De arte Rhetorica libri quinque lectissimis veterum auctorum aetatis aureae perpetuisque exemplis illustrati auctore P. Dominico Decolonia ..

발행: 1826년

분량: 448페이지

출처: archive.org

분류: 연설

141쪽

hiis frequenter utimur, ut Amatrices V adjutrices , Praestrgiatrices fuerunt. Tria tamen sunt. , quae Tyrones Bliam atque etiam cavere dobent. Primum, nedum

numerose loqui volunt , in sarciant, ut Persaepe fit, inania quaedam . Complementa et a) ramenta numeroruin , qunsi si limas. μα- plero vellenti Alterum est , ne , dum o ratorium nu1uerum' quaerunt. incidant in metricum , et periodi sinis sit finis alicuius versus, praesertim meroici, vel ele aci , quod nousemel Ciceroni ipsi excidisse Hieronymus Lain. gomarsinus in opusculo , quod sic inscribitur: Rimosradi Golorario mytis es Mars liano, al-ralis loeis ipsis, praeclare docet n. 19. pag. 45.

Terisum est, ne dum numero serviunt dis ligentius et aurium voluptaIi morigerantur, omnis interea retardetur impetus visque oram tinnis , et auimus ab iis , quae notiora sunt, penitus' averratur. Quapropter nare aliaqua huiu modi in mim eo vitia , non ut ingem rinaeo expavescenda sunt ; ac nescio hac in Te negligentia ne, an nimia solicitudo sil

Quae est vllima numerosae Periodi regiatapR Caput illud est, non ici periodo solum,

sed etiam in omni oratione, ut Latina construc lio quam maxime distet a vernacula. hoc est, ut verba per inversam, quam Vocant , constructionem ita trajiciantur , ut quod reipsa prius est, fiat artificiosa quadain verbo. Tum collocatione posterius.

142쪽

'Elementa Rhetoricae. . 339' quoniam traiccta illa constructio ita est propria latinae Linguae , ut omnis illius vis atque elegantia , ac quasi natura et andolesin, eo potissimum ita esse videatur 3 visum est aliquot illustria illius exempla hoc loco ad imitandum proponere. . Exempla selecta constructionis traiectae. : I. Quos amisimus cives , eos Martis vis perculit, non ira victoriae. Cis - 2. Habet magnum dolorem , unde . eum honore discesseris, eodem cum ignominia.r verti. Cic. 3. Frater tuus quant, me satiat , semper quis fecerit, esse hominem qui ignoret arbitror neminem. Cic.

4. Quod cuique temporis datum est ad

vivendum, eo bene utatur.

5. Mea lenitas si eui. solutior visa est Ihoc 'expectabat, ut id , quod latebat , exuru'peret. Cic.' . Quam quisque novit artem, in hae se ex

erceat. '

Fac quaeso , qui ego sum . esse te. 6. Quae res in civitate duae plurimum pol

simi , hae contra nos ambae iaciunt hoci tum-pore , summa gratia et eloquentia Cic. . 9. Fere quam quisque locum pugnando eo perat , cum 'amissa anima , corpore tegebat. Sallust.

1 o. Id sibi negotii cu edidit solum dari , populo ut placerent , quas fecisset sabulas.

Terent. 13. Quas credis esse lida , non sunt verae nuptiae. Terent. i

la. Quam rem vitio dent, quaeso , animum advertile.

143쪽

, 6 Elementa Rhetorreae. f. VlI. Quomodo parari possit facultas

numerose dicendi.

Quae de Periodis numerisque , post Aristotelem, Ciceronem et Fabium accurate praecipuniis hactenus , non eo dicta sunt a nobis quo tyro in dinumerandis pedibus syllabis isque dimetiendis consenescat: quod sane nec maingui nec felicis foret ingenii. Verum haec apte meresaque dicendi facultas non est paeosecto tariisti sal is , quanti prima fronte videtur esse. Nihis est enim tam flexibile , et quod tam iacile sequatur quocumque ducas , quam oratio ;atque ut mollissimam ceram ad nostrum ar. bitrium formamus ac fingimus , sic plane

dictionis genus ad omnem rationem et ad aurium voluptatem motumque animorum sa-cile mutatur ac Vertitur. QMa ratione Miaque numerosae seribendi fa-

evitas paralitur pR. Uuplici potissiitium. Si tyro numerosas aliquot et voloides Tullii sententias non leogere modo, sed elata etiam Voce pronuntipreassue*cat : cuiusmodi sunt illae , quas supra attulimus , vel illae quas assert Quintilianus: Omnes propi' civitates virtute, gloria . dignitate superabat. Itemque ista e Patris dictum sapiens temeritas filii comprobavit ; qui numerus ita piacuit' populo , inquit idem Tullius , ut hac audita periodi clausula clamorem ingentem sustulerit. a. Parabitur numerose dicendi iacultas , si numeriam illum et quasi concentum imitatione ac Stylo coneris exprimere ;' quod quidem exercitatione atque usu qui est optimus dilacndi magister , non ita difficulter consequeris. Meum qui in soti ambulat sensim coloratur ,

144쪽

Elementa R4etorieae et rinquit Tulli us , ita eum istos libros tego .

sentio Orationem meam illorum quasi cantu co-Iorari. Sed de Periodo satis hactenus dictum. Nunc ad majora Veniamus.

CAPUT VII. γ

De Stylo ora torio. δ. OMtioin b,ne do Stylo doctrinam hausimaas imprimis ex aureolo illo libello Demetrii cui vulgo Phaleres cognomen tribuitur , et ex egregia Longini b) commen atione de Stylo

magnifico. Quod utrumque opusculum Tyrones , si me audiant , nocturna , ut cum Horatio loquar, diurnaque manu versabunt. Verum quae , illi praecepta , quamVis. egregia , eonfuse tamen ac permiste tradunt , ea nos faciliori ac dommodio hi ordine 'igesta sic disposuimus, ut ad omnium captum et co*munem intelligentiam sint accommυdata.

Quid est StFlus p R. Stylus , si primam vocis vim et originem spectes , est acus , seu instrumentum , quo in ceratis tabulis scribebatur antiquitus. Hinc factum est , ut Stylus pro ipsa serip tione , seu dictione et sermonis conserina'

d) Demetrius Phalereila facundiae nobilis'

arenos decem Praefuit Athenis , et statuis 36o.' aereis fuit honoratus , ρostea Mero ejectias fusit in AEuptum ad Ptolomaeum Longum. ba Longinus Zenobiae Palmirenorumgiorae magister et Consiliarius , ab Impera ro Aurelιano necatus , quod audaces Zσ nobιae ' ad ipsum Aureliavum litteraι scirP

145쪽

i a Elementa Rhetoricam. Quot mni StFlorum genera p . . . R. Stylus , seu orationis Character, triplex. I. Magnificus , sive sublimis: a Hulini- Iis, sive tenuis: qui etiam insimus dicitur:.3. Mediocris , sivo aequabilis.

S. I. De Styio . Sublimi. Quid est Slylus stibiamis p. R. Stylus sublimis ille est, qui constat

verbis splendidis magnificisque sententiis , quique sua nobilitate rapit quodammodo extra se audientium animos , et admirationem extorquet eliam ab invitis ; quale est illud morientis Didotiis a): ' - . Exorias e aliq a s nostris ex ossibus ultor , Qui face Dardanios- serroque Sequare CO

Id genus sunt etiam verba illa ejusdem D donis in Aeticam sti): Nec libi Diva puretis , generis nec Darda

Perside : sed duris gon sit te cantibus horreus Caucafius , Hircanaeque admoruut uberac tigres. ei, ut ait Ovidius o in eamdem semetitiam : Te lapis at montes innatisque rupibus altis. Robora , te saevae ' progenuere serae.

Laudatur plurimum in hoc genere celebris illa Alexandri Magni responsio , cum Suam illi filiam , cum decem talentorum millibus et Asiae media parte , Persarum Rex Darius. u) Lib. - ίb Dιdo Aenae.

146쪽

Elementa Rhetoricaa . I 43 obtuIisset : Ego vero , tu quit a) Parmenio

acciperem , si- Alexander essem: Et ego, inquit Alexauder , Si Parmenio essem. νTale illud ejusdem Alexandri ad Da, ii legatos : Nuiiciate Dario , gratiarum actio-

Hem .apud hostes . supervato Aueam esse me,

quae secerim clomenter et liberaliter, nonumiuiliae ejus tribuisse is sed naturae meae. Belluin cum captivis, et socruiuis gerere nousoleo. Armatus sit oportet quem oderim. Eodem pertinent egregia illae iusdein Alexandri verba ad suos milites : Nondum Fo Ia. inam aequavimus gloria , et jam uos laudis

satietas tenet.. - '

Magniscae locutionis exempla passim apud I ullium reperies , ut cum ait: Fasces lictorios januae PosIdonii submisit Pompejus 57 , cui .se oriens occisusqne submiserat. Halaes etiam in paucis hisce Ovidii verbis aliisque similibus non paucis.

Iam seges est, ubi Troia fuit . . . . 3. II. De Arte comparandi Styli sublimis. Quonam Pacto conmlιαri poterit. R. Duobus potissimum modis i. Si nobilissimae quaeque rei , de qua lo eris , adjuncta , seu circumstantias consideres illam. que inspicias , qua parte illustior est algua Speciosior ; caetera vero sileas; atque dissumules r ut olim Apelles , teste Plinio , imaginem amici rui Antigoni lature tantum alis

Parmenio uuis e frtissimis Alexandri

Duc bus , et amicis , ραςtea ab illo occisus.

147쪽

lateret. Sic etium Omerus tempestatem adis modum magnifice pingit, illusteissima illius adjuncta mira quadam arte seligendo. Eadem axte Neptunum curru iuvectum perambulantem, maria, soloque nuta fluctus iratos placantem, describit Virgilius Aetio L. Sic ait, et dicto citius tumida aequor a Plaeat; collectasque fugat nubes , i solemque reduCit: Atque rotis summas levibus perlabitur dandas. 2. Metaphorae Diraesertim ex rebus illustribus desumptae , mirum in modum faciunt

ad styli grandi talem atque magnificentiam Hut cum Virgilius sis ait de Augusto Caesare:

.... Caesar dum magnus ad altum

Fulminat Euphratem bello. Et eum ait Cicero pro Mareello : Nullius est tantum flumen ingenii, nulla dicendi , aut scribendi tanta vis , tantaque copia , qu ste,

non dicam exornare, sed enarrare,. CaeSar,

res tuas gestas possit. Aut cum au Norausius :Curas laqueata circum tecta volantes. 3. Styli magni sicentiam facile consequeris, si legas assidue auctores eosci qui grandit qui , ut ita dicam, suere cum ampla sententiarum gravitate, et majestate verborum a cujusmodi sunt Cicero cutilinaria ineunda , secunda

Philippica, in Verrem , in Pisonem , pro Milone , praecipue sub finem : Virgilius , prae sertim Aencid, lib. a. 4. et 6. Lucanus ,.Cur velius iti Gallicis Tragoediis , etc. '

148쪽

Elemensa Irraetoricae. 1 5 I. III. De Stylo simplici. Quid est StFlus SimplexPR. Stylus sim 'lex , qui etiam mineupatur tenuis et infimus , ille est , qui iii rebus tenuioribus et exilibus , cujusmodi sunt epi-εt0lae , dialogi , praeceptiones, et sermo fammiliaris , solet usurpari. Quaenam sunt dotes SFli simplieis pR. Praecipuae illius dotes sunt perspi Iis

nitor atque munditia. Verecundus ac pareus in illo debet esse Troporum ac Schem tum usus e vehementiores vero figuras , cujusmodi sunt Apostrophe , Proso Popoeia, aliae que id genus, omnino repudiat. Selectissima Styli simplicis exempla passim invenies in

Phaedri Fabellis, et in Virgilii Bucolicis, utinam ait Eel olla T. Urbem, quam dicunt Romam, Melibaee , puta iStullus ego huie nostrae similem , quo Sa pes solemus. Pastores ovium teneros depellere foetus. Sic canibus catulos similes, sic matribus haedos Noram , sic parvis componere magna solis uus. IV. De Stylo mediocri. Quid est St Iar medioeris p . R. Ille est, qu, medium quemdam Ioe-- obtinet subhmem inter et insimum. Hoc di

Cendi genus neque maiestatem 'erborum hahet , aut gravitatem illam sententiariam , quae in sublimi est ; neque est subtili, ac, Pressa oratione limatum, quemadmodum gemus insimum ac simplex: sed ut ait Est Solus qnidem interjectus, intermedius, et quasi temperatus, nec acumine, lyserioris , eo fulmine utens .superioris , yici A. ambo

149쪽

,I6 slemensa Rhesoraeae. rum in n0Utro excellens, .utriusque partaceps., Vocatur autem ab eodem Tullio.Sdilus inridus atque politus , quod nimirum in hune Praecipue mediocrem Stylum omnes verborum

veneres ac venustates, omnes sermonis deIiciae soleant illigari. Absolutum hujuschshyli medioeri exemplum . habes in Virgilii Geor-rcis : V.: g cum, ait liba I. aem. etiam steriles inceo'ret . profuit agros; sitquelevem stipulam crepitantibus urere nati

Sive: iu de . occultas ires et pabula terrae 'Finguia concipiunt ; sive illisa omne per ignem Excoquitur vitium , atque exsudat mutilis - ' Lumr ; : Seu Plures calor ille vias , et caeca relaXat arainenta , movas veniat qua succus in hσbas,deu durat magis , et, venas adstringit histos, de tenues pluviae rapidive potentia solis Acrior aut Bbroa penetrabile frigus acturati

M thyiaeterea Stylus simplex , seu an T. miti scomoediis 3 magnificus 'aptus 'en . dil labii eris eroe in his ori potius , qua mesocrem Mylum usurpavit , quo nempCommentarios potiusscripserit quam Ulsotriami

150쪽

Elementa Rhetoricae. 147 ut notat Tullius in Libro do Claris Oratoribus. Item Buccolicis , et Eclogis accommodatus . est Stylus si lex ; Georgicis convenit Stylus mediocris ; Epico vero poemati , cuiusmodiost Maronis Aeneis , aptus est Stylus magniscus ; quod triplex discrimen in Virgilio licet

Unimadvertere. Quamquam haec omnia genera non raro miscet in ipsa Aeneide, et simplicem Stylum adhibet in libro quinto , ubi

te ludis agit , et mediocrem in libro primo. Idem plano dictio de Comoediis , quas altius surgunt aliquando , ut monet Horatius in arte Ρoetica :Interdum tamen et vocem comoedia tollit, Irat usquo Chremes tumido deli ligat ore. Quinam SFlus eaeteris duobus est antein Ponendus p R. Stylum illum esge caeteris auleponendum , non qui sublimis set , aut cujaslibet alte- 'Taus generis ; sed qui ad rem , de qua agitur , maxime sit aptus ; ita ut, quemadmodum loquitur Tullius, Magna gra iter mediocria temperatς . humilia subliti ter usurras. f. VI. De Stylo vitioso. Quaenam sunt praecipua ottia in 'Si loνitanda ΘVitiosum esse Stylum e r. Tumidum et sinatum : a. Puerilem ac Disidum: 3. Fluctuantem et dissolutum': 4. Denique siccum et

Quid est Solus tumidus : H 'insatus p ' R. Ille est . qui verbis ac sententiis supraribdum 3ntumeseit. Id eun iis uns sili' Impexa toris a) Neronis iaepti vhrsiculi qui irin R) Nero malus ρbeta , Bacchis P se ipsis et

SEARCH

MENU NAVIGATION