장음표시 사용
51쪽
st, Wita, mintiis petustatis. Ex v m Ditionibus conglobatis, Curiae ac Senatus Bomani majestatem sic amplificat idem Uratoriis ortione pro' Milone : Curia templum sanctitatis , amplitudinis, mentis, consiliI Publici, caput urbis, ara sociorum, Portus omnium gentium , sedes ab universo Populo n. concessa una Ordiu I
Poteris tu vicissim , ad aliartim deuniti nnum conglobatarum imitatiovem , dicere quid sit eloquentia , quid poesis, quid amici,ia , quid vita hominis, quid Deus ipse.' I. III. De Amplificatione per con
Quid eri amplificatis per congerim, Est ea , quae dicitur ab omnibus seu, rerum . seu personarum adjunctis ac circumstantiis simul coacclvatis. Cicer' m. Agraria .
3 Ego qualem Kalendis Ianuariis acceperim Remp. Quirites , inteli igo , plenam sollicit inuis, plenam timoris, in qua nihil erat in ii , uibit adversi, quod non boni metuerent,
improbi expectarent: omnia turbulenta eoo silia contra hune Reip. statum et contra atrum otium partim iniri, partim nobis con sulibus designatis , ita esse dicebantu i: sublata erat de soro fides . non ictu aliquo nova. calamitalis , sed suspicione ac perin haliona indiciorum , infirmatione rerum jud me tamm , novae dominationes, extraordinarismon imperia, sed regna quacri putabantur.
. Trethius sub finen libri primi Georg- rum Liti Caesaris interitum lugubriter admo
dum et tragice lamentatur , coacervando sum, uestissima prodigia monstraque quae 'el aq
52쪽
Elementa Rhetoricae. 49ecessere , Vel mox subsecuta sunt e
Cum caput obscura nitidum serrugine texit, Impiaque aeternam timuerunt saecula co) noctem. Vox quoque per lucos Vulgo exaudita silentes Ivgens : et simulacra modis pallentia miris Visa sub obscurum noctis, pecudesque locutae; Insandum i sistunt amnes ; terraeque dehiscunt, Et moestum illa grimat temPlis ebur, aeraque sudant. Totum hunc locum, ut eximium amplificalionis exemplar et ad excitandam commiserati nem in primis idoneum, tu consulito, si me audis. S. IV. De Amplificatione per congeriem ,
Quid est Amplisicatio ab enumeratione Partium rR. Est illa , quae fit, dum lotum aliquod in suas partes distribuitur ; seu dum rei alicujus Piartes vel omnes , vel Praecipuae certe quidem sigillatim enumeraratur. Ita Cicero laneis stum Pisonis Consulatum describit: omnes me-ν moriam consulatus tui , sacta , mores, iaciem denique, ac nomen a Rep. detestantur. Legati, qui uua suere , alienati: Tribuni militum, inimici ; Centuriones , et si qui ex tanto exercitu reliqui milites existunt, non dimissi abs te , sed dissipati te oderunt, tibi pestem eXOP-
e Dictatore Iulio Caesare a conjuratis occiso solis globum diu subpallidum apparui33οna Tant Plutarchus , et Plinius.
53쪽
56 Elementa Rhetoricae. . tant, te execrantur. Achaia eo bissi a ; Tessalia vexata ; laceratae Athenae , Apollonia carinanita, Ambracia direpta ; Bullienses illusi ;Epirus excisa ; Locri exusti ; Athamanum Eens vendita, Macedonia cotidonata barbaris. miolia amissa ; Dolopes finiti inique momiani . oppidis atque agris. exterminati Cives Rom. qui in iis locis negotiantur te unum
s duin' suum depeculatorem, Vexatorem, Praedonem , hostem venissΗ senserunt.' Ovidius Lib. 1 1., Metamorpia. dilatat sententiam hanc. Reae Midas omnia quaecumque tanSit ,
Pollicitique fidem tangendo singula tenta x ά . ixque sibi credisns non alta onle virentem Ilice detraxit virgany ,' virga aurea facta est: Tollit humo saxum, saxum quoque palluit auro: Contigit et glebam , 'contactu gleba polenti- Massa sbs fit aerentes Cereris decerpsit aristas , Aurea messis erat: demptum tenet arbore po-
uesperidas Η 'donasse putes: si postibus altis Admovit digitos , posses radiare videntur : Ille etiam liquidis palmas ubi laverat undis Unda 'si10ns palmis u) Danaen eludere possit. Sic oliam Mapselux Latinae Linguae elegantia munditiaque 'nulli inferior 'urbis Icnetiarum
Midas Phrygiae Reae , tibi mons Be
54쪽
Elementa miribricae.' 5ri. Pulcliritudinena praestantianaque per partium enumerationem descrihil rati vita S. Igilalai omnibus picta et polita artis coloribus. Venetiarum descriρtio per enumerationem
Venetiarunt urbis , in . recessu intimo simis , Adriatici , ea, regio ac si 's est , ut te inite stagnantes ex alto aquae, illum omni Ox partis e circumluant. Ea inclyta e .u hi 'set ad morem col=iasque invehendas oeportuna receptaevia , et contra hostiles ineursus munimen a fi imi6ma sunt , ex iis porro aestuariis a) majores minoresque Euripi lotam urbem intercursatiles, variis meρndris ac flexibus ita distinguunt ' ut quot in partes phdibus , in tot i deni 'sere mari Bditus sit , egregio sane vel, artis vel iriturae.' emiraculo. Inde vicorum, iugularum et pona tium ingens numerus ε, ut qui diutius ibi 'verinsati noti sunt , viarum locorumque modo Varietate, modo similitudine saepe fallantur d beontra ejusmodi ambages corium paratumque remedium est maxima mulli ludo cymbarum, quae . usquequaque dispersae G Homina in 'ud omnia et privata loca . quemlibet basid i ita ningua mercedet, trajiciant. i .l S. V. De Amplificatione ' phr congerienti 'et
R. Est ea , in qua, multae gimus ei Causae , et essectus multi. conglobantur ; ut si
diceres cum celebri artis magi sim : Queri . a 'Ital. Thogore intuso des Mare.
55쪽
multis modis vexatam esse provinciam; sed ad causas calamitatis attende. Vigebat in ea ambitus , luxuria dominabatur 3 segnes erant magistratus , populus ipse molli otiosaque se. gnitie diffluebat. Expecta igitur damna longa graviora. Exhaurientur pecuniae, jacebit spreta Religio , fures impune grassabuntur , etc. Ex hoc eodem loco immanissimam, Megetitii crudelitatem amplificat Rex Evander apud Virgis tum aeneid. 8. Quid memorem insandas caedes , quid facta
Essera Di capiti ipsius generique reserVent. Μοrtua quin etiam jungebat corpora vivis Componens manibusque manus atque oribus ora, s Tormenti genus i et sanie taboque fluentes, complexu in misero , longa sic morte necabat is. VI. De Amplificationei per congeriem
. . Quid est Amρlscatis ρer e geriem com sequentium pR. Est ina , In qua plura ponuntur acervatim ex eadem re consequentia. Ex hoc lo- ep. Virgilius noctem. egregie describit Euei- idos 4. amplificando res varias , quae noctem ferme consequuntur: Nox erat, et placidum carpebant sessa soporem Corpora per terras, silvaeque et saeva qui exin Aequora : cum medio volvuntur sidera lapsu , Cum D t omnia agex, pecudes pictaeque VO-
Quaeque lacus late liquidos, qua ue aspera a) maentius immanissimus Tyrrhenorum , seu miruseonum Tyrannus , qui ρm Turno con tra Agneam pug Viti
56쪽
, dumis Bura tenent somno a positae, sub nocte silenti, Leuibant curas et corda oblita laborum. s. VII. De Amplificatione per compara tiones , similitudines , et exempla. Qil id est Amplifcatio per comparationes , similitudines , et exempla pR. Est ea, quae sit per unam, Vel permultas comparationes ac similitudines ; et per Unum exemplum , vel per plura. Fiet Amplificatio per plures comparationes , si dicas mg. cum Tullio in Pisonem: Ego non te v cordem , non furiosum , non mente captum , non tragico illo b) Oreste: aut Athamante do. mentiorem putem ' Vel si dicas cum Marti ii , in improbum quemdam Gaurum , qui sua
Intulenta vitia magnorum Virorum exemplo solebat excusare. In Gaurum. Quod nimio gaudes noctem producere vino
I nosco ; vitium , Gaure , H Catonis liabes. Carmina quod scribis Musis et Apolline nullo, Laudari debes : hoc d) Ciceronis habes : a Positae , idest, jaeentes. Somno autem
lenibant curas etc. b) Orestes Agαmemnonissitus , furiis agitatus itiit Ob Cθtemnestram matrem occisam. Athamas , Thebanorum Reae , furiis etiam
03 Cato Utieensis quam save mero lac Merit , testis Horatius. '
57쪽
ῶ4 .Elementa Rhetori cae iuuod vomis, n) Antoni, quod luxuriaess,:i Apic h : - . Quod sux es , vitium , dic mihi ejus habes lFit Auipblisicalio per unam tantum similitudinem, in lioc irgilii loco, ubi fortissimam Amazonem Camillam. de imbelli hoste Milo
labore triumphantem sic exprimit S. ubi d. II. uam bis Cile. accipiter 'fixo sacen ales ab alloson sequitur pennis sublimem in nube colutam, Comprensamque tenet, pedibusque eviscerat
Tum cruor elavulsae labuntur ab aethere plumae'
Itemque in Libro septimo , ubi Reginae c Am 4.eii orem, ac circumcursationes depingit, iusti, lihsin A, i ιuxhinis Vellere a Puexis agitati
' ceu qu9ndam lauto volitans sub verbere turbo, Quem pueri magno in gyro, vacua latria Circum, Iulenti ludo exercent: ille actus habena Cuexatis .sertur spatiis et, stupet inscia turba ;impubesque d) mauus mirata volubile buxum, Daut animos plagae non cursu signior illo ,
per ius dias urbes agitur populasque feroces. Addite denique pulcherrimam istam iuve- venis s) Pallausis a Turno occisi cum so .. a Qui frustis Minodentis gremium ιotum tribunal implerit.. O Apisius beluo celeberrimusa , . . c) Erat Latini Regis conjux. - d Impuberem . Id est , i uerorum turba. e) Regina Amata. D Er .EM uri regis filius Aeneid. D,
58쪽
gor quoVis nectare dulciorem non eretur a P
pqllare. . Hic juvenem agresti sublimem in stramitae min: nunti Qualem virgineo; demessum pollico forem , Seu mollis violae, seu languentis hyacinthi. Cui neque fulgor adhuc , nec dum sua
S. VIII. Do Amplification ' per conss.' clionem contrarsorum. -
Quid est Ampiseatio per confictionem conmerariorum et inder se pugnantium p R. Est ea , qua plura contraria per ant theses opponuntur, ut illa Ciceronis in Catilinam : Noe oero quis ferre possit , i eries Mimnes fortissimis insidiari , sitiitissim stru Mentissimis . ebriosos sobriis, dormientes'
grianιibus' Indidem egi illud ejusdem Ciceronis in Pisonem et Gabinium Consules: Qui latrones igitur siquidem vos Consules r qiii. aedones P qui diostes Θ qui proditores λ qui
Tyrantii nciminabuntur Magnum nomen est , mugna species , regati a majestus Consulis Non. capiunt angustiae pectoriis tui: noli recipit levitas ista, non egestas, non infirmitas ingenii sustinet,
non insolentiae rerum secundarum tantam Personam , tam graVem , tam se Veram. 'Sic etiam Seneca in sa) Thyeste : ' ' Quεm dies vidit veniens superbum , Η unc dies vidit fugiens jacentem Tale est etia in incerti auctoris . sed tar nantiqui in Alexandri Magni inmissum: Sussicit huic tumulus cui non suffecerat orbis; Tragoedia ne inseripta, Act. a. Vers. 61
59쪽
56 Elementa , Rhetoricae. - Bes brevis huic ampla est , cui scit ampla
hoc eodem loco magni nominis Poeta Santolius Vietorinus admirabiles Sanctorum virtutes amplificat per congestas antitheses et Illis summa fuit gloria despici , - . Illis divitiae pauperiem pati, . Illis summa voluptas Longo supplicio mori: f. IX. De AmpIificatione per incrementum. Quid est Amρὶ seratio per incrementum pIL Est ea , qua oratio veluti per gradus
videtur augeri et ascendere, donec ad summum pervenerit. Ita Tullius Verris crudelitalem eo per incrementum deducit, ut verba explanando crimini non ultra suppeditent p Facinus est, inquit, Mincire ciMem Romanum et rope ρarricidium necare quid dicam inerucem tollere : Nihil addi jam Midetur ad hanc amentiam , i mbιtatem , crutesilademque POSSe. . Vide etiam quomodo per gradus et perir. Crementum assurgat oratio in hac sapientissi- ma Senecae sententia in Epistola ad Lucium: Magna Mitae Aars elabitur male agentibus: maxima nihil agentibus . tota aliud agentibus. De Ampiscatione Merborum. . De hoe toto Capite tametsi sumus ProΡediem accuratissime dicturi ; postulat tamen i stituli nostri ratio , ut cui sim illud in antecessum b delibemus, Quomodo si Ampliseatio perborum pH. Fit sex praecipue modis. I Per ver- a) Iu bmno de sanctis monachis. b) Ital. Autiomaιamento.
60쪽
mementa metoricae. /57ha translata , seu metasoriea. 2. Per Verba suti Perlata. 3. Per verba synonima. 4. Per verba gravia et illustriora. 5. Per Periphrasim , seu circumlocutionem. 6. Per repetitionem.
per verba metasorica, quae nempe mirum in modum valent ad excitandos animos, et adorationem grandiorem essiciendam. ,
Quid est Metaρhora , seu translatio p 'i .R. Est quoddam loquendi genus , quo vox
aliqua a propria sua significatione transfertur ad alienam et v.. g. si dicas : Prata ridere parietes gestire gaudis , aliavem esse irataeensum, insammatum eviditate , errore lapsum : voces illae omnes sunt metaphoricae,
quia tribuunt Pratis et parietibus risum et gaudium , quae' propria sunt hominis solius. Item plane dicito de ceteris locutionibus, quae tribuunt homini flammam , et incendium igni Proprium,etc. Fiet igitur Amplificatio per Met phoram , si eum Virgilio dicas de Aenea irato .... a Irarumque omnes effudit habenas Vel si dicas de Didone : .., ..... η Magnoque irarum fluctuat aestu. Quia habenas , et aestum , quae proΡrie eo veniunt equis ac , fluctibus , tribuit Aeneae et Didoni. Item si de homine impavido et ini.
interrito dicas cum HoraIio in Odia 9 : ἰIlli robur et aes triplex Circa pectus erat, qui fragilem truci