Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam. & metthodum, quàm accuratissimè continentis, sectio prima tertia. Per Andream Lacunam Secobiensem, ... summa fide atque studio collecta

발행: 1548년

분량: 616페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

111쪽

tio est,ut qualis lic catis, calis sit & reliquarum partium Vnaquae l; . Spect marina praeterea in uniuersum est, ex ' quibus in quae, murationes iplae lint factae. Fit enim nec. raro , Ut praesent nora, prioris temperamenti sit, noueius quoa in corpore nunc habetur. Ueluti ii quis texa- ginta annos naeus,denio pjlo sic, non . calida, dc lic-cus nunc sit, sed . talis antea fuerit. Iam vero, ne P ex. ipia excrementoria natura, indefinite de temperamentis est proluincianium. Fieri siquide iii potest, Ut colli: gatur pituitosa excrementa,nec tamen humida sit par, ticula, ted limul frigida oclicca: quum nimiram ex ci-: bis neutiquam ex nostro corpore ipsa pituita oriatu . corpus enim, ubi ingestos cibos non vincit, simile iis4p sum quo P excrementum gigni T. Caesertun w no Omnia quae calfaciunt necessiario etiam exiccent,Vt perpe ram nonnulli putarunt, nemini obiciarum existimo. Aqua siquidem calida , di quaecunt natura sunt calida humida sit inflamationi, exempli gratia, admoueantur , tametsiDpsa quidem luperuacanea, quae media similarium spatia occuparunt, euocent, corpora tamen ipsa, tantum abest ut liccent , Vt etiam illi humorem . adiiciant. Ati iam hunc secundum commentarium

i claudamus.

. GALENI PERGAMENI,

de remperamentis Liber. II I. Vum igitur antea traditum sit, unuquod B actu calidorum . frigidorum,humidorum, at d si corum,Vel ex eo tale dici, v summam habeat huiulce modi qualitatem . Vel ir vincat in eo id genus qualit tum aliqua: Vel l ad cognati generis mediocre aliquid,

vel ad unumquodlibet a nobis silc collatum: monstr etiam , Draeterea lit,quemadmodum ea quis cognosce Te exacte possit reliquum est, ut de iis, quae calia pote

stite lunt, differamus. Etenim quod quale dicitur, tale nondum est,sed potest tale esse id hoc eise potestate dy

Pituita intur ex cibis,mini

me eX nostro

corpore. Calfacientia omnia non ex necessitate si care.

Actu cal. mg.hum. at* si oem,quoluptio citer dicatura potestata dicam

112쪽

cinaus. Verbi gratia,hominem qui nuper natus sust , ra tionale, di avem volatilem, scilicet, fici eorum vnnm risus perte in quodi futurum est, hoc ceu iam id sit, appellantes. Est Hum, ς P autem perfectum quid, ac praesens,iple actus: si eutiim phi Ii, iri. pςrsectun 'ς futurum, potestas . Ac maxime quidemselfectu arii proprix tota ea potestare esse dicimus, in quibus nat

luturum. ra ipsa suopte impetu ad ablolutionem venit. Prox Potestate pro/ mus huic modus,eorum est, quae sunt propinqua matez- 'ria . dum sanguinem potestate carnem appellas, minimam mutationem ad carnis generationem requirat. Dicitur potest te etiam esse, quod ei quod ex accia denti dicitur est eκ aduerso positum. Ut si quis dicat frigidam lauationem ex accidenti non ex propria potestate calfacere corpus carnosi iuuenis. Porro quaecum ' medicamenta calfacere nostrum corpus sunt nata, ea, licet talia non appareant tangenti, calida tamen pote

state vocamus,l facile possint calida esse, quodq, istiti εα pth in ignem V ςrtaritur; hoc interiecto discrimine, Uinam uertunt. Oleosa di aerea , in flammam: in prunam autem terrea Tmea in pnse degenerent. At quemadmodu nem ignis ipse augetur, ram dςg ς prius il victa ab eo ligna mutata sint, ita nec animai, Mediemisia xium calor a medicamentis, nisi illa prius&comminuaugere calore ta aliquantisper δε nostro corpori iuncta ab ipso etiam nostru non pos mutentur. Quae quidem sit perfrigerato corpori quan- isti talu tum Vi tenui-inipergatur, non calfacient illud. Pro- iride quae refrigerais sunt partes, eas enisinodi medicamentis plurimum perfricamus, rarefacimus 3, quo scilicet, introrsum pharmacum penetrans, naturali an malis calori iunctum, mutetur, & calfiat . Quippe cuius si particula quaepia vel minima , calorem actu concipiat, hunc deinde in totum,propter continuitatem ,

porrigat. Ac quicquid potestate quidem calidii est, huic nondum in natura sua frigido calidum praepollet, sed in propinquo est, ut prppolleat: adeo ut breuem opem quo Vincar,requirat extrinsecus. Hac illi modo frictio

113쪽

ribunde praestare potest: modo vel ignis, vel corporis

matura calidi,contactus. Alia tamen citius, alia tardius corpus nostrum recalfaciunt. Qis autem quatuor sirit Facultates no-corpis facestates attractrix ,retentrix, alteratriX, eXPultrix quae effectus sunt totius in quovis corpore iub retentrix a te,

santiae , quam constare ex calido, frigido,humido, di ratrix, expuusicco inter se mistis dicimus,faiah ubi corpus nostrum trix. Vna qualibet earum qualitatum corpus sibi admotum demutat nee ipsum hoc casu tota substantia existimandum est agere,nec qi Ud ab ipso mutatur, posse ei assimilari. Quare nec Vi quam nutriet quod ita mutatum

est id quod ipsum mutauit. At si exalie illod mutet.i. si tota operetur substantia, Vtim tunc sibi assimilabit id quod mutabitur: tum etia ab eo nutrietur, Nςm ςnim 2 d. h. f.

aliud nutritio est, qassimilatio perfecta. Omne autemonimal cogruerint,sibiq, simili alimento nutritur, qua- Aialia omniare est, quicquid corpori, quod nutritur, assimilari po- sibi similieest. Caelemni pro ratione similitudinis alia citius ali a m ω ninis . eardius assimilatur. Auiu siquidem caro, haud magnoriegotio:scissa maiori: bubula etia haec maiori: vinum vero omnium minimo assimilari poterit, Ubi prius in v uti instrumentis coctionis,manserit aliquandiu. In quibus sis ante q demutatum sit,fieri non potest, ut animalis cor H post e pori sit nutrimentum. At quae quidem assimilatur, ona Nutrimenta qaria quidem nutrimenta Vocantur.Reliqua omnia me- ας ntur, dicamenta quorum duplex natura est. Qujppe vel cu .iusmodi sunt assumpta, eiusmodi etiam permanentia, vincunt,corpust, mutant,ad eundem modum quo id cibos: at haec prorsus tum venenosa, tum naturgani Medicamento analis corruptricia medicamenta sunt. Vel mutationis mm natur' Initium ab animalis corpore consecuta, deinceps iam putrescimi,& corrumpuntur, ac deinceps corpus Vna Medieamento corrumpniat, & putrefaciunt. Sunt haec quom noxia mim tam lia .ruenena. Est praeterea & tertia medicamentorum spe- ra natura φυcies,eorum nimirum,quae corpus quidem recalfaciut, ε .

114쪽

net assimilantur. Quibus accidit,ut tam medicamenta sint,a nutrimenta. Nihil autem miri est, si exiguum consequuta momentum aliqua, maximam a priori natura mutationem habent: quum constet olim in Mysia stercus colum domum integra conflagralse, ex solo stercore columis,s i. ''' ' bino,quod ab ardenti sole inflammatum, nestrae pro Aiehimenidis Minae suum communicauit incendium . Qua ratione industri, etiam aiunt Archimedem hostium triremes urentibus Specula speculis incenditia. Succenditur his prompte lana, stu

pa elychnium, ferula, di quicquid similiter his siccsi re

Libide, a ui, Rrum Oςrix Fldmmain edui di lapides attriti, at s eoti . sunt flam, magis,si quis sulfure illos illeuerit. Quare lucerna ex-mam. tinguens quidam,ac rursus lapidi, Vel muro admoues, quem antea sulfure illeuerat, ceu prodigiu quid, illam accensam ostendit. Eiusmodi erat medicam tum M Medeae medi deae,ex sulfure & humido bitumine constans: qa qui-cam ' dem quibus illitum era omnia,Vbi in id incidebat ca Childi pote, l0r,ης ς labδt,di inflammabat. Universa igitur, hare sate. potestate dicuntur calida. Iam vero quicquid corporum natura calidorum proprium est nutrimentum iaea semper non roborabit tantum, sed etiam insitu eo- . rum calorem augebit id qd omni nutrimento est com vinum muta- mune. At Vino praeter caetera propriu ac suum est, matur ceIeriteri tationis celeritas,ita Vtil ut taedae, elychnio, lupae, re trim tu di, pici Porro quum trifariam nutrimentum dicatur, seci tripliciter. cundum Hippocratem,nempe & quod nutrit,& quoa. i Veluti nutrimetum est,& quod futurum est nutrimentum : id utim quod iam nutrit, proprie nutrimentum Vocatur,quum corpuS nutriat & calefaciat, quod reli- . . . quorum neutrum facit. Quemadmodum intiar si eκi-

αὐα gxiae, Simbecilla flammae,confertim multum olei in-

modo, alia 'HiundRtur, illam prorsus extinguet, sic etia vinum, Visctus inducere, pilus bibitur, qvi Vinci possit, tantum abest ut anima

115쪽

, id

III ma

enae

calfaciat, ut etiam apoplexias, paraplexias,comata, caros, neruorum resolutiones, epilepsias, conuulsiones, S teranos, qui affectussint frigidi inducat. Generatim enim quaecunes alsumpta in corpus Ut nutrimentum calfacilini,haec interim frigefacere deprehendes, si immodice aut interripestiue sumantur . Nec Vero mirari debemus, si nonnulla quae cuti imposita, hanc erodiit, Erodesium c exulcerantis; Vt sinapi muria allia & cepe et tutissime tim i Qi nulla, comedantur: quum nimirum nem intus in Uno iςm sumantur. per loco permaneant,sed undequat ferantur, ac tum cibis, tum Variis succis permista,comminutaq, , innumeras subeant alterationes: ita Vt quod conueniens incis est, assimiletur: qu bd superuacaneum & acre, per aluum Vrinas,sudoremq; excernatur. Quod aut si acrimoniam suam seruarent etiam exulcerarent interna, ex iis quae ob cacochymiam sponte accidui Vlceribus , quum in internis partibus,tum vel maxime in ipsa cute,facile intelligere poteris. Nem etia est dubitandum, cur medicamentorum nonnulla,quum nihil nos offendant extrinsecus,intro assumpta magnii afferant malunt aliqua rursus intro assumpta, nonunquam laedar, nonnunquam conferant: aliqua non solu intro assumpta sed etiam extrinsecus applicita offendant. Quippe Nihil in us f nihil intus foris et, parem agendi facultatem sortitur. rism pare a Nirum etiam esse non debet, si lachrymam Cyrenai- di facultatem eam ipsam quidem per se non liceat citra in comodum simere: quae tamen si omnino exigua, Vel cu aliis op- renaicam tuto portune sit sumpta,magnopere conducit. Atiu adhuc per se non quidem modum, quaeculam corpus excalfaciunt, ubi m mutationis principium in ipso accepere,recalfacere illud sunt apta. Quae vero refrigerant, Veluti papaueris Papaueris su siccus haec a nostro corpore ne vel paululum quidem cus non immudemutantur Ged ipsum statim vincut, ac mutant etiam latur a , Ostro si calfacta prius dederis . Est enim eorum natura frigi- ω in

da,ut aqua: quae per se quidem frigida est, ex accidenti iti da.

116쪽

Canthasis uesi

ca exulcerat.

Distinguondaemes quae perse,aiiu ex accideiui cietatur. Potestate qua ratione dicano tur aliqua. Potestate caliis da quae dicanis

Medicamenta

, C A L. PER. DE

Vero aliquando calida. Verum acquisititius eius calor. breui perita. naturalis frigiditas manet. Qi admoduna igitur aqua calida flaruae iniecta eam extinguit,sic me- conium,vel si id quantum vis calfactum ded ris δέ calorem animalis perfrigerabit, di necis periculum afferet. Quaquam id genus medicamenta di parce exhibita sint, & una cum iis quae iplorum frigiditatem returidant, nonnunquam vium aliquem nostris corporibux prestant. Iam Vero medicamen id quod catharidas recipit , hydericis auxiliatur ,tametsi cantharis ipsi vesicam exulceret.Discernere autem in omnibus si maxime Oportet, quae per te sunt, ab iis quae per accidens . Nonnulla quippe quum siccam sint tortitalicistariam. Vbi largo calore liquata fuerint , humiditatis speciem exhibct: ut aes & ferrum. Quaedam per se humida,vba in lyncero frigore sunt morata,apparent sicca, Vti glacies. Quocirca de illis absolute pronunciandum no est: sed qualiter in calore frigore que se habeant ,cosyderandum ac sic tandem nonad id, quod secundu accidenuest sed ad id quod per se respicientibus nobis,iudicandum. Porro communis in omnibus,V q, iudicadi ratio est alterationis celeritas. At quum calidum, frigidum, humidum, at Psiccum ὀ μωω , dicantur,nem re haec quidem per id quod exuperat:i la vero lacundum qualitatem quam habent sumnam , a qua nimirum denominatur: in Vrruc P horum prompte ve tit, de quo agitur iudictu, tale potestate fuerit. Oleum nanch bitumen resina, di pix, calida potestatosunt, vin flammam vertantur facila. Vinum autem , τ facile fiat sanguis.Pari modo mei,caro,& lac. Ait haec quidem totis ipsoriun alteratis substantiis, nutrimenta se alterantium sunt . Quae Vero Vna qualibet qualitate alia

terantur,ac mutantur. a medicamenta tantum sunt

Medicamenta itidem sunt,& quae nulla substantiae suae mutata Die sed tota seruata integra,corpus ipsum a

117쪽

TEMPER AM E M. . LIB. III.

Miunt. Caeterum totum eorum genus naturae ipsi contrarium, graue,ac niaxime deleterium existit: quavis ubi plane exhibentur minima nullii exhibent sensibile nocumentum. Porro iudicabitur contrarietas ipso. Tum, ex ea quae media intercedit, mutatione. In ele- metis verbi gratia,ne q3 aqaa mutari potest in ignem, ne P ignis in aquam, te iambo in aerem: iple vero in Viras. Ergo contineas & sine medio est aquae mutatio in aeremtatem l; ignis non continens ignis & aquae in alterutrum. Haec igitur inter se contraria pugnantiaq; sint. Non dissiat: si ratione papaueris succus humano corpori pro rius contrarius est , ut quoa in eum qui ci agere, ne una quidem qualitate possit: ac multo minus tota lua Cibstantia. Aio unum quidem deleteriora genus eiusmodi est. Alteru est eorum , quae ex nostro calore momentu aliquo a mutationis accipiunt ac deinde in multifarias alterationes vertuntur, quibus corrumpi naturam nostram accidiz. Quae igitur corpus rodunt,putrefaciunt, Sc liquant, merito potςstate calida Romiuantur. Contra, quae refrigerant,& sensum auferunt, notabilem .l; inducur torporem frigida. Uerum in applicandis iis quae natura quidem iunt frigida, sed per accideus calida, contingit eoru calorem acquiliti-xium necetiario perire: propriam aurem temperie frigidam,a nostra nihil im nutata perieuerare. At quemadmodum salamitra ad certum usi terminum ab igne Mihil patitur,vritur aut,si longiori ipatio lit igni quisca,sic & mairagora, Sc cicata,& psillium, breui spatio igni applicita, proprium adhuc temperamentum seretiant. Largius autem excalfacta, illico corrumpuntur, nec quicq essicere, eorum quae prius poterant, Valent. At talium quidem omnium natura ,hominibus maximine existit cotraria: eoru vero quS celerrime nutrivi, couenietissima. Reliqua ola, meaia inter haec sunt, quor u alia magis, alia minus, agere ac Pari a nostro corge

dicantur. Conti arietas

qualiter iudi

canda. Elementorum in se iii cena trantinis. Papaueris macus humo coaepori omnino contrarius.

Deleteriorum prima genus. Deleteriora secudum gen a

diutius admo ta fueris. I. N

118쪽

trimenta simul de medi.

iactucie sucocus liberaliter sumptus, si in

em cum papatieris succo facultatem sortios Φ

possunt. Si dem castoreu di piper, agere magis in coriapus nostrii, a pati ab eo valent: vinii,& mel,& ptisana, i pati magis si agere. Caeterum v bi duo corpora inter se comista multo repugnant ipe, certanti'; de alterando, utrunt eorum tum agere, tum pati est necelse. Sem

per quippe agit id quod vincitur , in id qd vincit: adeo

tamen exiguum , Ut senium effugiat. Hoc autem in iis quae nutrivi etiam compertum est. Lactuca siquidem, quadiu ab aestuanti ventriculo coquitur, manifeste quidem refrigerat, sitim compescit, ait adeo, τ frigida dc humida sit,somnii in conciliat. Ubi Vero ex ea nutrit tus homo iam fuerit, insiti caloris substantiana augebit. Ventriculum autem ea laedit refrigeratum. Quare. ubi id genus utrunm praestant: di quod v eluti medicamenta corpus nostrum afficiant, & t aquanὶ nutrimensta naturalem calorem augeat: quum hoc exploratum. iam sit, interdum qualitatem caloris intendi interdum substantiam eius augeri. Si ergo non concoquatur lactuca,aut si mauis,iuccus ipsius, quando is, si liberali sumatur,similam cum papaueris liacco in homine effectum sortitur,erit utim tantum medicamentum. At si absolute coquatur, quis ambigit, quin corpori etia sit nutrimentum/Lactuca ital tam cibus,q frigidum medicamentum existit. Eruca auic et ex herbis anethum, Tuta, origanum pulegium,calamintha, thymbra, armthymum,tum cibi, tum medicanacta calida sunt: dum scilicet adhuc coquuntur, medicamenta: mutata Vero in sanguinem nutrimenta secunda nimiru nutrimendi

significatione, qua id significatur, quod nondum est ali elatum, sed veluti alimentum. Si igitur frigidior iusto fuerit ventriculus quandiu in eo delituerint, donec Co quantur omnes id genus herbae, calfaciunt ipsum, at mad temperamenti aequalitatem reuocant:prosunt l, ut medicamenta. Si vero calidior impendio sit, inflammatiunt illum ac magnopere laedent: atm has quidem a ercarioncs

119쪽

ui m

terationes qualitate sua inducet. Nam omnino perco-ati in sanguinem bonum conuersae, substantiam caloris naturalis augebunta. non qualitate intendent. In uniuersum autem, siue frigidus, siue calidus potestato sit cibus. postea q in sanguinem est conuersus, natura- Cilγ' omius i. leni similiter calorem augebat. Quod Vcro βd idngVi sit, natu ale iiis formam spectat, nec dum plane sanguis est reddim calore augetitus, refrigerat, calfacisve animal, medicamenti ritu Etenim cuilibet corpori proprietas quaedam temperR- menti est, qHae huic quidem naturae cosentiens, ab hac vero dissentiens uidetur. Quod sit id quod sibi consentiens est, in suam naturam transmutet, caloris proprii substantiam augebit. Sin vero ipsum temperamentum mutatum sit, Vtii Vel calorem quendam conquiret, si id a quo est mutatum,six calidum: vel etiam proprium omittet si id minime calfaci t. Quare omnia eiusmodi ex eorum sunt numero, quae ad aliquid relata diculur: Adal e quis quum ad proprietatem mutantis naturae, quicquid as sumitur,vel nutrimenti Vel mcdicamenti,Vςl Vtrui P auis. nomen sortiatur. Verbi gratia,cicut. sturno nutrimen ta dis iis,

tum existit:homini medicamentum. Rursus, coturnici extitit. veratrum est nutrimentum : homini medicamentum. Veratrii est nuErgo manifestum iam arbitror factum, iudicium eius ς'

quod respectu nostri calidum, frigidum,humidu, atq; φημ' . , i

siccum dicitur, non ex iis quae possita eXtrinsecus iunt, sed ex illis quibus ipsi assicimur certum exactumque fieri possier atm id laquam primum ac maximum spectandum esse: deinde,si res exigit, etiam quod ab externis Petitur: idque non quovis modo, sed secundum quaesitae rei substantiam. Ut igitur absolutissime iudicemus, cim Meditamentabus uel medicamen, quod admouetur corpori, expers & nutrimenta esto omnis acquisititii caloris & frigoris,planeq, sit te.. M ploranda σ

ridum. Na siue potestate frigidum, quum id applicas,

manifeste calfacias,ssiue calidum refrigςres, corpus pri potis simplicit o occursu oualitatis acquisitae, non eius quae propriae simo affectui Tomus. I. G

120쪽

Accidentariae actiones quali et iudicandae. Rquae pridi oso frigidsi cal

xata

neratio δέ c

est rei admotae, sensu afficietur. Applicetur autem ψω

sum medicamentum, quia eius Uim exploras, non cuislibet corporis affectui, sed simplicissimo , di summo. Quod si uimini quidem caloris affectioni admotu frigoris sensum exciter,erit profecto sic frigidii. Pari modo si frigido affectui applicitum,calidum statim appareat,id quoq; erit calidum. Sin vel calidae affectioni calidum,vel frigidae frigidum percipiatur,non est τ hoc calidum illud frigidum omnino praenuncies. Iudicabimus autem quod ex accidenti aliquid facit, tum ex ata femi ipso,tum tempq re. Ex affectu, si unus sit, disimplex: ex tempore,ad hunc modum. Quod protinus ut admotum est, manifeste calfacere vel refrigerare cer

nitur,id utim ex se,& per se tale iserit. Quod tempore id facit, fortasχ ex accidenti aliquo huc est actum . Veluti iuueni quadrati corporis tetano aestate media laboranti, frigida liberaliter affusa, caloris repercussum ex accidenti facit, cutim nimirum astringens. Caeterum φ aqua frigida per se minime calfas at, ex primo eius occursu patet. Sed non minus quandol calor e cpccidenti pxrfrigerat, Vacuatione Uria; intercedente et sicuti perfusio phlegmonem.Quum enim ex calida floxione consistat phlegmone propria quidem eius curatio, vacuatio superuacui est, cui succedit affectae partis refrigeratio Ergo quum duplex, in his quae phlegmone laborant particulis, affectus consistat, Vnus quidem in quantitate, alter in qualitate, sequitur prioris curationem, etiam posterioris curatio: fiunt 'ue ex accidenti

ea medicamenta qu e ma eriam calentem euacuat,inflammationis etia particularia refrigeratoria. Sed pro modo simplicis affectus etiam virium medicameli inueniatur modus. Nempe calido in summo affectui, frigidum in summo medicamen paretur . Paululum recedenti a summo , medicamen etiam pro ratione adhi

beto , quod declinet parum a summo frigore. Quippe

SEARCH

MENU NAVIGATION