Titi Livii Patavino Opera Qvae Exstant Omnia

31쪽

IO. FI LINSII EMII SVΡΡLΕΜ. Tatuque venatico, ad Circaeum sibi occurrere: nam ibi sacpe antea venationi operam dare ConSueVerat.

Idem sit a ceteris, quos consilii participes, iaeque comites legerat: in quibus et Nicanor fuit, mox praecipuus amicorum. Ii cum singulis pueris ad navem , quae ad Ostiam Stabat, ses e conserunt: venit eodem Demetrius, reperitque Menithyllum, qui nautis obtentu novi a rege mandati excusat, quod ipse nequeat discedere: celerum se iuuenes istos probatae fisi ad illum mittere. Non intersuit nautarum, quos Vectores tollerent, quandoquidem de mercede nihil ipsis do- cedobat. Ita quo prima luce sublatis ancoris vela secerunt, de comitibus suis praeter id, quod a Meia thyllo accepcrant, nihil suspicati. Hac fraude quatriduum abiit, priusquam de fuga Demetrii dubitatum eSt.

XXXVI. Quinto dcinum die coactus ob eam rem senatus, quia multum itineris ille iam praeceperat, minime prosequendum esse censuit. Sed haud multo post tempore, Ti. Gracchum. L. Lentulum, et Servilium Glauciam ad res Graeciae inspiciendas miserunt: iis mandatum, ut ex Graecis in Asitim tran-3iicientes, cum aliorum regum, tum Praecipue Demetrii consilia specularentur. Datum otium negotium est, ut res um cum Gallograecis controuersias iudicarent: praesertim Graccho iniunctum, ut his rebus omnibus Pra sens fueresset. M. deinde Vulcrius M. F. M. N. Messala , C. Fannius C. F. C. N. Strabo consulatum acceperunt. In horum magistratu conviviorum luxui obviam itum, qui tum, ut robus prosperis Solemne est, in dies Sumptuosiore intemperantia valescebat.

q. 35. Iosepti. XII, i . - Iustiti. XXXIV, 3. - Polyb. - g. 36. Fasti Capitol. - Macrob. Saturnal. II, 33.

32쪽

IX LOC. LIB. XLVI UVIANI

que lex Orcia, quam vicesimo ante anno C. Orcius de senatus sententin in tribunatu tulerat, ruontes minres satis sustinebat, etiamsi Servaretur: quin numero tantUm conviVarum coercito , ceterum epularum luxuriem sine freno reliquerat.

XXVII. Crevit igitur, ut saepe st, irritatum remedio malum, passimque iam in Pauciores convivas maior impensa, quam in plures antea, sichat: adeoque in publicum damnum et dedecus vesana in gluties ivinrat, ut vulgo iam in comitium ad consultationes de republica homines ebrii ventitarent; multique bonis suis evoluti Ρer foedam et abominandam turpitudinem Prostituis corpore quaererent, qDod mox haud multo minore infamia per gulam erunt perdituri. Quum igitur hanc intomperiem aegerrime serret, quidquid in Urbe sanum erat, consensU LONOTUm Sumptuariae leges Oxpeti coepere. Consulibus ea de re ad senatum reserentibus, senatras in haec verba censuit: uti principes cisitatis, qui ludis me alensibus antiquo ritu mutitarent, iurarent πω consules uerbis conCγtis, non a litis in Singulas coenas su tui esse jacturos , quam centenos uigenOSque aeris, Praeter olus et far et oinum , neque Mino ali seria, Sed Patris, usuros: neque argenti in con sese Plus ρondo, quam libras centum i

XXXVIII. Ferre deinde consules ad ργulum Placuit

de modo sumρtuum , qui in unumquemque diem ferent: ab altero consulum Fannia lex est appellata. Hueo ludis romanis, item ludia Plebeiis, et saturnalibus. et aliis quibusdam diebus centenos aeris insumi concessit, δε-cemque aliis diebus in singulis mensibus tricenos: cete

33쪽

ris autem omnibus diebus non a litis denos. Doctari oero Praeter domesticos Conpiora ceteris diebus ternos, nundinis quinos. Eorum qui legein suaserunt, C. Titii oratio exstat: qui, acriter invoctus in vitia civitatis , stare istiam Posse nega it, nisi illa tollerentur. Ludos inegulenses romanosque hoc anno L. Postumius Albinus , L. Cornelius Merula aediles curules secerunt. XXXIX. Ita constitutis domi rebus, nihil aeque, ac syriaci motus , curam Patrum exercuit. Demetrius enim, postquam Lyciam fuga attigisset, scripserat senatui, se ad poenas Ob Uclauii necem a Lysia reρειω- das , in Syriam testinare. Antiocho, quem PVulus romanus regem amella5set, nihil nociturum. Neque segnius, quam ostenderut, Tripolin pervectus, urbem voluntate oppidanorum recepit. Ibi quum magnus hominum ad eum concursus fieret, diademate sumpto, Romae se ad repetendum Senatus auctoritate regnum venire, mentiebatur: nihil enim aut sciebant aut suspicabantur de suga eius homines, cuius famam C levitate Ρraevenerat. Igitur paulo post Apamea quoque potitus, cum valido iam exercitu contendit Antiochiam, regni caput. Lysias, metu Romanorum opponere arma non ausus , in speciem Pacis Cum Antiocho procedit obviam; nec admissus in conspectum, cum pupillo a snis militibus interficitur: ita DemEtrius regnum Ρaternum citra laborem recuperat. XL. Eodem anno senatum M. Pomponius praetor de philosophis atque rhetoribus consuluit: quod sub his nominibus multi mercenarii sapientiae iacundiaeque professores, iuventut- Pomanam Contemptu Ρnlriorum institutorum, religionumque imbuere dic

34쪽

hantur. De his senatusconsultum suctum est, ut M.

PonNonius Praetor animaduerteret, curaretque si ei crepublica fideque sua uideretur uti Romae ne essent. L. deinde Anicius L. F. L. N. Gallus, M. Cornelius C. F. C. N. Cethegus ineunt. His consulibus o oglao vitae L. Aemilius Paulus extremum diem obiit. Maximae hominibus admirationi continentia viri suit. quod quum liberaliter quidem, sed tamen citra luxuriam via 't, unde dos uxori Solveretur vix reliquerat; velinendisque mancipiis, et supelIcctile, et praediis adhuc nonnullis, fuit opus, ut Sexcenta nummorum millia conficerentur: quibus detractis, in hereditates

non amplius quindecies sestertium remanebat. Nempocum ditissimis populis regibusque bello Congressus, et ipcredibili opum vi potitus, aerarium Populi TO-mani pecunia. suam domum laude locupletare studuit, Plus auri ex Hispania. quam quisquam anto illum alias, advexerat in Urbem: macedonico triumpho his millies centies in aerarium intulcrat, tanto in POp Ium romanum benesicio, ut exinde tributum pendero

desineret.

XLI. Nequo male respondit ei benevolentia et honoribus civitas, quippe maXimis condecoratum magistratibus , plus etiam impensi amoris testificatione ornavit. Sed et alia omnia, quae homines suusnti somtunae acceptum serunt. cumulatim ei Obvenere. Sub finem vitae, postquam Veliae, quo sct ex conSilio medicorum contulerat, in secessu et otio diu suerat versatus , desiderium non serons populus , cum alias, tum in theatro, Crebras edebat significationes, ut se oonsmotui ciuium redderet. His acclamationibus,

35쪽

ot sacrificio qnodam solemni instante inductus est, ut Romam reverteretur: idque saccum cum collegis suis, inter maximum gratulantis populi frequentiam Peregit. Postridio rursus ipso puta sua incolumitate fecit; Statimque, ut reversus est domum, delirio correptus, per quod ne sentire quidem morbum POSSet, tertia deinde luce exspiraVit. XLII. Tum vero patuit, quantus apud Omnes amor eius Viri, qManta Itie veneratio esset: nam ad Oductionem laneris, non modo manuarii ni tisces, ceteraque vilis turba, Suo quisque relicto opere, certatim Concurrerunt; Sed etiam magistratus atque senatus iustitio sumpto res protulere. Quin et ex circumiacentibus municipiis, quotquot occurrere in tempore potuerant, visendi simul honorandique laneris musa confluebant. Vnde raro splendidiores cuiusquam eX- sequiue sueres; non tam auro arat ebore, ceterique apparuit S nitore, quam insigni omnium benevolentia studio suo, defunctum decorantibus. Praeserebantur quidem, ut in lancro nobilissimi viri, longa serie maiorum imaginos; sed maius ornamentum erat in ipsa hominum seoquentia, quum non Cives modo, Sed ex insensissimis modo hostibUS , quotquot aderant, erun memoriam tanti viri certarent studiis. Videros ex Liguribus, Ox Hispanis, ex Macedonibus validi reS quosque circa lectum lanebrem ambitiose diligentes: sequebatiar turba seniorum. Et magno cum affectu Servatorem suae quisque patri ne patronumque appellabat. Quem enim armatum pugnantemque ii stos ob virtutem timuerant, eundem in pace victi ob iustitiain gravitatemque haud minus amabant.

I. 41. Plin. XXXIII, 3. - Diodor. - Veli. I, s. - val. Max. IV, 3, 8. Plistarct . S Aia. Diod. apud Vales, i tui. tu Aeuia. c. 67. - Diad. XXXI, έ.

36쪽

XLIII. Funebres parcnti ludos Q. et P. Aemiliani

secere: quorum ulterum in Fabiam , alterum in Comneliam gentem adoptundos dederat. Heredem utrumque reliquerat pater, sed P. Scipio tarn tum in ea aetate generosum monstrans animum, Cuius moX ψο-ria praecelluit, semissem suum fratri C. Fabio adiecit, quod ipse in ditiorem domum ascitus, cupiebat illum familiaris rei copiis sibi exaequari. Nec ideo minus in edendis gladiutoribus , ne sumptu frater obrueretur, dimidiam eius partem, ad millia nummum quadringentia, ex Sua Pecunia Contulit. XLIV. IIaec et alia liberalitatis specimina , quae in assinibus et matre ediderat, in urbe, ubi si nondum avaritia, iam parcimonia magna crat, laudibus et ud- miratione adolescentis omnia repleverunt. Qui constanter inhaerens proposito suo, paulo POSt novis rumoribus priorem famam auxit, quum defuncta mutuo Papiria, non modo ex universo, quo eam donaverat, cultv xccepit nihil; sed, quamquam ipse solus heres erat, Omnia bona materna Concessit sororibus , ad quas nulla pars hereditatis recepto iure pertinebat. Sub ea tempora magni laboris magnaeque famae opus consul M. Cethegus perfecit, paludes Pomptinas eX- siccando. Locus ille olim trium et viginti urbium fuisse creditur: ubi tum animoso. conatu consulis factus est

ager, laeto magis pracsentibus, quam in longam ΡΟ- steritatem durabili, beneficio.

38쪽

LIVIANORUM

LIBER XII

LIBRI QUADRAGESIMI SEPTIMI.Cn. Tremellio tribuno plebis mulcta dicta est, quod eum M.

Aemilio Lepido pontifice maximo iniuriose contenderat: sa-Crorumqtie , quam magistratuum, lus potentius suit. Lex de ambitu lata. Lustrum a censoribus conditum est: censa sunt civium capita trecenta viginti octo millia, trecenta quatuo decim. Princeps senatus lectus Aemilius Lepidus. Inter Ptolemaeos fratres, qui dissidebant, foedus ictum , ut alter ita Aegypto, alter Cyrenis regnaret. Ariarathes Cappadociae rex, eonsilio Demetrii, regis Syriae, et viribus Pulsus regno, nsenatu restitutus est. Missi a senatu, qui inter Masinissam et Carthaginienses de agro iudicarent. C. Marcius consul adve sus Dalmatas parum prospero primum , postea seliciter pu gnavit ; cum quibus bello confligendi causa fuit, quod Illy-x rios, populi romani socios, vastaverant; eandemque gentem Cornelius Nasica consul doinuiti Q. Opimius consul transalpinos Ligures, qui Massiliensium oppida , Antipolim et Nicaeam, vastabunt, . subegit. Praeterea res in Hispania a compluribus Parum prospere gestas contiuet. Consules anno quingentesimo nonagesimo octavo ab Vrbe condita magistratum, peractis comitiis, insequentisque anni consulibus creatis, inire coeperunt. Mutandi comitia causa fuit, quod Hispani rebellabant.

39쪽

missi, renuntiaverunt , vim navalis iranti Hae se Carthagina deprehendisse. Aliquot praetores, a provinciis avaritiae nomine accusati , da vitiati sunt.

I. blemorabilis hoc anno contentio fuit inter Cn. Tre

melliti in , tribunum plebis, et M. Aemilium Lepidum, qui pontifex maximus crat. Itaque tribuno plebis, qui cum Lepido iniuriose iurgatus suerat, mulcta di

cente reverentia. Ludi hoc tempore romani a Q. Fulvio , L. Marcio aedilibus curulibus editi sunt. Legem de ambitu, quae Circa hunc annum Iata sertur. quis tulerit, adhuc quaero. C. Cornelium Cn. F. Cn. N. Dolabellam, aut M. Fulvium M. F. M. N. Nobiliorem legis auctorem exstitis Se non abSurdum est, qui Proximi consules fuere. Sed quia postmodum. Credo, de eodem crimine plenius diligentiusque cautum est, memoria Vetustioris legis exolevit. U. Celebrior multo censura est, quam his consulibus gessere duo clarissimi viri P. Cornelius P. F. Cn. N. Scipio Nasica, II. Popilius P. F. P. N. Laenas. Illustrum secerunt quartum utque qNinquagesimum :Censu Sunt civium cupita trecenta viginti octo millia, trecenta quatuordecim. Ab his quoque princeps Senatus , M. Aemilius pontifex maximus lectus est quintum. Censurae severiter actae hoc quoque monumentum est, quod sequitur. EqUes romanus qui mequum strigosum et inale habitum, ipse pinguis et bene curata cute, adduxisset, interi gatuS est a Censoribus, qui fieret, ut dominus equo tantum Esset

habitior ' Atque ille, α Quoniam , inquit, ego mo

40쪽

xa euro ; equum , Statius meus. D Id responsum quum Parum reverens videretur, notatus ille est a censoribus . aerariusque factus. III. Horologium novum in superiore Censura Iocatum fuerat: id quoniam usui non erat tempore nubilo , P. Scipio, divisis aequaliter noctis ac diei horis, horologium sub tecto dedicavit, quod fluentis aquae

indicio temporum intervalla metiretur. Graeci cle-PSydram appellarunt. Res in speciem haud magnifica , ob ingentem utilitatem laetis animis accepta est: nam apud prudentes pleraque vitae ossicia temporibus distribuuntur; quorum negligi rationem qui parum referre Putant, utilissimae rei pretium non intelligunt. Ιidem censores, ut ambitioni, vires quotidio sumenti, sic quoque iretur obviam, quum multata passim circa serum statuae essent positae, sustulerunt omnes, exceptis quae de senatus aut populi sententia statutae essent: in his , quam apud aedem Telluris Sp. Cassius, qui regnum affectavit, posuerat, etiam conflavere. Operum, quae in censura hae locata sunt,

nobilissimum porticus in Capitolio fuere: locavit P. Cornelius. Lustrum hi fecerunt sub exitum magistratus sui , consulatum iam gerentibus M. Aemilio M. F. M. N. Lepido, C. Popilio P. F. P. N. Laenate iterum. IV. Hic etiam annus Pluribus regiam negotiis, quam Ρxopriis , Occupatos Putres habuit. Ptolemaeus enim Physcon , magno cuin savore dimissus ab senatu , in

Graecia validas mei cenariorum copias conduxit. Recepit et Damasippum, genere Macedonem, qui prinximus inter turbas publico consilio, quod Phaci fuerat, interempto, cum uxore liberisque ex Macedonia