Caii Plinii Secundi Naturalis historiae libri 37. Interpretatione et notis illustravit Joannes Harduinus Soc. Jesu, jussu regis christianissimi Ludovici Magni, in usum serenissimi Delphini

발행: 1685년

분량: 663페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

1is C. PLINII NATUR. HIs To R.

omnia eis, tu vetulis. ' Conceptum ex equo , sequutus asini coitus, abortu perimit: non item ex asino equi. Feminas a partu optime septimo die impleri, observatum est : mares fatigatos melius implerc. Quae non prius, quam dentcs, quos V pulli nos appellant, 1 faciat , conceperit, sterilis intelligitur, & quae non primo initu generare coeperit. Equo & asina genitos mares, yi hinnos antiqui vocabant : contraque mulos, quos asini dc equae generarent. Observatum, e duobus diversis generibus nata, tertii generis fieri , de neutri parentum esse similia e eaque ipsa, quae sunt ita nata, non gignere, Io in omni animalium gelacre : idcirco mulas non parere. Eth in annalibus nostris, peperille saepe : '' verum prodigii loco habitum

Theophrastus vulgo parere in Cappadocia tradit: scd esse id animal N o T

y Cime tum. J Totidem verbis Arist.

o. Feminar a partu. J Arist. pag. 19. Asinas intellige. Ir. Mares fatigatos. J Lucem asserthule eonetis nimis orationi Columella, . lib. s. statim initio capitis 37. Est o AIterum penus admissarii, inquit, furen- au in libidinem, quod nisi ustu adHMatur. fert gregi perniciem. Nam o, βρεωinculis abruptis gravidas inquietat, O, eum admittitur , cervuibin , dorsisque feminarum imprimit morsu. r mod ne faciat , paulisseν ad molam vinctus amorus vitiam Iasoro temperat , se Veneri modestior admittitur. ix. Qua non prim. J Arist. pag. 7s9. I 3. Pullinos. J Graeci vocant, quibus aetas dijudicatur. 4. Equo . na. J Expressum id ex

Varrone , l. 1. de re rust. c. g. Ex equa asinosimu r eontra ex equos, asina hinnu .Colum. l. 6. c. 37. p. 241. L ex equot, asina concepti generantur , quamvis a

patre nomen traxerint i hoe est , ab equi hinnitu, quod hinni vocantur, matri per omnia magis similes sunt. Is . Hinnos. J Vide Notas de Emendnum. C X L. I 6. In omni animalium genere. J Sunt qui in consesse id esse quidem v. liut, de animalibus iis, quorum in coitu ae Leiter tioue vis imbecillior : de ceteris, o egent. Vide quae de eanum Indico neoneeptu dicta sunt a nobis superius ,

II. Mulas non parere. J Hine nata parcemia, apud Sueton. in Galba, cap. 4. pag. 9 I. Cum mula pepererit. Juvenalis.

Egregium sanctumque virum si cerno. bi membri Hoe monstrum puero , o, miranti jam sub aratro Piscibis inventu, γ fra eo aro muta. is. Est in annalibus. J Varro, lib. 1. de re rust. cap. I. Livius, lib. 26. pag. 181. & lib. 37. pag. O I9. Verum prodigii J Herod. lib. Thalia, pag. 22 I. n. Is . Inter Caesarem & Pompeium exorin bella mulae partu edito signifieata, L. Paulo. C. Marcello os . prodiditJulius Obsequens. cap. 1 1. pag. 68. Mulam Romae peperiue, anno 3Ig. qui annus Lutheti do- sectione insignis it . narrat Pierius Valerianus : aetate sua bis peperisse Romae. sealiger in Arist. pag. γε .ho. Theophrastus. J Et auctor it Bri de Mirab. Auscult. pag. Iit r. si non is ipsa Theophrastus est. In Syria etiam Ait stoteles, lib. I. hist. anim. cap. 7, pag. 17. libro s. cap. 26. pag. γε x. & cap. 36, pag. 78s. In Africa quoque, Varro, Diotrysius, & Mago, ut ocior est

columelli, , lib. 6. cap. 37.

222쪽

ibi ' M sui generis. Millae calcitratus inhibetur vini crebriore potu . In plurium Graecorum est monumentis , cum equa muli coitu natum , quem vocaverint ginnum , id cst , parvum mulum. δ' Generantur ex equa & onagris mansuefa stis mulae veloces in Cursu, duritia eximia pedum, verum '' strigoso corpore, indomito antia smo. R Sed generator, onagro & asina genitus , omnes antecellit. Onagri in Phrygia de Lycaonia praecipui. Pullis corum, ceu praestan tibus sapore , Astica gloriatur, quos talisiones appellant. Mulum I. x x x. annis vixisIe, Atheniensium monumentis apparet. Et gavisi namque, cum templum in arce facerent , quod derelictus Iosenem, ' scandentia jumenta comitatu , nisuque exhortaretur, decretum fecere , ne stumentarii negotiatores ab incerniculis eum

arcerent.

gularis.

ar. Sui grauris. I Non mulini generis, quale apud nos est. sed similitudine tanaum aliqua ad illud accedentis, Arist.

21. Muia ealcitrarus. JHanerem iterum repetit Iib. 3 o. sech. 33. 23. Ginnum. J Ita eum Pintiano repositimus, non hinnum, Aristotele ipso ad. monente, lib. 6. hist anim. cap. 14.2ag. τε x. καὶ ουδε Μοος , ἴ- αναζη απον Γλει- , &e. Ut sit Graecorum Ginnus Axistotelis auctoritate, parvus na- nusque partus. eum muli. ut nune Pli- .nius interpretatur, tum etiam equi ex ua , ab hinno hinnulove columellaedi vatronis diversu, cum is ex equo tan- tum asinaque nascatur. 24. Generantur. I columella, lib. 6.-cap. 37. pag. 246. 21. Sed generator. J Vide Notas &Emend. num. CXLI. Generatorem, admissarium vocat.16. Laii es. J De his Martialis, lib. u. Epigr. 97. Dum tener est mager, solaqua ulisia

matre

Pascitur , hoc infans,sed breve m- nun habet,

Tom. II.

27. Muum LXXX. J Arist. lib. Qhist. anim. cap. 24. pag. 763. Pluta elius, lib. de solert. anim. pag. 97O. g. Cum temptam. J Aecurante opus Pericle, ut auctor est Plutarchus in ejus vita, pag. 219 1ν. mod derelictus senecta. I Rem narrat etiam alianus, lib. s. his . anim. cap. 69. & lib. T. cap. 13.3o. Scandentia. J Vide Notas demend. num. C X LII. I. Comitatu. J Συμμωρήνω, s

faciunt , quoties jumenta trahere nequeunt : subjectis scilicet tum humeris adjuvant. Itaque more carrucariorum. armos armis adaptabat, quasi annixurus, adjunctus fortaue eorum lateri . qui ex utraque temonis parte earrucas vehebant. 31. Ab ineemicuis. J Arist. aos At n. λιῶν , a eumeris. Est autem cumera . arca in qua reponitur . frumentum ad usiunvictumque diurnum. Incerniculum vero diei et ibium videtur, ab incernendo, qua voce Cato usus, eap. 32'. quoniam cribro farina ae pollen excernitur, hoe est, Gibratur: aut idem est pune eum cumera.

223쪽

ris' C. PLINII NATUR. HISTOR.

c. x LV. LXX. Bubus Indicis camelorum altitudo traditur, cornua in la titudinem quaternorum pedum. In nostro orbe R Epiroticis laus maxima , ' a 'rrhi ut serunt 3 iam inde regis cura. Id consecutus est , . ' non ante quadrimatum ad partus vocando. Praegrandes itaque fue- 1 re , & hodieque reliquiae stirpium durant. At nunc anniculae . s eunditatem poscuntur, tolerantius tamen bimae : 7 Tauri generationem, quadrimi. Implent singuli denas codem anno. ' Tradunt in tem , si post coitum ad dextram partem abeant tauri generatos mares esse : si in laevam, feminas. Conceptio uno initu peragitur: quae siro sorte V pererravit, vigesimum post diem marem femina repetit. 3 Pariunt mense decimo: quidquid ante genitum, inutile est. Sunt auctores, ipso complente decimum mensem die parere. Gignunt raro geminos. Coitus a Delphini exortu 7 a. d. pridie Nonas Ia-

nus, lib. 3. hist. .anim. cap. 3ε.

1. Epirotim. J Arist. lib. hist. anim.

cap. I 6. pag. 3'I. - -- Varro lib. 2. de re Lust. cap. 1. pag. 33. Columella, lib. 6. c. I. p. 2 'Vaecis Diroticis plurimum laetis esse scribit AElianus, i. 3. hist. anim. c. 33. 3. rehi. J Arist. l . eit. ubi dea, abus Epiroticis , oves quoque Pyrrhicas , ab Epirotarum Rege Pyrrho cognominatas laudat, τά-- νειλου--να Πυι ιχώ, τ Θωmmo ἐγ-. 5;-ν 1Mτ ρααλ. . Et lib. g. his . cap. Io. pag. sos. laudat δε γῆ-τάς νειλουμένας - βους. Sed a colore potius rufo, mi si, quam a Rege, traxisse id nomen , simile veri videtur. . Non ante quadrim. J Ante novennium , seribendum nisse jam vidit Pintianus, ex Aristotele bo eadem narrante, lib. s. hist. anim. cap. Io. pag. scis. s. Arninu annicuud Arist. lib. s. hist. cap. 13. & lib. s. cap. II. Pag. 7 3.

6. Fecunditatem. J Vide Notas MEmend. num. C X L II I. . Tauri gmerationem. J Subintellige, postuntur. Columella. lib. s. cap. 14. pag. xyr. Pst quadrimis minores sunt. maioresque quam iindecim annorum , pro-Hbentur admissura , &e. g. Sinsuli uenm. J Imo quindenas . si Columellae credimus, lος. cit. pag. λ . Si Varroni, etiam plures.

s. Tradunt autem J Columella loe. eir. Varro, lib. de re init. cap. s. de Africanus in Geopon. lib. 17. cap. 6. pag. 4 3. totidem verbis. Io. Conceptis. J Arist. I. s. hist. anim. cap. 2I. pag. 74 i I. -rravit. J Ita MSS. omnes. Ui

ti , erravit. ν

x. Asarem femina. J Vide Notas Se

Sunt auctores, qui decem totos meri

Iis . paucu Aiebus demptis, ferre uinum Urment. Is . Gigninit raro. J Arist. loe. est. IS. Coitus. J Varro. lib. I. de re rust.

cap. 3. Maxιme Moneum tempus ad eo

eipiendum a Delphini exortu , usque iura quadraginta, aut panis trus. II. A. d. pridis. J Cum prius ad pridia legeretur, nos a. d. pNHe reseripsimus rhoe est, ante diem ρridie: quod genus i quendi agnoscit Cicero lib. 1. a d Atti

epist. I . pag. s3. Nι te in Formiano commodissima exstinari viderem aiantaxat A.

d. pridie Nonas Maii, hoe est. ipso die qui Maii Notin antecedit. Livius item

224쪽

LIBER OCTAVUS. 1 Is

nuarias, diebus triginta : aliquibus & autumno : gentibus qui dem, quae lacte vivunt, ita dii pensatus, ut omni tempore an supersit id, alimentum. Tauri non si ius, quam bis die , ineunt. Boves animalium seli, & retro ambulantes Irascuntur: apud Gar mantas quidem haud aliter. Vita seminis, quindenis annis longissi- Fma : maribus , tricenis. Robur in qui matu. Lavatione calidae aquae traduntur pinguescere , & si quis incisa cute spiritum arunJi in viscera adigat. Non degeneres existimandi etiam minus laudato aspectu. Plurimum lactis R7 Alpinis, quibus minimum corporis , plurimum laboris, capite, non cervice , liratistis. Syriacis non sunt pa

learia , sed gibber in dorso. Cartei quoque hi parte Asiae faedi visu.

tubere super armos a cervicibus eminente,'luxatis cornibus, excellen-

Consule lunt sis ante auartum. ct tretium. pridie Idus Nomemι. Neque vero sententia hujus loei esse potest , Itum taurorum a Delphini exortu fieri usque

ad pridie Nonas Jan. eum ipsis illo die

pridie Nonas Januarii Delphinus exoriatur, ut Plinius idem auctor est Iib. I 8 .sta. 64 Ig. merio trigis, . J In omnes MSS. At si varionem secutus est, loe. cit. scribere, quadraemia, oportuit. 19. Atirmias in autumno. J Arist. l.

sura

Lo. Ita dissensimia. J Coitus sciliret aecarum, ita vario ae multipliei anni tempestate dispensatur, ut gentibus iis laenunquam dest, suae lacte vivunt: qu Ies Scythae. In editis hactenus, diem-tur. At MSS. R. I. Paris 3cc. pens

tus, rectius.

ideirco appellatos in Libya boves set ibit Alexander Myndius, libro x. de quadrup. apud Athen. lib. s. pag. x et . Sed huic rei Athenaeus ipse temere derogat fidem, ruasi a vetusto scriptore alio tradita noni. Meminit enim Herodotus, lib. 4. Mςlpom. pag. 183.atque ejus fi&m dei de secuti, Aristoteles, qui in Minvocat: Elianus, lib. 16. hist. anim. cap. 33. Phile, lib. de propr. anim. pag. I 14. atque e Latinis Mela, lib. I. cap. s. Apud Garamantes , inquit. jam armemta sunt, eaque obliqua cervice Pscuntur rnam pronis directa in humum cornua oo fiunt.

13. Vita seminis. J Arist. pag. 74 .

1 . Robur in ruimam. J Reg. I. 2.& Paris rectius, in quinquennatu. Arist. is μύλισα mmε ς ων 1s. Lavatione. J Geminum hune opimandi boves & sapinandi modum do- cet Arist. lib. g. his . anim. cap. I . pag. so I. Locum tu consile. 16. Non degenerer. J Colum. lib. c. . cap. I. Apenninus durissimos progenerat bo. vos, omnemque di cultatem tolerantes. nec ab aspectu decoros.

17. Alpinis. J Vide Notas & Emend. num. C X L V. 18. Sed tibiar. I Aliud quiddam refert de iis Philosophus lib. g. his . anim.

19. Luxatis. J Hoc est, ut quidem reor. non eohaerentibus capiti, sed mobilibus. qualia si e Phrygiae amentis, uti dimistut lib. Xy. sectis 41.

225쪽

xio C. PLINII NATUR. HISTO R.

tes in opere narrantur: cetero nigri coloris candidive, 3 ad Iaa. borem damnantur. M Tauris minora, quam bubus cornua , tenuiora que. Domitura boum in trimatu : postea sera , ante praematura . .

- Optime cum domito juvencus imbuitur. Socium enim laboriss agrique culturae habemus hoc animal, inlatae apud priores curae, ut in inter exempla damnatus a populo Romano, die dicta, V qui coim cubino procaci rure omasum edisse se negante , occiderat bovem , achiisque in exsilium, tanquam colono suo interempto. 33 Tauris in aspectu generositas, torva fronte, auribus setosis , cornibus in procinctu dimicationem poscentibus. Sed tota comminatio,

prioribus in pedibus. e Sint ira gliscente alternos replicans, spar

INTERPRETATIO.

a Ad laboram. J Ad Iaborem parum

idonei. b Ωm e cubino. J Oui ut omasum Eraeberet puetulo concubino, qui ex eo

3O. Cetera nigri. J Varro lib. 1. de remit. cap. s. boum formam praedicans: Cotira nigro . inquit : dein ruris e tertio , helis: quarto albo. De mediis Aiισbus prior, quam posterior , melior: utrD qua pluris . quam nigri edi albi. 3 i. Ad laborem. J Deteriores in arando habentur, ae vituperantur. 31. Tauris minora. J Arist. sech. IO. Problem. νεώ33. Domitura. I Columella, lib. F. eap.

3 . optime cum. l Columella, loe. cit. pag. xii. Vbi plaustro, aut aratro juvencum confiuescimus, ex domitis bubus valentismum, eundemque piaridissimum eum indomito jungimu/. qui O, procurrentem retrahat, is eunctantem produeat, dee. 3s. Socium enim. JHaee Plinius ex Columella. lib. 6. in prooem. pag. 2 s.

36. Vt si inter exempla. J E libro s. Exemplorum Valerii Max. cap. t moedeeerptum : Non supprimenda , inquit, illius quoque damnario, qui pueruli sui

amore corruptus, rogatus ab eo rura ut

omasum in emam seri juberet. cum bubula earnis in proinruo emenda nullaD-culos' et, domi bove occiso, desiderium 6M EI iis et tri ve nominι, ξxblica qua- gustasse unquam se negabat, bovem o

eiderat , ut omasum m. d. ra pararet.

strana affictus esto innotons, nisi tam pristo

secuti natus fuisset. Colum. loe. est. Eoris tanta fuis apud antiquos veneratio, utram evitati esset borim neeasse , quam civem. Varro, lib. 1. de se tust. eap. s. de boverrite socius hominum in rustico opere, , Cereris minister. Ab hoc antiqui manus ita abstineri voluerunt, ut capite sanxerint, si quis oecidisser. ma in re testis Attica, testis Peloonnesus. Et apud Phryges mos ille obtinuit, teste AElians , lib. I x. hist. anim. cap. 34. 3c Stobae se . 42. Plu ra in eam rem vide apud Gothosted in C . Theod. tom. I. pag. 223. Lit. O, de pignoribus.

37. omasum. J Frixum intestinum: maxime bubulum , cibus plebeius , de vilis. Gallis, des tripes. Horatius, lib. I.

Epist. II. V. 3 . Parinas camabat omasi

Vilis, o, agnini, tribus ursis quia satis esset. 38. Tauris in aspectu. J Egregie describitur optima taurorum forma a Magone Carthaginiensi, apud Colum. lib. 6.

cap. I. pag. Los.

226쪽

goisque in alvum arenam, & solus animalium eo stimulo ardescens. Ο Vidimus ex imperio dimicantes, & ideo monstratos rotari, cornibus cadentes excipi, iterumque resurgere modo jacentes ex humo tolli, bigarumque etiam curru citato, velut aurigas , insistere. Thessalorum gentis inventum est , equo juxta quadrupedante cornu in- storta cervice tauros necare : primus id spectaculum dedit Romae Caesar Dietator. Hinc victimae opima , dc lautissima Deorum placatio. Huic tantum animali omnium, quibus procerior cauda , non statim nato consummatae, ut ceteris , mensurae et '' crescit uni , donec ad vestigia ima perveniat. Quamobrem victimarum probatio in vitulo, ut articulum suffraginis contingat: breviore non litant. Hoc quoque notatum, vitulos ad aras humeris hominis allatos θ' non fere Τitare. sicut nec claudicante, nec aliena hostia Deos ylacari , nec tra

hente se ab aris. Est frequens in prodigiis pri1corum , bovem l

o. Vidimus ex imperio J Vidimus, inquit, jutas dimi re muros. imperata fecisse : atque idcirco quod jussis m

rem gererent, in Venationum ludis &Citeo, spectaculi vice populo Rom. mon. stratos , dc exhibitos. Vide Notas de amend. num. C X L V I I r. Cornu intorta. J Cornu taurum apprehendere , dc cervice sic torta neeare. Sueton. in Claudio, cap. I. pag, 7 L. Thessalas equites , qui feros μι ros per spatia Circi agunt, insili Mitque visessos, o, ad

41. Hine victima opinis. J Hoe est, ex taurorum genere. I in Virgil. lib. 2.

Georg. V. I s. Hvie albi, Clitumne , greges, ,- xima taurus

Vimana . sve tuo perfusi flumine sacra

Romanos ad templa Daum dimere triumphos. MIS. omnes, δc Parmensis editio, ορ- ima, vel optuma legunt.

3. Crescit uni. J Rectius fortasse, erescit enim. Inde parcemia apud Petron. in Satyr. pag. s'. 4 . Non fere litare. J Ita M S S. Fodite litari, uti mox , placari. s. Nee aliena. J Quae Deo suo non convertit. Nun, ut ait atteius Capito apud Maerob. lib. satura. cap. Im

si quis serra tauro fimi fecerit, piaculum dato. Contra vero, ue ex Labeone de Vlixi lio refert idem, Taurum Neptuno, taurum tibἱ . puI-- cher Apollo rTaurum & Marti lieet immolari. 6 . Neς trahente se. J Maerob. lib. 3. Saturn. cap. s. pag. 394. Observatum

est a sacrificantibus , ut se bestia qua ad

ara duceretur , fuisset vehementius reluctata , ostendissetque se invitam altaribus admoveri, amoveretur e quia invito Deo offerri eam putabant : Qua autem stetissis Maia , hanc volente numini darι astima

bant

. Est frequens. J valer. M . lib. I. cap. s. n. s. & s. Sc Livius, lib. pan L . bovem dixisse reserunt. Cave, Roma. Exempla amplius duodecim collegit

Bochartus, parte I. hist. allim. lib. 2. cap. 34. pas. 198. quae cum apud optimae notae historicos tam crebro occurrant , nemo commentitia omnia esst: di

xerit. Itaque hac in parte praestitit se racodaemon Dei simiam , quo efiiciente Balaami asinam in humaua verba prorupisse sacrae paginae contestantur.

227쪽

11 C. PLINII NATUR. HISTOR.

cuium : Quo nunciato, Senatum sub dio haberi solitum. Capuet LXXI. Bos in AEgypto etiam numinis vice colitur , Apim vo- XLVI. eant. Insigne ei, in dextro latere candicans macula, cornibus Lunae crescere incipientis. Nodus sub lingua, quem cantharum appellant. s Non est fas eum certos vitae excedere amaos, mersiamque in Gerdo tum fonte enecant. quaesituri luctu alium, quem substituant : & d nec invenerint, moerent, derasis etiam capitibus : - nec tamen ut quam diu quaeritur. Inventus deducitur Memphim a sacerdotibus. Delubra ei gre ina, quae vocant thalamos, auguria populorum. Abro terum intrasse laetum est, in altero dira portendit. Responsa privis dat, e manu consulentium cibum capiendo. ε Germanici Caesaris m, num aversatus est, haud multo postea exstincti. Cetero secretus, cum se proripuit in coetus , incedit 7 summotu lictorum , grexque puerorum comitatur, carmen honori ejus canentium : intelligere vide-

I tur, & adorari velle. Hi greges repente lymphati futura praecinunt. Femina bos semel ei anno ostenditur, suis & ipsa insignibus , quanquam aliis: semperque eodem die & inveniri eam , & exstingui tradunt. Memphi est locus in Nilo , quem a figura vocant Phialam romnibus amis ibi auream pateram argenteamque mergunt iis di

INTERPRETATIO. Gura seeret m. J Reliquo tempore t ripuit, summoventibus turbam lictor stereto custoditus, ubi se in coetum pro- l bus mustratuum mora in dit.

niux haec ab Herodoto mutuatus, lib. Thalia. n. 18. pag. I72. Α Plinio, eaput serme integrum solinus transcripsit. Cap. 31. pag. 6o. De Api praeterea Mela, lib. I. cap. s. pag. II. Ammianus. lib. 21. AElianus, lib. xx. his . anim.

p. Io. aliique.

x. Nodus sub lingua. J Nigra ea maeula suit, scarabaei specie , quem κάψα- ρον Graeci appellam. Porphyrius, lib. de abstin. eam. apud Euseb. auctor est AEgyptios, bovem , quem Apim nominant, Lunae dedicasse, nigrum prae ceteris, &signa Solis ae Lunae habentem r Solis symbolum. 3c eoloris esse nigredinem , quandoquidem solis ardor nigriora ted-nat humana eorpora r & qui sub lingua

se . scarabaeum. Vide quae dicturi sumus lib. 3 o. sech. 3 . . Derasii etiam. J Lucian. lib. de s eiificiis. pag. 187

4. Nee tamin a qua n. J opera tam num similem mortuo bovem reperiti seribit S. Aug. lib. I 8. de Livit. cap. 3. Ridet hue idem, lib. 6. de Civit. cap. Io,

de Minutius Felix, in Octavio. s. Responsa privis. J Hoc est, singulis,

ad dissetentiam populorum, quibus a furtum latum unum id erat, eum ex th amis geminis alterum intrasset r in al- rerum ingressus dira portendebat. Vide Notas de mendationes num. CXLVIII. s. Germanita. J De hae profectione Germani et in AEgyptum . quae ei origo& caput exitii fuit, Taeitus lib. x. Annal. 'T. 6 I. & Suetonius in Tiberio.

p. 32.

7. Summotu in m. J Vide Notas de talend. num. CXLIX. g. Mergum iis diebus. J Magis ea Iectio structurae convenit, quam quae iolibris hactenus inoleverat, mremtra die

228쪽

LIBER OCTAVUS. 223

bus quos habent natales Apis : septem hi sunt, mirimque neminem' per eos a crocodilis attingi : oitavo post: horam diei sextam, redire belliue feritatem. L X XII. Magna & ' pecori gratia, vel in placamentis Deorum, C.XLVII: vel in usu vellerum. Ut boves δ vi etiam hominum excolunt , 3 ita Icorporum tutela pecori debetur. - Generatio bimis utrinque s ad novenos annos: quibusdam si & ad decimum. 7 Primiparis minores fetus. Coitus omnibus ad Aretiiri occasum , id est, a tertio Idus Maias, ad Aquilae occasum ' in x. Cal. Aug. Gerunt partum die-hus centum quinquaginta : postea concepti invalidi. Cordos vo- 1 o

INTERPRETATIO.

. Pre eos. J Per eos dies natales. S unus, &c. Sin. L X X II. I. Victum hominum. JAgros, unde victus homini. MSS. Reg. r. Chim. & Patis. Stimnum honunum legunt, eodem intellectu. 2. Ita eorpomm. I Expolit hane sententiam egregie Columella, lib. 7. cap.

R. pag. 4'.

3. Generatio bi b. J Didymus, lib. I S.

4. Vtri p-. J Hoc est, maribus, ac seminis. Dissidet Columella, lib. 7. p.

3. pag. 112. mas, inquit, ad prum vandum optima est trima r nee tamin inhabilis usque in annos odia. Femina post bimatum maritari debet,

s. Ad no m. J Columella , Didymus, locis et t. & Arist. lib. s. hist.

ε. Et ad decimum. J Ita Μ S S. omnes. Arist. tamen, & ad undeeim , si bene

curentur, tractenturque, Mia 5 θ - ,ε-- χειλῶς, s μέχριs βδεχμ. . Primi paris. J Primipatae sunt matres, quae primo genuerunt. Sic lib. XI. Iect. 34. Primipara sura. Didymus in Gmpon. lib. I 8. cap. 3. tag. 4si. 6 5 l

citer Arcturi oetasum matutinum, qui ineidit in ante diem quintum Idus Maias, ut ipse Plinius auctor est lib. I g. sect. 67. vide Notas & me . num. C L. s. In X. Cal. J Ita MSS. omnes. Miti, X. Cal. Plinius lib. I 8. Iect. 6s. Item XIII. Calendaι Augusti, eum Aquita occidit . usque in X. Calem ejusdem Itaque admissurae tempus ad Aquilae Oe- sum pertinere sic ait, ut ultra triduum adhue protrahatur, in x. scilicet Calendas Aug. Io. Gerunt partum. J Ita Varro lib. x. de te Iust. cap. 2. pag. xs. Nec dissidet ab utroque Florentinus in Geopon. lib. 'p- p 48. cum partum ger te ait mensibus quinque, μηκα ἐκυμφήλar. Postea cone . t Matres hujuseemodi fetibus debilitari, non ipses, varronis, quem Plinius sequi videtur, sententia est : Tempias optimum ad admit--dum, inquit, ab Arcturi oecasu asAquila occasum: quod qua postea conripiunt, sunt vegrandes atque imbecilla. I x. Coerdos vocabant. J Varro lib. 1. de re rust. cap. I. Dicuntur agni choria qui post te in nascuntur . remansemini in vutais intimu , Beuον vocanι, aquo chordi appellati. Erunt chordi igitur, non ex initu seriore concepti, sed qui ultra legitima partus tempora, hoc est , ultra c L. dies in utero fuerint.

229쪽

11 PLINII NATUR. HISTOR.

cabant antiqui post id tempus natos. Multi hibernos agnos praeli. runt vernis , quoniam magis intersit ante solstitium quam ante brumam firmos esse, solumque hoc animal utiliter bruma nasci. δε Ari, ii naturale agnas fastidire, senectam ovium consectari : & ipse ses necta melior, mutilus quoque utilior. Ferocia ejus cohibetura cornu juxta aurem terebrato. Dextro teste praeligato seminas generat, laevo mares. Tonitrua y solitariis ovibus abortus inferunt. Remedium est congrcgare cas, ut coetu Iuventur. - Aquilonis flatu mares concipi dicunt, Austri feminas et atque in eo genere arietum

O maxime spectantur ora: quia cujus coloris sub lingua habuere ue-

evia , ut Maro cecinit, L. Georg. aestate, vi hieme. Cornelium Celsum , quem de ingrieultura etiam scripsisse monuimus in Auctorum indice. Columellamque Pli- .nius signat, seribentem lib. I. cap 3. sag. 213. Melior est autumnalis verno, sicut ait Ucrissime Celsus e quin magis ad rem pertinet, ut ante as υum h bernum solstitium eon lescat, solusque ex omnibus animalibus bruma commode nasc=tur Tenerioribus agnis majora instate ab aestu , quam a frigore damna planissime ex his emcitur. I . Axitii. J Arist. lib. s. his . anim. cap. II. pag 16 . Didymus lib . g. Geo-Pon. cap. 3. pag 4s . ei κριοὶ δμωαὲλΤυ evmeμε- 5 Ο

dixit vetulo praestantiores esse , sed vetulos τοῦ υ υν μει, hoc est, anno ael tis seeundo , nam de priore antea esse rat. Et Columella teste , ipsaque adeo experientia exploratum est, trimos hircos, & arietes, elia ad adnaimiram praestantiores, eorumque sobolem nitidiorem esse. robustiorem, & glandiorem. 6. Mutilin quoque.J Cornibus mutila tus. Vide Notas & mend. num. CL I. x . Ferocia. J Africanus in Geopon. l. 28. cap. s. pag. 4s I. Columella, lib. 7.ς p. i. Pag 112. ex Epicharmo Syrac Io

38. Dextro teste J Democritus, apta

Colum. lib. 6. cap. 13. & lib. X. cap. 3. pag. 113. Palladius quoque, lib. 4. in Martio, tit. x I. pag. Io . Didymus loci

eis. Sed convellit hoe placitum idoneis lane rationibus Aristoteles , lib. 4. de

gener. an m. cap. t. pag. II 6.

Is Totibi Ma J Explanatius Aristot les lib. s. his . anim. cap. 6 pag. I IO. Instituuntur , inquit, ab opilionibus oves, ut strepuum eienta congregentur. Nam tonante cati s qua prunans seorsim δε-

prehendatur . neque eoncurrat, aborsum

ao Aquilonis J Arist. Iib. 6 his .anim. cap. Is pag. 732. Didymus in Geoeon. l . cit. AElianus lib. I. his . anim. e 17. columella ex Arist. lib. 7. eap. 3. pag. pag. xs . Palladius item, lib. g. in Ju-s o, tit. 4. pag. 23 I. & Albertus M. lib. 6. de animal. trach. 3. cap a. pag.

xt. Ruia ebus coloris. J Democritus in Geopon. lib. Il. cap. 6. Pag- ΑΠ.Arist. l . et t. pag. 733. Albertus loc. eit. Columella itum, pag. 1so. virgilio, scribente in Georgicis rIllum autem , quamvis aries se cana δει ipse , subs udo tantum eui lingua p

Refice , ore maculis infuscet vellera puris Nascentem.

230쪽

LIBER OCTAVUs.

Os, ejus & lanicium est in seru : variumque, si plures Aere : dc mutatio aquarum potu ue variat. ovium summa genera duo. M tectum & colonicum et illud mollius, hoc in pascuo delicatius, quippe cum tectum rubis vescatur. i operimenta eis M ex Arabicis praecipua. FLXXIII. 3 Lana autem laudatissima Apula , & quae in Italia c., is V Graeci pecoris appellatur , alibi Italica. Tertium locum 3 Milesiae xLvIII. Oves obtinent. Asulae breves villo , nec nisi ' paenulis celebres. Circa Tarentum Canusiumque semmam nobilitatem habent. In Asia veros eodem genere si Laodiceat. Alba 7 Circumpadanis nulla praefertur, Ionee libra 3 centenos nummos ad hoc aevi excessit ulla. Oves non ubi-

12. Mutatio aquarum. J varro lib. x. de re rust. cap. 1. pag. 79. Q wntiu admissura fit, eam uri oportet: quia comminatio es, lanam facit variam,steo

rumpit Μterum.

23. Tectum colonicum. J Tecti meminit Columella , lib. I. cap. 4. pag.

ro , pellitum, illud di istud, hirtum. Tectum id geniis ovium est, quod propter lanieli elegantiam, in ejus tutelam, pellibus integebatur. Unde Horatius, lib.

Flumena

Columella de injuria veprium ruboriamque in pascendo , lib. I. cap. 3. Mosia vero pecus, inquit . etiam velamen quo protegitur, amittit . atque id non parvo sumptu reparatur. ovibus praecipue Graecis, seu Tarentinis, id tegumen impinni istitum ait idem eap. 4. Ovis colo ni ex tuinim Plinius meminit. lib. x6.sech. 62.

x . frui ne eum tectum. J Illud , inuit , quod tectum vocatur , non tam elicate pascitur et vescitur enim dc r bis : eolonteum delicatius, solo gramine. 2 s. operimenta ei. J Tecto scilicet ovium generi, ut diximus Ilane modo. Ita MSS. x ε. Ex Arabicis. J De Arabicis ovibus, AElianus lib. Io. hist. anim. cap. 4. Quod tam longe petita ex earum pel Iibus operimenta fierent , ideirco non

parvi sumptas esse ea Columella purium Tom. II.

elavit, Ioe. cit. Sin. LXXIII. Loa autem. J Columella, lib. 7. mp. L. pag. x 49. G-ris eximsi Milesias , Calabraι, Apulasque. nostri existimabant, earumque optimas Ta

x. Graia pecoris. J Columella lib. a

cap. 6. Gracum pecu , quia plerique T rentinum vocant. Est Tarentum, stilicet. Magnae Graeciae, ut vocabant, quae pars

est Italiae, oppiaum. 3. Mik . J De his Tretetes Chiliad.

I . V. 349. Apollonius in hist. Com-Rient. cap. 2 o. Columella, IOc. eit.

. P nulis. J Pallii genus est ad arcem das pluvias idoneum, paenula. s. Eodem genere. J Hoc est, δc breviore villo, de paruulis idoneo. 6. Laodicea. J De Laodicenis ovibusae lanis, egregie Strabo, lib. I x. pag. 1 8. Laodicea Cariae hae est, Lyeo fiumini imposita, de qua lib. s. sect. 1s. T. Circumpadanis J Altinates M Pa menses signat, Columella scribente, lib.

I. cap. 1. pag. 14s. Nunc lana Gallica pretiosiores noentur , earumque pracipua Altinares. Fuit enim quondam AItinum in Padi paludibus. Et Mattialis Iib. I . Epigr. Iss. cui lemma inscriptum, Lana assar Uester a seimis Apulia e Parma so-

Nobilis Altino tertia latidat ovis. g. Centenos nummos. J Sive sestertios. meit ea si ma monetae Gallio. lis bras, ut aiunt, seu Gienos decem.

SEARCH

MENU NAVIGATION