Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

61쪽

didices spes nonrae neque inuidiose, neque nimium tenues sed omnino mediocres, satis non tantum ad . uictum, sed etiam ad cultum domenicum pro cuiniusque conditione, o splendore suppetentes, huic ni mirum imperio semper parat , atq; expositα. e periris quotidie Gonqua, quo ciuitas nostra maioribus opibus sit nixa, eo Caesari magis opportunam βο fabere, nonrasque fortunas, quacunq; sint, semper ad publicam utilitatem redundare. non dico nobis pecuniae esse affatim, quamlumue interdum opus esset reipub. cum sepe impendeant infiniti sumptus in anginiis aerarus, in summa disscultate numaria. sed quantamcunq; habemus, semper huic imperio

promptam ne ulla recusatione e ulla mora, muratractatione damus, tribuimus,soluimus. Quando cremona pecuniam imperatam non ad diem enumerauit ι sed qued pecuniam tantum' frumentum, milites, remiges, arma, tormenta, vecturas' Quam

do id,quod per se sensit opus esse, in reipub. sub

dium non ultro pollicita est y Quando id, quod imperatum fuit, soluere etiam facta uersura recusauit priuati etiam mediusfidius non innuti sepe auctione faciami, domos, fundos proscribentes, ut Caesari poeuniam summiniRrent, cum propter aerarii renuitatem omnes prouinciae ciuitates, omnes praefecturae, . atque coloniae praestant uice aerarij, pecuniam quo

debitam dissoluentes . in propud antis Caesaris, re

publica,

62쪽

publicaque pericu is omnia profundimus,dantes quiequid promptum habemus, argentum, vestem superlectilem, et quaecunque ad usum miliarem pertinentis hue non modo omnia conflia nontra sed etiam opesveferuntAr. Haec ekt illa ciuitas, quam Imperatores Monrisemper armorum, annonae perfugium esse dixere. quam Isimpcr non tantum pro cella penaria

huius imperri ut de Sicilia ille dixit. sed etiam pro

arario habuere, quae pignora v lunt uiti nonrae

ga Caesarem certa esse debent. superioribus γ' sonrs,quod erat e re ipsas Caesaris, frumento sup- editaro inopiam Papiensium, et famem subleuarti Mus,qltamen a me hic dictumst non exprobra dr benefici3 eis gratia. Haec cum ita sint plane ma

risesta, ut negari non possint, aio in hac nostra contentione honoris, ac dignitatis oportere communis utilitatis haberi rationem, illamq; ciuitatem omniano antefcrendam, quae magis utilis eII reipub. atque Opportuna. ut quibus summum onus imponitur, ad illos etiam summus bonos perueniat, cuae lex non tantum est scripta . sed etiam cum ino hominum: genere nata, et rn ipsa natura infixa. Insericiendum ext igitur utri majora uectigalia, quibus imperium issime nitretur, aerario pensitent, utra ciuitas tot annos in tanta rei numariae dissicultate magis remi sub ubleuauerit appellandi mihi sunt publici qμε- Morci prouimiae. asserantur ratalae pubi cae recem Drui,

63쪽

sonis, uectigal umque omnium ciuitatum Mediolanensis imperii. tabula item ali in quibus habeatur ratio piιbbca pecuniae tot annorum datα, acceptae,

atque relata. TABULAE VECTIGALIUM CENSU .QVE TOTIVs PROVINCIAE . Ex harum tabularum

Iectione Patres idetis, non solum omnilim uectigadium, sed etiam publica recensonis totius prorum ciae impressam memoriam, ne quis tergiversari u Jeat. Iam omitto in controuersam, O quanionem vocare utra ciuitas in angunηs aroris promptius , ac paratim pecuniam imperaramsumministret.sed quaerendum utra largius, amue unde maioribus subsidiis semper fulta fuerit respub. ab Utis ne, an potius ὰ nobis. Videtis igitur a quaestoribus provinciae in fingulos annos pecuniae uectigalis ple--q; supra HS quinquagies exigi a ciuitate nostra. a Papiensibus uero quas decussatim dimidio sere minus . clarius etiam fore propediem heramas ex censius tabulis si diligenter , aequabiliter confectae fuerint, ut feri coeptaesunt , uiri. quod utrique superioribus annis imperatum ex censu debuerant, probius, o sanctius, magisq; ex me bona soluerint. interdum quo ne ante tempus, bienus nondum debitam a publicanis pecuniam uectigalem repraesentaliimus. Videtis etiam, quid relatum D in tabulis quot annis ex utriusq; ciuitatis perflationibus cloquor de pecunia imperata tam Rcundum

64쪽

eundum census tabulas in capita, aut in familias praeter urbis nectigalia perpetua quantove maiora subsidia semper reipuli. attulerimus, q Papienses. id unum bercle 1 Milo de controuersiis nsris iudicare posel, Mnemque liti imponere. profecto Oet Papienses quanto minus opum, uiriumq. in uobis se sentitis, tanto uos minus habere arrogantiae , ct i sinui nobis opibus longe anteeunt ultrocedere. Neque ego hic censius uestros requirerem, suos intra cancellos modestiae continumeris rerum MItrarum fnibus contenti, neque ad explicandum opes nostras oratione descendissem, ut feci , omissa

ramen amplificatione, cum ciues mei, ut ceries m

moraui, potius haec pudenter, ct parce, exigueque tangi a me uesint, nisi eo u)q; uos prouexisset arrogantia , ut cum egentis misitis, vos tamen cum honenisma ciuitate conferre, atque adaequare auder ris, ut intelligant homines, pauperes cum sitis tam insolentes, opulenti quales essetis . uobiscum sine recte agitur, quod uobis snt opes tenues, ct infirma, arfidiaq; fortuna, nec ut ali3 populi faciunt , malis occurrentes industria uosmetipsos subleuare nitimini, sed oscitantes in calamitatibus tabescitis, iustis ostentui omnibus populis .s res uestrae int grα essent, atq; forentes, quamuis non multo m

hore esse possint loco propter agri miseri, arque ieiuni sterilitatem, ut uosmetipse praedimii, quα ci

65쪽

Ne ira arrogantia' neqS ego hic Papienses uestri irridendi Itudio paupertatem uobis obiicio , sed po-

tiiss ossicio m0destiam. atq; .equitatem urseram requiro. Deus optimus maximus ciuitatem uestram fortunet uobis sint opima omnia, saturitateqlse, ct copia omnium reram redundem, m0 is ne crimcopia crescat mul arrogantia, neq; uelitis de amplitudine cum eis ciuitatibus uesitari, quibus cedunt etiam illae, quae frent in aliquo numero. Vobis pro fecto res sunt alioqui semper renues, atque exiguae propter silum exile, ct macrum . hoc temp0re e

tiam ex stunt fluxae . at prolapsae propter diutumnitatem perniciosissimi belli, quod superioribus annis exarsi in tota prouincia. nemo fere apud uos est, cui non sit adhuc res familiaris fracta disspata, atq; direpta, nihil usquam egentius nihilspoliatius non dico nihil uobis lautum, nihil elegans, nihil exquisitam, ac sumptuosum ad splendorem, ct amplitudinem, sed aio, a firmoque uobis rem deese ad nece paria . miseros nos, quibus cum Ventissi a natio audet se conferre. dixi modo urbem uestram infrequentissimam, si qui tamen in ea apparent, rari illi quidem, praeter hospites, fere omnes pannos, atq; agrestessemper nescio quid oppidanum, semi- paganumque redolentes, egestate conflictati. Iacent apud uos pretia praediori M. nulla, aut rara, ct mi H inme

66쪽

nime exquisita agricultura, nulla mercatura, nulla ars nulla indvnria, iccirco utimini semper angussere familiari. desinite inopes, deformarique erumnis, miseri sque cooperii, alienam opem expectantes, re-

rami humanarumspectaculum facti de principatu

certare uelle cum ciuitatibus boneniss s. Romachantur, mihi credite, omnes bona sum audiunt aliquem. qai nullo innumero sit, contemptissimum , egentissimum, inopia omnium reru n miserabilem , insigniter tamen arrogantem cum pilarismo quoque, ac summo de hon9re, ac dignitate contendere.

Quid quaeso sentire de modestia uerira putatis homines, cum uident municipium sine re, sine spe, sine fide, cupere tamen se adaequare locupletissmpopuli R0mani coloniae, qua semper opibas, o co- pise floruerit fore atque etiam nunc,oe affluat ad saturitatem, ubi splendent omnia , ubi luculenta ,

ne dicam umma omnia, unde rerum egregiarum

cuncta sumi possint exempla, quae copia omnium rerum abundat, cui tum soli bonitate, tum hominum triduHria nihil earum rerum deest , quae opus sunt non tantum ad uictuin, sed etiam ad cultum, uitae' splendorem, atque nitorem, cui res o pecuaria, rinica ex omni parte est sane bene culta , ct fructuosa ' Ἐν hic uererer ostendere animos meorum

ciuium, qui iHaec a me, ut iam saepius inculcatu, aut Ieuiter tangi, aut omnino omitti malebant, conten- derem

67쪽

tirem nullam teream in Italia reperiri alimentorum feraciorem . habet Cremona frugifera, ct femia arua. magnam uim frumenti. uini, mellis, lini in primis mollissimi, ac lame ytiosae . Excellit longo interuallo opima, o fertili ubertate agrorum, uarietatefructuum, magnitudine pastionis multitudineq; earum rerum quae exportantur. ad soli opimi ubertatem accedit hominum industria, nauitasque'. quibus desiunt latifundia, dant operam mercatura',

praestus faciunt haud pocluam sordidos, sed magnos mediusfidius , atque uberes . neque enim apud nos , qui babent pecunias, eas numeratas in amca comprimere solent - sed aut in nominibus habent, aut in mercibus collocatas compendii causarenent naui, atque inductrii, o sui negotῆ bene gerentes . Hinc ciuibusfere omnibus, non tantu priKcipibus ciuitatis, sed etiam secundo, o tertio loco natis, multa, o lauta suppellex, uis magna argenti, uestisque tum Hragia um ad corporis tegumentum, omniumque rerum, quas uitae politioris cultus postir,

abundantia, copia. Vide uim in urbe arom rum,c terarumq; mcrcium peregrinarum apoth

cas refertissimas, omnesque opscum officinas copia redundare. Et quoniam concedunt etiam grau mi philosophi opes esse expetendas ad uitae honor centiam, cultumqi tum publicum. tum etiam priuatu, ct i domesticum, ciues nostri semper priuatam lis

68쪽

xuriam oderum, diligunt publicam magnificetiam . . cui licet in publicis muneribuc Rudeant, potiusquain uita quotidiana atque assidua, non tamen in quod requiras etiam lendorem pro fortunis, ac celebritatem domesticam n quo potius laudes elegatiam , indoriam, quam sumptum .s quando tamen sumplus transendere uiuentur modrem in apparatione domcHrci uictus , ac cultus, id saepe euenit, quod nostri ciues maxime hospitales sunt, ct in exiernos ljberales. Habita semper fuit ubiq; Cremona c illitas mi liorum hospitum , qui nusquam liberalius tractantur, generosa quadam animi magnitudine natura omnium fere animis ista . neque apud nos hillis en, qui hospitem a se non bene acceptum dimittat. cuncti quaecunqi habent, cum amicis I bcntfr communicant. Quae res sepe causi fuit ueniri grauis mi est itatis ad rogationem legum sumptuariarum re Arrerent, easq; olim promulgatas , mox paulatim antiquatas renouarent, ne in priuarum linum extra modum sumptus prodeant, nunc funerum, ρο sepiilcrorum, nunc nuptiarum, p xentalium, caeterorum p conuiuiorum, atq; epularum sumptum, magni centiam quoque uestium, crornamentorum tam marium, quam foeminarum ii xΗriam coercentes. Hinc si, ut omnem alti, ac generos animi splendorem in popularium munerum magni centiam, oesumptum iransferant, in primis

69쪽

cipiendis uero regibus, et magistratibus nulli aequali ciuitati m nocentia , ct apparatione cedunt. I unc forum , tunc omnia templa , ct desu-bra omnes uiue, atque omnes urbis portae ornatu magnsco adornantur honorisca totius cir jtatis ostemtatione auro, argento, ebore, ueste magnificis operibus uerpicta. pretiosacri, o plena artis assabrequefactasuppellectilei, tabulisqό, signis lautissime

pictis. Tunc lege sumptuariae omnes lent. In aduentu regrem ipsorum ciues nostri bigaudent oblatam occasonem exercendi, OItentandiq; in bos' res, cuiq; in suum liberalitatem,generosamque animi amplitudinem. Et cum iubentur a magistratibus dari bolstitibus qui regem assequuntur, nihil praeter te- Emm, lectumque, cilintea, caeteramque supellectile , illi addunt ultro abundanter, non tantum 1 aenum, lima, ct qu e lege Iulia militibus durisolent in f-bernis, uerum eos omnjbus rebus sua impensa lautissi,ne accipiunt. Quid dicam de iuuentutis nostrae

apparati*mis, magnificenti simisq; ludis 1μb lupercalibus diebus λ Videas cunctas ciuitatis principes familias quarum copiosa sunt, ct lauta patrimonia in edendo suo quanque munere occupari, omnesque eniti summis opibus, ne alia ab alia splendore superetur. hil uspiam alibi praeclarius, nihil lucidentius. Ummaq; cum elegantia, o copia . Atqui ista quidem

70쪽

quidem leuia sunt, o ludicra, parum etiam fortassse digna, de quibus in hoc loco, in tanto , tamque riti

. IIri hominum conspectu tantopere uerba facercm . Nerum prouocatus insigni aduersariorum impude ria non potui me continere , quin corra ciuju meorum praes riptum de iis quoq; rebus , quas minimi

facimus, aliquid dicerem, ne de caetero copia cum egestate configere cogeretur. Porro hic veru esse, quod uulgo aiunt, expertus sum, unum hominem qui insaniat, satis uberem materiam sufficere, ut plurimos insanire faciat. A me illa potius dicenda erant de nostrorum ciuium erga indigentes, qui alienas opes expectant, nescio dicam ne liberalit te, an potius benignitate, aut pietate, quanta diligeria semper in sent, ut in ciuitate uilitas ann0n aut feret, aut remaneret, ne quis frumentum, cα-rerasqi fruges compressas teneret, sed quod quisque habet uenale exponeret, quanta impensa, atq; indulbia in caritate annonae coportari aliunde frumentum proposito mercatoribus praemio procurent

quod egentibus abunde suppeditent, ut saepe ex summa inopia, reique frumentariae angustia maxima illico utilitas consequatur, praeter publica diuersioris , quae apud nos ad antiquae religionis rationem, plurima instituta sunt, o opulentissma, unde homines, qui aliorum misericordia uiuunt, alimenta petere possnt. Et ut obiter in omnibus orationis paπtibus