장음표시 사용
171쪽
168 Elementa fletoricae. Quid est Notatio Z ' . s Η. Notatis, seu Etymologiae, est Iocus qui verborum originem , et signincationem inquirit, ut Senatus nomen traxit a Senibus: , Consul vocatur is , qui consulit patriae: go Piso nihil minus quam consul est : Et Otidius in Fastis Victimam sic appellari di .cit a vincendo , et hostiam ab hoste. Victima , quae dextra cecidit victitice vocature Hostibus a domitis hostia nom habet. Quandonam potissimum utendum est mi Ptione nominis pR. Quando in nomine aliquo Iaudem , VH dedecus , aut iocum aliquem, non scurrilem ac mimicum , sed liberalem et urbanum in
venit Orator. Sic in nomine H Verris jocoso Iusit Cicero , quasi ita dictus suisset , quod
Omnia Verreret, hoc est omnia raperet homo
furacissimus: Quam tu, inquit, domum , quod sanum adisti , quod non eversum , atqu. extersum reliqueris p Sic etiam Chrysogonum in avaritiae suspicionem vocavit ab ipsius nomine , quod aureum sisnisicat, aut quasi auro genitum. Ad nolationem nominis portinent Anagrammata , cujusmodi sunt ista : Amor , Roma , Maro: Logica, Caligo : Ursula , Laurus et Prudentia tarde puni t Maria Virgo , mira Virago e Divus Alexius , diu' exul a suis tQuid est veritas' Est vir qui adest: Maria magdalena , grandia mala mea 3 Saeramentum Eucharistiae, chara res mutata in Jesum etc. a) Verres homo libidinosas et aparust, cum in Sicilia triennium ' Praetor fuisset, repetum dariam aeeusatus invit a Siculis.
172쪽
Elementa Rhetoricae iis Quamquam , ut ingenue dicam quod sentio 'per pusilli ingenii est, frivolis hujusmodi nu-
gis iminorari , quae scilicet laborantis magis su ut , quam elegantis ingenii partus. Et , si me audis , vana haec crepundia relinques Judaeis , qui multi sunt in observandis exi libus litterulis , et apud quos nata opinor Anagrammata , et ab illis ad nos usque , insitici contagione , deriv)ta.
R. Sunt ea, quae, ab uno orto vocabulo Uarie conjugantur, Seu . commutantur , ut Sa-Piens, sapientia, sapienter; Imperium, ini l erat'x, imperare, Ex hoc Conjugatorum oco Caesarem ingeniose admodum ita laudat a) Tullius : Caeteros quidem omnes Victores bello Puin civilium , jam ante aequitata Et misericordia viceras: hodierno vero diu te ipsum vicisti . . . . Nam cum ipsius Vie toriae conditione jure omnes victi occidisse mus , clementiae tuae judicio conservali sumus. Recte igitur unus invictus es , a qi IO ipsius etiam victoriae cotiditio , visque devicta est :Ex hac verborum Conjugatione sic etiam.
argumentatur Propertius. Aurea utius vere sunt saecula. Plurimus auro Venit honos et auro conciliatur amor.
In hoc idem genus facete lusit MartiaIis Epigraiv. lib. 2,
173쪽
, o 'Elementa RRetoricae. . . . . Host-' cum fugeret, se 0 Fannius ipso
Ηic rogo non suror est nemoriare , mori Ad eundem locum peltinet illud in Pisonem: Cum enim esset omnis Causa illa mea Consularis et Senatoria , auxilio mihi opus er; t
Est illud b) Terentianum elegans In Primmis in hoc eodem genere : Homo sum , humani nihil a me alienum Pu Eodem quoque pertinet Venustissimum Il- Iud Epigramma inseripliin1 Ludovici M. Statuae in hortulo Simplicium, Colicgit Patisi-eusis olim S. a. M ales inter succos , herbasque salubres Quam bene stat populi Mita salusqile sui. 'S. IV. Gunus, et Species , Seu FOPina.
B. Genus apud Rhetores dicitur illud, qHodest commune multis, et quod multa sub se complectitur , ut Virtus sub se continet justitium, thnperantiam , sortitudinem, prudentiam. Vacrso argumentum a genere PII. Praesto est: Temperantia est virtus, ergo
Qua potissimum ratione tractatur ille locuse Tractatur in priinis , cum a specie fit transitus ad genus , seu ut Vulgo loquuntur, cum livpotesis revocatur ad thusim. Hujusce ioci Iuculentum habes exemplam in oratiotie unius Caepio prosoriptus , quod in Augustum conjurasset cum fugeret stercusyores , seipse interemit. Sic mori insi est iiinquit de illo Seneca. b . In Heaut' monumento.
174쪽
Elementa Rhetorieae. I I pro Archia Poeta , ubi Cicero cum laudaucium Archiata Magistrum suscepisset quod est hypotesis) rem ad thesim revocavit, hoc est poesim et sitidia humanitatis generatim et universe laudavit , ut latiorem orationi suae campum aperiret. Adverto. igitur 'quo artisi, cio ab hypotest transit ad illesim. ' .
. Sit igitur sanctum apud. vos humathissimos homines hoc Poetas noliten , quod null4 Un- quam barbaries violavit. Saxa , et solitudines
Voci respondent: bestiae saepe lininundS Cantu flectuntur , alque consistunt : nos instituti rebus optimis nota Poetarum voce moveamur P α) Homerum Colophonti Civem esse dicunt suum , Chii suum vindicant, Salami -
. Dii repetunt, Sinyrnaei vero suum esse conv firmant. Itaque etiam delubrum in ΟΡ-pido dedicaverunt. Permulti alii praetere.
Pugnant inter se atque contendunt. Ergo illalienum , quia Poeta fuit , post mortem etiam expetunt: nos hunc vivum , qui et voluntate, legibus noster est, repudiabisnus pQuod uitium in genere tractando pisan Mest pi R. Hoc loco qolent intemperaulius abuti Tyrones , dum thesim longius trahunt, quod nempe res sit commutator iaci librque, et multorum trita vestigiis: v. gr. si de Iustitia , vel de Charitate sermo sit, illi se se tu virtutis laudes universe ac generatim effundent , a) Homerus Poetarum Graecorum Priamre S , quem Suum esse cruem septem Ovidψςςrtatim asserum.
175쪽
mementa Rhetoricae. te miseram crambem , ut aiunt, taedio affectis
iiribus ad fastidium usque ac satietatem ingerent. Tu igitur, si sapis, hoc vulgare vo
Nec circa vilem, Patuluml er moraberis odi
Iam dic, Post me H, de tribus capellis. Ubi nam praecipue lacum habet argumentum a genere Θ . . sR Locum habet praecipuum Ili orationis
mordio , ubi praenulti solet aliquod uulV-- sale prinzipium , a quo d bypothesim , io' est ad singularem propositionem descenditur. Ouid est Deoies, seu Forma pR. Ex his , quae dicta fiant de genero , aesto intelliges, speciem esse id quod miluis
late patet et seu esse rem particularem, quae sub universali continetur. Vocatur autem apud Rhetores 'pothesis, V. g. da. est Genus, sive Rhesis : Temporantia hic et nunc est in convivio servanda, en Species, .iVε Hypothe i - .., S. v. Similitudo, et Dissimilitudo. Quid est Similitudo δ .
H. Similitudo est rerum caeteroqui disparium collatio, atque convenientia in aliqua rei v. g. est similitudo intev avarum et nJcro-Dem et quodlicet avarus' et hydrops sin dua res longe diversissimae, in. eo tamen conve
Piunt, quod neuter satiari possit. Item boru In Arte poetico- , b Ineptus eclusidicus qui ad alia omni obihat, quam causo portularet.
176쪽
Elementa Rhetoricae. I73i iratus dicitur esse similis Looni rugienti; quia
homo iratus et Leo rugiens sunt duae res valde inter se se dispares, quae tamen in aliqua re conVeniunt , sempe in furore. Sic eliam umbra et gloria sunt res diversissimae : in hoc tamen conVeniunt, quod umbra corpus, gloria virtutem comitetur. Unde ait Cicero: Gloria est umbra virtutis.
Quomodo si argumentiam a similitudine pn. Facies in Luuc fere modum cum Tullio : Quidam morbo , aut sensus stupore cibit suavitatem non sentiunt i sic libidinosi, avari, faei rosi verae laudis gustum non habent. Sic etiam argumentari poteris a simili cum
Scilicet ut fulvum spectatur in ingnibus au-
Tempore sin duro est inspicienda fides. , d est diseriminis ister simιlitudinem es, eo mParationem pR. Similitudinem Woprie pertinere ad id, quod qualitatem vocant; comparationem -- ro pertinere ad quantitatem. Fit enim compa vallo 'cl a pari , vel a majori ad minus, vela minori ad maius, ut dicetur postea : ius; militudine vero nulla sit mentio neque Paris , neque maioris , neque minoris. Quomodo Iacile poterit inveniri argumentum
n. Quaeres statim, quaenam res sit similis 3 et eiusdem naturae cum ea quam explican -- dam sumis. Ita si agitur de coustantia , . qua : res quid vel maxime resistat, et occurret ii,
177쪽
, Elementa Rhetoricae hi rustes , adamas, dicesque cum irgilio do rege Latino a Ille velut pelagi rupes immola , resistit. Vel ut idem Virgilius de Didone lib. 6.
Illa solo fixos oculos a Versa tenebat. Nec magis. incoepto vultus sermone movetur, Quam si dura silex, aut stet Marpesia cautes.
Quid est dissimilitudo pH. Est oratio , quae ex re dissimili dissimile colligit: ut cum ait Tullius : Si barbarorum est in diem Vivere , nostra' consilia sempiternum tempus spectare debent. Et lib. I. de Oratore : Artes reliquae ab eloquentia disseruul , quod haec non habeat definitam aliquam regionem , cujus terminis sepia teneatur: Caeterae Vero artes suis se certis quibusdam . sinibus contineant. Hunc locum a Dissimili lepidissime tractat Catullus , cum ait 'Carmine 5. Soles occidere et redire possunt: IXobis , cum semel occidit brevis lux, ' Nox est perpetua una dormienda. Ad hunc eu udem locum pertinet haec IIoratiana, sententia. Damna tamen celeres reparant coelestia lunae :Nos ubi decidimus , .Qii' pius Aeneas , quin b) Tullus dives , et
Ancus I Pulvis et umbra sumus. VI. Contraria et Repugnantia.
Quid sunt Contraria , seu opposita pn. Sunt ea , quae in eodem subjecto , Db- 7 . b) Tullius , cognomento Nostilius , tertius Romanorum Rex : illi succeisit Ancus Martius.
178쪽
Elementa Rheloricae: a sesso non possunt ves si suerint, necessario in
otiol. sunt Contrariorum genera fluuatuor omnino numerantur , ninitrum Adin
versa , Relata , Privantia et Contradicentia.. Quid sunt adpersa pI . Sunt ea , quae in eodem plurimum in- tor se disserunt , ut virtus , et vitium ; hel- tum , et pax ; sapientia et stultitia , Cicero Philip . 2. hi tende paulisper , cogitaliouem- que sobrii hominis punctum temporis susci-Ρe Nego quidquam esse medium e Confiteor , eos , nisi liberatores Populi Roma- , ni conservatoresque Buit'. sint, plus quam 'sicarios , plus quam homicidas , plus etiam quam parricidas esse. Siquidem est atrocius Patriae parentem, quam suum occidere. Tu , ' homo sapiens et considerale , quid dicis pSi parricidae , cur honoris causa a te: Sinai
et in hoc ordine, et apud Populum Roma. nuui sumper appellati Z Cur M. Brutus , texes ei situ , legibus est solutus , si Db urbe plus quam decem dies absuisset p Cur promvinciae Cassio et Bruto datae', etc. Non igis lur homicidae. Sequitur , ut liberatores tuo
Quid sunt Relata p. R. Sunt ea, quae se invicem ita respeetant, ut alterum si altero osse non possit ,
ut Pater et filius; dux, et miles; Magister, et Discipulus; dominus, et servus ; qui dat, et qui accipit. Ita Martialis lib i. ex hoe Belatorum loco facete iocatur in Sosibianum quemdam, qui suum patrem Dominum inepte oviuiuo vocitabat
179쪽
- 'ge0ytum, blandequenteris, Dum dicis dominum , Sosibiane , patrem
profecto antelligi debet, quanta in dato beneficio sit laus , cum in accepto tanta sit gloria. Huc denique pertinent haec verba Vene-
Arma rogo genitrix nato. Quid sunt Prioantia pis, priVRtio , ut vita, et mors. Iux et tenebrae; scientia, et inscitia, Pauperies et divitiae. Ex privantibns ingenio- Se argumentatur Martialis in quemdam fEhrius es: nec eiam saceres id sobrius
Huae etiam ingeniosum illud eiusdem Poetae Beniper eris pauper si pauper es , Aemiliane. Dantur opes nuIlis Duue , nisi divitibus. Quia 3unt Contradieentia pR. dint ea quorum alterum negat. alterum adem de eodem : ut Milo insi latus est Clodio , Milo non est insidiatus Clodio. I. VII. Adiuncta. Quid sunt Altineta pB. Sunt ea , quae cum re , de qua agitur. non nece3sarλο, sed probabiliter conjInctatunt, - α Sosibianus ex adulterio nobilis matro
mae cum serMO nultis, illius matronae Pirum,
180쪽
sunt Adjunetor um genera γB. Tria vulgo numeraritur. I. Adiuncta et ei, ut locus , tempus , etc: a Aiuncta ani--i , ut vitia virtutes. 3. Adjuncta corporis rut pulchritudo, deformitas, robur , ves is, habitus. Uno verbo omnia quae quoquo modo circumstent , sive Praecedant, sive comitentur , siVe consequantur , appellan is A iuncta , seu res circumstantes. Unde ligno
quam longe lateque pateat locus ille . et quam uberem dicendi segetem Oiatori suppedite Quomodo Sαmi potest argumentum ab Amjunolis PR. Cum ex loco , lempore , sacultate , aliisque id genus, quae rem circumstant Perinsuadendi vocasionem idoneam captat orator
Sic a) Annibal Italiam ingressus, militibus
suis eloquenter admodum faeit animos ex loco , unde fugere non diceat. Oratio Annibalis milites suos ad pugnam , ador lautis. Li,. lib 2I. Dextra laevaque duo maria claudunt. Nuulam ne ad effugium quidem navem habemus. Circa Padus amnis major ac violentior Rhodano: a tergo Alpes urgent, vix tutegris obis ac vigentibus transitae. Hic vobis vimeendum aut moriendum , Milites , aestia. - .
Nihil usquam nobis relictum est. Misi quod amis vindicaverimus. Illis timidis et ignavis licet esse , qui receptum habent , quos ager
suus , quos sua terra , pertu a ac pacata itinera fugientes accipient. Vobis neccsse est sortibus viris esse , et . omnibus inter vici