Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

161쪽

Itaque illi non tantum auditores habent eos adoleβσι es, g militiae sacramento se astringere cupiunt, scd. etiam eodem animi causa conueniunt alij requenaes, sise in aliis amiU e cercent. Medius dimitasia eis audiendis sepius labentissme consumerem to tos dies, s mihi esset aliquod tempus a negotiis p hiticis uacuu . Quid ngratius esse potest, si pilamis smos ueros ueluti,eroas quosdam de maximis reν maxima auctoritate disputantes sepius audire' quas. potissimum res oporteat inele in summo impatorς, neq; .n satispse ese contendunt rei militaris sciem ..tiam,sed ei ad ciunt quoque uirtutem, audioritatem, bc felicitatem. has.n.quatuor res concludunt Opom rere non modo inesse,sed s udas elucere in eo, qui bello uult summe alijs imperare, ut practare obire possit, is ae sunt partes , iubere milites apud Rsacramentum dicere, exercitum lustrare., amab acissi instruere, castris semp locum peridoneum capere. ,

callide hostilis conflia pripere, sua celare, ac disimultare. super om a Iamem,ac cibariorum inopia nitare,cunt laque consiliis anteuertere - .puidere ne

ab hoste sui commeanν shibeantur, sed potius enitri, ut illam omniν copijs intercludat. bostibus item infidias collocare, eas ipsum uel abstrusas sempι

ἔς .puidere, ac praecauere . Militum licentiam ca-sren V legibus, edictisq; Mbibere. urbes expugna . aciem bonium istigare. scire uti uictoria, pr '

162쪽

mia militibus pro strenue factis militaribus donis ad excitandam caeterorum uirtutem oluere, licet

fortissimo cuique sit per se amplissimum pmium ipsa

gloria. Qκid quoqagendum in Muniis rei frumentariae, quiuis: cum receptui suorum timet re imminens, subitum, atq; improuisum periculum, cu index re, atque ex tempore consilium capiendum . addunt multa de uirtutib' imperator', de labore in negociis, de fortitudine in periculis, de celaritate iu. conficiendo, de c0nflio in puidendo, des communibus uirtuti,' quas in imperatore summe enitere oporteat, liberalitate, continentia, aequitate, ac seus fritate, plurimisi aliis . contra detestantur auari- tiam, libidinem, caterast indignas cupiditates, quibus concludunt nihil ese magis contrarium imp', alli amplitudini. His atqhujusmodi praeceptis, et, institutis informati nostri adolescentes evadunt siremui, certi, ac practantes milites, quos maximis exercitib' secure posset procere, quiue patriam, ut in omni arate semper Iecerunt, praeclare faciis lia iustrare possent. haec Rudia vigent apud nostros ciues. hae sunt populi Cremonenses artes ad rationem ueteris militiae. c dubito. Cremona urbs Graeca extitisset, cum in Graecia floreret eloquentia, quSpartanorum ciuitate ciuium ortitudine pnantior haberi potu set. Qi jd dicam de pueris, qui non modo in extremo pueritiae Te,sed in ipso aetatis flosculo

163쪽

D Iudicris exercitationib' uires explorant, dius in duas quasi ι olonias ciuitate hinc,atis hinc magno concursu ad bellum uicatim exciti, acie utrinq; m- fructa collaris signis praelium ineunt animos bello rores, ct quando illis arma a parenti magistrat busq; sunt interdidia, pugnis rem gerunt. usque adeo infestis animis configunt,irasqn animorum ardorem in hostem Ierunt, ut persaepe utrinq; ad sanguinem usque dei cniatur, uixque aspectatorib' dirempto duello reuocari, reprimiq; possint, pugnaqης interdum auus torve hostem rei flant, ct animi ferociam uultuspirantes peiora minitantur . ita a paruulis duritiae, ac labori nudent . scio equidem commune esse Oibus nationibus, ut iuuentus, ubiq; belli sit percupida, forisque adolescentes aequioribus animis imperia ducum ferant, e obeant at domi a parentib' mandantur .ppriumque, o a natura in tum esse iuuentuti de ingenuis loquor arma cupere, tamen gentium arbitror ardentiorib' fluuiis qa nostris motum, o tumultum expeti , summeque expediari. Ad tenues belli rumores adulescetes nobilissimi ι alacres, Dii immortales ' erecti, citrati , armati, animis dum bellicum curatur, expectant 'saga, bellum flagitant. sed quid dixi nobilissimi, cum ijsdem flauiis non tantum flos nobilitatis teneatur, sed idem omnibus sit ardor mentis ad gloriam . nec solum ingenui , bone Ilo loco nati, ne

u rum

164쪽

rum etiam tenuissimoruin multitudo . omnes me re, uoluntate, Iludio, voceque consentiunt cupientes,

ut uera Romanorum soboles, illum spiritum, quem naturae debemus patria, ct huic imperio gloriUbreddere. cum in Italia delectus habeνi coepti sunt, nusq pri silvam Cremonae tumultu es decernitur, nulla interposita mora iustitium indicitur . ad sagaitar . in urbe maxima uis militum conficitur nemo uacationem militiae deprecatur . nemo utitur aetatis excusatione, adolescentes omnsy ignominia notantur, qui militiam subterfugiunt. Inter isforensibus, caeterisque cilii negotiis, summi, medii, infimidant nomen. qui literis studium nauabant, relicti x subsellijs, eruditorumque umbraculis conscribuntur mercatores, opiscesque quorum csus in tabernis, ipsi quoque uolitantes cupiditate gloriae, clauses tabemnis, dimissoque fessa suae, operistri ac usus quotidi

ni loco, arma sumunt. ex agris item robustissimi milites exciti relictis aratris, caeterisque rusticis instru mentis, veluti prisci illi Quirites, quorum geniis si mus gladios, et pila arripiunt. maximae statim constantur copiae. Priusque semper Caesar in tanta oppugnatione rerum, quas gerit apud nos paratum, comfectumq; exercitum habet,stalibi suturi belli rumopaudiatur. q copia dii boni' q cohortes' q centuriae' qui equitatus' q leuis armatura φ ibi mediusfiliis Dbur est,.soboles militum. Quippe, ut alia ον

165쪽

nostri egregie, tamen hoc munus praeclarissime administrant, nihil in bello praver ign9miniam mementes, ut n.magnas, et firmas copias habemus, cetiam earum expeditos duces militum praefectos, tribunos, ct centuriones, qu0rum rei militaris eximia esistentia, o ne me forte arbitremini, ut in .plerisq; ciuitatibus contingit, detrib', aut summum

. quatuor loqui, ais, agi moque Cremona subsidio mit-xere posse seris, durisque temporib' ad φpiιlsandureipublicae periculum supra X L. dies fortissimos uiros qui intefuerunt bellis superiorib' cum signis , O imperio sciunt me non mentiri, δε qui in hac cor a assisnt, qui semel mjlitiae Gripti fuerint. nouit

praeriare ipse Gonnaga nostrarum cohortium neruos, ct ahqraudo expertus est atqA ut uideo, bi, η dico nutu Urmare u detur . sunt.n.reses, ut non inagnope egeant mea comendatione.ipsemet fortiise

i uiri se solida ni, ac uirtute .pbanti malunt ij .p- Iecto 1 dicationem laudis suae coEocatam habere inmani, suis,4 in lingua cuiusuis uel eloquentis oratosis, soliti semper plurimum facere, minimum uero de se loqui. Quoties cum .pximis, tum superioribus tellis externi Italos ad ostentandam suae quisque nasionis uirtutem aequatis, o numero, o armis ad certamen .puocarunt, ut constante fama, et multo-arum sermone celebratum est, in omni perduellium,

Iugilumne delatu nun fere Cremonensesn Art

166쪽

tis praenantiam praeteriti fuerunt .semperque, e r uectoriam, ei uictoriae parta insignia in ua cum taliae laude ab ea pugna reportarunticui aliquis nostrorum ciuium interfuit.illis. n. ab ineunte aetate u

Iuti natura inlitum est quodam incredibili animi, corcyrporis robore magnis periculis ad summam laudem, oe gloriam contendere. Ubi quippiam controuersiis, aut de Inibus, aut de iure agrorum, uel δε- minum, ut feri interdum solet, inter nos ct finit mos populos cooritur uniores nostri π crebras 'γ-

horum contentiones ferocitate exultantes natim ad arma psiliunt, atque ad suam uim reuocare cupientes seniorum confliasemper cauentium quo adpossunt, ne res ad manus, ad pugnamq; deueniat, non verbis, ct rationiν, sed potius pilis, ct gladiis tran gendum censent, uixque e manib' eorum arma euellere possunt seniores. quiU conuenit impensius in medium consulere. Quod uobis 'so nanc Papiet ses esset consilium, nise grauissimi uiri nostrae eiustatis, quos addecet magis ratione, q armis plectos esse in posterum longe dispicientes exultantem iuuentutem ob hanc ipsam controuersiam repressissent ubi.n.rumor baius contentionis p urbem dissipatus est statim armati adolescentes uicatim coacti m xima frequentia praeno assuerunt, ut punt pni ad iram animis exacerbati cunctorum uox , ct sermo erat. Quoniam agitur inter nos de principatu, 'a'

167쪽

tis r honos, ct excellentia, non ex iure manu consertum, sed portus manu, ct uirtute periclitemur. p0nantur honoris, ac dignitatis insignia in mediu : si uero fors domina campi, sunto, quib' sua cuique uirtus, Mars dederint. Quae tum uobis fiducia, qua

spes esse potuisset ' quid si rei militari ystantissimis

Ferdinandus id Imitteret, ut tantae contr0Mersae a-

Iiquado fine imponeret 'sed bene uobiscu agitur,qs licet ciuitas nostrast mili iae, bellicisque fludijs suapte natura dedita, habet tamen grauissimos uiros, si bus potissmum curae est in posterum consultius luidere, ct aetatis feruore in iuniorib' reprimere. reseruentur potius haec militiae robora aduersus coerhostes huius imperii, ct tantum disceptatore Senatu de iure nostro solidis ronibus experiamur.non.n. ijs iudiciV ucremur, quin uos tandem poeniteat in alienas honoris, ac dignitatis possessones tam remere irruere uoluisse. 2 nsum ydicaturus quas . quantasque res gesserit terra marique populus Cremonensis. remitto uos ad annales ulterum qgetis nostra

semi habitae bellicostismae reb' pclare gentis ubiq;

redundant. hic ext0llere posem multa maioru nofrorum egregie facta omnib' ues ijs impressa, sedes et quodumodo historiam contexere uelle, annales uelutiscribere, una uobissatis ese posset Papienses ad reprimendum insolentium ut Iram,quoi si pra innuere, ac gni care tantum uolui, cum dσ

168쪽

-viust , muni ipis frequentia agerem. conseniri a Romanis bcllo secundu 'Punico, o secuto Macedsmico olim capta Placentia Gallique circum Paduxis habitabant, et Ligures rerum n0uarum cupidi, Minmilcare Poeno duce, traiecto Pado Cremonam ferro, manu copiis oppugnatam ob derent, eius populi uirtute mult6rum dierum 6bsidione tolerata, tandem audito auxiliarium copiarum is a Romanis siub

dio missae fiserant, aduentufacta eruptione no sola ciuitas uerses in fugam holis se ab obsidione liberauit, sed i lio inito totum Gallorum, Ligurumque exercitum ipsi am, ac potius deleuit, caesis, captisue se pra Gall0rum quinque, 9 triginta mi , intersecto insup Amilcare, cum trib' Gallorum ducibus apud

illam nationem summo loco natis, hac nuntiata uisectoria tanta fuit Romae laetitia, ac gratulatio, ut a Senatu triu dierum supplicatio decreta fuerit. monstratur adhuc a ncstris locus tantae pugnae Barrationem appellant ab urbe circiter mille passus d sal,quem etiam nunc ab eo ylis nomen seruare arbitramur . ylium. n. Galli Battaliam uocant. Quae Mero postea, et quanta bella Cremonenses, dum suis legibus insumma libertate uiuerent, contra finit mos populosgesserint, quasue uictorias, et triuilbor reportauerint, nihil hic sane is neces e comemorare, sed multa eorum in gnia capta adhuc apud nos

, facio.

169쪽

U ACΥro II. γψfacio, ne uicinarum, ac fociarum ciuitatum inuida in n0men Cremonensie concitem, odiaque restincta resuscitem , cum amicitia nunc sit inter nos, di summa beneuolentia, e r ut uidetis in hac causa nobis summis studiis adsint, atq; a nobis ecqiud imminet periculi, cupiant Ipulsare. Quoniam autem iuuentutem Cremonesem interdum bellicosam, ferocem artiamι appellari, ne qs forte autumet gente nostram naturasolum fortem, ac robustam, ut, at bimpetu animi ualentem, Inamq, ad iram, ρο omnibus ne delectu atque discrimine infectam esse.Sunt ciues nostri fator militiae plurimum dediti, miraquenmmb' est aviditas belli, gloriae cupiditas. niti nis turpe nomen oe famam metuunt, ea tamen est olum fere disciplina, ac tempatio, suntque ita pisrunt a maiorib' instituti, ut nemini pacato unquanoceant, nec nisi lacristi ad arma ueniant'. qu ipsa natura, ct consuetudine lenissimos , atq; humanismos omnes, quib' cum eis est res, expiuntur.militia sancte, atque integre colunt. In hibernis, cum socios disscillimis temporib' opus est sumptu facere in mi

litem, sunt abstinenti mi, o de suo potius hospites egentes ct mistriis cooptosn diuturna bella liberaliter alunt. Nostri uero duces, oe militum pfecti tribuni, ac centuriones ea fide, et integritate obe ut munus sui , ut nemo unq , non dico notatus, sed

170쪽

remr militum numerus, quodue Uui equites haberit, nihil loci est apud eos auaritiae omnia referuue ad gloriam apud nostrossemp omnia potuit. exadlo bello, impatoris iudicio lauaati, quod opimae sed e loco nationis nostrae hominibus sempfuit, domu redeunt, forumqt, ct relicta subsellia repetunt, nomulto minus domi, q militia pclari opifices ad Diau 'qusque sella opisq; , o quotidiani qItus locum reuer 'tuntur, intermissamque textrinam, sutrinamve, aut agriculturam, ac caeteras quisque suas artis redintegrant domi togati, armati foris, perpetuo maiorum nostrorum more, non furtis, aut latrociniis dediti , ut pnum est alibi nostra tempestate militum genus.

nulli ear j, nulli percussores, nulli lanistae, sed suoqujsq; labore, atq; opa uitam tolerant nullius rei nis laudis cupidi. Qui igitur honestis patrimoniis carent, in aliqua se compendiaria arte exercetes, eripectant dum rursὶιs orto bello impatoris iussu ad arma uocentur malarum artium insolentes. Qua uero de noriri duces, ct milites, populust, ct tota cranitas erga rempub.atque erga sacrosanctum impium se semp gesierint, quiuis ex Livii historia facile intelligere poterit. In oibus.n.brilis, ij Iomani gesserunt contra Carιhaginem, cotra Philippum Maced0num regem, contra Aet0los, Achaeos, Antiochum regem Syriae se Persem, que Aemilius d

uicit, nil Cremoneses desiterunt de Romanorum Imperio