장음표시 사용
41쪽
& Tribuniens, &ex XII Tabulis multo nitidiores edidisse, ut sareulo paene aureo scriptae videam tur ; nihil veritos assirmare, se illas ex antiquissimis tabulis descripsisse. Verum sit earum fides penes ipsos. Ego enim Scriptores secutus vel pares,Vel prope pares,non solum elegantiora monumenta illitteratissimae antiquitati convenire non puto, sed ne illa quidem ipsa, quae modo attuli. satis mihi rudia & obscura videntur, ut in ea jurare paratus sim. Quod ut confirmem, non Ciceronem appellabo, non Quinctilianum, non Festum, non Gellium, non Polybium, qui ejus aeta tis stilum ita inconditum & obscurum dixerunt, ut quaedam vix peritissimi interpretes intelligerent; sed inscriptionem asseram aevi multo polle rioris, S ad linguae adolescentiam proXime acee: dentis, quae tamen ruditate verborum allata mo- nurnenta, nisi fallor,longissime superat: ut si quis velit utraque tueri, eum necesse sit assirmare, linguam Latinam ad annos usque ccCCXCIV non modo nihil profecisse, sed etiam declinasse. Inscriptio L. Scipionis, qui anno ab Urbe eondita ccccXCIV. Consul fuit, effossa ad Portam Cipenam, ut ferunt. HONc. OINO. PLOIRUME. CONSENTIONT. RDUONORO. OPTUMO . FUISE. UIRO LUCIOM . SCIPIONE. FILIOS. BARBATI . CONSOL. CENSOR. AIDILIS. HIC. FFETA HEC. CEPIT. coRSICA . ALERIA E . URBE DEDET. TEMPESTATEBUS . AIDE . MERETO Hoe est Hunc unum plurimi consentiunt Rome Bonorum optimum fuisse virum ti
42쪽
Lucium Scipionem. Hilius Barbari, Coisset, Centor, AEdilis hic fuit. Hic cepit Corsicam, Aleriamque Urbem. Dedit Tempestatibus aedem merito. Ρaullo antiquius est monumentum Duilio positum in basii Columnae Rostratae, quod ingenio se admodum restituit S illustravit ciaceonius. Affertur in Graeviana Flori editione, in Tractatu valde erudito de puerit. Linguae Latinae clariss.' Funecii, S inter Gruteri Inseriptiones pag.
cccc IV. n. I. Sed cum ejus fides ex toto non constet, ego omittere malui.
Per haec di similiaLingua Latina transegit pueritiam su/m. Inde coepit adolescere per Livium An ronicum, per Naevium, Cethegum, Ennium, Cecilium, Catonem, Pacuvium, Plautum, Accium, Afranium. Lucilium, Terentium, aliosque praeterea non paucos, quos inter eminet Plautus, ae Terentius. Livius itaque Andronicus primus fuit Romanorum Poeta, qui anno ab Urbe eondita DXIV. fabulas dedit, non tamen dignas, quae iterum legerentur, ut ait Cicero in Brut. c. I 8. Primus Orator fuit Cethegus, ut ex Ennii testimonio scripsit idem Cicero. Primus historicus νε- vius, qui bellum Punicum primum versibus jambicis descripsit: quam autem luculente. non erit,
opinor, dissicile ex hoc ejus operis initio colligere.
Quei terrai Latiat hemones tuIeruat vires fraudesque -Ρoinicas, fabor. Hoc est ui terrae Latiae homines conruderint
43쪽
Vires fraudesque Punicas, fabor . . 'Quanto politius Ennius, qui earmine heroiea paucis post annis idem bellum est perseeutus rim rida Romuleum certamina pango duellum. - Hie tamen ipse cum Catone & Pacuvio ad infantiam Latini sermonis reIatus est a Scaligero. Becmanno, Gifanio, di praeterea multis: sed in juria. ut diserte ostendit Andreas Borrichius in suis Vindiciis. - Adolescentiam exe vitVirilis aetas, hoe est absoluta illa S constans Latinae linguae elegantia, gravitas, pulchritudo: sed, ut fere solent maxima bona, cito intereidit, & in senium prolapsa est. A Cicerone enim eum coepisset, id est auextremis Romanae libertatis temporibus. vix ad tertium Imperatorem pervenit. Sed profecto vi Leit mirabili quodam ingeniorum foetu numeri damna compensare, cum Ocreonem tulit, Virgia hum, Horatium, T. Dcium, C arem, Nepotem, Catullam, Ovidium, litterarum lumina non ad eam solum aetatem, sed ad omnem posteritatem illulirandam. Adde hue Sallustium, Harronem. Lucretium, Vitruvium, Manilium, Tibullam, Propertium, Hirtium, Graiium, tam cium, Phaedrum , S insuper multos, quorum vel fragmenta, vel sola nomina ad mos pervenerunt. Priores tamen tres saeculi sui locutionem dedignati, κακοζηλ nescio qua rudem antiquitatem suis scriptis repararunt, ut potius ad linguae adolescentiam videantur rejiciendi. cujusmodi ingenia ne nostrae quidem aetati desunt , qua viris eeteroquin satis doctis nihil Italieum sapit, nisi sit ex Dante petiis tum, aut Passa ruis, aut horum aequalibus , hoc
44쪽
hoe est ab ipsis Italicae linguae incunab
Iam vero imperante Tiberio, coeperant Roma ni veteris obliti libertatis demittere animum, disimilia facere ae loqui fortunae suae. Hinc sermonis gravitas &majestas in adulatoriam ae paene servilem formam degenerare, viresque sensim amittendo ad senium properare. Ecce tibi statim Hellejus, Juzenalis, Maraudis, Persius, Florus, Quinctilianus, Suetonius, Celsus, Valerius Maximus , uterque Seneca, uterque Plinius, tacitus. PO nius Mela, Asconius Pedianus, Scribonius Largus, Petronius , Columella, Silius Italicus, Valerius Flaccus, Satius, Justinus, Frontinus, Apulejuι, ceterique ad alterum usque Antoninum Impera- , torem Latini scriptores.
Hic vero ad summam senectutem pervenisse Romanus sermo visus est,nihilque postea dignum peperisse, quod ad imitandum proponeretur. Sunt qui ad Gordianum. usque, non desunt qui etiam ad Constantinum Latinae Linguae aetatem producant Sed minorem sane nobilissimae linguae injuriam faeit, qui eam interiisse, quam/ qui lutulenter vixisse putat. Iuvat nihilominus
eos scriptores commemorare,qui Antoninos subsecuti conari sunt aliquid; & vel natura, vel imitatione praestiterunt. Familiam ducit Q. Currius, dignus meliore aevo, sive hoc, sive alio vixerit: proxime sequuntur Gellius, Palladius, Te rudianus, Censerinus, Spartianus, Capitolinus, Lampridius , Arnobius, Minatius Felix, Lactantius , Marcellinus, Aurelias Victor, Eutropius, Ausonius, Prudentius, Macrobius. Servius, Claudianus, Hege-Br rius,
45쪽
, tius, Solinas, Eumemus, Naratrisu, Pacatus, multique non contemnendi Iurisconsulti. Hue adde Auctores finium regundorum, Medicos, Rhetoras, S Grammaticos veteres. Adde Juvencam, g inum, Ambrosum, Orosum, Sidonum Apol- sinarem. Boethium, Martianum catellam, Pristianum, Cassiodorum, Jornandem, Henantium Fortunarum, Corinum, bidorum, di paucos praeterea,
quos non est operae pretium referre. Tacuere deinde litterae, non Latinae modo.
sed omnes fere usque ad saeculi XIV. initium , eum excitatae sunt ab immortalibus viris Alberii-no Musato. Francisco Petrarcha, Joanne Boccaccis . Lombardo Serica . Ac Musatus quidem, ut scribit
Scardeonius lib. a. classi x. primus fuit , qui vibus est Latinas Musas jampridem extorres, O bonas stteras iamdiu sopitas ab exilio reflisuere, is a
veterno aliquantisiper excitare, atque a foeda ita , barbaris in Italiam revocare ue utpote qui aliquanto prior aetate Petrarcha, in his studiis plurimum laboravit Sc. Ex eo tempore coepit rursus vires samere Latinitas quodammodo renata; jamque saeculo quintodecimo ad floridam aetatem properabat per Laurentium Vallam, Franciscum Phile phum, Pontum, Faccium, mergerium, Ambrosium Camaldulensem, utrumque Barbarum, Leonardum Pherinum, Guarinum Heronensem, Blandum, Perotrum. S praeterea multos. At vero saeculo XVI. ita florere visa est in Bembo, Paleario, Mureto, Manutio, Sigonio, Sadoleto, δε augerio , Riccio, AEmasco, Lusino, Alcionio, S aliis, ut ad auream illam Augusti aetatem proxime accesserit. Etsi autem elapso proxime saeculo rursus coeperat declinare,
46쪽
nare, non quidem, ut ante, magistrorum inopia. sed nimia quadam copia in ejus interitum si diorum similitudine conjurata; tamen hoc tempore, implorata undique ope, respirare videtur,
di in pristinae dignitatis spem assurgere.
Aurea, Argentea, AEnea, Ferrea, ct Latea: ΑNtequam adolescentes, quos instituimus, ad
hanc tabulam accedant, velim animadve tant, non omnes aetatis aureae Scriptores esse a
reos, & imitatione dignissimos. Sunt enim hic etiam, ut in aliis rebus, mala mista bonis. Itaque in uno primum diu multumque ver ψsentur' deinde Terentium, Caesarem , Virgilium. Horatium sibi adsciscant; demum kepotem, Iavium, Catullam, di ad carminis facilitatem comparandam Ovidium, Tibullum, Propertium in manus sumant. Α ceteris abstineant, donec ipsi per se judicare possint, tanto singulos esse meliores, quanto ad haec latinitatis exempla propius ace dunt. Quosdam vero numquam attingant, nisi ad eruditionem: ego enim plerosque affero, non
quia probem, sed quia volenti per saecula omnia discurrere, nihil melius se se offert. In saeculis XV. & XVI. plura sane nomina censeri pote rant e sed ego legentibus, non bibliothecam conficientibus scribere institui.
47쪽
Incipit ab anno Urbis conditae DXIV. Desinit in annum Urbis conditae DCCLXVII. qui est aerae christianae XlV. s Lilaius Andronicus.
C. Naevius. Statius Caecilius. Q. Ennius . M. Pacuvius . lHorum Ici Accius.
inni nisi s C. Lucilius . fragmen-iis Turpilisu. -L. Afranius. L. cornelius Sisenna. P. Midius Rigulus. c. Decius Lalerius.l Henius Flaccus. M. Porcius Cato. M. Accius Plautus. M. Terentias Afer. T. Lucretius Carus. c. 'lerius catullus.
Cornelius Nepos . M. Iullius Ciceroo Sex.
48쪽
Albius Tibullas . P. Virgilius Maro. T. Livius. M. Manilius. M. Vitruvius . iP. Ovidias. Horatius Flaccus , Pedo Albinovanus. Gratius Faliscus. et Phaedrus. C. Cornelius Gallus, cuius est ciris. C. Cornifcius, cui tribuunt libros qstatuae Rhetoricorum ad Herennium. Aulus Hirtius, vel Oppius, quorum alteruter Gesaris Commentarios supplevit. P. Cornelius Severus, M quem referum Carmen de avga.
ti,quo-l Asenus Mahas. Digestis. urius Sabinus. Supra ceteros eminent TELEN et ius cλτuia Lus , CAEs AR, Nupos , Cic ERO, VIRGIL Ius, HORAT ius, OvIDIub, T. LIv Ius, SAL LusTius: sed hic quidem verborum novator est, ut ait GelIius lib. 1. c. I s. idcoque non omnibus ingeniis aptus.
49쪽
Incipit ab aerae Christianae anno XIV. Desinit in annum cXVII. Gmelius Celsus . P. Vestrius Paterculus. L. Iunius Columella.
Pomponius Mela. t A. Persius Flaccus. Q. Asconius Pediahas. M. Annaeus Seneta. L. Annaeus Seneca. M. Annaus Lucanus. . Petronius Arbiter . C. Plinius Secundus. c. Silius Italicus. c. Valerius Flaccus.
C. Iulius Solinus. D. Iunius Juvenalis.
P. Papirius Statius. M. Ralerius Martialis. M. Fabius Quinctilianus. Sex. Julsius Frontinus. c. Cornelius Tacitus. c. Plinius Caecilius Secundas. L. Annicus Florus. C. Suetonius Tranquillas. Q. Curtius Rufu.
Probus Grammat. non prodie Scribonius.
tL. Fenefleta annal. star ra. . supra
50쪽
Incipit ab aerae christianae anno CXVII. Desinit in annum cccc.
Licinius Proculus. Oratius Priscus.
P. Juvencius Celyus . Priscus Jabolenus. Domitius Ulpianus. Herennius Modestinus. Salvius Iulianus.
testia. t Callistratus. illius Papinianus. Julius Paullus.