장음표시 사용
111쪽
separabilis quidem est materia , ipso autem esse diuersa est. ει una est numero, si forte fuerit coloris , & calidi tatis , dc frigiditatis. Est autem Acorporis materia,& magni, ta parui eadem . manifestum autem est. cum enim ex aqua tactus est aer , eadem materia non insuper accipiens
aliquid aliud facta est , sed quod erat potentia
actu facta cst: atque rursus aqua ex aere similiter , aliquando quidem in magnitudinem ex Paruitate, aliquando vero in paruitatem ex magnitudine, similiter igitur si & aer . multus existens, in minori fiat mole, & ex minori maior, potentia existens fit materia utraque. Vt enim
ex frigido fit calidum, & ex calido stigidum,
eadem, quia erat potentia , sic & ex calido magis calidum , nullo facto in materia calido, quod non erat calidum , quando minus erat calidum. Sicut neque maioris circuli circunferentia, di curvitas, si fiat minoris circuli, eadem cum sit, aut alia, in nullo facta est curvitas, quod
erat non curuum , sed rectum. non enim ex eo,
quia intermittitur, ipsum minus, aut magis est. neque est acci pe i e flammae magnitudinem aliquam, in qua & albedo , de caliditas non insit. sic igit,ir & prior calor posteriori. quare & magnitudo , & paruitas sensibilis molis , non insu- . VOX Rs per acciriente aliquid materia, extenditur, sed l/'μβqμ quia potentia est materia utriusque. quare est M coaicι- densum,& rarum , & una materia ipso- ,ε lar rum est. est autem ipsum quidem densum gra- ut v ue, rarum autem leue. ' Amplius, sicut circuli circunserentia, condusta in minus, non ac- 'μ σύ - cepit aliud concauum , sed quod erat condu- 'ctum': α&-,quencunque aliquis acci-ν 'si' piat , omnis causalis est, sic & omne congregatione,
112쪽
cli itinctione eiusde materiei. duo enim utroque , dc denso Sc raro. graue enim dc durum densa videntur esse, dc contraria, leue inquam, dc molle, rara. dissonant autem graue, dc durum in plumbo, dc ferro.
Ex diciis igitur manifestum est quδd neque Tex.8s.
disgregatum est vacuum,neque simpliciter, neq; in raro , neque potentia. nisi quis velit omnino Vocare vacuum causam lationis. sic aute ipsius grauis, ac leuis materia , quatenus huiusmodi, erit vacuum. densum enim dc rarum secundum hanc cotrarietatem lationis factiva sunt, secundum autem ipsum durum , & molle passionis, de impassibilitatis, & non lationis, sed alterationis magis. Et de vacuo quidem quomodo est,& quomodo non est,determinatum sit hoc modo. Summa Tertia de Tempore. caput Trimum. in quo dubitat an Tempus
Onsequens autem est ad ea, quae Tex.D . dicta sunt, aggredi de Tempore. Primum autem bene se habet dubitasse de ipso, dc per exteras in
tiones,Vtrum sit eorum,quq sunt, an eorum, quae non sunt, deinde
quq sit natura ipsius. Quod igitur omnino nost aut vix,& obscure ex hisce aliquis suspicabitur. Aliud enim ipsius factum est,& no est,aliud
vero futurum est , dc nondum est. ex his autem dc infinitum , dc quod semper accipitur, tempulcomponitur. quod autem ex iis, quae non sunt, componitur, fieri non posse videtur , ut possideat aliquando substantiam. Ad haec autem Texas:
113쪽
omnis rei partibilis, si quidem sit, necesse est,
quando est, aut quasdam, aut omnes partes esse et temporis autem aliae fuerunt, aliae vero futurae.
sunt: nulla autem est, cum sit diuisibile. i plum ' ex.le- autem nunc non est pars : ' nam & mentiaratrii ocu istis pars. & componi oportet totum ex partibus: passive me- tempus autem non videtur componi ex ipsis furatur e- nunc. Amplius autem & ipsum nunc , quodium pars9 videtur distinguere praeteritum , & suturum, Simplicius utrum unurri,& idem semper permaneat, an autem acti aliud sit,& aliud, non facile est videte. Si enim sem per alterum, & alterum est : nulla autem est
X.=o. earum, quae sunt in tempore , alia, dc alia pars simul, quae non continet, alia vero continetur, vi minus tempus sub maiore:ipsum autem nuc. quod non est, prius autem fuit, necesse corruptum este aliquando:& ipsa nunc simul quidem
inter se non erunt. corruptum autem esse ne
cesse est sem per prius. In seipso igitur corruptum esse impossibile est, exeo,quia tunc est. in alio autem nunc corrumpi ipsum prius nunc non contingit. sit enim impossibile contigua esse ad inuicem ipsa nunc ,ut punctum cum punis to. Si igitur in eo, quod est consequenter, non comiptum est, sed in alio, in mediis nunc , quae sunt insinita,simul erit. hoc aute impossibile est. Tex.9r. At vero neque semper idem permanere pos sibile est. nullius enim diuisibilis finiti unus te minus est. neque enim si ad unum sit cotinuum, neque si ad plura. ipsum autem nunc terminus est,& tempus est accipere finitum.
x.y2. Amplius, si simul esse secundum tempus, re neq; pri us, neq; posterius, in eode esse, & in i pm nunc sit, si quae prius, aut posterius in hoc cine nunc sunt,simul utique erunt quae ante decies
114쪽
mille nos facta fuerunt annos cum iis , quae fiunt hodie , dc neque.prius, neque posterius ullum aliud alio .caput Secundum, in quo quaeritur quidsit Tem- ἔ- : probat tirque ipsim non esse motum.
DE iis igitur , quae insunt ipsi, tot sint dubi- Tex.M
tata. Quid autem est tempus , dc quae ipsius natura, similiter de ex traditis immani sellium est, & ex elis , quae fuimus percurrentes prius. Nam quidam uniuersi esse motum dicunt. Alij sphaeram ipsam. Atqui circulationis etiam pars tempus quoddam est, circuntatio vero no. pars enim circuntationis est quod acceptum est, sed non circuntatio. Amplius autem, si plures essent coeli, similiter utique eitet tempus cuiuslibet ipso
Tum motus. quare multa tempora simul.
Vnitiersi autem sphaera visa est iii ciem dicentibus esse tempus. quia & intem p ia sunt, di in ipsa uniuersi sphaera. Est: μ .' an ,1 tius quod dictum est, quam ut de eo impossibi Itacon*deremus. Quoniam autem videtur ma- T.ys. xime motus esse, ac mutatio quaedam tempus, hoecon 'derandum erit. Uniuscuiusque igitur mutatio, motus in ipso, quod mutatur, est solum, aut ubi suerit ipsum, quod mouetur, & mutatui: tempus autem similiter dc ubique,& apud omnia est. Amplius autem mutatio quidem Tex. ς omnis velocior, aut tardior est, tempus autem non est. tardum enim Zc velox tempore definiu-tur.velox enim est, quod in pauco multum mouetur: Tardum autem, quod in multo parum. tempus autem non definitur tempore,neque quo
quantum qujd est, neque quo quale,
115쪽
rengetiam, aut latet nos tramu
OVod igitur non est motus manifestum est.
nihil autem reserat nobis dicere in praesentia motum, aut mutatiouem. At vero neq; sine mutatione. cum enim ipsi nihil mutamur secundum intelligetiam, aut latet nos mutari, non videtur nobis fuisse tempus. sicuti neque iis, qui in Sardo sabulose dicuntur dormire apud Heroas, cum fuerint experrecti . copulant enim primum nunc posteriori nunc , & faciunt unum,remouentes propter insensibilitatem medium.Vt igitur, si non esset alterii nunc, sed unu,& idem non esset tempus:sic di, quado latet alterum esse ,non videtur quod medium est, esse tempus. si igitur, ut non rutemus esse tempus , tunc accidit nobis, cum non definimus vllam mutationem sed in uno,dc indivisibili videtur anima manere:cum aute senserimus, ac definiuerimus, tunc dicimus factum fuisse tempus: manifestum est quod no est fine motu, ac mutatione tempus. Quod igitur neque motus, neque sine motu
tempus est manifestum est. Accipiendum est autem, quoniam quaerimus quid est tempus , hine incipientibus, quidnam ipsius motus sit. simul enim motum sentimus,& tempus. Etenim, si sint tenebret, dc nihil per corpus patiamur,motus autem quidam in anima insit, confestim simul videtur quoddam lactum fuisse & tempus. at vero&, cum tempus videtur suisse aliquod, simul αmotus quidam suisse videtur. quare aut motus, aut motus aliquid est tempus. cum igitur non
116쪽
st motus, necesse est motus aliquid esse ipsum.
Quoniam autem quoa mouetur , mouetur Tex.'s. ex quodam in ouoddam , dc omnis magnitudo ma- continua est , sequitur magnitudinem motus. gmturi est quia erit m magnitudo continua est, S motus est cotinua, ct
Continuus: quia vero motus,& tempus. quantus motu est ισenim motus est, tantum & tempus semper vi- rrn u .
detur fuisse. Prius autem ,& Posterius in loco Pri- . primum sunt, hic quidem positione. Quoniam posserim autem in magnitudine. est prius , & posterius, loco primi necesse est & in motu esse pxius, & posterius . . proportionaliter iis, quae sunt ibi. At vero & in viae cotra. tempore est prius , & posterius, propterea quod Zim-πalterum sequitur semper alterum ipsorum. Est autem prius,& posterius ipsorum in motu . id
quidem, quod est, motus est, esse tamen ipsi alte- rum, ta non motus. At vero & tempus qui . ς ypo dem cognoscimus, cum definiuerimus motum, prius ac, posterius definientes. atque tunc dici mus fuisse tempus , quando prioris ,&posterioris in motu sensum ceperimus. determinamus
autem aliud , & aliud existimando ipsa, & medium quippiam inter ipsa alterum. cum enim extrema'altera a medio intellexerimus, duoque dixerit anima, ipsa nunc, hoc quidem prius, il- Iud vero posterius,tunc & hoc dicimus esse tempus.quod enim determinatur ab ipsis nunc tempus esse videtur, ec supponatur. Quando igi- Tex Ior. tur,taquam unum ipsum nunc sentimus,& non, aut ut prius ,& posterius in motu , aut ut idem quidem non autem prioris, & posterioris cuiuia dam, non videtur tempus factu suisse vilii, quoniam neq; motus. cum autem prius,& posterius est,tunc dicimus tempus. hoc enim est Tempus. numerus motus secundu prius,5 posterius. Non ergo
117쪽
Desinitio ergo motus te na pus est, sed quatenus numer et
ramoru. habet motus. Signum autem est plus enim, Tex .ioz. ω minus discernimus numero motum autem Numr- plurem,& minorem tempore : Numerus itaque duplex, qM quidam tempus est. Quoniam autem numerus numι rur est duplex se tenim quod numeratur, ac nume-O quo nM- rabile numerum dicimus, & quo numeramus: meramu . tempus autem cst quod numeratur il & non quo 'N.Donba numeramus. est autem alterum quo numera-Lt O non mus,& quod numeratur. Et, ut motus se quo nume- per alius est,ec alius sic & tempus. Tempus auteramuo. simul omne idem est. nam ipsum nunc idem est, Tex. io I. secundum id, quod est: esse aute ipsi alterum est.
- spui ctuarium. 2uam rationem habeat ipsim
m ne ad ipsum i cm M. Tex.Io . YPsum autem Nunc tempus metitur, quatenus
vide corra 1 prius est, atque posterius. Ipsum autem nunc Zim. est quidem ut idem, est vero ut non idem. M tenus enim in alio, & alio est, diuersum est. hoe autem erat ipsi nunc. quatenus vero est id, quod est, ipsum nunc, dem est. sequitur enim sui dictuestin magnitudinem motus: hunc autem tempus,
ut diximus. di similiter igitur punctum id, quod sertur, quo motu cognosci mus , dc prius in ipso, di posterius. hoc autem secundum id quidem, quod est, idem est. punctum enim aut lapis , aut . aliquid eiusmodi est, ratione autem aliud est. sicut Sophistae,accipiunt diuersum Ccciscum in Lycio esse de Coriscum in soro . N hoc igitur, ex eo, quia alibi, & alibi est , diuersum est. Ipsum D,qua sir autem nunc sequitur id, quod fertur, Ut tempus
ruri co&πο- motu . eo enim quod sertur, cognoscimus prius, sim'prius, & posterius in motu . quatenus autem numma
118쪽
di in his id quidem quod est,nunc est ide.prius
enim aut posterius est,quod in motu est, ipsum autem e sic alte rum .quatenus enim num et abile est plius ta postcrius ipsum nunc est di notum maxime hoc est.etenim motus est per id, quod mouetur, & latio per id, quod fertur. hoc aliquid enim est id, quod fertur, motus autem no. Est igitur ut idem ipsum nunc dictit in semper: est autem ut nonide. etenim i similiter &quod . . fertur. f Manifestum est autem quod , etsi tem o non sit, tempus non erit. Vt enim simul sunt, id, - t L Apus non sit,ipsum nunc non erit:&,si ipsum nucTexsertui, & lationi . tempus enim est lationis nu-
quod fertura ta latio sic ec numerus eius, quod la , sertui, & lationi . tempus enim est lationis nu ' ς merus,ipsum autem nunc est ut quod sertur , ut unitas numeri. α colatinuum tempus est ipso nunc:& diuiditur secundum ipsum nunc. sequitur autem hoc lationem , N id, quod fertur. et- enim motus,& latio Vna est ipso , quod sertur, ri, quia unum,& non secundu id, quod Vst etenim Δ his deficeret) sed ratione. & disterminat priore, & ' se posteriorem motum hoc. Scquitur aute & hόe quodammodo punctum .etenim punctu& cοα- timia in longitudine N disterminat.est enim hu- ' a. Ladditius qui de principiti illius vero finis. Sed, cu quodamo- sic quide accipiat aliquis , tanqua duobus utens do. uno, necesse est stare , si erit principium,& finis Tex. Ios. ide punctus .ipsum autem nunc, ex eo,quia motui id,quod fertur, semper Eliesu est. Quare r- mpus numerus est , non Vt ipsius pumsti, quia ζ
ta principium , S unis est, sed Vt Vltima apsius ἡ. lineae magis, ac non ut partes propter id, quod 'dictum cst. medio enim pulvino, tanquam duobus, Utetur. quare, Vῖ quiescat, acci det. Et insapex manifestum est quδd neque pars Te Io7. ca
119쪽
Ziura te est ipsum nunc temporis , neque diuisio motus Mn. O-- sicut neque puncta ipsius lineae. lineae enim duae sp y h partes unius sunt. Quatenus igitur terminus esthei.quod te ipsum nunc, non est tempus, sed accidit, quate-pus non eii nus vero numerat,numerus.termini enim illius pars motu . solum sunt, cuius sunt termini. numerus aUtem
Termini il- horum equorum , denarius , scilicet & alibi est. hin silum ut, euivi spμt L Hlμm. 2μis Numerus sit, qui in desinita
sitis thmia tione temp.ru accipitur: ex quo nonnullorum vini.Id. supra ipse umore redditur causa. u. a. Vod igitur tempus numerus motus est, secu ex .io . dum prius,ic posterius, & continuum snam continui est in manifestum est. Minimus autem numerus, quidam simpliciter quidem est, ut dualitas, quidam autem numerus est quidem ut est, est autem Vt non est. Vt lineae minimus multitudine quidem est duae, aut una, ma- , gnitudine autem no est minimus. semper enimai uiditur omnis linea. Quare similiter& tem ride eotra pus. minimum enim secundum numerum est dictionιm Vnum , aut duo, secundum autem magnitudi-zim. nem non est. Manifestum autem est & pro- Tex .ios. pter quid Velox quidem & tardum non dicitur, multum autem & paucum, & longum & breue.
quatenus enim continuum est. longum & bre- Tex. Uo. ue dicitur : quatenus autem numerus, multum Te M est & paucum. velox autem & tardum non est. non numer', vo enim numerus , quo numeramus,veloX, & ta
quo nume' dus ullus. Et idem etiam ubique simul est. ramin, si prius autem, & posterius non idem. quia & mu- qm Πηmeo ratio praesens quidem una est: facta vero. & Ω-ratur. υς tura, altera. Tempus autem numerus est, non supra texo quo numeramus, sed qui numeratur. hoc au-εοδ. tem accidit secundu prius ,& posterius semper
120쪽
alterum. ipsa enim nunc altera sunt. Est autem numerus , unus quidem , dc idem centum equorum, & centum hominum : quorum autem nu- metus est, altera sunt, equi scilicet ab homi nibus. Amplius autem, ut contingit motum Tex. Irri esse eundem, & unum iterum , dc iterum , sic & Nρ' solum
tempus contingit, Vt annum, aut ver, aut au- mammtumnum. Non solum autem motum tempo pore metiare metimur,sed & motu tempus: propterea quod dia seinuicem definiuntur. tempus enim definit msitu epus. motum , cum sit numerus ipsius: motus autem tempus. & dicimus multum , aut paucum tem di nespus , motu metientes: sicuti numerabili nume- Zim. rum. Vt equo uno equorum numerum . numero Te .H2. enim equorum multitudinem cogia oscimus:rursus autem in uno equo ipsum equorum numerum . similiter autem & in tempore,& motu . tempore enim motum, motu autem tempus mensuramus. Et hoc rationabiliter accidit. sequi- Tex .us. tur enim magnitudinem motus, motum autem
tempus, ex eo, quia quanta,& continua, ' lc l a Ldiuisidiscreta sunt. propterea enim quod magnitudo bibasunt. est huiusmodi,motus haec patitutapropter autem
motum tempus. Atque mensuramus Sc magnitudinem motu , dc motum magnitudine. multam .
enim dicimus esse viam,si ambulatio multa est,ic hanc multam . si via multa sit: & tempus, si motus,& motum , sitempus. caput Sextum L id sis in Tempore esse. sint ea, qua sent in Tempore, O quae non sunt
in tempore. Tempusque, ut motum,ira O quie rem meis arare. OVoniam autem tempus est mensura mo- Τex. n. ius,ipsiusque moueri. meritur aute mlhoz -l' ιl.La.