum
corporibus ex elemenxis ortis, qua & ab elementis mi1iisque elementatis, ex quibus nata sunt, caeterisque reb. invicem disterunt, quae ipsis essentiam definit & constitu it, actumque clim essentiae tum existentiae largitur, qua ratione gomma differt a metallo, & lapis ab herba. Est enim materia ens in potentia contrahibilitatis per formam, sequitur per misi uram aliquid genitum, quod altioris sit naturae quam
Elementaris, quod est misti, rerumque ex elementorum mistione mistorumque remistione resultansforma. Rem autem tot subiremistiones, ut nobiliores acquirantur formae, ex naturae ordinata stataque agendi lege patet. Natura non statim ex materia priama, neque primo & immediate, ex elementis generat animal, sed multis intercedentibus mistionibus , quarum priores fiunt propter posteriores, ut nobi liores producantur rerum essentiae; per varias siquidem mistiones, variaque rerum contemperatione
materia se disponitur, ut nobilissimae formae fiat capax subjectum.
Tot enim formas mistorumseremistionesque missorum subit, ut tandem nobilissimam quam natura intcndit, adipiscatur. Vnde formae animalis, & demum humanae nobilissimum esse subjectum, & hoc supremum mistionis gradum esse indeptum , philosophi perhibent. Ex elementis enim nascuntur musta,ex mistis vegetabilia, ex vegetabilibus cibaria, ex his chylus, ex chylo sanguis, cxsanguine semen, ex semine & sanguinei partes corporis organici, formam
109쪽
mam cum animantium tum humanam recipie
XXI. Fiunt itaq; ictae missiones & mistorum remistiones non frustra, atque uti primorum corporum elementarium formae di qualitates no abolentur, sed in misto sub aliena forma materiae quandam vicem sube tes permanent, ita & dispositiones & mistorum priores qualitates sub ultimatis postremo miliorum formis nobilioribus , non ita plane exspirant, & uti propter rerum nobiliorum generationem variae fiebant mistiones ita qualitates novae per novas formas acquisitae non omnino pereunt. Nobiliores autem sunt formae mistorum . quam elementares , & ' formas digniores sequuntur qualitares praestantiores , aliam & diversam, atque excellentiorem quam Hementares virtutem
Inflectuntur enim elementares in retum variis ad Optima tendentibus generationibus. Calor elementi hac ratione temperatur ut fiat animalis, neque urat sed vivificet,praecipue cum praestantioris formae evadit instrumentum. Caeterae a formis mistorum generati qualitates, partim sub sillimata manent mista misceri in mula, seminaque ad generationem misceri videmus recedentibusque iisdem, in subjecto
perdurant, veluti calor piperis in sanguine, quo pactoli1 sanguineis& carnulentis partibui, sanguinis: Sin spermaticis, seminis qualitates observare est. Ex
variarum rerum mistione, quarum formarum quali-iates non exspirant sub ultimata, occultaru qualitatum ratione exstruenda jam dudum arbitratus iam, quarum actiones sunt mirabiles propter indicibi
110쪽
acis :D I s P v. T A T et o L' f Iem variarum qualitatum idiosyncrasiam, praecipue si a forma dirigatur. 'lXXII. Ex hac mistione & varia remistione ad formam ultimatam tendente, generationem perficiente , pulcerrima resultat de rerum generibus &s eciebus speculatio. Adsumit enim natura primo formas universales & essentiales genericas,dein particulares & exsistentiales. In & sub illis rerum genera & essentiae perpetuant. Et ne his pereuntibus deficerent , in illis conservantur ad aeternitatem quandam. Vti itaque ex communibus elementorum &mistorum corporibus, animalium corpora tam brutorum quam hominum producuntur, ita commune habent genus. Redolet enim genus materiam. Et ut
per certas formas vicissim est distinctio generis in species, ita formae specierum in rationalibus & brutis contrahunt illud & determinant & definiunt, ut exessentia generali in certum ens specificum contrahatur,satque rationale & irrationale exsistens in sini gularitate. Proinde aetus qui largitur essentiam nonda; protinus exsistentiam; sed qui exsistentiam ad fert, quia generaliorem determinat, &quasi aliquid potentiae habentem definit, potiorem naturam Sc essentiam impertiri dicitur, cujus merito specificam habet ab aliis differentiam, & operationes omnes simulque nobiliorcs speciei peculiariter convenientes . perficit. Rosa tempore hyemali haeret in principiis essentialibus, quibus per formam ultimatam achuatis consequitur essentiam L omnia quae speciem rosae proprie comitantur. In semine animantum principia ejus delitescunt, materiae vicem sustinentia, ex