장음표시 사용
771쪽
lasma. Quod igitur non est opinantis ,neque intelligentis pastio haec , quam vocamus somnia re , manifestum. sed neque lentientis simpIici- domniμ est ter. videre enim utique esset& audire simplici posi/ρ se' tet. sed qualiter oportet,& secundum quem inopse mimρ' dum , consederandum. Ponatur ergo quod manifestum est, quod sensitaui passio :& χmnus . non enim ali; quidem alicui animalium inest somnus, alij vero alicui somniare, sed eidem. Quoniam veto de imaginatione i iis, quae de Anima dictum est, & est qui de idem senfitiuo imaginatiuum, esse autem sensitivo&imaginatiuo aliud et est autem imaginatio, qui a sensu secundum actum fit motus , sommumvς- ro phantasma quoddam videtur esse: nam quod 4n somno phantasma som nium dicimus , siue fimpliciter, siue quodammodo factum:manis:-stum est quod sensitiui quidem est somniare, huius autem quatenus imaginativum.
caput Secundum. Monem,quastasin ilibin,' Hsi Ort,etiam eis ob tibin aliquo modo im manere. Senseria etiam us Vere qWispiam. Oin sentienda sapa Aceptisma contιηgere. Vid autem est somnium , & quomodo fit, ex iis , quae circa somnum accidunt, ma-zia lique cognoscemus. sensibilia enim secundum singulum sensorium in nob:s essiciunt
sensum. & quae fit ab eis passio non solum inest
in sensoriis, dum sensus agunt, sed&diam abierunt. similis enim passio in his & inris, quae se
Iuntur,videtur esse etenim in his,quae feruntur, eo quod nouit non ulterius contangente, mo uente,mouentur.nam quod mouit,mouIt aerem
772쪽
quendam:& rursus hic cum mouentur, alium :&hoc utique modo , quousque quidem steterint, iaciunt motum & in aere, & in humidis . similiter autem oportet putare hoc & in alteratione . nam quod calefactum est a calido, proximum calencit, & distribuit usque ad principium. Quare & in quo est ipsum sentire , quoniam est alteratio quaedam, qui secundum actum sensus, necesse est hoc accidere. Ideo passio ipsa est non solum in sentientibus sensoriis , sed de quiescentibus, di in profundo, & superficie tenus. Palam autem, cum continue sentimus aliquid. , Transferentibus etenim sensum sequi tu e passio,ut de Sole ad tenebras .accidit enim ni hil videre, propter adhuc subsistentem motum in oculis , lumine. Et si ad unum colorem multo tempore aspiciamus . Vt album vel viridem. eiusmodi videtur ad quodcunque visum permutemus. Et, si ad Solem prospicientes, vel aliis 'quod aliud splendidum , conniverimus, obseruantibus videtur secundum directionem, qua accidit visum videre primum quidem huiusmodi colorem , deinde permutatur in puniceum , deinde in purpureum, quousque in nigrum venerit colorem , & evanuerit. Et illis quoque, qui ab iis, quae mouentur , permutantur , velut a fluminibus, maxime autem ab iis, quae citissime fluunt, videntur quiescentia moueri. Fiunt autem &'a magnis sonis surdastri: fiunt & a validis odoribus dissicile odorantes,& in similibus. Haec itaque manifeste accidunt hoc modo. Quod autem sensoria cito, & m dicas disserentias sentiant, signum est , quod in speculis accidit, de quo utique per se insistenteon derabit quis,& dubitabit. simul autem ex
773쪽
ipso mani festum , quod quemadmodum visus patitur,sic ἰχ facit aliquid. In speculis enim val.
de nitidis, cum menstruis aduenientibus mulieribus, inspiciunt in speculum, fit superficies speculi ut nubes sanguinea. & si quidem nouum sit speculum, non facile est abstergere huiusmodi causa ins maculam : si vero vetus, facile. causa Vero , Utctionis Pe- diximus, quoniam non solum visus patitur ali- έη ,exrisi quid ab ae te, sed & iacit aliquid, & mouet,quom rugia. admodum splendida. nam visus sp tendi dorum,& habentium colorem est. Oculi igitur rationabiliter, cum fiunt menstrua, assiciuntur, sicut & alia pars quaelibet corporis. etenim natura existunt pleni venarum. Ideo cum fiunt m eue i strua propter turbationem & sanguineam ebul, litionem, nobis quidem quae in oculis disseremtia incerta est , inest autem . nam eadem natura seminis , & menstruorum . Aer autem mouetur ab ipsis:& eum,qui supra specula est, aerem continuum existentem , qualem quendam facit, tar lena, velut ipse patitur. hic vero speculi super' ficiem. Quemadmodum enim vestium quae ma xime mundae sunt, citissime inquinantur. nam purum disi purum exacte monstrat qui cqui d exceperit, tagenter mon praesertim minimos motus. pes vero , eo quod prat quic Planum sit, qualemcunque tactum maxime sen quid exce- tit. Oportet vero intelligere, tanquam attriti periri nem eue aeris tactum, di tanqua m extersionem - & ablutionem. propter munditiam Vero mani-
sestus fit, qualiscunque sit. Non exeundi vero' celeriter ex nouis speculis causa est : quod pu' ki' ὰπι' rum in lene. serpit enim per huiusmodi,M in lilia .l, yy0ru' lum , N in omnes partes. nam eb qui- - 'μ' aem quod purum est, in prolandum, eo autam quod lene . in omnes partes. In veteribus era
774쪽
non immanet, quoniam non similiter ingreditur macula, ted luperficie tenus magis. Quod
igitur & a patuis diiserentiis fit motus , quod celer & ipse sensus, & quod non solum patitur,
sed & contra agit colorum sensorium, manifestum ex his. Attestantur autem iis , quae dicta sunt, dc quae circa vina , dc quae circa unguentaeueniunt. et Nain quod praeparatum est oleum, a. .
cito accipit proximorum odores. Et Vina hoc νυν alia ipsum patiuntur . non solum enim eorum, MX Est .citim immittuntur vel commiscentur, sed & eorum, sis' quae prope vasa ponuntur vel addascuntur, re et O aerii cipiunt odores. Ad eam vero , quae a p incipi0 ννὴ iri is coasyderationem, ponatus unum quidem, quod odora, ex iis quae dicta sunt patet, quod recedente sensibili extrinsecus, immanent simulacra, quae sensibilia sunt. Ad haec autem, quod facile decipi - Ηcmmes inmur circa sensus, cum in passionibus existimus: aliquo asse- alij autem in aliis. veluti trepidus in timore, & ct positi siqui amat in amore:ita ut videatur a modica si- cile Gellia militudine ille quidem hostes videre , hic vero tur circa dilectum. Et haec utique,quanto passibilior quis sensin. fuerit, tanto a metiori similitudine videntur. Eodem vero mocri & in ira,& in omnibus conis cupiscentiis facile decipiuntur omnes: dc magis, quanto utique in passionibus magis fuerint. Ideo& febricitantibus interdum animalia videntur in parietibus, a modica similitudine linearum compositarum. Et haec quidem aliquando intenduntur cum passionibus sic, ut si vehementer non laborent, non lateat quod salsum. si vero maior sit passio , & moueantur ad ipsa. Causa vero ut haec accidant, haec est, quia non per eandem potentiam iudicat quae princeps est, & in qua phantasmata fiunt. Huius ve-
775쪽
ro signum est , quod videtur quidem sol ped
iis, contradicit autem saepe aliquid aliud imaginationi. Et permutatione digitorum , Vnum duo videtur , attamen non dicimus quod duo. certior enim tactu visus. Si vero esset tactus so- Proster lus , iudicaremus unum duo. Cur autem falli- uid terra mur, causa, quoniam non solum , cum sensibile videtur na mouetur,apparent quaelibet sed etiam cum sen-migantibvi sus ipse mouetur , si eodem modo moueatur, moueri. quemadmodum a sensibili. dico autem , velut terra videtur nauigantibus moueri, dum mouetur visus ab alio. Caput Terrium. inotus,qui sunt asensibilib-, nrantummodo in vigilia, sed etiam in somno α
parere . multarumque rerum, qua circa somnia accidunt reditur ca a. N
EX his itaque manifestum , quod non solum
in vigilando motus , qui a sensilibus fiunt, di quae extrinsecus, di quae ex corpore sunt, sed etiam quando fit passio haec , quae vocatur somnus,& magis tunc apparent. Per diem enim repelluntur, dum operantur sensus di cogitatio , & evanescunt. quemadmodum iuxta magnum ignem minor, & dolores & voluptates paruae secus magnas. dum vero quiescunt, supernatant di parua. Nocte Vero propter vacationem particularium sensuum & impotentiam agedi, eo quod ab exterioribus ad id, quod
intrinsecus est, fiat caloris refluxus, ad principium sensus deseruntur,& fiunt manifesti, cum sedatur turbatio . oportet autem existimare ut modicas vertigines , quae in fluminibus seruntur, sic motum unumquenque fieri continue:
776쪽
nue: saepe quidem similes, saepe vero dissolutas
in alias figuras propter repulsionem. Ideo &post cibum, & omnino iuuenibus existentibus, veluti pueris, non fiunt somnia. multus enim motus est propter eam , quae a cibo est, caliditatem. Quare, quemadmodum in humido, si ve- hementer moueat quis, quandoque nullum apparet simulacrum, quandoque Vero apparet quidem , distortum autem omnino, ita ut appareat alterius modi quam quale est. quod si quieuerit, pura & manifesta, sic & in dormiendophantasmata& reliqui motus, qui proueniunt a sensibus , interdum quidem cum vehementior Somnia sit, qui dictus est motus, exterminantur omni- monstresano , interdum vero conturbatae apparent visio. υnde. nes 3c monstrosae, S ' deteriora somnia, velut lmelancholicis , & febricitantibus, dc temulen- ditidia. tis. omnes enim huiusmodi passiones, cum spiri- tuosae sint, multum faciunt motum, & perturbationem. Cum autem se datur ,& secernitur sanguis in habentibus sanguinem, conseruatus sensorum motus ab unoquoque sensuum , amata facit somnia,& apparere aliquid,& videri , propter ea quidem , quae a visu deseruntur, videre, Propter ea vero, quae ab auditu, audire: similitet autem & ab aliis sensoriis. ex eo enim , qu bainde progreditur motus ad principium 5 vigilanter, putatur videre , & audire, M sentire: &. quia visus interdum moueri videtur , qui non mouetur, ut diximus: dc quia tactus duos motus annuntiat, id, quod unu est, duo videtur. Omnino enim quod ab unoquoque sensu dicit ipsum principium , ni si alius praestantior contradicat.
Apparet igitur omnino, putatur autem non omnino, quod apparet: nisi quod diiudicat de .
777쪽
tineatur , vel non moueatur proprio motu.
Quemadmodum vero diximus quod alij pro-rtet aliam passionem facile decipiuntur , ita
dormiens propter somnum , dc quia mouentur sensoria,& alia accidentia circa sensum. Quare
modicam habens similitudinem, videtur illud. cum enim dormit, descendente plurimo sanguine ad principium, condescendunt dimouent, qui insunt,motus, hi quidem potestate,illi vero actu. Sic autem se habent , ut in motu, hic quidem supernatet ex ipsis motus. si vero hic corrumpatur , hic. Ad inuicem itaque se habent,
queadmodum fictae ranae, ascendentes in aqου aliquefacto sale. Ita insunt potestate. cedente vero quod prohibebat , agunt.& solutae ita exiguo reliquo sanguine, qui in sensoriis, mouentium habent similitudinem. quemadmodum quae in nubibus,quae similia sunt hominibus & centauris , cito permatantur. Horum autem Unumquodque est,sicut dictum est, reliquiae eius quod est in actu , sensilis. Et abeunte etiam sensili, est& verum dicere , quod tale, quale Coriscus, sed non est Coriscus. cum autem sentiebat, non dicebat Coriscum quae princeps est, dc quae diiudicat,sed per hoc illum Coriscum verum. Quod itaque & sentiendo dicit hoc, si non omnino detineatur a sanguine, quem admodum senties, hoc mouetur a motibus, qui sunt in sensoriis,&videtur quidem simile ipsum esse , quod verum est. & tanta somni est potentia , quod facit hoc Iatςre. Quemadmodum igitur, si quem lateat suppositus digitus oculo, non solum apparebit, sed dc putabitur esse duo, quod est unum .si vero
non lateat,apparebit quidem,non putabitur autem : sic & in somnis, si sentiat quidem quod dormit,
778쪽
dormit, A passionem, in qua est sensus sensitivi,
apparet quidem, dicit autem in seipso, quod apparet quidem Coriscus, non est autem Coriscus.
iste enim dormiendo dicit aliquid in anima, quod somnium est quod apparet. si vero lateat quod dormit, nihil contiadicit imaginationi. Quod autem vera dicimus , & quod sunt motus imaginari j in sensoriis, mani sellum, si quis attendens tenet memini Ue quae patimur & obdormiscentes & expergefacti. Interdum enim quae apparent simulacra dormienti, deprehendet expergesactus esse motus in sensoriis. quibusdam enim puerorum ,& omnino perspicientibus, etsi
sint tenebrae, simulacra apparent multa, quae mouentur, ita ut velentur frequenter timentes.
Ex his itaque uniuersis oportet colligere , quod est somnium phantasma qui dem aliquod, α in somno . nam quae modo dicta sunt simulacra,
non sunt somnia , neque si quid aliud sensibus
solutis videtur. Neque quod in somno apparet phantasma omne. Nam primum quidem in aliquibus accidit sentire aliquo modo & sonos, eclumen,&saporem, & tactum, languide tamen,& veluti procul. iam enim in dormiendo respicientes ,-mox excitati, quod debiliter videbant lumen lucernae dormientes ut arbitrabantur , expergefacti statim cognouerunt quod lucernae erat. & gallinaceorum & canum debiliter audientes vocem, expergefacti cognouerunt manifeste. Quidam vero dc respondent cum interrogantur. contingit enim ipso vigilare & ipso dormire simpliciter altero in existente alterum aliquo modo inesse : quorum neutrum somnium dicendum. Neque quaecunque in somnis
quidem fiunt verae notiones praeter phantas
779쪽
mala. sed pharasma, quod est,a motu sensorum, cum in dormiendo fuerit quatenus dormit, hoc est somnium. Iam vero quibusdam accidit, ut nullum somnium viderint in vita. rarum quidem huiusmodi est, accidit tamen. Ex his quidem omnino perseuerauit, quibusdam vero αpropter accedente aetate accidit , cum prius nullum s quid aliqui mnium Viderint.' Causam aute, quare non fiat,ia semescit simile aliquid oportet arbitrari , quod neque per Dram iis , qui poli cibum dormitauerint, neque pue-tata suam. is fit somnium. tauibuscunque enim hoc mo-
a.LCau. do Coustat natura, ut multa ascendat evaporasa autem, rio in superiorem locum : quae cum iterum de- mire non orsum fertur cum facit multitudinem motus, at, missi conuenienter istis, nullum apparet phantasma. apparetoua Procedente Vero aetate,nihil inconueniens in pueris, O
est apparere somnia. permutatione enim aliqua facta vel per aetatem vel per passionem, necessarium accidisse
780쪽
caput Trimum. Somnorum Diumationis eaω- iam dubiam esse. Somnω vero alia causas.
AElia signa, alia esse accidenIMMO F Diuinatione Vero, quae insoninis fit, Δ dicitur accidea re a somniis, neque contem I psisse iacile neq; suasum esse.
4 vel plures existimant habeream significationem so- aliquam significationem so- - ia,praestat fidem,tanquam ab experientia dictum. Et quod de quibusdam sit diuinatio in somniis,non est incredibile. habet enim aliquam rationem Ideo & de aliis somniis similiter utique quis arbitrabit . Nullam vero rationabilem causam videre , secundum quam utique fiat, hoc non credere facit. Nam Mnῶπι- Deum quidem esse mittentem, cum alia irrationabilitate, & non optimis & prudentissimis, tantWrsm sed quibus ibet mittere inconuenies. Ablata Veis πατο, quae a Deo, causa,nulla aliarum conueniens columna esse videtur causa : quandoquidem eorum, qui Horc si . secus Herculeas columnas, & qui in Borysthene Sor' thoci. p aeuI