장음표시 사용
61쪽
u imum aute . sieliti diximus, de Motu . Est igitur emia , quα sunt, aliud quidem actu sola,aliud vo ro potentia Et eorum , quae scinti actu , hoc quide hoc aliquid, il- - lud vero tantum aliud aure talem dc in aciis entis praedicamentis similiter. Eorum autem,quae sunt ad aliquid aliud quidem te cundum superabudantiam, V desectu dicitur, aliud te secundum actiuuaridc passivum, atq; om nino motivum,& mobile. motivum enim motivumobilis est: & mobile a motivo est mobile. Non est autem motus praeter res. Mutatur enim semper id, quod mutatur, aut secundum substantiam,aut secundum quantum, aut secundum quale aut secundum locum . commune ve to in his nihil est accipere, sicuti diximus,quod seque hoc ,neque quanium, neque quale, neque aliorum praedicamentorum vIlum iit. quare noque motus, neque mutatio ullius erit praeter ea,
quae dicta sunt, eum nihil sit praeter ea,quae dicta sunt. Vnumquodq; aute dupliciter inest om ni bus. ut Hoc, aliud ent m est forma i psius, aliud Veto priuatio ac secundum Quale, hoc enim est album illud autem nigrum .ic secundu Quantu. aliud enim persectu est, aliud vero i et secta. iliter autem dc secundu Lationem, hoc enim x . a . sursum.
62쪽
sursum Gillud vero deorsiim,aut aliud quidem te
Me, aliud vero graue . quare motus,& mutationis species tot sunt,quot entis. Oput Secuniam, in quo traditur inotus desiniti ex rebu/propriis. DIuiso aute secundu unumquodq; genus,hoc Tex. ς. quidem esse actu, aliud autem potetia, eius a uim d quod potentia existit actus, quatenus huiusmo- nitio . vitaedi, Motus est. vi alterabilis quidem,quatenus al- instat My. terabile Alteratio: augmentabilis autem,&oppositi decrescibilis inullum enim est commune as. nomen in utrisqueὶ Augmentum, dc Decremen- tu .generabilis aure,& corruptibilisGeneratio, di corruptio: eius vero, quod tertur, Iatio. Caput Tertium, in qua traditur Motus G it sex rebus communibu
QVod aute hoc sit motus, hine manifestu. Ca Tex. :- enim aedificabile, quatenus tale ipsum di cimus esse, acui fuerit , aedificatur, & hoc est aedificatio:simi iter aute & medicatio, & vφ-lutatio,& saltatio,& adolescentia, & senescetia. taput Suarium,in quo declaratur quom cto vis O eadem res dicatur ei inpotentia, O in adimo Voniam autem quaedam eadem & poten- Tex.8. tia,& actu sunt, at no simul,aut non secu- Irim si ni dum ide,sed ut calidu quidem potentia, aut heu stigidu aute actu multa iam agent,& patientur j id)m no γο- si inuice. omne enim erit simus aeriuu,&passiuxi; tui esse pa- quare & moues physice mobile est. Omne enim lentia , ct
huiusmodi mouet,cum & ipsum mouetur.Vide, tur rgitur qui busdam omne , quod mouet. , -- :
63쪽
iquomoao te habent. est enim quoddam mouens Tex.9. N immobile. Eius autem,quod potentia existit actus, cum actu existens agit, aut idem , aut aliud,quatenus mobile,motus est.dico aut quatenus sic. est enim aes potentia statua attame artis actus,quatenus,aes motus, non est. non enim i deest aeri esse & potentia quada mobili. quoniam, si idem esset simpliciter, & secundum rationem esset utique aeris, quatenus aes, aetiis motus. Non . est autem idom , quemadmodum dictu est. Tex .io. Manifestum est autem & in contrariis. posse, enim valere,ac posse aegrotare alterum est. nanque aegrotare quidem ,& valere idem esset. subiectum autem, & id , quod valet, atque aegrina siue humiditas, siue sanguis, unum, & idem est. quoniam autem non est idem , squemadmodum neque color idem, & visibile,) possibilis, quatenus possibile, actus, manifestum quod motus est.. Y.u. Quod igitur est hic, & quod accidit tuc moueri,cum a cius iste est,& neque prius, neque p . sterius, clarum est. cotingit enim unumquodque quandoque quidem operari: quandoque autemnon.ut aedificabile, quatenus aedificabile,& aedificabilis actus,quatenus est aedificabile,aedifica-ηa.Ihoe. tio est. aut enim huius aedificatio , aut domui' actus est aedificabilis. sed, cum domus sit, non amplius aedificabile est. aedi sicatur autem aedili
Meundum cabile . necesse est ergo aedificatione actum esse: lexandri aedificatio autem motus quidam est.' At vero ea- haec verba dem conueniet ratio & in aliis motibus. et in ibus a Caput Luintum, in quo de Truitur Mntiquor exepiar ibin opinio de Motus desinitione. O traiitur ei- δε- no repertu rionis disserest M.
Vod autem bene dictum , sit mani fistum ex iis , quae alij de ipso dicunt,& ex .
64쪽
- . quo g non facile est definire aliter Ipsum . neque enim morum , atque mutationem ponere in alio genere poterit utique aliqui , neque quiaIiter dixerunt de ipso, recte faciunt. Manifestum autem est considerantibus quod pontine nonnulli ipsum alteritatem, inaequalitatemque, di quod non est dicentes esse motum. quorum nullum necessarium est moueri, siue altera sint, siue inaequalia, siue non existentia. Sed ne- x.is que. mutatio, aut ad haec , aut ex his magis est, quam ex oppositis. Causa autem, cur in his ponant illi, est quoniam indeterminatu quiddam videtur esse motus. alterius autem coordinationis principia . ex eo quia sunt priuatiua , indeterminata sunt. neque enim hoc, neque tale, vllum ipsorum est, quoniam neque aliorum quicquam praedicamentorum . . Cur autem videa- Tex. rq tur indeterminatus esse motus, causa est,qubdneque in potentiam eorum, quae sunt, neque in actum , licet ponere ipsum simpliciter. neque enim id, quod potest esse quantum, mouetur ex necessitate,neque id, quod actu quantum.est. Et motus actus quidem aliquis esse videtur, Tex.is.
imperfectus tamen. causa autem est, quoniam . .
impersectum est ipsum possibile, cuius est actus, motus. Et ob hoc iam dissicile est accipere,quid ipsum sit. ut enim in priuationem necesse est ponere, aut in potentiam, aut in actum simplicem: horum aurem nullum videtur esse posse: relinquitur igitur dictus modus , actum quidem quendam esse, talem autem actum , qualem diximus , dissicilem quidem cognitu, sed qui esse possit. Mouetur autem & mouens, sicut diis Tex. ic 'ctum est,omne,cum sit potentia mobile,& cuius vide centri immobilitas quies est . cui enim motus iness, Zim.
65쪽
huic immobilitas quies est. nam ad hoc agere quatenus huiusmodi, idipsum mouere est: hoc autem facit tactu et quare limul di patitur. icci eo Motus est actus mobilis , quatenus mobile Tex.:7. existit. Accidit autem hoc tactu motiui.quare simul & patitur. Formam autem sempera:
ret aliquam id, quod mouet, aut hanc, aut etalem, aut tantam, quae principium, atque causa motus erit,cum moueatur. ut actu homo facit exeo,quod potentia existit homo,hominem. Caput Sextum, in quo si metu ipse Motu , in mo-
Tex.i8. I T quod dubitatur, etiam manifestu est quod motus est in ipso mobili. actus enim est huius, ec ab ipso motivo. motivi autem actus nocialius est. oportet enim eue actum utriusque. M tiuum enim est eo , quod potest, Mouens autem eo,quod agit:sed est activum ipsius mobilis quare simi liter unus est amborum actus. sicuti etaim idem spatium est unum ad duo, & duo ad unum, dc acclive, & decliue : haec enim unum quidem sunt, ratio tamen non una est f. similiter quoque Tex.is. Nin m Oaen e , & in moto. Habet autem dubitationem rationalem. Necesse enim est so lassis esse quendam actum alium activi, atque
passivio illud enim actio est , hoc vero passio. opus autem. & finis illius quidem factum, huius
autem affectus. Cum igitur utraque sitat motus, Idem 3. desidiuersi quidem , in quo sunt Aut enim vir μ m4 que, in pati ente. ac moto sunt, aut actio quidem in agente,passio vero in patiente. si autem opo tet se hanc actionem vocare , aequium a utique erit. At vero, si hoc est, motus in mouente.exit. Q eadem enim est ratio in mouente .& in moto. quare
66쪽
quare aut omne mouens mouebit, aut habens , motum non mouebitur. Si autem utraque 4n 'moto sunt, ec patiente, actio inquam , ta passio, ta doctio & disciplinat, quae duo simi, in ipso
sunt discente. Primum quidem actus uniuscuiusque non in unoquoque erit: Deinde inconueniens est duobus motibus simul moueri. quaedam nanque erunt alterationes duae unius, Mad unam formam. At impostibiae est. Sed unu s. erit actus 3 At irrationabile est duorum specie diuerso tum unum, ac eundem esse actum Alaque erit. si quidem disciplina. ἐκ doctio idem sunt, passioque M amo, & docere idem quod
discere , N agere quod pati. quare omnem idocentem discere necesse erit, er agentem pati. An neque alterius actum in altero esse inco- Tex. 2o uenies estZest enim doctio actus docentis,in qu6dam tame,& non decisus Ged huius in hoc .Neq; enim unu duobus quicqua prohibet eudem e sie, non ut est idem,ut vestis dc indumentum, sed ut est id, quod potentia est, ad id, quod est actu. Neque necesse est docentem discere,neque si Tex.M. pati di agere idem est, non tame ut ratio sit una, quod quid erat esse dicens. sicut tunicae ,& indumento, sed vivia a Thebis ad Athenas , di ab Athenis ad Thebas, quemadmodum dictum est Tec prius. non enim eadem omnia iis insunt quae
quolibet modo eadem sunt, sed solu quibus esse idem est. At vero neque, si doctio, di disciplina sint idem,& discere, dc docere idem erunt. sicuti neque si spatium unum distantium fit, & distate : 'hinc illuc, di illinc huc unum, & iderii est. I Omnino vero dicere est quod neque doctio Texat. cum disciplina neq; actio cu p ,ssione idem propcie est i ted cui insunt haec motus. nam huius
67쪽
in hoc,& huius ab hoc actum esse ratione di- Tex.i3. uersum est. Quid igitur Motus sit, dc uniuersaliter, di secundum parte di ctum est. non enim immanifestum est quomodo definietur specierum unaquaeque ipsius. Alteratio enim alterabilis; quatenus est alterabile, actus est. Amplius autem notius est eius, quod potentia activi , ac passivi , quatenus huiusmodi ,& simplicitet
rursum secundum unumquodque, ut aedificatio, aut medicatio. eodem autem dicetur modo dc de aliorum motuum unoquoque. Summa Tertia tractans de Infinito. caput Primum de Mutuquorum opinionibus cir
ipsum In nitum. Tex.ia VQRiam autem de natura scientia est '' circa magnitudines, dc motum , M
tempus, quorum unumquodque necesse est aut infinitum , aut finitum e sie. & si no omne est aut in finitum. - aut finitum, Ut passio, aut punctus statium enim - - fortasse nullum necesse est in altero horum esseὶ conueniens utique erit de natura pertractantem
speculari de infinito,si est,aut non: lc,si est,quia 'Tex.2s. est. signum autem est, quod huius scientiae propria sit consederatio de ipso. nam omnes, qui videntur pro dignitate tetigisse talem philosophiam, fecerunt sermonem de infini to , atque omnes tanquam principium, quod-vιum de dana ponunt eorum , quae sunt. Alij quidem, Insinito vi quemadmodum Pythagorei , atque Plato, petruinas. se , non sicuti accidens alicui alteri, sed ut sub-
- . . stantiam ipsum esse infinitum. verum Pythago-
rei quidem in sensibilibus: neque enim abstra-
68쪽
chum faciunt numerum : esseque quod extra coe- Ium est infinitum. Plato autem extra quidem nullum esse corpus, neque ideas eo , quod nusquam sunt ipsae, tamen infinitum, & in sensibi- γIibus,ta in illis esse. Et hi quidem infinitum Tex.etsi
esse par. hoc enim comprehensum, di ab impari . terminatum tribuit iis, quae sunt, infinitatem. Signum autem huius id esse, quod contingit in . numeris. circumpositis enim gnomonibus circa unum, & seorium , aliquando quidem aliam semper fieri speciem, aliquando autem Vnam. Plato autem duo infinita , magnum, & par- Tex.27. uum. Qui autem de natura, omnes semper si1biiciunt alteram quandam naturam di chorum i elementorum infinito, ut aquam , aut aerem, 'aut medium horum. Eorum vero, qui finita sa-i ciunt elementa . nullus infinita facit. Quicuni quς autem infinita laciunt elementa , quemadmodum Anaxagoras , & Democritus , ille της πιαν- quidem ex iis , quae sunt similium partium, ο ερρυας. hic autem ex omniseminario figurarum tacta continuum infinitum esse dicunt.
Atque ille quidem quamlibet partem esse TeΣ a.
smiliter miscellam toti ex eo, quia videt quod- libet ex quolibet fieri. hinc enim dicere videtul& simul aliquando omnes res fuisse , ut haec caro, & hoc os, di sic quodliber. dc omnia itaque, di simul igitur. principium enim disgregationis 'non solum in unoquoque, sed & omnium est..cum enim omne, quod fit, ex tali fiat corpore: omnium autem sit generatio, verum non simul:
etiam quoddam principium esse oportet gene rationis. hoc autem est unum, quem ille vocat intelle m. intellectas aute a plincipio quodaoPeraciar,cum intellexit. quare necesse est simul omnia
69쪽
omnia aliquando fuisse coepisse aliquando
Tex.29. moueri. Democritus autem nullum alici dex alio fieri primorum dicit, sed tamen ipsum
commune corpus omnium este principium, magnitudine secundam partes, figuraque diuereris. Tex. 3o. Quod igitur conueniens , sit Physicis haec speculatio, manifestum est ex his. Rationabiliter autem , principium , ipsum ponunt omnes. Neque enim frustra possibile ipsum esse , neque aliam ipsi inesse potentiam, nisi ut principium. omnia enim aut principium sunt, aut ex prin- Omnia aut cipio. infiniti autem non est principium:esset principium enim ipsius utique finis, Amplius autem & in- aut, aut ex genitum, & incorruptibile , principium quod- principia. dam cum sit. quod enim fit, necesse est accipere finem. di finis, omnis est corruptionis. Quare, sicuti dicimus, non huius principium , ista hoc aliorum videtur esse , & contiuere omnia, Momnia gubernare , ut affirmant quicunque inoris aciunt praeter infinitum alias causas,ut intellectum, aut amicitiam, & hoc esse diuinuri minortale enim est, serrieque non potest, ut assirmant Anaximander, di plurimi Physiologorum. Caput Secundum, de rationibus,qua infinitum esse
Tex. u. T sse autem aliquid infinitum, fides ex quin
sinitu, on L que maxime continget consederantibus. Exin ratione tempore. hoc enim infinitum. Et ex ea , quar en or . in magnitudinibus, diuisione. utuntur enim MMathematici infinito. Amplius ex eo, quia sic solum non deficit generatio , di corruptio, si in- sinitum sit unde auferatur id, quod sit. Amplius ex eo, quia finitum semper ad aliquid finitur. quare
70쪽
quare necesse est nullum esse terminum, si seni. Pec terminati sit necelle alterum ad alterum. Maxime autem, ta propriissimum, quod co- Tex cmunem facit dubitatione omnibus. ob id enim quod illud, quod in cogitatione est, non deficit., ω numerus videtur infinitus ese, & matbe- ni alicae magnitudines, & quod est extra coelum, Infinitum autem cum sit quod extra est, & corpus infinitum esse videtur, & mundi. cur enim
magis vacui hic, quam ibi 'resivno in lo- enim. co, & ubique) necesse est esse violem. simulau- Posse ab istem, si & vacuum est, & Iocus infinitus, di cor- δε esse nihil pus infinitum necesse est esse .posse enim ab ipso dissert indipsse nihil differt in perpetuis. Habet autem pera i dubitationem ipsa de infinito con syderatio. Tex. I. Etenim non esse ponentibus multa impossibilia accidunt,& esse. Amplius autem, viro sit modo, utrum ut substantia, an ut accidens per se alicui naturae, an neutro modo, sed nihilominus sit infinitum, aut infinita multitudine. Caput Tertium, quot modis dicaturos nutum.
MAxime autem physici est consederare si Tex.3 .
est magnitudo sensibilis infinita Primum mot-1- igitur determinandum est quot modis dicitur si diditur Infinitum. Vno igitur modo , quod impossibile se nitum.
est transite , ex eo, quia non est aptum natura
transiri, ut vox inuisibi lis. Aliter autem, transitum habens inconsumabilem. Aut quod vix. Aut quod natura aptum cst habere, non tamen habet transitum, aut finem. Amplius, infinitum omne aut est secundum appositione, aut secundum diuisionem. aut utroque modo.