De arte Rhetorica libri quinque lectissimis veterum auctorum aetatis aureae perpetuisque exemplis illustrati auctore P. Dominico Decolonia ..

발행: 1826년

분량: 448페이지

출처: archive.org

분류: 연설

61쪽

Tullius de Iulio Caesare , in pratione Pr N rcelio : Domuisti gentes immaeitate Jartaras , viiiltitudine innumer biles , locis sn-: omni copiarem genere abundantes. Item quo curii dicit de Pompejo in 'oratione prol ge Manilia.: Qui famitis etim hoste eo si xit,mιam qMisqvani cum inimico concerta Miti plura ita gessit, quam alii legertint plures Pro x incias cor cit quam alii concupis erunt' cujus adoleseenim eae scientiam rei militaris nomailaenis praecutis , γed suis immeriis , non αὶ ensionibus heui , sed inctoriis , non rime viis , sed triumphis est erudita.

Hanc amplificandi artem adlisbuit, Virgili is urseidos. liheo Ia. cum de Turtii equis dixitP r Hyperbolem

qui 'candore Dives anteirent ', cursibus aut .vem cuin de equo Trojano dixit :Instar montis equum divina Palladis arte Aedificant. M o. i Sed nusquam mngis indulsisse videtur huic schemali b),ς quam cum Antagonom' o) Catin illairi laudans libro septimo , dixit per verissimam hyperbolsem. t . Illa. vel, ininctae segetis per summa vollaret Oxamina , nec leuexas cursu laesisset Rristas;

62쪽

Elementa Rhae loricae. Vel mare per medium, si uetu suspensa timenti , Feriret iter , celeres , tingeret aequore

Quomodost Ampi scatio Per Merba synoninimpc Fit per . congeriem .Verborum.et seΗ- lentiarum idem. Pene signis cantium , ut eum ait Cicero pro Ligario ci enim , ribem tuus ille di traxius in acie . Pharsalica gladius ogebat.ὸ cujus DPus mucro ilia petebat i

ensus erat armorum ιMorum Z quae tua mens

oeulip manus p ardor, animi P quid cupiebas pquid optabas Z Vide. qu am multa sint l,la verba idem pene signi sicantia: gladius, mucros

arma , senSuS , mens , animus custiebas , ορ- scibas. Quae sane Synonimorum coacervatio

acrem in primis et illustrem reddit orationem, ut liquet ex lvicoalio ejusdem Ciceronis exemis' plo ita Catilinam nou statia , non sinam , et ex hoc duobus hisce V legitii versibus Aeneidos dib. I. , ubi Ilioneus Asen usorfIs adhuc ignarus , sic de illo ad Didonem rQnem si fata virum servant , si Vescitu' aurci Aetheria, uec adhuc crudelibus occubat umbris. .. XIII.

.riora et illustriora. . . R. Fit , cum adhibentur verba splendida , quae rem . signi sicantius exprimant , ut in quiabus plenum quiddam , numerosum et sonans esse videatur , cujusmodi sunt ista: Polluerat Atupro sanctissimas . religionos P Senssius gra- Vissima decreta perfregerat. Itemque illa in. Verrem: Non enim jurem, sed erviorem , non adulterum, sed a upratorem Pudieitiae ; n εacrilegum , sed hostem sacrorum rei

63쪽

6o Elementa Rhetoricae. gionumque ; non sicarium , sed erudelissimum

earnscem eiMium εOriorumque in Mestrum jM-- dieitim adducimus.

Ejusdem etiam generis sunt magnifica illa Virgilii verba de Didone moritura': At trepida, et coeptis immanibus essera Dido

Sanguineam volvens aciem,maculi que trement Interfusa genas . et pallida morte sutura, Interiora domus irrumpit limina , et altos Conscendit furibunda rogos, ensemque recludit Dardanium, non hos quaesitum munus tu usus.

f. XIV. Quomodo si Ampiseatio per periphrasim ,

seu circumlocutionem e

R. Fit, cum longiori verborum ambitu circuituqus dicimus quod brevius ac simplicius dici poterat. Ita Cicero pro Milone, cum gravius videretur dicere Clodium a Milone fuisse occisum , maluit illud hac verboaeum circuitione mollire. In quos incensos ira , vitZm que domini desperantes cum incidisset ; haesit in iis poenis , quas ab eo seruet fideles pro

domini vita expetierunt. 'Grcumlocutione Virgilius utitur aen. IB. Cum Pro hac una voce Moritur, sic ait :Olli dura quies oculos et serreus urget

Somnus: in aeternam clauduntur lumina Doetem.

Et in ecloga prima , ubi pro hac una, V ce jam adMesperascit , longiori hac, tritaque utitur periphrasi :Et jam summa procul villarum culmina sumant, Majoresque cauunt alιis de montibus umbrav.

64쪽

Elementa Rhetoricae. 61 Nola Peri phrasim apud Poetas esse se uenistiorem , quam apud Oratores. Quod si non idonea sit , vel sit nimis redundet, jam nota appellabitur periphrasis sed Perissologia sa). S. XV. De Amplificatione per repetitionem. Quomodo si Amρlificatio Per repetitionem pR. Fit , cum verbum idem sive ornatus causa , sive ad motus excitandos iteratur. d

Plicaturque , vel in principio , vel in fine , vel in medio dictionis. Ut cum ait Tullius. Vidi enim , Midi, Penitusque persρexi. Sed utitur in primis hoc Amplificationis genere in exordio Orationis pro Roscio Amerino , cum ait: Accusant ii qui in fortunas ejus invaserunt: Causam dicit is , cui praeter calamitatem nihil reliquerunt. Accusant ii , quibus occidi Patrem Sexti Roscii bono fuit: Causam dicitis , cui non modo luctum mors patris attulit, Verum etiam egestatem. Accusant ii , qui hunc ipsum jugulare summe cupierunt: Causam dicit is , qui etiam ad hoc ipsum judicjuin cum praesidio venit , ne hic ibidem ante oculos vestros trucidetur, denique accusant ii, quos Populus poscit : Causam dicit is , qui unus

relictus ex illorum nefaria caede restat.

Quantopere vero valeat Repetitio ad addendam vim pondusque orationi et ad essectus ciendos , discere poteris ex sequentibus exenis Plis. Priora tisia sunt ex heroicis Ovidii Epistolis , in quibus , si quid iudico , prae caeteris omnibus illius operibus, elegantiae , ingenii et eloquentiae lumen quoddam elucet :in primo sororem Auriam sic compellat infelix Dido : Id est temonii redundantia.

65쪽

, 6. Flamenta Rhetoricae. Atina soror, soror Anna., meae mule ccn- , scia eulpae In , altero Demoplicontem ita compellat

Phyllis

Credidimus blandis, quorum tibi copia, verbis, Credidimus generi , numinibusque tuis :Cesdidimus lacrymis : an et hae Simulare ,dO

Hae quoque babent artes , quaque jubentur ,

In terti coniux Herculis D ianira, , clim illi per imprudentiam mort 'in intulisset, in has iusti doloris vocess erumpit i leutidem :Impia quid dubitas Deiatiira mori pHei mibi quid feci r quo me furor egit amantem Impia . quid dubitas Dejanira mori ptilita Dλ ssito misi tibi texta venenor Impia quid ,dubitas Dc antra , mori P istisnam stolissimum figuris Marian eria, . et infringuenda Amyi sistatio p . R. Praecipua , quae An yl ficationem ornam Seheinata sunt IIypolyposis , et Exclamatio de quibus supxa uictum a nobis est. Quibus addito tria alia , nempe Prosopsep

iam. 4po stropbem, Interrogationem, caetera- que id genu sit oliumenti nec figuras . de qui- .

66쪽

, Ellamεnla RLetoricae. S. XII Quill sit in Ampli fica tioue vita iritum pDuo sunt in primis vitia , ac Veluti s prili quidam duo , in quos incutiere solent Tyrrones oris Ionem ampli sicant. Primus

scopulus est illorum , qui mi ilutissima quaeipio singulatim , exiliter et perexigue consectan kr, quod certe est in Oratore vitium vel 'maximum. IJt enim recte monet Cicero, in Ai plifieationibus nihil est nimis tenuiter eoucleari. dom , quia hic locus grandia potius , quam exilia mimitaque roquirit. M l alter scopulus est illorum , qui ad explandum orationis Dumerum , .nihil nisi vacuas oces , et inanem verborum sonitum in illam infavstiunt. Hoc vulgare vitium sugies . si nihil prorsus dicus , quod vim et pondus dom addat orationi , et sensum non augente Quaderi enim tam furiosum inquit Tiutius liti εἰ de Oeatore ) quom i Derborum Mel OρLirnonium sonitus inanιs , ntista subjeeta sententia Et ut sapientissime Praecipit Horatius in Arte Pomtica . si sint tibi provisae parataequo est ad manum , ut ita , dicani sententiae , voces ipsae ultro sese Olfier0nt, et ait exprimenda α- ni mi sensa nullo labore succurrent. IVerbaqdo provisam rem, non invita in uerique

antritiasti ut clicam id , quod res est , si Tyroni peccandum sit in alterutram pamum L malim certe , ut, instar Ovidii , pec- t wtius ubertate quadam. copiaquo verbo--I, iquam eorundem jejunitate j atque ino*Pist j quia ut uel o 'time notat Tullius , Hiimia

haec et reducidans verborum ubertas , et qua

depascetur.

67쪽

6 mementa Rheloricae.

APPAIOTUS SEU PROOEMIUM RHETORICAE.

RHetoricae Prooemium , sive Apparatum

appellamus ea omnia , quae pertinent uniVersim ad Artem Rhetoricam. Quinqe autem sunt, quae de Rhetorica generatim et universe , Ρrolusionis more , quaeri possunt. 1. Quae sit natura, et sitnis Rhetoricae. m. Quae sit illius materia.

3. Quae sint illius partes. 4. Quae sit dignitas, vis, et utilitas Rhetoricae. o. Quibus rebus, ac subsidiis possit facile

comparari.

I. L De natura, et fine Rhetoricae. Quid est Rhetoriea p. R. Est ars , seu disciplina bene dicendi ;hoc est ornate, graviter , et copiose loquendi ; Ita Quintilianus , lib. 2. ' Unde nomen suum traxit Rhetorica IB. A voce Grega reo , dico loquor , unde Rhetor , Orator et, ors Otatoria.. Quare Moeatur ars pn. Quia certis quibusdam et nunquam saulentibus praeceptis continetur.

Quare dieitur ars bene dieendi pR. Quia docet quomodo optimis sententiis , Nerbisque lectissimis dici possit. Undenam orta est ars illa bene dieendi t- R. Notatio naturae et animadversio Pepe rit artem. Cum enim aliqui nativa quadam sam cullate , sine ullo artis subsidio bene dixissent , alii contra insulse omnino et male ; C xliiit aliquis, qui discrimen illud obses vari t

iteatius i qui causas illius indagaret sedulo λ

68쪽

Elementa Rhetoricae. 65 atque ita rem sensim ad artem , ac Praeeepta revocaret , et quasi viam inaderet , quae ad eloquentiam tuto ferret. Unde liquet, non e se eloquentiam natam ex artificio ; sed potius artificium ex eloquentia natum , atque Pr

sectum.

Quid disserunt inter se Rhetor et orator λR. Hoc disserunt quod Rhetor sit, qui bene dicetidi praecepta tradit; Ocator vero

sit is, qui accommodate ad persuadendum ducere potest: tametsi erretur persaepe tu nomine , et aliud pro alio iudiscriminatim accipiatur. Quisnam eri fuis ultimus A sis ornitoriae pR. Est persuadere dictione: hoe est diserta oratione quempiam impellere ud aliquid vel exedendum, vel agendum, vel omittetiduata Quodnam est viscium oratoris p . . 'B. Est dicere apposito ad persuadendum ἔquod fiet docendo , delectando, et movendo. Docemus argumentis et argumentatione; d lectamus ornato , illustri et apto dicendi genere ι nectimus amplificatione et assectibus. Docere necessitatis est: delectare suavitatis ;movere vero , seu flectere ; victoriae ; atque bis demum est verissimus eloquentiae iris

Unde erit ille summus et perfectus Orator, qui cum 'apposite dixerit ad persuadendum , hoc est, ad docendum , delectandum , et mo vendum ; reipsa tamen , sive auditoris vitio, sive quacumque demum alia de causa , non

Persuaserit. cf. IL. De materia Rhetoricae. Quaenam est materia cujusque artis in S

69쪽

. Mementa II et rem . ε est , ci quam ι versal id Ara ; 'MiΜcdicinas 'materili sesimi morbi, quia in iis curandis Medicina versatar. ie Οαaenam est metiatim matre a Rhetoricae p. a R., Nihil . omnino est .in rei iam natura , de quo Ornate , eleganter ot coulose disputaγImni possit orator. 'Ut enim' obsoryat Cic. I. de Orata Bε no dicondi Ars non habet desi i-itam aliquam regionem cujus. terminis sepla teneatur. udo aio cum Aristotelo, Rhetorimae materiam esse μ) quamlibεt quaestionem a d. diecndum Propositam. , Quotvρleoc est quaestio . quae Oratori ad diaendum strostoni 'otest Θ ' R. Duplex. Alia est infinita, seu Universalis ; tilia sinita , seu, singularis . s Quaestio in finita , quae vocatur etiam Thesis , ea est, quae nullis alligatur temporis loci 'et Personae circumstantiis: ut . si quaeratur genera lim atque uni vi rse , ' Sit ne bellum gerendum , Mes, Pa acienda p

Hesiis et causa , sive contro ersia , ea est , quae uuiversalem quaestionem restringit si PQ- ,

, Vocat ad certas quusdam Personae , rem Poris , loci , reique circumstantias : ut, si quaeratur , Sit ne hoc anno nobis par facienda , ii , 'lii Bah hostibus scrittitur, legibiis ac conditionibu Q auest io autem, sive itisinita sit, sive sui-ta . dividitur quadrini iam : Primo in quoesti uena cognitionis est actionis. Quaestio cognitionis ea est, quae inglituitur sol us scientiae grμtia : ut Quae sit causa defectus solis .... sit ne semra major quam' liana p To ecasto n.

70쪽

Elamenta R4eloriense. 6 Questio actionis ea. est, oujus , sinis est ali in quid essicere ; .ut, An liceat vim vi repellere . . . . an sit inimicis ignoscenduin pPraeterea quaestio vel est principalis , vel incidens. Priucipalis ea dicitur uuae praecipue

venit in controversiam , incidens . vocatur quae tractatur pro Pior aliud. .. . at Quot::Sunt uniMersim. genera quaestionum .siMe causarum in quibus Mersari potest Orator2B. Tria : Genus judiciale, genus delit, rativum , et genus exornativum, seu demon. strativum . . quod a Graecis vocatur Apulio.

Quid speetatur in genere Ddiciali P .

R. Accusatio et defensio. ia Quid spectatur in genere delιberatim p,Η. Suasio et di Ssuasio. . ' . Quid in exornratios p , R. Laus et vituperium. Unde genoris indidicialis finis est aequitas ; mliberativi Demonstrativi honestas. Iudiciale genus versa tur circa tempus .praeteritum ; Deliberativum elaca tempus tuturum ; Demonstrativum vero circa praeteritum simul et praeseris. S. III. De Partihus Itheloricaα - . Quae et quot sunt ρrimariae ρaries Raetoricae 8 a . Quatuor : Inventio , nis positio , Elocutio , et Pronuntiatio ; quemadmodulii sunt praCc Puae quattuor oratoris partis: I. Argumenta invenire: Iuventa disponere: 3. Disposita Verbis . exoruaru : 4. Exornata pronuntiare. Sunt qui pro qui ula parte memoriam statuant; eo nos cum Aristotele illum ad protiuatia

tionem revocamuS.

Quid est Inoentis P.

SEARCH

MENU NAVIGATION