장음표시 사용
161쪽
6. A tque ego hanc sententiam probarem - tantum apud me dignitas potest, - 3i nullam praeterquam vitae nostrae laeturam fleri viderem; I. sed in consilio capiendo omnem Gallium respiciamus, quam ad nostrum auxilium concitavimus. 8. Puid, hominum milibus LXXX tιno loco interfectis, propinquis eon- sanguineisque nostris animi fore eris' utis, si paene in ipsis eadaveribus proeιio decertare cogentur ' 9. Nolite hos vestro aurilio eaepoliare, qui vesaeue salutis causa suum pericuIumnesti erunt, nec stultitia ac terieritate vestra aut animi imbecilιitate omnem Galliam prosteram et perpetuae servituti subicere. 10. An, quod ad alem n0n venerunt, de eorum sidem tantiaque dubitatis 8 9uid ergo ' Romunos in illis ulterioribus munitionibus animine causa cotidie eaeerceri putatis' 11. Si illorum nuntiis consirmari non potestis omni aditu prae- septo, his utimini testibus, adpropinquare eorum adventum; euius rei timore exterriti diem noctemque in opere versantur. id ergo mei consiιii est' 12. Facere, quod nostri maiores nequaquam pari bello Cimbrorum Teutonumque fecerunt: qui in oppida conpulsi ac simili inopia subaeιi, eorum corporibus, qui aetate ad bellum inutiles videbantur, vitam toleraverunt neque se hostibus tradiderunt. 13. Cuius rei si eaeemplum non haberemus, tamen libertatis eausa institui et posteris proci
pulcherrimum iudiearem. 11 Nam quid illi simile bello fuit 'Depopulata Gallia Cimbri magnaque inlata calamitate, finibus quidem nostris aliquando excesserunt atque aliud terras petierunις iura, ιeges, agros, libertatem nobis reliquerunt. 15. Romani vero quid petunt aliud aut quid volunt, nisi invidia adducti, quos fama nobiles potentesque bello cognoverunt, horum in agris civitatibusque considere atque his aeternam iniungere servitutem ' Neque enim ulla alia condicione bellastesSerunt. 16. Ouod si ea, quae in ιonginquis nationibus geruntur , ignoratis, respicite Anitimum Guttiam, quae in provinciam redacta, iure eι legibus commutatis, Securibus subiecta perpetua premitur servitute.
LXXVIII. l. Sententiis dictis constituunt, ut ii, qui Valetudine aut aetate inutiles sunt bello, Oppidd excedant atque omnia prius experiantur, quam ad Critognati sententiam deseendant ; 2. illo lamen potius utendum conSilio, Si res cogat
162쪽
COMM. VII. CAP. LXXVII-LXXX. 15S
alque auxilia morentur, quam aut deditionis aut pacis subeundam condicionem. 3. Mandubii, qui eos oppido receperant, cum liberis atque uxoribus exire coguntur. 4. Ilii cum ad munitiones Romanorum accessissent, nentes omnibus precibus Orabant, ut se in servitutem receptos cibo iuvarent. 5. At Caesar, dispositis in vallo custodibus, recipi prohibebat. ' LXXVil II. 1. Interea Commius reliquique duees, quibus summa imperii Fupissa Arat, cum omnibus eopiis ad Ale- Siam perveniunt occupato, non longius mille passibus ab nostris considunt. 2. Postero die
equitatu ex castris inuete iis eam planiciem, quam in
longitudinem tria milia passuum palere demonstravimus, complent pedestresque copias paulum ab eo loco abditas in locis Superioribus eonstituu t. 3. Erat ex oppido Alesia despectus in campum. Concurrunt his auxiliis visis; sit gratulatio inter eos atque omnium animi ad laetitiam excitantur. 4. Itaque produciis copiis, ante oppidum considunt et proximam fossam eratibus integunt atque aggere explent, Seque ad eruptionem atque omneS caSUS comparant.
LXXX. 1. Caesar omni exercitu ad utramque partem munitionum disposito, ut, Si usus Veniat, Suum quiSque locum teneat et noverit, equitatum ex castris educi ei proelium committi iubet. 2. Erat ex omnibus castris, quae Summum undique iugum tenebant, despectus, atque omnes milites in lenti pugnae proVentum eXpectabant. 3. Galli inter equites raros Sagittarios expeditosque levis armaturae interiecerant, qui Suis cedentibus auxilio succurrerent et nostrorum equitum impetus sustinerent. Ab his complures de improviso vulnerati proelio excedebant. 4. Cum suos pugna superiores esse Galli considerent et nostros multitudine premi viderent, ex omni-hus partibus et ii, qui munitionibus conlinebantur, et hi, qui ad auxilium convenerant, clamore et ululatu suorum animos confirmabant. 5. Quod in conspectu Omnium res gerebatur neque recte ac turpiter factum celari poterat, utrosque et laudis cupiditas et timor ignominiae ad virtutem excitabat. 6. Cum a meridie prope ad Solis occasum dubia victoria pugnaretur, Germani una in parte consertis turmis in hostes impetum secerunt eosque propulerunt; I. quibus in fugam coniectis.
163쪽
sagittarii circumventi intersectique sunt. 8. Ilem ex reliquis partibus, nostri, cedentes usque ad castra inseculi, Sui colli gendi lacultatem non dederunt. 9. At ii, qui ab Alesia pro-eeSSerant, maeSli, prope Victoria deSperata, Se in Oppidum re
LXXXI. 1. Uno die intermisso, Galli, alque hoc Spalio magno cratium, Scalarum, harpagonum numero esseclo, media noele Silentio ex caStris egressi, ad campeSires munitiones accedunt. 2. Subito clamore Sublatost qua, significali0ne, qui in oppido obsidebantur, de Suo adventu cognoscere POSSent, crates proicere, fundis, Sagires, lapidibus nostros de vallo proturbare reliquaque, quae ad oppugnationem pertinent, parant administrare. 3. Eodem tempore, clamore exaudito, dat tuba signum suis Vercingetorix atque ex oppido educit. 4. NOStri, ut Superioribus diebus suus cuique erat locus adtribuluS, ad munitiones accedunt; fundis, librilibus sudibusque, quas in opere disposuerant, ac glandibus Gallos proterrent. 5. Prospectu tenebris ademplo, multa utrimque Vulnera accipiuntur. COn- plura tormeniis tela, coniciuntur. 6. At Marcus Antonius et Gaius Τrebonius legati, quibus hae partes ad defendendum obVenerant, qua ex parte nostros premi intellexerant, his auxilio ex ulterioribus eastellis deductos summittebant. LXXXII. - 1. Dum longius ab munitione aberant Galli plus multitudine telorum prosiciebant; posteaquam propiuSSucceSSerunt, aut se stimulis inopinantes induebant, aut in scrobes delati transfodiebantur, aut ex vallo ac turribus tr iecti pilis muralibus interibant. 2. Multis undique Vulneribus acceptis, nulla munitione perrupta, cum lux adpeteret, Veriti, ne ab latere aperto ex superioribus castriS eruptione circum- Venirentur, se ad suos receperunt. 3. At interiores, dum ea quae a Vercingetorige ad eruptionem praeparala erant, proferunt, priores lassas explent; 4. diutiuS in his rebus administrandis morali, prius suos disceSSisSe cognOVerunt, quam munitionibus adpropinquarent. Ita re insecta in oppidum re-
. LXXXIII. 1. Bis magno cum detrimento repulsi Galli, quid agant, consulunt; locorum peritos adhibent; ex his su- Oerior um castrorum Silus munitionesque cognoscunt. 2. Erat
164쪽
COMM. VII. CAP. LXXX-LXXXV. 37
a septentrionibus collis, quem propter magnitudinem circui, ius opere circumplecti non potuerant nostri: necessario paens iniquo loco et leniter declivi castra secerunt. 3. Haec Gaius Antistius Reginus et Gaius Caninius Rebilus legati, cum duabus legionibus oblinebant. 4. Cognitis per exploratores regionibus, duces hostium LX milia ex omni numero deligunt earum civi latum, quae maXimam Virtutis opinionem habebant; 5. quid quoque pacto agi placeat, occulte inter se constituunt; adeundi tempus desiniunt, cum meridies esse videatur. 6. His copiis Vercassivellaunum Arvernum, unum ex quattuor ducibus, propinquum Vercingetorigis, praeficiunt. 7: Ille ex castris prima vigilia egressus prope consecto sub
lucem itinere, post montem Se occultavit militesque ex nocturno labore sese reiumre iussit. 8. Cum iam meridies ad. propinquare Videretur, ad ea castra, quae Supra demonstravimus, contendit; eodemque tempore equitatus ad eampestres munitiones accedere et reliquae copiae pro castris SeSe OSten
LXXXIIII. 1. Vercingetorix ex arce Alesiae Suos con- Spicatus, ex oppido egreditur; crates, longurios, musculos falceS reliquaque, quae eruptionis causa paraVerat, profert. 2. Pugnatur uno tempore omnibus locis, alque omnia temptantur; quae minime Visa pars 1lrma est, huc coneurritur.3. Romanorum manus tantis munitionibus distinetur, nec sa-cile pluribus locis occurrit. 4. Mullum ad terrendos nostros valet clamor, qui post tergum pugnantibus extitit, quod suum periculum in aliena vident virtute constare; 5. omnia enim plerumque, quae absunt, vehementius hominum mentes perturbant. LXXXV. 3. Caesar idoneum locum nactus, quid quaque eX parte geratur, cognoscit; laborantibus Summittit. 2. Utrisque ad animum occurrit, unum esSe illud tempuS, quo maxime contendi conveniat: 3. Galli, nisi perfregerint munitiones de omni salute desperant; Romani, si rem oblinuerint, sinem laborum omnium expectant. 4. Maxime ad superiores munitiones laboratur, quo Vercassivellaunum missum demonstravimus. Iniquum loci ad declivitatem fastigium magnum habet momentum. 5. Alii tela coniciunt, alii testudine lacla sub-
165쪽
eunt; defatigalis in vicem integri succedunt. 6. Agger, ab universis in munitionem coniectus, et ascensum dat Gallis et ea, quae in terra occultaverant Romani, contegit; nec iam
arma noSlriS nec Vires Suppetunt.
LXXXVI. 1. His rebus cognitis, CaeSar Labienum cumeohortibus sex subsidio laborantibus mittit; 2. imperat, Si Sustinere non posset, deductis cohortibus eruptione pugnaret: id nisi necesSario, ne faciat. 3. Ipse adit reliquos, cohortatur ne labori succumbant; omnium superiorum dimicalionum fructum in eo die atque hora docet consistere. 4. Interiores desperatis campestribus locis propter magnitudinem munitionum, loca praerupta ex aScenSu templant; huc ea, quae paraverant, conserunt. 5. Multitudine telorum ex turribus propugnantes deturbant, aggere et crati s soSsas explent, sulcibus vallum ac loricam rescindunt. LXXXVII. 1. Millit primo Brulum adulescentem eum cohortibus CaeSar, post cum aliis Gaium Fabium legatum; 2. Postremo ipSe cum Vehementius pugnaretur, inlegros subsidio adducit. 3. Restitulo proelio ac repulsis hostibus, eo, quo Labienum miSerat, contendit; 4. cohortes quattuor ex proximo castello deducit, equitum partem se Sequi, partem circumire exteriores munitiones et ab tergo hostes adoriri iubet. 5. Labienus, p0Stquam neque aggeres, neque soSSaevim hostium Sustinere poterant, coactiS una XL cohortibus. quas ex proximis praeSidiis deductas fors obtulit, Caesarem per nuntios facit certiorem, quid faciendum existimet. Adcelerat Caesar ut proelio intersit. LXXXVIII. 1. Eius adventu ex colore VestituS cognito, quo insigni in proeliis uti consuerat, turmisque equitum et cohortibus visis, quas Se Sequi iusserat, ut de lociS Superi. ribus haec declivia ei devexa cernebantur, hostes proelium committunt. 2. Utrimque clamore Sublato, excipit rurSus ex vallo atque omnibus munitionibus clamor. 3. Nostri, OmisSis pilis, gladiis rem gerunt. Repente post tergum equitatus cernitur; cohortes aliae adpropinquant. ΙIOSles terga Vertunt; fugientibus equites occurrunt. Fit magna caedes. 4. Sedulius dux et princeps Lemovicum, occiditur; Vercassivellaunus
Arvernus vivus in fuga comprehenditur; signa militaria sep-
166쪽
COMM. VII. CAP. LXXXV-LXXXX. 15s
tuaginta qualiuor ad Caesarem referuntur; pauci ex tanto numero Se incolumes in castra recipiunt. 5. Conspicati ex oppido caedem et Iugam suorum, desperata Salute, copias a munitionibus reducunt. 6. Fit protinus, hac re audita, ex castris Gallorum fuga. Quod nisi crebris subsidiis ac totius diei labore militeS esSent desessi, omnes hostium copiae deleri potuissent. I. De media nocte missus equitatus, novissimum agmen consequitur; magnus numerus capitur atque intern citur, reliqui ex fuga in civitates discedunt. LXXXVIIII. 1. Postero die Vercingetorix , consilio convocato, id bellum se suscepisse Mn Suarum neceS3itatum, sed communis liber talis causa demonstrat, 2. et quoniam sit fomtunae cedendum, ad utramque rem ge illus oferre, seu morDSua Romanis satisfactae, seu vivum tradere velint. Mittuntur de his rebus ad Caesarem legati. 3. Iubet arma tradi, principes produci. 4. Ipse in munitione pro castris consedit; eo duces producuntur. VercingetoriX deditur, arma proiciuntur. 5. Reservatis Aeduis atque Arvernis, Si per eos ci-Vitates reciperare posSet, ex reliquis captivis . tolo exercitui capita Singula, praedae nomine distribuit. LXXXX. 1. IIis rebus consectis in Aeduos prosiciscitur: civitatem recipit. 2. Eo legati ab Arvernis miSSi, quae imperaret, Se facturoS pollicentur. Imperat magnum numerum Sidum. 3. Legiones in hiberna mittit. Captivorum circiter xx milia Aeduis Arvernisque reddit. 4. T. Labienum duabus
eum legionibus et equitatu in Sequanos prosicisci iubet; huic M. Sempronium Rutilum adtribuit. 5. Gaium Fabium legatum et Lucium Minucium Basilum eum legionibus duabus in Remis conlocat, ne quam ab sinitumis Bellovacis calamit tem accipiant. 6. Gaium Antistium Reginum in Ambivaretos, Titum Sextium in Bituriges, Gaium Caninium Rebilum in Rutenos cum Singulis legionibus mittit. I. Quintum Tullium Ciceronem et Publium Sulpicium Cabilloni ei Maliscono in Aeduis ad Ararim, rei frumentariae causa, conlocat. 8. I9M Bibracte hiemare constituit. His rebus eae litteris Caesaris cognitis, Romae dierum viginti supplicatio redditur.
167쪽
A. U. C. DCCIIIJ Res gestas ab Caesare octavo proconsulatus anno. A. U. C. DCCIIIIJ Gallia pacata, Cassar in Italiam contendit. Initium belli civilis.1. Coactus adsiduis luis Vocibus, Balbe, cum cotidiana mea recusatio non disticultatis excusationem, sed inertiae videretur deprecationem habere, rem dissicillimam Suscepi. 2. Caesaris nostri commentarios rerum gestarum Galliae, non conliaerentibus superioribus atque insequentibus eius SeripliS, contexui novissimumque inperfectum ab rebus gestis Alexandriae consedi usque ad exitum non quidem civilis diSSenSionis, cuius sinem nullum Videmus, Sed vitae Caesaris. 3. Quos utinam, qui legent, Scire 90SSint, quam invitus SuSceperim scribendos, quo saei lius caream Stultitiae atque arrogantiae crimine, qui me mediis interposuerim Caesaris Seriplis. 4. Constat enim inter omnes, nihil iam OperoSe ab aliis eSSe persectum, quod non horum elegantia commentariorum Superetur. 5. Qui sunt editi, ne Scientia tantarum rerum scriptoribus deSit, adeoqne probantur omnium iudicio, ut praerepta non praebita lacullas scriptoribus videatur. 6. Cuius tamen rei maior nostra quam reliquorom eSt admiratio: celeri enim quam bene atque emendale, nos etiam, quam sacile atque celeriter eos persecerit, scimus. I. Erat autem in Caesare cum lacullas atque elegantia summa scribendi, tum verissima scientia
168쪽
suorum consiliorum explicandorum. 8. Mihi ne illud quidem accidii, ut Alexandrino atque Africano bello interessem; quae
bella quamquam ex parte nobis Caesaris sermone sunt nota tamen aliter audimus ea, quae rerum novitate aut admiratione noe capiunt, aIiter, quae pro testimonio sumus dicturi. 9. Sed ego nimirum, dum omnes excusationis cauSas colligo, ne cum Caesare conserar, hoe ipSum crimen adrogantiae Subeo, quod me iudicio cuiusquam existimem poSSe eum Caesare comparari. Vale. I. 1. Omni Gallia devicta, Caesar eum a superiore ae-Stale nullum bellandi tempus intermississet, militesque hibernorum quiete reficere a laniis laboribus Vellet, complures eodem lempore civitates renovare belli consilia nuntiabantur coniurationesque sacerω 2. Cuius rei veriSimilis causa adserebatur, quod Gallis omnibus cognitum esSei, neque ulla multitudine in unum locum coacta resisti poSSe Romanis, nec, Si diversa bella conplures eodem lempore intulissent civitates, satis auxilii aut spatii aut copiarum habiturum exercitum populi Romani ad Omnia persequenda; 3. non eSSe autem alicui civitati sortem incommodi recusandam, Si tali mora reliquae possent se vindicare in liberialem. II. 1. Quae ne opinio Gallorum conssrmaretur, Caesar Marcum Antonium quesiorem suis praesecit hibernis; ipso equitum praesidio pridie Kal. Ianuarias ab oppido Bibracte prosciscitur ad legionem xiii, quam non longe a sinibus Aeduorum conlocaverat in sinibus Biturigum, eique adiungit legionem XI, quae proxima suerat. 2. Binis cohortibus ad impedimenta luenda relictis, reliquum exercitum in copiOSissimos agros Biturigum inducit, qui, cum latos snes et complura oppida haberent, unius legionis hibernis non potuerint contineri, quin bellum pararent coniurationeSque sacerent. IlI. 1. Repentino adventu Caesaris accidit, quod inparatis disiectisque accidere suit necesse, ut sine timore ullo rura colentes prius ab equitatu opprimerentur, quam eonfugere in
Oppida possent. 2. Namque etiam illud, vulgare incurSionis hostium signum, quod incendiis aedificiorum intellegi consuerit , Caesaris erat interdicto sublatum, ne aut copia pabuli frumentique, si longius progredi vellet, desseeretur, aut hostes
169쪽
incendiis terrerentur. 3. Mullis hominum milibus capiis, perterriti Bituriges, qui primum adventum potuerant effugere Romanorum, in sinitimas civitales aut privatis hospitiis confisi aut societate conSiliorum, confugerant. 4 FruStra: nam Caesar magnis itineribus omnibus locis occurrit, necdat ulli civitati spatium de aliena potius quam de domestica Salute cogitandi; qua celeritate et sideles amicos retinebat ei dubitantes terrore ad condiciones pacis adducebat. 5. Tali condicione proposita, Bituriges, cum Sibi viderent clementia Capsaris reditum palere in eius amicitiam, sinitimasque civitales sine ulla poena dedisse obsides atque in sidom receptas esSe, idem fecerunt. IIII. 1. Caesar militibus pro . lanio labore ac patientia, qui brumalibus diebus itineribus dissicillimis, frigoribus intolerandis Studiosissime perinanSerant in labore, ducenos Sestertios, centurionibus tot milia nummum praedae nomine condonanda pollicetur, legionibusque in hiberna remissis, ipsi Serecipit die xxxx Bibracte. 2. Ibi cum ius diceret, Bituriges ad eum legatos mittunt auxilium petitum contra CarnuleSquos intulisse bellum sibi querebantur. 3. Quare cognita, cum
dies non amplius X et VIII in hibernis esset moratus, legiones XIIII et VI ex hibernis ab Arare educit, quas ibi conlOealas, eXplicandae rei frumentariae causa, Superiore commentario demonSiratum est. Ita cum duabus legionibus ad persequendos CarnuteS prosiciScitur. . . V. 1. Cum fama exercitus ad hostes esset perlata, calamitate celerorum dueli Carnutes, deSertis vicis oppidisque, quae tolerandae hiemis causa constitutis repente exiguis ad necessitatem aedificiis incolebant - nuper enim devicti conplura oppida dimiserant - , dispersi profugiunt. 2. CaeSar, erumpenteS eo maxime tempore acerrimas tempeStales cum
subire milites nollet, in oppido Carnutum Cenabo castra ponit, atque in tecta partim Gallorum, partim quae coniectis celeriter Stramentis lentoriorum integendorum gratia erant inaedisicata, milites eonpegit. 3. Equites lamen et auxiliarios pedites in omnes paries millit, quaScumque peliSSe dicebantur hoSteS; nec frustra: nam plerumque magna praeda politi noStri revertuntur. 4. Oppressi Carnules hiemis dissicultate, terrore periculi, cum tectis expulsi nullo loco diutius . consistere auderent nec Silvarum
170쪽
COMM. VIII. CAP. II VII. mpraesidio tempestalibus durissimis tegi possent, dispersi, magna
parte amissa Suorum, disSipantur in finitimas civitates. VI. 1. Caesar tempore anni dissicillimo, cum Salis haberet convenientes manus dissipare, ne quod initium belli nasceretur, quantumque in ratione eSSel, exploratum haberet, sub tempus aestivorum nullum Summum bellum 90Sse constari, Gaium Trebonium cum duabus legionibus, quas Secum habebat, in hibernis Cenabi conlocavit; 2. ipSe, cum crebris legationibus Remorum certior sieret Bellovacos, qui belli gloria Gallos omnes Belgasque praestabant, sinitimasque his civitates duce Correo Bellovaco et Co Pio Atrebale, exercituS comparare atque in unum locum cogere, ut omni multitudine in 1 nes Suessionum, qui RemiS erani adtributi, facerent inpressionem, pertinere autom non tantum ad dignitatem, Sed etiam ad salutem Suam iudicaret, nullam calamitatem Socios optime de republica meritos accipere, 3. legionem eX hibernis evo- eat rursus undecimam, litteras autem ad Gaium Fabium mittit ut in sines Suessionum legiones duas, quas habebat, adduceret, alteramque ex duabus ab Tito Labieno accersit. 1. Ila quantum hibernorum opportunitas bellique ratio postulabat, perpetuo suo labore, in vicem legionibuS expeditionum onus iniungebat. VII. 1. His copiis coactis, ad Bellovacos proficiScitur, castrisque in eorum sinibus positis, equitum turmas dimittit in omnes partes ad aliquos excipiendos, ex quibus hostium consilia cognosceret. 2. Equites ossicio functi renuntiant, paucos in
aedissetis esse inventos, atque hos, non qui agrorum colendorum causa remansissent - namque eSse undique diligenter demigratum-, Sed qui Speculandi cauSa eSSent remisSi. 3. ΑquibuS cum quaereret CaeSar, quo loco multitudo esset Bellovacorum quodve esset eonSilium eorum, inveniebat: 4. Be . 40vacos omnes, qui arma ferre possent, in unum locum convenisse, itemque Ambian0s, Aulercos, Caletos, Veliocassis, Atrebatus; locum castris eaecelsum in silva circumdata palude delegisse; impedimenta omnia in ulteriores silvas contu-ιisse. Conplures esse principes belli auctores, sed multitudinem maXime Correo obtemperare, quod ei summo esse odio