장음표시 사용
151쪽
Eὶementa Rhetoricae. tumorem iure ridet Q Persius Satyra x Torva 0η , Mimalloneis implexunt cornua, i hombis , - Et raptum vitulo caput ablatura superbo' Bassaxis, et lyncem Maenas sexura corymbisso Evion ingeminat : reparabilis adsonat echo.
Quid est S lus frigidus p R. Stylus frigidus ac puerilis sunt enimvsede affuia haec duo vitia) ille est, qui
puerilia quaedam ornamenta , frigidos lepores, iueptas abusiones , affectatas ac Iuxur, inles descriptioves , Divolaque hujusmodi crepundia puditius aueupatur, cuiusmodi sunt istae sententiae , quae merito repudiantur a magistris artis et Centaurus se Usum equitan auro magis aures. Potest autem vitium illud esse vel in Vedibis , vel in sententiis. Erit in verbis psi sint vel molliora, quale est illud Maecenatis : cFoemina cirro crispat, et labris columbatur, incipitque , suspirans, ut cervice laxa seratur: vel si .sint indecore translata, qualia sunt ista
uuae damnat se Cornificius : Montes belli fabricatus est. Comρos custulit pacis , vel si fuerint more dilbrramborum , ut iam consule ipsum Perdum u) Baeehue mulieres dieebantur ωιmau Mae , vel Bassaridos, pel Maenades, hoc ait
152쪽
Elementa Rhetorieae. 3 9 illo Publii α) Syxi de ciconia zPutatis cultrix, gracilipes, b) crotalistria
Avis , exul hiemis. Erit 'vitium in sententiis , si nimis tumidas sint et hyperbolice , qualis est, ista lippis actionsoribus nota quam reserunt Plutarclaus , et Cassius: Minime mirandum est , si Dianas Ephesiae templum conflagraverit, noctis
natus est Alexander. Quippe Dea in ipso Olympiae matris Alexandri partu , obstetricandi laboribus et curis districta, ignem
Sic etiam nimis frigide ac pueriliter dictum fuit a Plauto de sene avaro , in Aulularia et
Suam rem periisse , seque eradicarier ζ.
Quin Divum , atque hominum clamat continuo fidem De suo tigillo sumus si qua exit foras. Quid est MFlus fluctvans, ac dissolutus rR. Ille est, qui sine articulis , sine numero, sine ante fluctuat huc illuc , neque sibi ullo pacto cohaeret, quod sane vitium Tyronibus ost valde familiare. Hujusmodi autem asseri Cornificius: Socii nostri cum belligerare n.
biscum vellent, profecto ratiocinati essent etiam atque etiam quod possent facere , siquidem sua sponte facerent, et ison haberent hine adjutores multos . et malos homines, et audaces . Solens enim diu cogitare omnes , qui magna negotia volunt gerere. a) Publius Syrtis mimorum ser*tor eleis gantissimus , Misit an te Virgilium tempore
b) Quasi crotalum Moee imitans. crotalu/- autem est Italis Naccara.
153쪽
15o Elementa Rhetoricae. Quid est SIFlus siccus , et eaunSuis, Siseridus p R. Ille est, qni in serme habet nequctornamenti, neque succi . Hoc styli genus vulgo o Frontoni tribuitur. I. II. De Stylo Laconico , ,
et Asiatico.Quid est Sllius Laeonteus PR. Est Stylus argutus, perbrevis, et acu lue , quo multa paucis dicuntur. Nomen por-xo traxit a Laconibias , qui etiam Spartani dicebantur , ac Lacedaemonii , quibus Stylus ille erat in deliciis , et quibus prolixa loquacitate nihil erat odiosius. Profer selecta at os exempla S li Laeontei R. I. Hosti aliquando per atroces ac longiores litteras serrum symmamque minitanti , hae una sillaba responderunt Spartani, si, hoe est, si potes , si per nos. tibi beet. α. Philippo Begi Macedonum injustum nescio quid Bagitanti responderunt hoc unico verbo
d. Eiusdem generis est responsum Cleo. n enis Spart anorum Duciν adi Samios ; Eorum quae dixistis prima non memini , media non intelligo , ultima non proh O. His adde Laconicam . illam epistolam Archidami ad Eleos hellum parant 's : Archida
mus Eleis : Bontim est . quieScere.
Itemque illam f Philostrati stteram ad amr- Fronto magist Marci Aurelii , qui
illi statuam a Senatu decerni eurapit.
b) Philostratus Philosophus , qui Mollo nil Thyanaei Mitam Graece Oer sit, ιοd et
154쪽
glὸmenta pheloricae - . eum: Mitto ad te sicus hibernas Mirare in illis vel quod jam sunt, vel quota adhuc
Laconicam illam breviloquentiam mirifice expressit Caesar in laurealis suis ad Senatum litteris , victo Pharnace Ponti rege , blithri
Porro brevitas illa loquendi Impexiosum quiddam habet , ideoque apti sima est mIrantibus, mirificeque prodest ad animos Per terrefaciendos. Nam ut in tenebris magis tr- mentur omnia , quam in luce ; sic alle orationis quasi tenebrae terribiliora reddunt ea, quae proponuntur, inquit Mureius m variis lectionibus. Idque, ut opinor , secutI sunt Lacedaemonii , cum ad Ppilippum, interposita nescio qua offensione, bellum minaciter m- tentatem ita scripserunt: Lacedaemonii Pnι-
lippo : Diovsius corιnthi. Mullo enim sortior , et , ut Lucretii verbo istar , penetralior illa brevitas suit, quam si ita dixissent Memonio Dionysium Tyrannum , tui prorsus similem , regno fuisse pulsum ob ambiti 'nem ac turbulentum ingenium, et Itunc pri- atam vitam agere Corinthi Vide ne tibi quoquo coiitingat idem , dum aliorum liber.
Neque dissimile illud Demetrii ad Locrenses : Faxo , cicadae apud ι os humi canant ecum significare vellet totam illorum regionem a se devastatum iri.
Quid est Styltis Asiatieus pH. Ille est , qui sustori quodam orationis
ambitu circumscribitur , multisque verbis pauca dicit, Asiatici nomen traxit ab Asiae
populis, qui diffusiorem illum Stylum
155쪽
13a Elementa Rhetoricae. baut in deliciis. Illius exeniplum quotidie Vides in verbosis illis hominibus , qui tam multis tam pauca dicunt. Hune porro Stylum Asiaticum tu fugies , si sapies. Quid enim tam ininsulsum est, quam Verborum vel optimorum
Quibus inanis , nulla subjecta sententia pDe ratione Styli comparandi P.Stylus , qui aliud nihil est , quam certa quaedam scribendi ratio cujusque propria ,
ex duabus maxime. rebus coalescit : I. Ex seu tentia : Ex sententiae conformatione , seu, quod idem est, ex verbis, quibus ornatur et quodammodo vestitur sententia.
De sententia id genφratim et universe dici Potest, in ea spectandum esse primum , ut sit vera , deinde ut sit perspicua ; postremo ut sit argumento idonea, et ad rem de qua
agitur , accommodata. In consormatione vero Mutentiae , qua una maxime Stylus continetur , quatuor suut observanda: I. Verborum
Proprietas. a. Eorundem elegantia : 3. N cxus ;4. Collocatio. Quomodo cognosci et eomparari yoteritrum P ρrietas , et elegantia pAd verborum Proprietatem et et gantiam Penitus Q cognoscendam , adjumenti multum asscrent. I. Aureus sa) Hadriatii Cardinalis Liber De Sermone latino , et modis lazina loquendi. a. Apparatus Iastiae locutionis Biccii Lucten. 3. Alius a Manutio scriptus , quem Elegantias latinae loeutionis appellat I4. Liber a Laurentio Valla elaboratus , Delatini sermonis elegantia. 5. Delectus Latini-
si Vadrianus coerdinalis Aoruit in initio
156쪽
Elementa Rhetoricae. i53t,tis Mureli et flos Latinitatis Pomey. Nota
omittendus Liber ab Henrico Stephano edmtus : De latinitate falso εumecta : nec post humum Vavassoris , De Mi et usu quorund
perborum. Praecipue vero et supra caetera omnia
adhibendus erit laudatissimus Nigotii Apparatus in Ciceronem cum Francisci Silvii Progymnasmatis ad illius calcem editis. Sunt autem Sylvii Progymnasmata trecentas observationes eximiae , de incorrupta Latini sermonis tutegi itate , quas ego Tyronibus pernecessarias sena per existimavi.
Quo pacto intelligi poterit et edisci perborum nexus et aρta eorundem collocatiopR. Verborum nexus , et Ciceroniana colIocatio continetur 'Particulis quibusdam , seu commissuris , quae vim habent hujusmodi , ut nihil sit abruptum in Stylo , nihil tua et absonum , nihil dissolutum et fluctuans , hoc est, quod sine nervis, articulisque fluuiuet huc illuc: sed ut omnes sententiae singulaeque earum partcs certo inter se modo
valde profuerit in eam rem legere aureum Horatii Tursellini libellum , De particulis Latinas locutionis. Habebit etiam utilitatem aliqnam Flos latinitatis in tertia parte, quaa eat de Partieulis ; sed Tursellino longe murutumque inscrior. Deciique ad verborum collocationem C cero. Uanam facilius noscendam , consulenda eruiat Divii Progymnasmata, de quibus supra dictum. Vides etiam quae paulo ante diximus de ra-gulis , quibus reddi poterit numerosa variodus.
157쪽
yis Optimus p R. Duabus maxime rebus e primo, diligenti bonorum librorum lectione : I assidua eorumdem imitatione. Diximus in . elementis de Imitatione: nunc vero superest, ut de Leetione et Librorum delectu videamus.. De Seriptorum Latinorum delectu. Quaecumque diximus hactenus , et pos)haz dicturi sumus 'ut nullam , vel perexiguam habebunt utilitatem nisi exquisitissimum viem data delectum in Latinis auctoribus leget:dis, et imitandis adhibeamus. Sunt autem Scriptorum Latinorum aetates quatuor, nempe uti imminum apud Poetas. Sed Poetis , ut verbis ipsorum utar.
Aurea prima sata est Betas. . . : .
Subiitque argentea Proles', Auro deterior, fulvo pretiosior aere. iTertia post illam successis ahenea proles. '. De duro est ultima ferro Latinae vero linguae aetates ordine Conlr Tio procedunt. Nam a . ferrea , deinia abalisenea ad argenteam, et mox ad auream veti.
Quaenam nuncup4nda est ferrea Linguae
B. Ad serream aetatem 'refer Lehes duo. -decim. tabularum , et Columnam re stratam C. Duilli, quae hodieque visitur 'Romae , itemque Saliares hymnos, Numae pompilii, . vix tan- lydem sacerdotibus suis 'inteIlectos , cuiusmodi . est V. g. rancidulum illud fragmentum quod - α Viuione citatur: omnia dapali Iia ' misse ,-J;ui aumes. . . . . Duunus Cevuses mi-'
158쪽
Elementa Rhelorieae 155 vos Ianos vetiel. a) Porro dapa lilia comisso significat , si quaeris , opipara comedios
Iaut 'ero cusiones sunt curiones seu sacerdotes Iani. Duonus ceruses est bonus creator .
Dei vos adhibetur pro Divus , ut nemo uota videt, et Venet pro Isuit. Eodem reser vetustissimum illum versum do Saliorum exultationibus : P . Praesul ut amptruat , et volgii' redamptruat olli Hoc est , eum Saliorum antistes et magister saltans, atque iripudians, motum aliquem edidit, eundem omnino motum de compicto reserat Saliorum chorus omnis: Et volgu'redam piruat olli. Amytruare enim erat Olim molum aliquem saltando eduret Porro serream illam latinae Linguae aetatem jure poteris illius qRasi pueriliam appellare. Quaenam est ahenea Linguae latinae aetaspR. Ahenea aetas incipit .a Livio Andronico qui omnium primus Latinos. Versus scripsit. Ad eamdem aetatem pertinet: Ennius ingenio' maximus . 'arte rudis,
Ut de illo scribit Nasor itomqtie Caecilius, Matur Latinitatis Aureor , inquit Tulli Totum porro tempus illud , quo floruero Andronicus , Ennius , Naevius , Caecilius , Pa CuVius , etc. quasi crescentem latinae linguae
aetatem poteris uuncupare. OVaenam est aetias argentea .
Ad atitatem argenteam perlinent Plau- ο) Lavtirrimae erant Saliorum coene ;unde Horatius : Nunc saliaribus ornave pulvinar Deorum. Tempus erat Dapibus , sodalas.
159쪽
156 Elementa , Rhetoricae. us in suis Comoediis , et Cato de re rustica.
Terentium Vero ad auream etatem omnino reserendum esse iudicamus et quamquam non
nullis , ob illius Arehaismos , secus Visum fuerit , sed immerito. Hanc Vero argenteam aetatem quasi adolescentiam latiuae Linguae Possumus appellare. Quaenam demum est aurea latinae Lin- guae aetas P R. Auream aetatem appello tempus illud annorum feritie centum quod vulgo Augusti aetas dicitur , estque magni Ciceronis ortum inter et eiusdem Imperatoris Augusti mortem interjectum. Hac aurea aetate floruerunt i oratores ac Rhetores , Cicero et Corni-scius auctor , ut verisimillimum est, quatitor Iaerorum ad Herennium , qui vulgo adser,
buntur Csceroni: inter Historicos Iulius Camaar ; A. Hirtius, qui scripsit Commentarios
de bello Alexandripo , de bello Africano , et de bello Hispaniensi; Sallustius, α Veis
latus vulgo dictus Paterculus, Cornelius Ne-Pos, et Quintus Curtius. Inter Poetas Virgilius, Horatius . Catullus , Tibullus , Pro- Peritus, Phaedrus , Ovidius , Lucretius et Publius Syrus, quorum postremi duo cael
eos aetatis aureae Poetas aliquantum aetate antecessere. Inter Medicos Philosophos rei e rusticae , aut architectonicae Scriptores
Varro , ColumesIa , Cornelius Celsus , et vi- . uuvius. Aureum vero illud tempus quasi vi
0 Velleius Patereulus sua praetor in Afri- .. ea. Hinc errore Librariorum dictus Paterculus: mro Pater L si .
160쪽
Elementa Rhetoricae. I 57viem latinae linguae aetatem vocare juIe Po-
Eos igitur maxime legere et imitari oportet,
qui hac aurea aetate ViXeruut , ac ante Om-ri s Tullium , Caelestem in dicendo Mirum , ut eum Fabius appellat, cirrique , ut ait idem Fabius apud posteros id consecutus est, ut Cicero jam non hominis nomen , sed eloquentiae habeatur. Hunc igitur spectemus ', hoc propositum sit exemplum. Iste se profecisse sciar, cui Cicero valde placuerit. Quantii vero cura ac religione sermonis proprietatem observaverit Cicero, satis magno argumento erit quod dicam. Fuit cum e cistimaret inhibere remos idem esse ac Tetimnere. et ut auriga equos inhibet, ut cursum sistat, sic etiam remos inhiberi, dum sustinentur. Postea vero ex nautis didicit inhi- heri remos , cum remiges alio navigantes mori do , narim ad liuppim convertunt. Quod edoctus . iniuime cessanduin putavit, donec Atti- i cns et Varro monerentur, ut in primo do Oratore libro, quem jam transmiserat, locus 4 ille emendaretur. Hoc ita esse indicant haeci
Tullii verba ad Atticum α : Iubiliore illud γ
tuum quod milii arriserat, vehementer displucet : est enim verbum tolum nauticum : quam- tquam id quidem sciebam ; sed arbitrabar su&li- hneri remos , cum inhibere essent remiges jussi. Id non esse ejusmodi didici heri, cum ad villam nostram n4vis appelleretur: non enim sustinent . ,sed alio modo remigant. Id ab b Voces remotissimum est. Quare facies , vi