Titi Livii Patavino Opera Qvae Exstant Omnia

241쪽

io. FRElNSHΕul I SUPPLEM. bohat Iam in potestate totam oram maritimam, ad Seleuciam usque, quam cognomento Pieriam vocant: inde Antiochenos sollicitans, et ipsos Alexandro iratos , ob scelera Ammonii, in partes suas attrahit. Commodum aberat cum meliori Parte copiarum Almxander , ut Cilicum nonnullos, qui defecerant, ad

ossicium armi S revocaret.

XLI. Ita licentius mutantibus fidem Antiochenis, Ammonius in muliebri stola, quam ad dissimulandam personam induerat, interficitur: uxor Alexandri ad patrem redit, statimque Demetrio in matrimonium traditur. Ptolemaeus, Antiochiam ingressus, a populo militibusque rex Syriae salutatur, et, omnibus magno studio tendentibus, gemino diademate insignis, utriusque regni dominum profitetur. Sed ut erat naturabonias, Et nequitatis amans , ad haec suturi non im-ΡΓΟ idus , neque recte se sacere, neque prudenter, arbitrabatur, si alienum imperium invitis Romanis occuparet: quos utique aemulatione Potentiae certos

hostes putabat habiturum, quisquis Aegypti Syriaeque

regna Coniunxisso t. Quare , Convocatis in concionem Antiochensibus, post enumerata beneficia sua, in hunc maxime modum disseruit: ec Erant haec omninois tulia, ut nemo PraeStaturus ulteri videretur: ideo-ra que plerique ad regnum Syriae comparandum haec D a me fieri sentiebant et loquebantur. Quorum ego is opinionem quia iactis refellere decreveram, verbara verbis Coarguere Supersedi. Nunc autem et illis reis spondebo, Et meorum factorum omnium rationem

is vobis reddam; huius postremi maxime, quod et is accipere Syriae regniun mihi placuit, et redderera acceptum placet.

242쪽

XLII. . Non enim aut caeca cupidino raptus hoc H diadema Cepi, aut coactus.u quoquam , vel aliquaxa perperam facti poenitentia depono, sed utriusques, temporis iustissimis rationibus inductus. Quum enimia in Syriam eo tempore descendissem, quo divisaeis mutuis dissensionibus opes, suum in exitium velutis ruina serebantur, et illum, quem benevolentia mea a regem generumque secerat, ipsius ingratus animus, a coni positumue in caput meum insidiae hostem e is secissent; nihil tam nocere rebus animadverti, quam

a quod honesta pars civium, qui in pace et republica

a constituenda suam incolumitatem, si Iorumque m a tunus omnes consistere intelligebant, non tam a Praesentibus moesti, quam de suturo solliciti erant; D neque, quo se verterent, aut in quo deinde spes D OPUSque Suas ponerent, reperiebant. XLIII. is Alexander neque ab initio iustus legiti- η musque veX a Plerisque Creditus, tanta Saevitia Sura perbiaque egerat, ut eo Salvo noque publicam rem,ra neque Privatum cuique salvam esse posse confide m rent. Demetrium Paterua odia PraegraVabant, et η quia nequc , qualis suturus emet, praesciri, neque,

a quantam potentiam ad defendendos, quos sibi ap- plicuisset, habiturus sonet, provideri poterati Id-M Circo temere permixta sortunaeque Permissa omnia, is neque consilium Certum, neque Propemodum Votiis copiam relinquebant; nam ubi Vi agitur , neques, recte aut secus iactis idoneus ultor propositus est, is boni mores illico cxstinguuntur. Hoc ego rerum

M Statu meum nomen, meamque uuctoritutem a Com-

M modandam censui, qui probos reviter improbosque . adverterem , et finem aliquem calamitatis ac maleis ficiorum exspectare alii auderent, alii sacer cogeis rentur. Sic erectis civitatum animis, ingens statim

243쪽

IO. FRElΝSHLEII SUPPLEM. is ad meliores partes transitio facta, et ipsa caput

is Syriae Antiochia dee,dit litem; abdicatoque Ales, Xandro , Caeso misistro scelerum Ammonio, et .

M liam mihi restituit, et insignia regni dedit.

XLIV. . Hactenus ego nihil pristina mea abstinemri tia indignum seceram, quod meritum virtute prae- . mium ratio non erat aspernari. Sicut enim olympia cis isthmicisque certaminibus victores virtutis causara coronantur, idque longe praeeipuum tota Graecia D decus est; sic ego non alienum nec iniustum arbiis trabar, me quoque laborum filiquam mercedem a capere, Sed hanc, quae Semper summa ab omnibus is aesti muta est, laudis et gloriae. Nam opes, poten- . tiam e regna immodice augere Velle , non tam magni,, clarique, quam cuΡidi animi, opus est, et haecis interdum a sertuna etiam insantibus deseruntur. is Mihi sicut minime dolet, quod summa voduntateis vestra Syrorum rex appellatus, ad tuendam eius is nominis dignitatem animorum opumque satis ha- ,, beo; ita maioris me viri specimen daturum arbitror, is si, honore contentus, Syriam, cui et dii destina- is runt, et vos non invidebitis, restituam. XLV. D Gener meus Demetrius, bonus et lartis is adolescens, Seleucidarum haud dubius sanguis , is unus est hodie, cui, diis hominibusque approbanis tibus, possim hoc imperium reddere. Neque vos D moveat, quod cum patre eius iras atque bellum, habuistis. Sepultis cum mortuo inimicitiis, potiora . nova merita erunt; neque, si in me quidquamis auctoritatis esse putatis, clementis imperii magisteris duxque deero. Te quoque, Demetri, ne paterno. rum temporum memoria ita subeat, ut illud inci-

I. 45. Iustin. XXXV. a. - Ioseph.

244쪽

ra tamentum Potius irarum , quam mansuetudinis, is habeas. Crebra mutatio regum nec imperantibus , is nec quibus imperatur, laeta esse potest. Iam a multis M annis triste documentum Syria dedit, quid interra populum regemque discordiae possint: et quamis invictos, si consentiant, inter simultates exiguae a saepe et inopinatae causae possint evertere. Igitur,. quod mihi vobisque faustum sit, quod a vobis ac- a cepi diadema, en restituo, ut huic Demetrio imis ponatis. Mihi sussiciunt Aegyptiae opes, quae ma-υ gno Ptolemaeo, ceter isque maioribus meis suffeceas Tunt. Et tamen quantum abest, quin in parte im- a perii esse videar, cuius et filiam reginam relinquo, a Et reges spero nepotes 7 , XLVI. Ita persuasis Antiochensibus, Demetrius in regnum recipitur. Neque milites, quorum plerique sub patre Demetrio Feruerant, signa cunctanter ad ad eum transferebant. Redit inter haec ex Cilicia Al xander eum numeroso exercitu, finesque antiochenos igni ferroque pervastat. Occurrunt ei reges totis ubribus ; in campis ad Oenoparam amnem pugna COmmittitur, duorum regum exitio. Nam Alexander, quum

ex adverso proelio ad regulum Arabiae Zabdielum Graeci D clem interpretantur cum quingentis ferme equitibus in urbem Abas perfugisset, suorum proditione et hospitis perfidia trucidatur. Ptolemaeus

paucos post dies ex vulneribus obiit. Quum enim equus eius, elephanti barritu exterritus, regem excussisset, hostes multis in caput plagis prostratum convulnerarunt. Vnde raptus a custodibus corporis in tabernaculum, quum medici terebrare ossa capitis

245쪽

IO. FRElXSII EMII SVPPI.EM. contenderent, toto quatriduo sine voce et sensu iacuit: quintus demum dies utrumque, sed in perpetuum abluturus, reddidit; conspecto ante mortem

Alexandri capiti, quod Zabdielus ad eum miserat tid ergo sumptae ab inimico ultionis imagine postremum exspiranti solatium gaudiumque suit. XLVII. Oraculum in Cilicia paulo ante hane expeditionem ab Apolline Sarpedonio sive Dianae potius hoc cognomento sanum fuit redditum Alexandro

dicitur, caveret locum, ubi biformis esset editus. Hae ambage signiscatas Abas. putant, ubi nata quaedam Herais suerit, quae postea mutato Cum SeXu nomine Diophantus, ex acie cum Alexandro in patriam suam refugerit. Demetrius, ob victoriam cognomine Nicatoris a Syris honoratus, mortem duorum regum in occasionem suam convertit, nihilo magis iis parcens, qui in iisdem partibus, quam qui in adversis steterunt : statim enim et auxilii, quod a Ptolemaeo acceperat, et quam Cum eo contraxerat, assinitatis oblitus, exercitui eius insidias struere coepit: passimque praesidia Aegyptiorum a civitatibus sunt intersecta. Reliquae copiae Alexandriam se recepere, relictis tamen

elephantis, quos Demetrius cepit. AIexandrini fratrem exstincti regis, Physconem cognomento , Cyreni S , ubi regnabat, arcessitum Aegypti regno praesciunt: quod homo omnium facinorosissimus per annos quindecim, quibus Alexandriae regnavit, maximis implevit calamitatibus. XLVIII. Nam eodem dio, quo ad accipiondum regnum Alexandriam intraverat, multos ex principibus, quos fratris filio savere cognoverat, interemit. Nuptiis

246쪽

deinde matris eius Cleopatrae, quam Sororem Suam , fratris alterius viduam, matrimonio sibi iungebat, ipsum quoque puerum, mox illorum etiam, a quihus vocatus in regnum suerat, quotidie multos occidit. Hinc exacerbatis omnium animis, odioque simul ac metu aegris, vulgo iam occasio desiciendi circiamspiciebatur : plenaque omnia, inter infensos et suspectos, dissidentiae et irarum erunt.

XLIX. Igitur Demetrius, quum, sublato in Syria aemulo, rebus Aegypti per intestinas discordias invalidis, omni se periculo exemptum esse crederet, in segnitiem pariter fastumque prolapsus, magnitudinem , quam fortuna adstruxerat, suis consiliis sactisque coepit demoliri. Sed duabus maxime. rebus graviter impegit, quod et despiciebat suos. Dec ex peregrinis legebat, ut quisque aliqua re excelleret, sed qui suas virtutes impudenter iactarent, et inepte praedicarent regias. Non tam proclive est bouo, quam sequiori principi, similem sui aulam efficero: sponte ferimur in deteriora; virtutum exercitatio dissicilis est, etiam cum praemio placendi. L. Igitur Demetrio, hominis regisque Oiscium negligenti, non desuere, magis qui magisque praecipitem

ad prava iacta consultaque agerent.' MaXima prae Ceteris auctoritate Lasthenes erat, non levi merito reducti in avitum solium regis: illum Demetrius etiam in publicis edictis patrem vocare solitus, gravissimis regni negotiis prae cerat; ipse ad otiuin et voluptates applicabat animum, etiam meretriciis amoribus

deditus. Quippe Myrinen Samiam, quae corpore quaestuiu secerat, ita diligere dicebatur, ut nihil in

A. 4s. Iustin. - Diodor. A. bo. losopli. XIII, 8. - Diodor. apud Valesium. - Nicol. Dauisse. apud Albev. lib. Mu.

247쪽

IO. FREI SHEMlI SUPPLEM. regno praecipuum ipse praeter diadema haberet, ineoteris haud inferior Myrinae potestas esset. LI. Lasthenes igitur, homo pravus et temetarius, iuvenem blanditiis et assentationibus impelli iacilem primum ad tollendos a medio, qui adversati ei suissent , impellit: mox persuadet, ut, exauctorato d. mestico milite , tantummodo Cretensibus, ceterisquo insularium, qui sequuti eum in militiam fuerant, stipendia praestentur. Ea res non modo plerosque privato dolore commodorum ereΡtorum urebat, sed reliquis etiam novi nec probandi exempli videbatur; quia prioribus regum, ad Servandam vulgi benevolentiam, etiam in pace alere exercitus consuetum

fuerat.

LII. Accedebat et saevitiae odium, quo ipsum quoque Patrem vincere videbatur. Igitur Antiocheni, pronum ad seditiones genus, non diu temperare animis potuerunt, quin dictis factisque contumeliosis Demetrium lacesserent. Contra ille, mercenariis copiis conductis, arma tradere Antiochenos iubet. Illi magis irritati, quam Dacti hoc imperio, centum viginti hominum millibus regiam circumdant, mortem aut vincula Demetrio minitantes. Facit in hos

impetum Cum mercenariis rex, ot a maiore oppidanorum numero repellitur; eratque in magno et evidenti periculo, nisi auxilia Iudaeorum tria millia

Ionathan miserat) tecto arcis conscenso, in oppugnantes impune iaculati, ex vicinis domibus eos ab gissent , domosque super incendissent. LIII. Plena aedificiis, maximam partem ligneis, crat Antiochia: quare brevi temporo sumptis viribus

248쪽

tota sere urbe incendium pervagatum est. Rex opapidanos, partim igne exstinguendo, partim eripiendis uxoribus liberisque occupatos, proelium omisisse Videns, repente per angiportus erumpit a multisque caesis, arma ponere ceteros, et clementiae victorisse permittere cogit: atque illa magis promissa deden tibus sese, quam deditis praestita est. Multi tanquam concitores seditionis excruciati tormentis, supplicioque assecti sunt, bonis publicatis; plures metu odi que regis, Patria relicta, passim per Syriam oberrabant, oecasionem vindictae quaeritantes. In ipso porro tumultu hominum interiisse dicuntur millia centUm. LIV. At Demetrius, quasi parum inimicorum habe rot, etiam amicos coepit infestare; ducique Iudaeo rum minaces literas misit, ni Irctuta omnium annorum, ex quio Pendi deriissent, re raesentar Iur. Laetus haec Diodotus Apamensis audiebat: qui sidus adhuc Alexandro , Sub quo ad amplissimas praesecturas fuerat provectus, aut propriis causis, Malchum Arabem, apud quem Alexandri filius Antiochus educabatur, exorat, ut stibi pureum trudas, te us enim adesse , quo in Patrium ille regnum restitui possit. Bimulus admodum puer erat: quem in Syriam adsuetum , protinus descientibus ad eum, quas Demetrius Sacramento solverat, copiis, regiis insignibus ornat. Occurrit et cum suis Demetrius; sed pugna commissa vincitur. Diodotus elephantos, et mox Antiochiam urbem , in potestatem redigit; sponte oppidanorum, quibus Antiochus Epiphanes, et qui ab eo iactabant genus, comiter praesuerant: Demetrius patri avoque

similis , ut propria illi familiae superbia crudelitasque

249쪽

videretur, esse erat. Demetrius quum Laodiceam per fugisset, ne adversis quidem iactus temperantior , per Voluptates et suorum iniurias, luxuriosus simul et saevus , ingenio obsequebatur.

LV. Postea, quum ibi quoque tutum se scire desperaret, in Ciliciam concessit; Seleuciaeque ad Calycadnum amnem sita urbs est aliquandiu regiam habuit: quum veluti divisis Syriae opibus, Antiochus

Puer cum tutore Diodoto Antiochiae regnaret. Doliis robus crebrae per id tempus legationes a regibus ei vitutibusque Asiae Romam venerunt. Inter quos et ab Ionathan , Iudaeorum principe, quidam missi, foedus, quod populus romanus cum fratre Ionathanis Iuda Pepigerat, renovarunt. Magnus hic vir et industrius habebatur, et illo quoque bello , quum, iniuriis Demetrii coactus, cum hostibus eius societatem inivisset, magna illi damna intulerat, saepe susis regiis praetoribus, et praeter Ascalonem . Gazam , Damascum, nobilissimas urbes, pleraque Phoeniciae

parte 'abstracta.

LVI. Dum haec in Syria geruntur, L. Mummius, prosectis ex Aeliata legatis, donec praesens status coalesceret, simul ne sorte motibus Orientis recens stabilita Graeciae Macedoniaeque pax sollicitaretur , aliquantisper substitit: quo tempore et quod in Isthmo delubrum est, instauravit, et delphicum templum ornavit, etiam Olympiae Iovem aeneum, itemque clypeos inauratos unum et viginti, de manubiis Achaeorum dedicavit primus Romanorum; nam ante illum donum in aliquo Graeciae sano Romanus nemo pri-

250쪽

vatian Dosuerat. Postea civitates pIerasque obeundo, exquisitis ubi quo honoribus exceptus est. Meruerat enim coli non tantum victoris auctoritate, sod magis etiam ob mansuetudinem, et abstinentiam; qua vi tute illis etiam temporibus, quum adhuc multum antiquae severitatis in moribus esset, admirationi suis equuω enim Ionge opulentissimam uriwm cepisset, Omnisque generis ornamentis ins Uctissimam, ex iis

pIane nihil in inam domum intulit; adeoque pauΡer decessit, ut exemplo malovum titiae eius dotem ex publico senatus dari iubereti LVII. Et erat alioqui ad intelligenda magnorum

artificum opera rudis tantum, ut, quum tabulas ac statuas in Italiam portandas locaret, edixePit conducentibus, si eas perdidissent, noseas esse reddituros.

Sed ille satis habuit his talibus triumphum suum iu- struere , quem de Achaeis in Capitolium duxit; quo

nullus neque antea, neque postea, rerum iStarum

spectaculis ornatior fuit. Hic etiam, licet delibata pecMetellum victoriae gloria suerat, cognomen Achaici

acceperat, Avente urbe, quae non minus magnificis eiusmodi civium suorum titulis crescere videbatur. quam ductu illorum auspiciove crevisset. Illi victoriae maximam pulcherrimamque partem Ornamentorum suorum in tabulis statuisque Roma debuit: sed et vicinae circum urbes liberaliter excultae sunt; etiam in ceteram Italiam, ipsasque adeo provincias , exundante copia.

LVIII. Vir enim magnanimus, et qui maioribus ex rebus quaerendam sibi gloriam arbitrabatur, non