장음표시 사용
281쪽
sub finem omnium aetatum Deus laeturas ereditur. Quae ex eo loco peti possent, ordine hie damus. 67. Sophar enumerans adversa impiis hominibus impendentia itaeoneludii: Patefacient caesi iniquitatem eius, et terra insurgens in eum. Re Iabit Deus Pr entiam domus eius. Tractahaee in die furoris eius, id est, Dei fa . Aio haec ad postremum Dei iudieium speelare, idque, nisi pertinacius, negare neminem po se , qui ordinem ae seriem orationis habitae a Sopharo non omnino aliud agens eonsideraverit. Initio quippe argumentum proponitur, quod Iatis impiorum breois sie, et gaudium ispocritae ad instar puncti my, tum aliquantum uberius expolitur iri, demum per partes demonstratur. Ac primo enarrantur adversa, quibus homines impii , dum vivunt, premi solent id . Eorum exitus deineeps deseribitur , quam deseriptionem exhibere iuvat, altamen sicut a Rosenmul-Iero, utique parem latine, versa esl, quo eertius suspicio omnis procul amandetur, ne sorte eam ad sententiam nostram aeeommodaverimus. Votorum omnium compos factus, angustiae ei eruut, Omnisque dolorum pia eum in det. Sed erit, quo Denter eius impleatur. Emutet in eum Deus irae suae ardorem, et pluet super eum, quo pescatur. EPugerit arma ferrea, traiicet eum arcus aeneus. Educitur, qui comus eius penetrabat, gladius,
et acies fulgurans e felle eius. Ferit seq. Aptissime istud perit redditum est pro 'l') is . Sequuntur eontinuo, quae impios homines maneant, postquam perierint igὶ , eaque , ubi loeus erit 76ὶ , reseremus. Ultimo denique habentur illa : Re Iabunt caeli iniquit
68. Allendere autem oportet Sopharum potissimum ob res male partas erimen iis, in quos invehitur, inserre ih , quo non modo minime videbuntur extra suum loeum, sed maxime in loeo, posita, quae invenimus in fine sive argumenti uberius propositi iij, sive supplieio-
282쪽
270 LisEa II. QuaEsrio X. rum deseri plorum sal, sive eorum , quibus postremum Dei iudieium praedici contendimus ibi. 69. Suni, qui ultimum versieulum ex hebraico sermone si e verini uni : Migrabit proventus domus eius suentia , id est , d fluent , quae ex proventu congesta sunt, in die furoris Dei. Sed quam frigide , post descriptum vivis adeo coloribus, ut. in hae So-yliari oratione sit, hominum impiorum exitum, supplietum ab his serendum , caelum eos aecusantem , terram in eos insurgentem , quam
si igide , inquam , quam praeter rem , ex improviso proventuum deperditorum commemoratio huc foret inserta , praesertim quum prius iam suo loeo habita suerit lc . Contra vero , quam apte nos verbabu et rimaa in eum sensum aeceperimus, in quem et vulgatus interepres, et Syrus, ei arabs, aeceperuul, apparet ex iis, quae in ora tionis argumento attendenda esse modo monuimus 68 . Neque , quod ait inet ad Pa , quidquam dubitationis esse potest, quominus illud valere idem pulemus ac revelabit, reteget. Verbum vero IV ad sorma ipsa pruditur esse participium passivum verbi naa , eui notionem subiectam esse etiam trahere disces plane ex consonantia radicum imperseelarum linguae hebraicae, et ex iis, quae de hoc verbo seri
70. Eliu Iobum redarguens atque admonens sic sermo em eost eludit: Iudicium coram eo, id est, coram Deo, exmecta illud; nunc enim non inquirit ira eius, neque cognoscit de delicto onyde seq. Nomen Un vertimus delictum ita sagilante orationis Ferie et contextu , nec non auctoritate alexandrinorum interpretum et Hieronymi, pro qua strenue propugnat Gesenius Is . Haec itaque verba indieant manifesto iudieium aliquod de nobis a Deo habendum, non lamen nunc, id est, dum vitam hane vivimus. Caussam enim, cur hoe iudieium olim habendum sit, statuit Eliu , quia Nil c non in quirit ira eius , neque cognoscit de delicto Oalde. Eam vero ita edieii, ut quae universale aliquod prineipium sit, non autem veluti
283쪽
DE ORACLLo ioBi 27 si adversam tantummodo Iobi sortem ex illa repeteret; quid enim id rei, nisi poenas Iobo inserendas metiri gravitate scelerum, quorum eum sueti insimulabant p quum lamen e contrario ea ,' quae a Iobo admissa eredebant, horumque numerum ac pondus ex poenis dumtaxat Iobo in praesenti insitelis arguerent, ac melirentur. Quamobrem illud nunc nequii aliud significare, nisi vitam, quam vivimus.
micos suos monuit sal, quaeque sibi veluti eomminabatur , si servis suis atque ancillis ius abnegasset ibi. Sed , quum haec ad postremum iudicium Dei pertinere nubis exploratum non sit , ea securi praele
Poenae improborum post mortem. 72. Salis etiam patet quartus locus , ubi poenae improbis post mortem instigendae commemorantur, aut indicantur. Ae primo illa ipsa modo relata i70ὶ, quae Eliu loquebatur , hane exhibent sententiam : re, ut Deus, laeto iudieio de hominibus improbis iam vita lanetis, graviores his inserat poenas, quam viventibus adhuc solet inferre. 73. Nomen Orcum, non modo sedi animarum in univerbum, sed veluti proprium saelum esse loeo illi, ad quem animae improborum damnantur , iam diximus 55ὶ ; ex quo etiam intelligimus eumdem hune esse atque illum , quem Christus vocavit locum tommemtorum fυ. Proinde , quod iam per se apparet , elarius qu0que per hoc sit, de poenis, quas impii post mortem daturi sunt, dicta alobo esse illa : Ariditas et aestus rapiunt aquas nisis, Orcu3 eos,
qui peccaserunt f . 74. Quid porro , nisi hoe ipsum , sibi volunt ea Balaadi verba, quibus horribilem hominum malorum interitum enarrabat , quaeque ex Rosenmulieri et Wineri se sententia sic Arent transferenda : Comedet
284쪽
artus cutis eius, comedet artus eius primogeuitus mortis et facies eum incedere ad regem terrorum fri. Negat lamen Gesenius partieulam , positam in hoc versiculo ante regem valere ad, sed idem esse ae 2 sicut, vertitque: Persequentur eum instar regis .... terrores M. Priori interpretationi lavent aetentus et interpres elialdaeus, posteriori Hieronumus.75. Poenas impiis post mortem eonstituta η perstringit Iobus illis quoque verbis: Cubabit, id est , morietur 46 , impius, et non coli getur anima eius inter maiores suos s44 , id est , proiieietur i45 .
oculos suos veruit, et non Φse est amplius. Inoadent eum, se licet postquam mortuus fuerit, sicut aqua terrores ici. Haec eadem eontinuo per expolitionem diversasque verbarum immutationes repetit: Noctu furata est eum tempestas, sustollet eum Oentus urens , et
peribit. Et Deus turbine deiiciet eum de loco suo, et proiiciet Contra eum, et non Parcet; de manu eius fugiendo fugiet My, id est, lugere eonabitur, ut adnotavit Bosen mulieres, a mainu Dei fugiet perimente, quam tamen non effugere potest. Quae quidem
omnia explieatione non indigent. 76. Apertiora etiam sunt hare verba Sophari, quae reserimus, sie ui ea latina secti Rogenmittierus: Perit impius. Super eum terrorra. Omne tenebrarum genus pro thesauris ei re ositum. Consumet
eum ignis non pussandus te'. His postremi iudieii, eui impius sistetur , deseriptio statim sueeedit. Quem ordinem rerum aeque ae is tius orationis materiem si denuo eonsideres, stetit superius l67ὶ fecimus, iam dubius non haerebis, quanam de re Sophar loquatur.
Spes atque exspectiatio rerum post mortem futurarum. 77. Quintus quoque loeus non levia nobis praebet argumenta pro balionum petita ex spe, quae ultra lumulum sese protendens proditur
285쪽
DE ORA PLo tolli 273 in hoe carmine, modo implieite ae veluti abscondite, modo patenter et expedite. Huc autem quoque perlinent quaedam illorum, ex quibus argumenta etiam ad alia demonstranda hactenus deprompsimus. 78. Habes enim in primis sententias ex parte iam superius relatas l45 , quibus et diversa sors tum animis tum torporibus post obitum obventura laὶ , et anima ipsa e torpore egressa adhuc vivere pergens ibi , expresse eommemoratur.
79. Ea quoque Iubi verba retulimus s63ὶ , quibus quietem sibi
vita defuncto sperare profitetur. Ne vero quis suspicetur quietem hanc aliam non esse nisi eam , quam sepulcrum cuique praebel , finem , inquam , miseriarum et aerumnarum , quibus , dum vivimus , premi solemus , obstat pia illa ac religiosa dubitatio, quam veluti comitem spei suae Iobus verbis illis prae se serebat, quaeque circa quietem insepulero inveniendam versari prolaeto nequibat lc . 80. Spem eamdem praesert quoque hoe Iobi votum : Quis d bit , ut peniat petitio mea , et exspectationem meam det Deus p et petit Deus, et conterat me , solacit mauum suam, et succidat me 8 Et erit Tunc ovouΠE consolatio mea , et exsud- tabo in dolore meo , qui non Parcet, quoniam non conrra dixi sermonibus Sancti My. Vis particulae ritu tunc quoque, v lis , nolis, ea est, quae hane parit sententiam: Fore, ut Iobo, post vitam ipsi a Deo ademptam, eruciatuum, quos vivus pertulerat, il- lnd ipsum solatio esse pergeret, quod tune erat, dum eos perserebat, se divinis legibus numquam non obtemperasse. 81. Illum ipsum sermonem Iobus eoneludit his verbis: Ecquid non tolles peccatum meum , et auferes iniquitatem meam 'QuoNIAn nunc in Puloero cubabo, et mane me quaeres, et non ego amplius ero se . Itaque sibi sua peeeata remitti ideo optabat, quia se mox diem supremum vieturum eredebat. Αst ecquid momenti ratio haec habuisset, eur illud optaret, nisi unumquemque noStrum, quae saetis ac studiis suis in vila sua meritus est, ea post moriem mane. .
rent, idque ipsum Iobus haud dubius sperasset p
286쪽
Liaga II. Qu1rario X. 82. Denique, quum lubuq expresse neget impio ex hac vita de-eedenti spem ullam esse posse, hoc ipso ponit esse, quae nobis pust decessum sutura speremus. Ea verba ipsa Iobi fa , prout ea vertit Ge- senius μ' : Quaenum mes est impio, ubi rapuit, si Deus emtrahit , oel postulat, animam eius p
Quid valeant ea , quae eae Iobo in contrarium Proferuntur. 83. Quum tot iamque gravia liber iste suppeditet , quae fidem
laciunt Iobo eiusque aetati, quantum salis est, cognita suisse, quae eumque post mortem sutura credimus , et speramus, aelum agere di-eendi sunt eliristianarum doetrinarum hostes, dum argumenta ex hoe ipso libro eorradere atque ex trieare adnituntur, quibus in contrariam sententiam Iobum veluti discedere eompellant. Quae tamen proserunt, nostrum est ossietum diluere ae resutare; quod nunc iam praestamus. 84. Munt igitur Iobum infitiatum esse eredere se animas cor poribus fore superstiles, idque ubi haee loquebatur: Sicut abortisum Giscondιtum non 8BasisTEREu , id est , m N NI non essem sci, vel haee alia : Fuissem, quasi non Essga , de utero translatu
ad tumulum αν , vel denique haec : Diora, cum dormierit , id
est, quum mortuus sueril Isi , . . . . vertet oculos staOS, aa S ET NON IPAE , videlieet non est fe=. Sed ista omnia prorsus explodii Bosen militeras sic disserenς : Nos Essa K in rerum Natura, non Ut Gerem. ΕssE dicitur qui omit, et contra nos EME, qui mortuu
est, ut Ierem, XXXI, 15 : Rachel ploros filios suos ad N
tres Iosephi loquuntur XLIV, 20. Cons. m. CIII, 16 mP. Hare
confirmare aut illustrare saltem poteris aliis nonnullis ipsius Iulii sedi
287쪽
monibus sal, praesertim ubi de Deo sie loquitur: Ecce ad Orientem ibo , N ετ nos ipsE sb , quibus nemo putabit negari DF ti in es e. Insuper, quod ad primum trium illorum testimoniorum ic , eius sensum e se , quem diximus, docet nos addita ἐμυγοσις: oel, qui concepti , non viderunt lucem My. Alterum vim omnem, si quam haberet, amilleret propter partieulam quasi; lum hebraica siemnant : Quasi non fuissem , essem. Quod ad tertium , interrogamus , quomodo is , qui nullo modo est , qui nihil est, animadvertere possit se non esse P quod tamen fieri dieitur. Sed de eo iam egimus s45. 75j. His praeeognitis lacile dilues alia huiusmodi se'. 85. Infitiari lamen videtur Iubus expressis verbis spem sibi ullam esse , quae ultra vitae terminum protendatur ἔ ait enim : Dies
mei .... transierunt, . . . . et consumpti sunt absque ulla
me VI. Sed alius omnino est sensus horum verborum, id est, ut nulla sit mes revocatum iri tempus praeteritum , sicut ea explieat Rosenmulieres, videlieet profitetur Iobus desperare se sanitatem reciperandam ; huneque sensum verbis illis subesse demonstrant simul , et pustulant ea , quae prioribus versiculis praedicta sunt fg . 86. At enim nonne lobus continuo ea subiungit, quae nimis manifeste produnt eum nullo modo eredidisse se aliquando revicturum psie enim loquitur : Ventus est vita mea, et non remeri tuin OC Ius meus , ut rideat bona . . . Qui descenderit ad inferos, nouascendet, nec revertetur ultra in domum suam , neque cognoscet eum a lius locus eius fM. Horum similia alias quoque pronuntiat: Vadam , et non reυertar, ad terram tenebosam tu, Semitam, per quam non revertar, ambulo fM. Verum nonne a que manifestum est, alio prorsus verba Iobi perlinere, quam quo ea trahere adversarii nostri eonnituntur p Nonne ipsa palam tibi exhibent, quo intelligas agi de vita denuo in orbe dueenda , non Meus ac Duuc
288쪽
276 Liata Il. Quarario X. ducimus, minime vero de vila illa sempiterna, ad quam post Iinem
mundi vivendam nos omnes resuscitandos esse eertissime eredimus p Ait Iobus : Nec reoertetur Oculus meus, ut videat bona, id est, iu-quii Bosen mulierus, ut primum excesserit ex hac υita homo, nusquam ad illa reperietur bona, quae semel amisit; sic alias quoque loquutus est ipse Iobus: Dies mei . . . . . fugerunt, et non Diaderunt bonum fa=. Quid significent ea , quae is deineeps addii: Qui
descenderit ad inferos, non ascendet, mox ipse enarrat postremis illis: nec reperietur ultra in DOllun sύλου, neque cognoscet eum
amplius Locus Eius , id est, non eo redibit, ut rem familiarem et solita negotia administret, et Procuret, in eum, inquam, locum, in quo antea fuerat, dum piperet; ita Rosennii, Ilerus. Nec altior explieari possunt, quae secundum haec allata sunt ibin; his enim eaussam rationemque Iobus edicebat , eur Deum rogaret, ut , quandoquidem brevi ad plures sibi recedendum hinc erat, sineret Deus exiguo illo vitae spatio , quod adhuc supererat, quiete se atque hilare frui, quum ad hoc dentio fruendum numquam esset reversurus. Al quid istud, inqnies, optasset lobus, cui potioris vitae spem fuisse eoniendimus P Sed enim nonne nos etiam iam senescentes illud ipsum illamque ipxam obeaussam nobis subinde optamus, preeamurque , quin adeo religio nosineessat , ne sorte ea re videamur suturam vitam aut hominum στασιν in dubium revocare, et eliristianum nomen eiurare P Fae insuper, memineris Iobum tota hae diseeptatione id uniee sollieitum sui
se , ut innotentiam suam lutam praestaret ab aecusationibus sociorum.
Quum vera isti hominem sontem arguerent ob adversa, quae in eum ingruerani, κατ' - - , ut aiunt, is refelli eos avebat, extrema illa vitae parte, quam adhuc victurus erat, bene beateque , ut olim, peraeia ; quod nullo sane pacto post obitum suum fieri posse spera-hal. Eiusdemmodi ratio est ae modus, quo explanes verba Iobi pro-
dueta postremo loeo ic); Deum quippe ipsum ei labat , quem sociis eum accusantibus , adeoque non alibi quam in hoe mundo sae , iu-
289쪽
quae leguntur in eapite decimoquario huius libri la): Ligniam habeemem, si praecisum fuerit, ruraum inrescit; .... homo Oero, cum mortuus fuerit, et nudatus, atque cousu tus, ubi quaeso est Z Quomodo si recedant aquae de mari , et fluvius vacuefactus arescat, sic homo , cum dormierit, non resurget, donec atterasur caelum, non eoigilabit, nec consurget de somno suo Piatasne, mortuus homo rursum pisat 8 Quae si difficilem explicaliam habere videntur, praestabit hominem rationalistam ea edisserentem audire, Bosen mulierum, inquam, qui ila seripsit: Negat Io-hus et hoc loco, et similibus, supra VII, 7 - 10; X, 2 l, et timsa XVI, 22, huius, quam in terris degimus, υuae iterati
nem .' unde famen haud colligere est, illum nec aliquam ouae, hac scilicet terrestri praestantioris, restitutionem credidisse , non nisi Post praesentis rerum humanarum ordinis interitum ex- vectandam Vere Obsemat Pareau, in Commentationade immortalitatis notitiis etc. p. 144 22 , non aliam Nitae imstaurandae Nem a Iobo reiectam fuisse, nisi qualem et nos quoque , qui traditam a Christo de reditu ex morte tenemus, rei cere decet. Tenuisse enim ea, qua Iobus foruit, Miata PI res orientis gentes, praesertim ricinos illi Arabes et Aegratios, hanc mem, fore, ut post longam Secutoriam seriem anima, quae ex corPore egressa esset ad inferos , ex inferis ad cor-P- ωUerteretur , utque tum redirent ad eandem hanc ollam terreStrem , ut in pristinum adeo statum , sed longe felici rem , restituerentur, et cum amicis, consortibus , consanguineisque, deratio persarentur sicut antea. Similem quandam spem rudiorem haud Aaucis gentibus recens detectis communem r Pertam fuisse notavit Pareata l. I. p. 14. 15. not. , cous P. 2 l. 7i seqq. Hanc igitur rudiorem ac falsam Nem fuisse ,
quam . . . reiiciendam esse merito iudicaverit Iobus. Unde v. paret, cur ad idem hoc argumentum saepius rmersus sit, actam studiose Omnem talis a morte resurrectionis fdem a se re
moverit fM. Nimirum in hunc quoque Iobi sermonem quadrat illud,
290쪽
278 Liaeta II. Qv Esrio X. quod in aliis modo 86ὶ relatis animadvertimus, optare Iobum, ut vitae suae residuum tranquille agere sibi lieeat; id quippe preeatus a
eontinuo illa protulit, quae nune quaestionem nobis praebent, eaque proinde diela esse de vita , quam nunc vivimus , putanda sunt. 88. Quid vero quod Iobus minime dieat hominem numquam re- vieturum , sed donec atteratur caelum, sive, ut hebraica sonant, donec non sit caelum. Aiunt quidem haec idem valere ae numquam, sed hoc probare nobis non poterunt, nisi prius evieerint, Io-hi aetate ereditum fuisse, numquam si re, ut caelum egse desineret. Contra vero ratio non deest , eur putemus rem stetis habuisse lη quo semel posito iam perspicuum fiet sensum illorum verbarum esse, homines ante finem mundi non revicturos. 89. Neque illud praetereundum est , quod versiculum deeimum quartum sic quoque vertere liceat , imo fortasse etiam oporteat : Simor uus fuerit Dir, nonne rivet ' Cunctis diebus militiae meae
verans ex*ectabo, usque dum Oeniat immutatio mea ; sensum vero eumdρm ipssim esse ae illorum verborum , quae sunt in symbolo eonstantinopoli lano: Exspecto resurrectionem mortuorum. Εl-
enim hune sensum suggerit interpunelio exemplaris hebraiei; in hune si verba Iobi aeeipiantur, iam iis rationem asserri sentimus illius voli, quod is conceperat, atque enuntiaverat versiculo antecedente ici ;huie apprime ea respundent, quae Iobus subdit versiculo subsequente Vocabis me , respondebo tibi; vus manuum tuarum desiderabis My ; hie denique nihil eoaelum praeseri , nihil non obvium,
nihil non sponte ex ipsis verbis enascens, nihil non ad unguem e0- haerens cum iis, quae antecedunt, et quae consequuntur, eaque si mul eoniungen . Quorum omnium eontraria Rosenmillierus interpreta tione sua mirifiee peceat; sie enim ea est: Quum mortuus fuerit
homo, fieri ne potest, ut reriviscat 8 Gi posset= equidem totum militiae meae spatium patienter ferrem , donec mei mintatio veniat. Partieulam vero ri ante verbum piset transtuli-