Titi Livii Patavino Opera Qvae Exstant Omnia

41쪽

IO. FREINSHEMII SUPPLEM. Profugerat. Cum his in oppositam Rhodo continentem transgressus, et hospitaliter exceptus a Rhodiis, navigare Cyprum statuerat: nisi Τ. Manlius Torquatus, qui Iegatione ab senatu fungebatur, monuiSset, Contra sententiam Patriam facturum Dideri, qui eum Curapim iussissent reduci. Vnde postremo consensit, ut, dimisso circa Sidam milite, C pro abstineret, et in finibus Cyrenes Torquatum opperiretur, qui, Se re cta Promecturum Alexandriam , dicebat, ut adducto in Suam Sententiam rege, una cum ipso eosdem ad fries

occurreres.

V. Ita cum altero legatorum Cn. Merula, et Dam sippo macedone , in Cretam se contulit; conductisque mille serme Cretensibus, navigavit in Libyam Aegypto conterminam, ibiquo exscensione tacta. C Stra ad Apin posuit. Hic quum ad aliquot dies TO quatum frustra exspectasset, Cn. quoque Merulae Persuasit, ut Alexandriam pergeret, animum fratris Citius expugnari posse auctoritate duorum arbitratus. Sed hoc quoque consilium frustra fuit, retentis Al xandriae legatis, quos maior Ptolemaeus omni arte versabat, ne vel perficere . quod instituerant, vel Prius regredi, quam ex utilitate regis, possent. Ita quum Physcon ad Apin diebus quadraginta nequidquam haesisset, alio praeterea maioris taedii nuntio

I. Quippe deficientes Cyrenao alias quoque civitates ad consensum traxerant, aderatque iis socius consiliorum et adiutor Ptolemaeus, cui rex, Romam proficiscens, summam rerum mandaverat. HOC DNntio Vix peracto , supervenit aliud, iam in amis dem clores esse, coactoque exercitu castra locis vertis m

q. d. I tia. lib. XXXVIII, caP. s.

42쪽

-. Quapropter amittere Cyrenen timens, dum C prum studet adiicere, dilato hoc consilio Cyrenen

versus iter instituit. Ceterum neque minis, neque precibus, adduci potuere Cyrenenses, ut arma ponerent, et immitis domini iugum sponte subirent, cuius erudelitatem Alexandriae malis abunde testatam noverant, horrebantque. Itaque post leves aliquot velitationes signis collatis certatum est; victumque regem Cyrenenses repulerunt.

VII. Rediit tum ad eum cn. Merula, negans, a PhoIometore quidquam impetrari potuisse , asseuerante, acta inter fratres olim inita ; neque esse, cur mutariea. Mel aboleri oporteat. Igitur ex suis Comanum et Ptolemaeum fratres adiungit Merulae, ut de regis alexandrini iniquitate apud senatum querantur. Imtroductorum in curiam haec oratio fuit: Gratias senatui ρπuloque romano regem , gratias legesis agere tneque enim per hos stetisse , quo minus alterorum ain toritate curaque , alterorum latore ac opera fnem po- forum suorum Obtinuisset; nisi fratris iniqui dolo cim cumpenti omnes forenιr neque mirandum , si senatum

contemptui, si legatos ludibrio habuisset, homo praeter Profundam dominandi cupiditatem non rationi ulli, non ectui penetrabilist Uud quem iam olim vi arctissimae necessitudinis iura , et foederum pactorumque Mea, quo uno frmissimo pinculo generis humani societas continetur , miluerunt.

VIII. re Sed antiqua non repetimus r utinam tam ,, facile novis iniuriis ille abstineret, quBm nos Priinis rum obliviscimuri Quinquennio ante. quum iusta is civium indignatione pulsus vestram ud opem Pedira fugisset, vos pro solita bonitate vestra, et quiR

43쪽

ID. FREIXSHEUII SUPPLEM. M aequum esse putabatis, quos natura tam arcta cinis gnatione iunxisset, eos animis non dissidere, umis stram auctoritatem interposuistis: ibi rex noster, D quamquam causa viribusque Superior, tamen quid. vobis deberet, quam quid ille meruisset, cogitareis maluit: in potestate legatorum vestrorum fuit: illisis agentibus eas conditiones victo dedit, quas in pari,a iure fortunaque petere non esset auSus , sperareis nequivisset. An non igitur tantae sociorum curae

M savorique, tantae fratris indulgentiae vicem referri ,, oportuerat Τ Ille autem quid fecerit, videte: In is destas fratris querelas non sine contumelia eius in- , super habuit, novis etiam additis iniuriis, cum ν, Iatisque.

IX. α Quas ubi ille ferre diutius non potuit, udas vos, tanquam deorum Vicem regibus populisqueis iura reddentes, se contulit: vobisque, ut in tum, evidenti negotio facillimum factu fuit, causam ita probavit, ut ex amplissimo ordine viros clarissimos M legatos Alexandriani mitteretis, qui voluntatem Ve- a stram, de Cypro insula Datri restituenda , signisis, Carent. Te nunc, T. Torquate, appello, teque, a Cn. Merula, veneritisne Alexandriain , mandata se- ω natus exposueritis. Pro fide, Pro prudentia vestran praetermiseritis nihil, quo animum intractabilemas docendo inonendo, hortando . ad meliora consiliab, flecteretis 2 Ita certo a vobis abunde factum; ne

a que quidquam, quod ab hominibus vestri Ioci ani-aa inique e pectari fas est, defuit. X. G At quo successu eventuque ista iactitata sint, a iam olim , opinor, Patres conscripti. his ipsis r - a serentibus, cognovistis. Ita sunt circumducti si nu- γ, dibus, ut constaret, eludendi eos consilium captum a esse: ita , quum cludi non possent, Per varias et

44쪽

γ, absurdus causas retenti, ut appareret, si manere in decepti nollent, manendum coactis sore. Post mrilis tas domu in dilationes re insecta dimissi sunt: di-υ missi sunt, inquam , vacui irritique legati, neque M apud eum regem maiestas populi romani valuit, a Pro quo apud hostem Antiochum, totam Aegyptum M armis obtinentem , valuerat: ne pie hic sinis imis pietatis et contumaciae fuit; sed cyrenaica seditio, M quibus aliis facibus, quam regis alexandrini nuntiis

in atque consiliis, exarsit 8 Neque enim satis aut in a fratrem acerbus, aut adversum vos contumeliosias, is sibi videbatur, nisi Cypro, quam restitui iubeba- . tis. Petenta, etiam Cyretien eXtorquEret. XI. re Verum enimvero fructu improbitatis frinora haudquaquam diu gloriabitur, sat scio, Romani:

- neque enim animos viresque vestras eodem, quora illo, iudicio, atque uestimatione metimor. Ille . ut is hominibus improbis mentem vitia hebetant, ne PaeM consilia Vestra supra artes suas, neque arma supra Potentiam aestimat: Dos nsque senatui huic ulIum M in orbe terrarum par sapientia conciliram essct nD-υ vimus; neque logionibus romanis aliud militum M genus sortitudine conserendum. Itaque magna cum a Spe non irritarum Precum, vos rogamus obteStn-m murque, Patres conscripti, ne regem, quem ipsi fovistis, texistis, ornastis, quique invicem VOS Per υ petua fide observavit atque coluit, eo maxim tem a Pore, quo vestro munero florentissimus esse de-υ buerat, inopem, extorrona, deceptum a fratre, M proditum ab amicis, contemptum a popularibus,ra consilium auxiliuinque vestrum frustra imploraro a sinatis: quandoquidem ita cum vestru gloria ac uti- M litate causa illius coniuncta est, ut, quantum illo M aut existimationis, aut Opum amiserit, tantumdein Diqitigod by Cooste

45쪽

XII. Adversus haec iterum Menithyllus a maiore Ptolemaeo nisuit. Sed in minoris causam inclinatis Patrum animis, Torquatoque et Merula, qui a legatione interim redierant, candem enixe iuvantibus, senatus infra sem quintum Italia excedere Menti IIum iussit, decreto , uti foedus, quodpopulus romanus cum maiore Ptolemaeo habuerat, tolleretur ; legatiqus mitterentur ad iuniorem , huius senatusconsulti ad eum Porserendi gratia. Missi P. Apustius, C. Lentulus C

renis , iam receptum reperere. Quare nova Spe animatus , tota mente de Cypro recuperanda coepit Cingitare, militemque et alia bello necessaria summa ope colligere. XIII. Novorum Interea motuum causas cum Dalmatis EXOrtae. Populus iste sub Pleurato nuper summi : eo desuncto , deficiens a Gentio , non usurpabat modo libertatem, sed iam vicinos incipiebat ad se vitium cogere; tributoque pecorum et frumenti nomnullis imposito , alii, qui id dedecus abnuebant, per Petuis illorum latrociniis vastabantur. Lissii praecipue, Daorsique fiducia romanae societatis resistebant; frequentesque ab ipsis querelae delatue erant: Lissi is agros et oppida sua Tragyriuin et Epetium habebant infestari nuntiantibus; nec absimilia Daorsi asserebant. Placuit igitur legationem ad Dalmatas mitti, eadem opera res illyricas inspecturum. Eius legationis princeps C. Fannius suit. At Romae M. Fulvius Nohilio Proconsule ex Liguria de Eleatum populo triumphavit a. d. XV kal. septembres. De quo equidem, quas

46쪽

IN LOC. LIB. XLvIi Livi Ni 43res, aut quomodo gesserit, nihil praeterea inveni.

Certe per ea tempora quum graviorum bellorum materia desceret, non ideo deficiebat ambitio: sed quia soli propemodum Ligures, magis IOCO, quam Viribus , freti, arma retinebant , in horum expugnandis castellis captandae laudis occasio quaerebatur. XIV. Sex. deinde Iulio Sex. F. Sex. Ν. Caesare, L. Aurelio L. F. L. N. Oreste consulibus, Romam Ariarathes venit, vi Orophernis, qui se fratrem eiusserebat, Cappadocia expulsus. Cuius rei originem Paulo supra repetendam arbitror. Ariarathes, qui Proxime regnaverat, Antiochidem in matrimonio h huit, Antiochi Magni filiam : quae quum, prioribus aliquot coniugii annis sobole nulla genita, timeret, ne vilior viro et Cappadocum genti sieret, callidissima mulier semel atque iterum soccunditatem mentita , primum sub Ariarathis nomine puerum, deinde alium, Orophernen, educavit. Postea Vero quum, ut sit, natura aut remediis vitium vincentibus, Voti se compotem suctam videret, duas filias unumque mox filium enisa, rem totam marito patefecit. Ille, ne subdititii liberi vero et naturali silio obstarent, alterum quidem Romam mediocri instructum CenSH, alterum in Ionitim ablegavit. Mithridatum autem id nomen nato ex se secerat mutato vocabulo, Ariarathen et ipsum appellavit, unice dilectum parenti, neque male respondentem tu umore. Denique pulcherrimum certamen inter eos exortum est, ut, quo

tempore alibi locorum regna parricidiis aut appeti , aut servari in morem venerat, in Cappadocia pater Ariarathes cedere silio contenderet, silius quidlibet

s. t . Polyh. Exee l. Leg. ras. - Diodor. XXXI, 3. - Lir. XLII. as. - Diodor. apud Vales.

47쪽

D. PRElNS HEU I SUPPLEM. passurram potius, quam ut patrem privatum vidoret, Pervicacissimo testaretur. Vnde non immerito Phil patoris ei cognomen inditum est a Graecis, qui tum primum nam ct studiorum amore peritiaque adolescens iste celebratus est in Cappadocia literarum et cultioris sapientiae sedem posuerunt.

XV. Hic igitur Philopator, post obitum senis hereditate adita, nihil antiquius habuit, quam ut Patrem omni honoris et magnificentiae genere contu mutaret: deinde amicos, praefectosque , et populum universum, digna quemque Cura Pr Secutus, maximam apud omnes honevolentiam sibi comparavit. Vnde prospera ei regni initia suerunt; magnusque iam vulgo et clarus, ob amorem suorum, et iustitiae fideique gloriam , habebatur : cuius egregium spe i-men in casu Mithrobuzanis Zariadre geniti demonstravit. Is de Sophenes regno cum fratre certans, ab illo. qui viribus Artaxiae praevaluerat, susus est Pulso apud Cappadoces pcrfugium fuit, et mox amxilium ab Ariarathe; qui supplicem suum valido cum exorcitu in regnum paternum reducebat. Sed Artaxias moris sui tenax, quum Armeniae, parum laudabiliter occupatae , Sophenen adiicere Cuperet, legatione missa conditionem Ariarathi obtulit, ut ille Mithrobuzanem occideret ; se pariter fratrem illius interfecturum et ita dioidi inter φsos regnum Sophenes

Posse. ΗΟC scelus aversatus CupΡndOX, non modo, legalis increpitis, Artaxiam monuit, ab eiusmodi cogitatione desisteret; verum etiam MithrobuZanem non deseruit, priusquam in res amissas eum T stitueret XVI. Hac sania et societate romana ConSPiCUUS, Sine metu regnabat, donec rex Syriae Demetrius ad-

S. S. Strab. lib. XI.

48쪽

versarium ei Orophernem excitavit: Ossensus. quod in gratiam Bomanorum, qui Demetrio succensebant, Ariarathes, foedere inter Syriae Cappadociaeque reges abolito, sorori quoque eius nuntium remiSeunt. His incensus, et mille talentorum pretio, quae OPO-Pliemes ei promittebat, impetere consiliis et viribus Ariarathen non ante destitit, quam regno it Ium cogeret excedere: neque pulsum , et Cappadocia Profugum, segnius Romae Per legatos urgebat, quorum princeps Miltiades fuit. Aderant et ah Orophoi ne I sati Timotheus et Diogenes, doniam popido romano

coronam auream serentes ; amicitiamque renouaricum

rege Petebant, quae PVula romano Cum Patre eius Arim the fuisset. XVII. Hi consensu oppugnabant Ariarathen, et quom iam despectum et inopem ipsi florentes Opibus et gratia premebunt, apud plerosque divitum et largitorum Calumniae Plus poterant, quam unius miseri vera defensio. Hactenus tumen Causa eius, et melio-Tum ex senatu Contentio , Profecit, ut in re num rcc*i iuberetur, sed cum Oropherne fratre dioidendum. Neque enim eo tempore quidquam aut gratius Romanis, aut usitatius erui, quam dare operam. Ut regnorum potentia, partitis in plures opibus, di, ideretur. Sed non diuturnum ob vitia novi regis incommodum putoris fuit. Orophernes enim , quum in TECenti possessione firmare sibi favorem hominum Prudentia honosi iisque deberet, pari intemperie in lu-Xum et avaritiam provolutus est; nam et vino deditissimus , Praeter instituta patria , bacchicorum

49쪽

acti sicum introduxit insaniam : et, pecunia undequmque corrasa, Timotheum quidem , quo praeeipue uuctore ad regnum pervenerat, talentis quadraginta, Demetrium regem septuaginta , coronavit ; praeter sexcenta talenta, quae paulo Ρost muneraturum eidem recepit, et alio die residua quadringenta. Quibus rebus quum alienatos a se popularium animos animadverteret, iam velut ab inimicis vindictae causa extorquebat pecunias, quando in suorum animis non posset, in his spem praesentium rerum collocaturus: eo consilio et apud Prienenses pecuniam, talenta quadringenui , deposuit, ut subsidio hoc in omnem so

lunam uteretur.

. XVIII. Nihil horum Ariarathen sallebat, qui, quum

se plerisque Cappadocum gratum eSse, contra Or Phernem omnibus EXOsum, sciret, colligere copias coepit, et regni partem, unde vi extrusus fuerat, vi repetere: neque leve adiumentum erat Attalus, qui nuper defuncto Eumene, pro filio eius Philometore Attalo regnum administrans, enixe serebat auxilium: plus tamen ipse sibi contulit, prudentia et labore dignum se loco , quem reposcebat, ostendens. Vnderes suas quotidie deteriores fieri videns Orophemes, et hoc quoque metu, ne ad hostem deficeret, ob stipendiorum solvendorum morum, eXercitus, quem Per iniustitiam Occupaverat statum , sacrilegio tueri

instituit. Celebre gentibus illis sub monte, quem Ariadnes vocant. templum est, Iovi sacrum: id veteri opulentia dives spoliavit ille, militibusque stipendium ex ea pecunia dissolvit: neque tamen ut breve plerumque aevum est potentiae pravis artibus

50쪽

sultae diu resistero vel hostium viribus, vel civium odiis, potuit; relictoque regno, ad Demetrium, undo venerat, Antiochiam se recepit. Hic eo tempore finis motuum in Cappadocia fuit. XIX. At in Africa perpetuis Masinissae adversus Ρoenos odiis iniuriisque res inquietae erant. Circa minorem Syrtin ager amplus colitur, quem uberem

gleba, oppidis quinquaginta frequentatum, et per

haec locuplete reditu, Carthaginienses obtinebant: ipsi Tyscam vocant regionem; Graeci dixerunt Emporia. Eum quum coepisset concupiscere Masinissa, ob potentiam suam, et favorem apud Romanos , Seu vi, seu iure agendum foret, potiorem se futurum ratus . armata manu occupare non distulit. Et agrum quidem facile recoperat, Poenis quum alius ad terrestria bella minus aptis, et tum ex diuturna pace Ianguidioribus : oppida tamen illi retinebant. Hic rerum status utrosque impulit, ut iis de litibus frequenter legatos mitterent Romam; deteriori semper Poenorum conditione: nequo dubium erat, quin causa Vinc rent; nam et Masinissa, quum annis aliquot antea Porsequeretur Aphtheratum quendam, qui a rege dc- sciverat , transitu per regionem istam, ut alienam, precario Postulato, deinde, quia negabatur, Omisso, Carthaginiensium ius assirmaverat

XX. Sed senatorum plerique magis ad utilia, quam

ad iusta respicientes, regi gruti sicubantur, adeo cum aperta Poenorum iniuria , ut non modo urbibus, de quibus controversiam Masinissa moverat, exigi, Sed et quingenta insuper talenta , fructuum perceptorum

nomine, quasi malae fidei possessores, pendere pa-