장음표시 사용
101쪽
Mementia Rhetorseme. Dac parte pudor pugnat, illinc petulantia hinc pudicitia , illi ac stuprum : hinc fides , illinc fraudatio : hinc pietas illinc, scelus λhiuc honestas , illinc turpiluilo ; hinc continentia , illinc libido. Denique aequitas , te
Perantia , sortitudo, prudentia, Virtutes omnes certaut cum iniquitate, cum luxi a , eum ignavia , cum temeritate , cum vitiis omnibus: Postren o copia cum egestrite, hona rasio cnm Perdita I mens sana cum amentia ; bona deob que spes cum mulam rerum desperatione
Sic Martialis in amicum quemdam morosum isibique imparem, sacete ludit pisi antith
Dissicilis, facilis , iucundus, acerbus .es 4 ε
Nec tecum possum , vivere, nec sine te. Ιta Ovidius Dr ' cFrigida pugnabant calidis , humentia : Si is , Mollia cum duris, sine pondere habentia pondus. Sic etiam Jusimus oὶ Agathoclem Syracusis obsςssis , bellum nihilominus in Africam transferentem laudret per Antitheses: Mika pno a ius audacia ; ut quibus in solo urbis suae Paenon erat , eorum urbi bellum inserret , et qui gua tuerI non poterat, impugniset , aliena , ictusDa victoribus insultaret. Dusdem etiam generis est memorabile illud dictum Augusti . iam aetate valde provecti, ad nobiles quo d in juvnes , qui scis tumultirabantur et . A
102쪽
Elementa Rhetoricae. 99 ἐδ voenes senem , quem juoenem senes
quid est Sustentatio. p . R. Est Figura quit Orator , ad sibi conciliandam attentionem, et ad excitandos ari tendosque auditorum animos, 4llos tenet aliqua n- diu suspensos, incertosque quid dicturus sit, ut evin Tullius ait contra Vereem et ' Etiamnum mihi exspectare videmini iudices , , quid deinde actum sit . . . . exspectate facinus quam vul- is improbum ; vincam tamen exspectationem
Habes salsum, et sacetum bustentationis exemplum in ' Martialis libro 6. i -. In Lupercum. i u i Quod convivaris sine me tam saepe , Lupercu Inveni i noceam qua ratione tibi. ' ν Irascar, licet ullus voces, mittasque, rogesque
Quid facies p inquis. Quid iaciam 8 veniam. 's. HI. Do Communieatione: Quid ρη communiealio I - - , R. Est Figura , qua Orator. causae sda considetas, deliberat cum iis ipsis, apud quos Vel contra quos dicturus est . illos nimirum Onsularis, quid acturus sit. Egregium hu)SF- modi exemplum habes in Verriua αἰ Mn Cl.
zero summam causae suae fiduciam, timonia
strat: Nunc ,os consulo quid mihi riciendula
103쪽
goo Elemensa Dhetorisae. putetis. Id eniin consilii profecto taciti ast iis , qtwd ego milii necessario capiendum i telligo et Et stro Ceeinna: Quaero , si te hindie domum tuam rodeuntem homines armati, non modo limine , tectoque aedium tuarum,
sed primo aditu vestibulixque prohiberent, quid acturus sis λ . f. Correctionis. t Quid est Correctio PR. Correctio , seu otractatio , est Schoma, quo Orator sententiam, aut vocem o se Pr Ialam retractat, ac veluti corrigit. Ita Cicero pro Caelio. O stultitiami stultitiamne dicam, an impudentiam singularem p Et in ρrima Catilinaria: Quamquam quid loquor λ Te ut ulla res Dangat P Tu ut unquam te corrigas I TU ut ullam fugam meditere p Tu ut ullum inst. lium cogites p Utinam tibi istam ment- Dil immortales donarent i Sic. etiam Terentius in Comoedia , quae inscribitur a) mauisusimorumenos, miserum seuem Menedemum sic loquentem inducit :Filium anteum adolescentul-
ambeo. Ah f quid dixi habere mest Imo habia,
Chreme 3 ψ Fune fiaseam, nee ne, ineretum esti
FIgurae verborum aliae sunt tropi, aliae non λ sunt tropi. Figurae quae sunt tropi., nuutiamtum in Ieaebis translatis , hoc est a serasusibi proprio in alienum sensum traductis , ut
104쪽
Elementa Rhetorieae. Iox eum dicimus Getas segetes: Prata ridem rGeminos duo fulmina belli Se itidas ete. Figurae vero , quae non suut tropi , si unt eis iam in Verbis propriis , ut cum ait Tullius:
o tempora o mores r Et alio loco et Abiu .
S. I. De Tropis. id est rivus PB Tropus est verbi . . Vel orationis e para-pria signi ucalione in ali etiam immutatio, cum
virtute ac dignitate ; ut cum dicitur, Μα-ἐus pro Sivido ; vel Laterem LMare, pro
Frustra laborem suscipere , instar laterem la. vatilis. Ista Porm immutatio , sive conversiost cum virtute ac dignitate, hoc est ad addendum orytoni pondus, maioremque illi venustatem et dignitatem conciliandam. Porro 'Tropus sic appellatur a voce Graeca μυο , Merio ; ut a I Verbum Inoersionem sonet. Haec autem Inversio fit multiplici, variaque ratione , ted quatuor potissimum modis et
unde existunt primarii quatuor , nobilissimique Tropi , nempe Metaphora , Metonrmia , Synecdoche et Itonia , de quibus singillatim
S. II. De Μetaphora. Quid est Metaphora' Η. Metaphora , seu Translasso est tripus, quo vox aliqua a propria significatioue ad alienam transfertur , ob similitudinem. Ut eum ait Tullius ad Caesarem e Parietes fisus curiae albi gratias ας ere gestiunt. V c illa Gestire , quae est hominis propria , transfertur ad parietem , cujus non est propria ; sed
cum quo tamen habet hoc loco quamdavi maiuli luduitem et affuit tenu
105쪽
Ioa. . Elementa Rhetoricae Hunc Porro usum ac modum verba traus .
vendi necessitas genuit , cum scilicet verba Propria deessent: postea vero delectatio ju-cuuditas lue celebravit. Quemadmodum enim vestis depellendi frigoris causa primum rePeseia , postea etiam adhiberii coepta est ad Ov- natum corporis et dignitatum sic verbi translatio , solius inopiae causa primum iustituta, deitide et)am fuit ad delectationem, et adornatiim orationis frequentata. . Undenam potissimum ducuntur Metaphorae ph. Ex omnibus omnino rebus duci possunt a divinis . a coelestibus, ab elementis , meteo-ris , , lapidibus , metallis plautis , bestiis ,
hominibus , eorumque operibus : adeo ut non minus late pateat Metapbora , quem similitudo , quae a re qualibet duci ΡoteSt. - '5Ietaphora ducitur i. a Divinis, i ut apud Ciceronem, Deus ille noster Plato. Itemque
apud Ma lialem magnificeutissima illa Romae.
Terrarμm Dea, gentiumque Roma ,sus pax est uiliit , et nihil secundum. a. Sbmitur ab 'elementis, ut cum dicitur a Tullio : Nullius tantum .est flumen ingenii , nulla scribendi, aut diceum tanta vis tantaque copia , quae non dicani exornare , sed enarrare., Caesar, res tu's gestas possit. . . b. Melapsora sumitur e stirpibus , plantis, et pikoribus. Ita Cicero : Virius est una altisnmis desiva tradicibus , quae nulla unquam vi Ialbe fac tari potest. , ' et 4. Sumitur a rebus arte , manuque saetis:
106쪽
Elementa Rhetoricae. Io, Ila αὶ Appion ille , contra quem Iosephus
scripsit, vocabatur cymbalum mundi: Lo ginus vero Rhetor Oximius appellabatur Vi-υα Bibliotiaca, et Musaeum ambulans , quod otiam de Origene dictum accepimus. Imi eram tor autem Helvius Pertinax Fortunae Pila fuit Vulgo nuucupatus, quod nempe variis sortum nae casibus fuisset exercitus. Denique Augustus homines. illos , qui solerti, promptoqise erant ingenio ad res ex tempore eonficiendas
lepide ajebat, Argentum habere bs in numerato , Metaphora a pecuniis ducta. 5. Metaphora diicitur ab homine ; ut cum 'ait apud Virgilium Palinurus :Mene salis placidi vultum, suctusque quietos Ignorare jubes p Reliquos Notaphorarum sontes , qui innum merabiles sunt , et cuilibet obvii, persequi
singillatim , hominis esset otio intemperanter 'abulentis. Quatuor tamen praecipua capita Quintilianus enumerat ad quae omues Meta . Phorae commode possulit revoeari. Primo, sit Metaphora , cum a re quoiam 'animata, ad rem aliam animatam verbum lxaus- serimus: ut cum ait Titus Livius: Scipionem a catone solitum allatrari ; quae Vox 'Allatrare , cum propria sit solius canis,huitur tamen homini non inconcinne. Sic etiam
CHRISTUS ipin Herodem , ob mores, ut 'pinos , hoc est ob calliditatem atqne versutiam, Vulpem appellavit, Lucae eap. 13. Ite et discite Mulpi illi s
107쪽
ixo Esementa Rhetoricae. Secundo fit Metaphora , 'cum inanima pra aliis inanimis ponuntur , ut Habena pro Gu- hernaculo ; seaenum pro Lege ; Fincillum Proclammunitate, vel si dicas cum Tullio : Hic
Tertio, cum inanima transferuntur ad ani mala : ut cum ipsa civitatis lumina extincta dicuntur in morte praestantium virorum , e Leum ait Catullus :O qui nosculus rus iuvenculorum pQuarto denique praecipuam quamdam Venustatem habet, cum rebus inanimis sensu que C; Tiri tibus sensum quemdam, animosque,
ac veluti vitam damus ; ut cum ait Virgilius: . . Pontem indignatus Araxet. Sic etiam Cicero pro Ligario : Quid enim, Tubero, tuus ille districtus in acie Pharsaliis ea gladius agebat cujus latus mucro ille petebat Θ Qui sensus erat armorum tuorum r. s. III. Quid vitandum in Metapliora Quaenam vel horae dicunἱur.Mitiosae pH. Vitiosae dicuntur Metaphorae iIlae , quae Ilumiliores sunt, sordidaeque , et ab re quassam. objecta , deformique desumptae. Talis est ista, quam damnant Tullius , et Quintilian : Stercus Curiae Glaucia : itemque ista :daxeae mundi b Merrucae, id est rupes. Horatius quoque ob eandem causam notavit verrisum illum cuiusdam M Furii Bibaculi se e
Iux iter hibernas cana nive conspuit Alpes. Quid enim sordidius ac tutatus , quam Memtaphoram a sputo mutuari r Uoc eodem hu-
108쪽
-ssitatis , et ut ita dicam, ignobilitatis vIt Io Ia horare videtur ce lebris illa sa) Tertulliatii Me- laphora , qua diluVium areellat Naturae ge
l. Vitiosae dicuntur Metaphorae , quae da- mores sunt, Vel longius accersitae , vel quae xem nimis amplificaui : ut si dicas S rtim Pa trimonii, Chalybdim bonorum ; quod profecto duriusculum est, et a Tullio jure da malum. Quod si Verearis , ne durior paulo , et .audacior videatur Metaphora , poteris illa iti mollire , ac mitigare illis , aut similibus vo- .cabulis Ut ita dicam . . . quaSi . . . Peneis . . Si ita loqui fas eat etc. ut si dicas , mare, imo M. Catone Pustilliam relictum tesse Sen tum, poterit audacior videri haec translatio et sit vero dixeris cum Tullio, P illum, ut ita .dieam relictum esse Senatum , duriuscula M laphora . hoc velut apposito condimento , milescet. Nam, ut sapienter admodum monotidem Tullius , Verecunda debet esse pransi tio , ut deducta esse in alienum locum , non irriusse , atque ut Precario , non vi xenisse
3. Vitium est in Metaphora , εi nimis PGelica sit , v. g. si Orator dicat cum Virgilio , Volucres Pennis remigare i aut si cum Hor
Per Siculas equita It unda 1. . Neque enim qu secumque Poetis licent, ea Qvinia oratoribus licere existimandum est.
eras et Mehementis fit paeculi. aeriptor Ecclesiasticus, am
109쪽
106 4. . Rhetoricae. Μctaphorai uin Vitium est immoderata quaedam' illarum coacervatio. Etsi enim nullus test- florentior tropus .et 'et qui plus Iu iis asterat orationi, non tamen Degaentari nimium debet: nam ut modicus illius usus makini opere delectat, ita immodicus non parum assehi salictatis atque fastidii, et in aenigma . transit, aut in allegoriam, , ' 5. Denique vitiosa est Metaphora, quae sim N iron constat, res nimir9m omnino dissimi-bes inter se eonjungendo. Quippe ut docet: Fabius: Id imprimis est custodiendum ut quo ex genere coeyeris translatioriis hoe desinas. uti is enim eum initium a temρestate sumpserint lucendio , aut ruina suiuns , quae est inconoe uentia rerum Dedιssima, Quamquam , ut lo-
Oar insenue , huic de perpetua , sibique
conseni nea translatione Rhetorum praeceptouun adeo severe a summis viris obtemperari
video. Scimus enim diversas omnino Melapsoras eleganter saepe suisso conjunctas a Vise gilio, ab Horatio, a Catullo, etc. sic triplex est Metaphora in duobus hisce versibus Ηo
Nemo adeo serus est , ut non mitescere possit, Si modo culturae patiensem commodet aurem Prima est sesis , quae proprie mansuescunt , et cicurantur. Altera est fructibus , qui acerbi sunt, et proprie mitescunt. Tertia estast, agris, quot uia propria 'est cultura, . . s. Iv. De Allegoria.
R. 'Allegoria est Metaphorarum continuatio
110쪽
Elemenia Rhetoricae reipsa intelligitur , unde non absurde Vocatur Droersi loquium ; qu0d nimirum aliud dicatur , aliud sentiatur.
Hujusmodi est insignis illa Ciceronis in Pi sonem Allegoria : Neque tam sui timidus, ut qui in maximis turbinibus ac fluctibus , R6ia
pii blicae navem gubern'ssem , Salvamque in Portu-collocassem , Dontis tuae nubeculam , aut Collegae tui contaminatum spiritum perhorrescerem. Alios ego vidi ventos; alias prospexi animo procellas ; aliis impendentibus tempestatibus non cessit; sed unum me pro omnium salute obtuli. Illustris est , et omnibus nota illa Horatii odo All0gorica de bello civili. Lib. I. o navis, refereut in m 4re te novi
- Fluctus. o quid agis' sortiter occupa
Nudum remigio latus', Et malus celeri saucius Africo , Anteni ineque gemant ' ac sine lanibus Vix durare carinae Possint imperiosius
aequor I Non tibi sunt integra lintea. ele . Ia hac eximia At Iegoria navim pro Republica ; fluctus pro civili bello ; portum pro concordiaque , remigium pro militibus ;nautas pro Magistratibus ; malum pro praecipuis Ducibus usurpat Horatius , et ab initio ad finem egregie sibi constat , quod tu Alle
S. V. De Metonymia. . est Metonymia Z R. Metonymia , quae etiam vocatur HypaL Iage, seu Trans nominatio , est troportitn oui Nium vastissimus i atque usitatissimus. Ta au