Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

151쪽

M. cui maximarum rerum dem Lodoviciis Sso cia semper habuit in reipub. Mediolanensis administratione, omnium conflioram suorum participi, ne dicam auctori. Io. Baptistae Spectani uero quanta fuerit uirtus in rebus gerendis prudentia, erit illis, qui hominem non uiderunt, fortasse incredib re, uobis uero patres, qui eum bene nostis, non a Gmodum multa dicere habeo . meministis eum primum inter alios iuris peritos in iudiciis plorijs, pedaneorumque iudicum, subscidis uersatum, opamque reis defendendis nauantem a pranc. SDrcia ad maiora euocatum Disie, oe in hanc ordinem utrum cooptatum, simulque in rota iudicia qsitorem, rerum capitalium non modo iudicem. sed et hinc cem connitruum, cum summa, ct Iibera, in quen-cunque uellet malest ij relim. animaduerredi potestare, mox multis. magisque in rebus Jectata uiri uirtare, q sub toga contineri non poterat. suis indicijs m, dies magis, ac magis prodita. ab eodem S forcia chsior creatus est totius exercitus, quem ad se tuenducontra hostium potentissmorum uires maximum cinegerat, ct cum esset bonus conflio, nec minus bello

strenuus, ira eam qIturum adminfrauit, ut no tantum comeatibus . curandis 'estri ps ctis fabrum criberet, stipendia militibus in Ne I solucret, populis, ac ciuitatibus opas, mi Emiras, naues, remiges,

ma, tormcnta belliis instrumenta imparet, et

152쪽

tis munera, Meruetiam Uorcia cla posuerat in ei sdiligentia , ac de , q ad Impatoremptinent,ut p xesummam imperii teneret, legionibusque non ad adterius 1 scriptum, sed suo arbitrio impam et . caruit tantum Impatoris nomine, cum partes sustineret, omnesti imperatoris numeros impleret. nihil omnino agebatur in re militari, nisi ad eius ductu , oes etiam literae de eius sensu describebantur. Morte deinde sublato Gorcia, translataque omni .puinciae ditione ad Caesarem, eundem locum obtinuit apud Antonium Lieuam ab ipso Caesare luincia cura

summa potesate ypositum. Vix homo Hispanus satis mirari poterat, quod quicquid Speciano muneris iniunxisset quis arduum Ratim ille transactum reddebat, ct oia mandata celerrime exhauriebat. Maiori et mReafut auctoritate, ac potestate sumam impii administranie Alfonfo Aualo Vastio, qui reipse ei summa rerumpublicarusde habuit, non ob sola eius opam ρ propiam,expostamque multos a iros Ibuit tribus allis pclaris uiris, ueruetiam n amhassingulares eius uirtutes tempantiam, fide, absti

nentia, inn0centiam integritate, tres.nassos ma

gistratus simul caste, ct integre gessit, in quib's la

re patenti potesate , alli licentia uti volu et ad sam, non dico maxima pecuniaru vim, veru m res aureos, ut aiunt,coulare potuisseLatil eius aia t. nulla

153쪽

Acrio Tr. 66 usta unil lucri spes transuersum egite que aduersus

p cuniam, auaritiamque, caeterasq, cupiditates inu

Hiumst gessit, ut is, cui bonum, et assuum Omnὶν invitise carius, antiqvsque se fuisset. Ita modice rossam familiarem auxit, ut que admodum in ea para vi nemini unil nocuit, nemini et inuidiosa esset, curamen admoneri potuisset, non esse sibi in tanta oc- Vasione indormiendum, sed vidue opam parandia ibus nauandam ob satis magnum numerum filio m. iam.n ius duodecim lὶberum assecutusfuerat, quos omnis optimas i, indolis in mediocri patrimonio reliquit morte immatura puerus, ob nimis laboriosam, ut ego si iem existimo, uitae ronem, q ut demandatis sibi tot munerib' satisfaceret, iampria suscepat. Defuncto ciuitas nostra, ut ciui de patria Dptime merito publice decreto sepulcro paretauit,

iviaque magnifice sumptu publico noluit . quem bo-

rorem apud nos post hominum memoria nondum ulli ciuium ante eum contigisse satis up coperto tambemus . Multus fui patres in comemoranda huius Miri virtute. no tamen id nimium uobis debet uideri, si tanti collegae uestri pHantiam illam multis, et magnis uirtutib' exaggeratam spectatam habuistis . cog0r tamen ronem huius loci habere , m caeterosil plurimos Uantes uiros nostrae ciuitatis, Durum os retium esset hic renouare memoriam, flenti

aeterire, quod sem minus moleste fero , cum m κη m. ij action

154쪽

inioni parum id ob se intelligam. nemrn .nsu rum ad hos quos memoraui , Papiensies mihi objc

re possunt. neq; etiam est , quod sane elaborem in recensendis ciuib' nostris pclaris is uiris, quib' preligionem sacerdotia amplissma I erunt demanda' ta . Nempe multos, ct magnos ex omni aetate ui

res enumerare possem, qui in bon sissimis ciuitatibus ceremon s, sancilitatiU 1 aere antistites in silis, religionisque insignib' ornatissmi, ex quib' etiuialiPi csse limi fuerunt, ut Romae in augustissimum

purpuratorum collegium cooptarentur, qui Porifici maximo tand sacrorum regi vident cosiliarij, atque administri, quod puto Papienses no negabunt, cu . etiam hac aetate non desnt n9bis pctantismi uiri , ita hunc, ct illum honoris gradum honestissimis nomini,' euecti sunt, nos lissane uos Iudices, qui uirit, , quib' meritis id assecuti, nec omnino inficias ibo no- nullos ex Papiensibus quoq; aliquando ad eade sacerdotiapuenisse, ad is nostri arrepti sunt nung ta men .pbabuntsuos nostris, qui adhuc limunt, quem - . admodMm bonore , ita quoq; dignitate pares fuisse . . Demum omios his, q in umbra, . Ocis geruntur , :adsolem, ad pulverem exeamm , MAIUS

ut inquit ille, o P 's MovEo. Coparauimus ha- , ctenus uirtutem us trorum ciuium, cum uirtute Paci:

piensium. sed de ea uirtute tantum egimus, qadsis lius animi uim prinet, ad intelligentiam . nunc s

155쪽

υ imirtus in comparationem ueniat, cj cois est animi, ct corporis, que cum initium ab animi magni rudine sumpserit, tamen fundata es corporis uirili ac neruis. Fortitudinem igitur,ct uires, ct robur utriusq; nationis ii curiamus, et alteram, cum ait ra conferamus. Eviamur nunc an ad tantum de mentiae sit deuentum,sintque isti tam insignire impudentes, ut audeant hiscere, cum intelligem hic agide re militari, in qua nobiscum ueniant conferendi, quo ab omnibus mortalibus cognoscatur eorum audacia, ct impudentia. cum plane sint plures Cr monensi nationi pfecti militum, o duces . qui cum segnis imperio eunt ad bellum, q Papiensib' milites, pluresque nobis milites 4 illis ciues, quod iudices notantum uobis notum, sed omnib' prosum populis, ac nationib' exploratissimum esse arbitror. Quoties expertus est Casar, quod Ο dicere solet, Cremona

esse sibi opportunum belli subsidiu, ibiq; certissi nos creari milites, quorum semp illud solum fult seminarium t sentit quotid e bellico Umus Impator, magnas, ct firmas copias apud nossem inueniri,seq sem habere Cremonae paratum exercitum, expeditos duces, militum pfectos, ct centuriones, oe iam cundiis audio psuasum esse in tota Italia Cremonae in primis uigere disciplinam rei militaris, hances e propriam, ac peculiarem quandam Iaredem ciuitatis nostrae, cujus fuit femi pstabilis qdam scietis,

156쪽

ac praestantia in uniuerso iure belli,ac pacis,issique era, ut cum constat aliquem esse Cremonensem, iam uulgo moleurair, ut eundem p4sis assirmare fortem, et artis millitaris peritum . iamque de ciuitate nostra vulgo praedicatur, quod de Itbaca olim Agesilaus quidam dixise fertur, esse optimae ilis nutricem,et Wrtutis Gymnasium, id uero ne recens esse existimaeris, praesenti aetati fortuito quodam derum concursa accidisse. Pro compto habetur, in nostra ciuitate uiguisse simper studia militaris disciplinae, myramque nationem fetu habitam bellico mam, uepote qui a populo Remano omnium gentium uicto

re maxima ex parte originem traximus, quema

modum maiorum nostrorum res gestae illustres uetorum annalibus attestantur. atq; ego equidem de patre audiui in urbe nostra aut sui memoria albuc uestigia1pectari uetustissimi templi olim Victoriae coxa

secrassi, quod mox mutata religionis ratione Victori mart3ri a maioribus nostris dicatum fuit.et in eo fama celebratum est sese aram Virtutis literis marmoreis conscriptam, ac consignaram. Proditsi quoque reperirur monimentis scriptorum haud contemnendorum Romanos, dum essent reriim domini, osscina remorum Cremonae instituis, ut apud eum populit,

o, qui sibi Ger cognatione, ct sanguine, nedum 'eietate, ct amicitia coniuncti*imus, ct quem rei bellicae disciplina clarum nouerant. durgi actuc seruata

157쪽

A C Τ Ι Ο ΙΙ. 68 seruatu a nostris hominibus uirtus illa, q fuit .ppria

Romani gen is, neque ulla um4 aetate Cremonenses obliti fuerunt prininae ciuitatis suae, fruat plan nostru illa iuuentus Martia seminis naturam , non modo in animis, sed etiam in neruis a Notari adulescentes boni, o Jortes, flos cura ii nobilitatis, non se dant luxui, aut inertia corrumpendos. neq; se p-dite amorib' implicant, neque libidinum illucebris, sed iam id aetatis flagrantes gloria, ueraeque laudis cupiditate ardentes quodam animi incredibili robore praediti, quoties e ludo, ac pueritiae dis iplina redeunt exacto diei labore in literis, uacatione a praeceptoribus inpetrata, alios adoles entes adultiores adeunt quorum aras rellitia pariens, quique sacramero implicati in aliquo bello nomen dedere in m li-rum numero conscripti illis penitus se diam in consuetudincm O amiliaritatem. cum illis de armorum genere loquuntur. de exercitation P corent

bus, de excubijs, de Ilatims,deo omnrbus m:l:taribus actionibus, paulatim q se labori inue faciunt, ut inediae, algorisugilia patienter fant. ideo su tidie conspiciuntur, uti is mos ciuitatis nostrae, eqisi

rare, iaculari, cursu ac palafra cum aequalibus cerrare ad exercendam uirtist , desidiam minuen' dam. uix eis a parentibus de manib' arma exro queri sevit. deinde cum permate licet, tradunt seam disciplinam alicui, crust eximia belli sicntia, ut

158쪽

,b eo institui qant. habet quidem ea me ars, siue

nudium, ue exercitatio, pue facultas a natura .p-fecta in nostra ciuitate quosdam quas magistros u ros ornatissimos, ac praeclaronios ueteris militiae exempla, quorum uirtus in iuuentute, ct res gestaeis omni aetate illudres. Ad horum domos, quas ad quasdam ueluti scholas confluunt adolescentes, ibi-q, certa quada ct exquisita ratione disputatur quotidie de re militari, de optima belli ratione, deque fortissimorum uirorum, qui in laude uixerunt, uirtute ogitur, ciriturq;, quousq; alicuius acute dictum tam domi, q militiae dissimulandum, ferendumve aequis smo animo a forti uiro, in quem contortum fuerit, quomodo etiam uindicandum, uerbis ne refellendi

an facto opus si, praesertim δε mendacij ille insimulatur qui deinde cum alio bi certamen instituere . quo ise .pAscantes, ut indignos, negligere, et praeterire possimus existimatione salua. an iniurisse dictum, factumue ullo uerborum genere emensetur, aboleaturue. ad Mirum Itineat alteri armorum genus praescribere, locumue pugna dicere. ut sint teges aequabiles priuati certaminis, o catera, qt' elant ad huiusmodi dimicationem. Ll uAlgo minus scite duellum vocant. Et quando res militaris quoque scut caeterae artes, habet sua praecepta atque institimta ornatissimi uiri illi ueterani, ct multorum Ilipendiorum milites hcibus adolescentium humanissm

159쪽

rum inducti saepe, coactiq;pmona auditorum frequentia sermonem instituunt de iis rebus, ct maxime inesse debent in certissimo, et optimo milite, ueOmnes numeros expleat, ut de eius ossicio, de vita ratione tam domi qjoris . aliam esse uiuendi licentiam in castris aliam in hibernis. temperandum Omnino ubiq; ab iniuria, atqmaleficio more populi maxime apud socios populos. docent illi pterea adolescentes ab ineunte aetate animum assuefacers ad omnes discultates, atq; acerbitates Derendas,

o ubi ineundum ylium instat, aut ubi quodvis inieζIum est periculam, atq; discrimen, nihil prorsu

mctuendum , nisi turpem famam. nullove casu de 1 rectandam se militiam, semν cogitandum, natu ram homini exiguum uitae curriculum circvscrip se, se immensum uero gloriae spatium reliquisee. quoniam laxiore imperio icta eius rei disciplina disso uitur, exercitusque uel maximi interdum dilabuntur, admonent sancte ad antiquae militiae rationem pserendum esse ducib ac tribunis, enixeq; cuiuis cave dum, ne sepe culpa sua in castris seditiones cooriano rur opus esse pἰurima semp facere, o pauca de soloqui, 'sertim, ne quis ea q non fecit, pse magnim ce, atque instate iactitet Iem glorias, semp pi gna

loquendo. abstinendum item omnino ab inariiρ' .m vocationib', ne quenq ab re facile lacessant .pcacen

uec petulantci. s uero ipse fuerint laves Di, non dis

160쪽

mulandum, sed animo forti, malacri uulnι, her metum pseferre uideatur , pugnam suscipiendam, inimicitiasque, et fortiter .ppulsemdam muriam , paulatimque optimi magistri eius artis scietissmi ab imis inchoantes, ad maiorasemp instituta quas p qu

dam gradus progrediuntur, eumque militem inso mant, ac poliunt, qui non tantum centurio, tribu-xiusq; militum, sed etiam summus impator sacile svad re possi. Iccirco Isequuntur etiam suo oritne, qsnt centurionum ipsiorum. tribunorumq;, caeterorum psectorum, legatorum etiam paries, ut ad quenque spectet militum suorum numerum diligenter, sanfleq; integrum custodire, ne quisfurtim seubductus desideretur, stipendiumq; nondum confectu auferat, item excubias singulis, ct caetera munia pro hominum dignitate, aut facultate parriri, ac distribuere, militesque in officio continere , eurulidra animos pmiacere interdum, o motus fedare, atque mollire suain quenq; classem administrantes, in se ditiosos, o militiam detrectantes animaduertere furta, caeterast iniurias, o maleficia punire, Praecipue autem iucundisymnm est pilarissimos magi- fros audire, cum tanta auctoritate, tantaq; dignitan semp rogati. atque impulse disputant,qui,' uirtutiatus ornatum esse oporteat eum ducem,ad quem ora aliorum ducum, ac psectorum impia re1 iciunt, uturari, rerum, ais, omnium con linum reducitur.