De tuenda bona valetudine ... / commentariis a Joanne Placotomo ... illustratus. Accesserunt et al.ia nonnulla ... [Jo. Placotomi de natura et viribus cerevisiarum, de causis ... ebrietatis ... Medicinae encomion ex Desiderio Erasmo Roterodamo per Eo

81쪽

BONA VALETUDINE et

Nocturnus diurnus Natura noctem C/pit. quieti somno destinauit, diem vero la- - boribus, exercitiis. Igitur somnuSnOcturnus est naturalis Diurnus vero natura alienus, ab omnibus autoribus inaprobatur. Quia vero negocia, aut insomnia interdum istum ordinem intertumbant. tamen quieti nihil detrahi oportet,interdiu, quodnoetu neglectum,compensandum est.Ideo dicit quod si neces est quiddam dormire. Non probat meridianum somnum, sed quid urgente necessisitate agendum sit,docet.

uareno pol quam interdiu dormiendum' Primo Quia, ut diximus, ordo natur

iis,qui nequaquam confundi debet, id postulat. Deinde, quia nox frigida humida est. Frigiditas autem lumiditas somnum inducit. Tertio etiam ad conciliandum somnum , non parum tranquillitas nocturna facit.Simile enim simili gaudet&conciliatur Turbae autem somnum impediunt, interrumpunt, non accersunt.

DE QUIETE.

e Ciaperturbantomachum, iuuatactio, nisi clune Nondum concocto turbi in Peliis.

82쪽

Libro Heroid.

Octaperturbant. Id est,taedunt Iuuat Patet Verbum ocium non

per se nihil agit' sed ex accidenti sto

machum offendit. Cum enim non exercetur corpus, superfluitates coli iguntur coaceruantur. Vnde etiam stomachus grauatur. Turbi in Occupatus,impeditus.Nam non est, crudo existente cibo, exercitium adeundum.

Non solum exercitia, sed etiam quies ad valetudinem tuendam necessaria est,

Luρ caret alterna requie urabile non est: Hac reparat vires Gai membra leuat. Vt elegantis s. poeta Ouidius scripsit. Est igitur ei sectus quietis, recuperare Vires.Nam assiduus labor resoluit calorem,&vires exhaurit. Ideo interponitur quies,ut animal ad se redeat, ac durare queat. Eleganter igitur alternam quietem vocat. Sicut enim non semper laborandum, ita nec semper quiescendum.

DE GENERIBUS X

83쪽

Exerciti/um Conscoctio.

Vriote vegetant vocalis verbera linguae,Arma,plia,saltus, tessera,cursus,equi. ut bene concoxit, inultosatis ille labori est:

Vtiliter gerant Commode exercent Aethus Vocalis verbera linguae Clara lectio, huic G - , cognata est cantatio. i. Semia

Vtrum pectio vel equitatiosit alubrior . Equitatio. Est enim motus a is

activus, aequalis,vectione mouetur corpus varie,&inaequaliter, nunc in hanc. nunc in illam partem , nunc celerius, nunc tardius,pro viarum natura, Hinc fit, ut stante curru, quasi vertiginem sentiant, qui vehuntur: luod equitantibus usu- uenire non solet Est tamen equitatio debiles pedes habentibus inimica. Stoma

cho veros coxis utilissima. Plinius lib.

Equi Equitatio, haec est debilibus peditius&cruribus inimica. Multo tu illesata est. Aptus est grauioribus exercitijs. ψPrascripta Lemus se exerceat.

84쪽

Hic locus ex C. Celso sumptus est, cuius verba cum plurimum lucis ad praesentem materiam adferant, subiiciam. Prima autem eius curatio exercitatio est,quae semper antecedere cibum debet In eo qui minus laborat,& bene concoxit, amplior.In eo qui fatigatus est, inmus concoxit, remissior. Commode vero exercent,clara lectio, arma,pila,cursus,ambulatio.

ANNOTATIONES.

Varia sunt genera exercitiorum. Qua dam enim corpus animum simul exercent, ut ludus paruae pilae, teste Gale. ars digladiatoria Quaedam solum corpus, Ut ambulatio.Ex his alia omnia corporis par. tes aequaliter mouent,quae recte uniuersalia dicuntur, ut gladiatoria. Alia tantum quasdam partes, particularia dicta 'tlectio clara, ambulatio,remigatio .Lectio enim clara pectus mouet,ambulatio pedesncrura,remigatio brachia,&superiorem corporis partem.

DE CRAPULA.

85쪽

Libi. Ad vasa, virtutem Ad vas avocant. 'lo'. ii cum plus ingeritur, qu am stomaehu ' μ' 'aut commode feri aut complecti potest. Vnde distenti aliorum icinorunina embrorum compressito, quo minus

h grauatur, id est,

cum non eruatur proportio cibi ad vires siue calorem Nam etsi ventriculus oblatum alimentum facit E capit, tamen vires 'ς0quore non possunt. De Galen.debilitantur igitur vires, obtunditur calor oritur cruditas, quae est, ut Mesue seribit 'imorborum mater.De hac repletione Au-

utraque vera est sententia. '

borare In iis enim duobus praecipuὰ to

autem anitas imaxime sit secundum na- turam

86쪽

Cal. li. .turam, Dir μετία quaedam primarum '. inter se qualitatum , sequitur omne im- ς - ' moderatum , eo quod a natura alienum est,etiam sanitatem corrumpere. Quare crapula bonam corporis valetudinem vehementer sdit,mentis actione impedit. ι - , Plenus etiam venter non gignit tenuem n 6. sensum:Impedit enim, debilitat,&Oppri-2xou. s. mit calorem natiuum, ad quem alimenta respicere debent.

DE AB sTINENTIA,

sive Fame. Sicuti nimia repletio, nata abstinentia naturae inuraica est,sed di uersia ratione . Haec enim exhaurit vires, dissoluit calorem naturalem, natiuam tranaiditatem consumit, corpora extenuat. Nam calor natiuus non potesselle Ociosus desciente nutrimentoria corpuS

: θ bonos succos depascit Optimum

autem abstinentiae genus est vesci citra saturitatem. Postulat tamen nonnun- uam necessiitas, aut corporis dispositio. vi aliquandiu a cibo abstincatur Fier enim non potest , quin ex assidua

uotidiana comestione atquς exercφ

87쪽

Cnim id fecerimus, aucta mi

tandem morbosi beth τ

cum magna utilitate talia corpora ieiunares est media. Quare ieiunia vitent

DE BALNEIS.

88쪽

e pii. r. rigora Aerem frigidum Duae uintd h. -υ ausae, quare a balneo calido frigus vitari

oporteat Prior,quia omnis subita alteratio est natura molesta Sinimica Altera, in balneo corporis meatuS, ποροι dicti, re-Jaxantur, atque aperiuntur. Itaque facile frigidus aer rarefactum corpus penetrareatq;laedere potest. Cur igitur quidam,antequam egrediuntiarbalneum,aqua rigidap.rfundunt-pus,idi plurimum conducere experientia testatur pHoc eo fit, ut calor naturalis,circundante aere calido,balneis&frictionibus dissipatus, inq; totum corpus distractus, recolligatur, Mad originem repellatur. Itaque perfusio tantum momentanea est. Ad haec aqua ob crassitudinem suam, non ita potest penetrare corporis meatus, ut aer tenuissimae substantiae. Verum talis perfusio crassioribus . corpulentis potissimum competit.

Pransus are Causa supra dicta est.

Stantis enim. Raalo.

ANNOTATIONES.

Duplicia sunt balnea Spontanea artificialia. Spontanea thermae vocantur. Varia

89쪽

3ON VALETUDINE. Varia sunt genera thermarum, diueris

naturae. Referunt enim vires illarum rerum, quas resipiunt. Omnes tamen vim exiccandi corpora habent, quare humicis, laxis, de quae exiccari opera precium

est conueniunt.

Artisicialia sunt triplicia lanea, aerea aquea Ignea,cum aliquis lapidibus an

centibus udoris prouocandi gratia insio et Aerea quado vaporibus simplicibus. ve medicatis sudor mouetur, cuiusmodi vulgaria sunt balnea.Aquea, cum in aqua lauamus Haec sunt aut frigida, Cauda vim habent humectandi, resol iuendi, ligerendi, molliendi, mouendi somnum. Haec omnibus fanis idonea sunt: frigida vero non nisi iuuenibus, carnosis, aestiuo tempore conferunt, macilentis inimicissima sunt. Est enim firmus ner- uis, neruosisq; membris inimicum. Ma- i , ,

cilentorum nerui ob carnis inopiam es positi laesioni sunt. Vnde&poeta Thah h: cus Euripides vere dixit: pii .ς DE EXCREMTNTIS.

MLiereprofueri qmies vesica laborat: Mixtio. Fc grallis venter nec cohibendus erit cxi.

E a Nec

90쪽

DE TVENI flCx p tu . Nec atum retine, nisi noxia cogathone rit , Hic est,natura praeside, turpe nihil Buctus. Edicto vetuit,crepitus ractust teneri, Lug. 0 claudii, Medici principis imperium

toniti in eius vita

SCHOLIA. Capit. Meiere profuerit Vrina quoties necessi- - ' tas exigit, reddenda, nec diutius iusto retinenda Retentio siquidem eius longa, interdum urina suppressionem adfert, interdum calculiim aut dissicultatem min- endi item aquam intercutem efficit. Nec tamen illos probo, qui canum more assidue ingunt. Praeter alia enim in commoda, in postrema aetate retinere urinam aegre possunt Laudo igitur eos, qui statis temporibu excrementa vesica maximeque alui caecernunt ut sine impedimen