장음표시 사용
141쪽
αVINτV s. rasdum e pulmone, cum uires roboret, succosq; humediet,&mediocriter incidat. hoc quoque cum minore periculo, quam caeter uina omnia, febricitantibus datur quod ut aquae, uini prauitates fluoiat, ei soli inter reliqua contingat Iam uero praeter quam quod caput non laedit, etiam saepe prodest: sedando paruos
dolores, quos humores uentre contenti procrearunt.
Inuenies etiam nonnullos, quibus ex aquae potu dolor capitis oriatur, cum praesertim aqua uitiosa fuerit: ut ipsa corrupta natiuum ultriculi robur exoluat quo imbecillo ichores biliosi ex corpore in ipsus caua solent confluere, quemadmodum etiam ieiunantibus usu uenit . a quorum viiij s,&noxi praedictum uin una hominem liberat . ac statim quidem ratione contemperationis paulo post uero robur uentriculo addens, qui res noxias a se deorsim propellit. Homini uero temperaturae ualde calidae, utilior est aqua potus, quam uini si uero quandoque uinum dare oporteat, dandum quod tenue sit, mediocriter austerum . Mouent c-tiam urinam uina aquosa, tenuia . minimum ali menti corporibus praebent eaq; sola bono se possunt, si nouella bibantur filiale est id quod aurianum uocant:&quaedam eorum, quae in Sabinis nascuntur.&ubiq; se retentium facile est huiusnodi uina reperire. quam primum uero apud nos ad bibendum apta sunt Tibenum, Arsyinum, post haec, Tilacarenum. Dulce uinum exquisite tenue, ut lendidum nunquam reperies: sed magis minus ab his remota, eorum neutrum habentia uinum omne dulced crastina, consistentiae ratione calefacit eius i , singui facultates,quas epotum ostendit, ex hisce duabus qualitatibus consequuntur color enim sui ratione, ad iuuandum, aut ledendum nullam uim habet quanto igitur tale uinum consistentia crassius fuerit, tanto etiam tardius transibit: ut non diu aperturum no sit partes aliquas obstructas, sed etiam easdem obstructurum quam ob rem e cor male astecto uinum huiusmodi maxime nocet ac
praesertim ubi inflammatione, aut scirrho obsideatur.
142쪽
etas I Rminus uero nocet, si iscus a cras is humoribus sit obstructum , aut si quid propter imbecillitatem patiatur, quemadmodum in astectionibus, quae proprie hepaticae nominantur, usu uenit. Post iecoris noxam, lienem uina dulcia laedunt. at pulmonem non item, cum in eius alis crassus humor sit impactus praeterea vero dulce uinum in morbis acutis, ubi facta concoctio sit, ad sputum cliciendum, ut in perii neumonia, pleuritide, ualet , ubi particulae non amphus inflammatione uexantur quantum autem dulcia absunt a te ementi caliditate, eo minus etiam caput grauanto mentem' dunt. melius uero per aluum seccdunt, uiscerum tumores augent: nec sunt accommodata iis, qui amaram bilina aceruant, quoniam Omnes succi dulces matellae sunt flauae bili gignunde. haecq; uina, non solum quia multus calor huiusmodi succos amaros cit non sunt se-bricitantibus idonea, sed etiam quia crassa sunt , neque per urina scito xcernuntur neque secum caetera deducunt, neque biliosos humores simul euacuant idq; unum m se bonum continent, quod aluum emolliunt. quocirca ea prae reliquis bibunt quo bono si frustrentur, Omnino laedunt: nam ad cretera mala hoc accedit etiam , ut sitim inducant qua re ostendunt, se facile in bilem conuerti sed flatus etiam gignunt uerum inferiori intest mo non sunt noxia, quamuis flatus qui ab eis excitatur, tardi sit transitus . in hypochondi ijs moretur, donec plene concoquantur, tersecte attenuentur si uero semel concoquantur naturam habebunt, qua celerius commeabunt, partium tenuiorum sant dulce autem simul austerum uinum, quale est in Cilicia Abate atque ex contrari j qualitatibus constans,prauum est cum neque distribuatur, neque deorsum secedat, sed diutius in uentre superiore maneat,ipsumq; flatu impleat at quod sine dulcedine nigrum est, atque perspicue acerbum, aut austorum, id satiat, 'arde permeat . utranque excretionem, an eana quae per aluum, quam eam, quae per uesicam sit, cohibet:
in hypochondrijs diutissinae commoratur facile quoque
143쪽
α I 27 que acessit,&ad uomitum impellit: ac solum uentris defluxionibus est accommodatum sed ita assicctis non est bibendum ad satietatem . Austerum uero una&album non est ipsum quoque cienda urina aptum ue- rum crassumst, in hypochondi iis moram trahit: si
crassum non sit, neque an diu permanet in uentre,qua- diu nigrum neque ita per urinam expellitur, sicut uina, quae alba sunt, mediocriter auster . Fuluiam uero austerum conuenit ipsum quoque uentris destixionibus. estq; duplex fututina, sicut etiam nigrum alterum dulce, austerum alterum sed suiuum caput: mentem magistentat, quam nigrum, quoniam est etiam eo calidius at flauum imme calidum est sicut post ipsum tale est fulvum post haec, rubrum tum dulce. album uero nam usquam alia omma calefacit. nullum autem album umiam dulce est sed quae lana austera sunt, crassita, quaedam aquosa,&tenuia . Exstaui autem .suluis, aha dulcia mediocriter sunt, ut Hyppodamantinum, Phaustianum alia neutiquam dulcia sunt. Ru ira sunt his crassiora, quae colore proxime accedunt ad Migra. quae Omnia ad proportionem crassitudinis nutriunt quani ob rem ijs, quibus recreatione opus est dulcia uina sunt concedenda ac pr: esertim si nihil eis uiti fuerit in iecore, liene , ac renibus. Mibus uero crassus humor in uenis colligitur, uinum tenuis consistentiae ex usu est uerum si frigidi humores in uenis colle
ctisuerint, acria&antiqua conueniunt: si isti id non sint, ea apta erunt, quibus neutrum horum ins t. ad sucae uero bonitatem praestantius est odoratum caeterum
caput se iit. Vinis austeris utimur, ut citatam aluum sistamus, alioqui non usuri, quod neque deducendo alimento, neque sanguini gignundo, neque succi bonitati, neque ciundis utinis, neque sudoribus eliciendis,
neque uero subducendae aluo conferant er, o corporibus quae biliosiora sunt, ne falernum, idc molite An quo ruisum neque Lesbium, odoruin,' suiuum, antedictis simile, accommodatumelia ii quiden haec calidiora sunt omnia quique huius , modi
144쪽
modi biberit, facile caput dolebit, in febrem incidet:
nerui quoque patientur tale igitur uinum nee biliosis naturis, nec perustis, neque in aestu multo, aut in dia, aut Cerore, aut anni tempore, aut res ione,&calida constitutione concedendum est . Idem uero e di
uersi, probatur in js, quibus ex calfactione opus est, pituitosis, ac ni ridis temperaturis , crudiorumq; humorum copiam colligentibus, uitam in octo ducentibus, regione frigida, atque hyeme, coeli statu si ic ido, atque humido Vinis autem omnibus, quae quidem nec crassa ualde, nec dulcia nimium sunt, quale est thersu, &scybelite, cona nautae est ut temporis progressi, a uum colorem acquirantes aliquid splendescentis instar ignis, habeant nam nigra quoque, cuiusmodi est apud nos perperinium, si inueterarint, in rubram aut statuam prius qualitatem deinde uero in satiam abeunt. ita etiam album, quale est bithynum a minaeum . hoc i , ita inueteratum Romani Caecubum uocant iam', huiusmodi uinum amarum est, ob eam causam nainime potui accommodatum . ergo ita uetustorum potus sugiendus,sicut etiam nimis novellorum. ac maxime quidem a uinis suapte natura crassis, cum nouella sint, abstinendum est: siquidem tantum abest, ut quicquam ad ciborum concodilonem conducant, ut ipsa etiam uix
concoquantur praeterea uero nec aluum subeunt, nec
facile distribuuntur, nec urinam cient, nec gignendo sanguini, nec nutricationi conserunt manent uero diutius in uentre suspensa, sicut aqua siq; paululum quid eorum quispiam bibat, facile acescit porro uetustissima uina tantu ab albo una Maustero, nouo. crasses disserunt, ut illa uehementissime calefaciant , haec uero sic refrigerent, ut sensus ipse percipiat. Quemadmodum uero mustum flatus plenum &concoctu dis sicile dirassi succi sit, omnes norunt quod etiam id solum boni habet, ut aluum subducat quod si quan doque non faciat, perniciosissimum est. Caeterum celerrime omnium alba . aquosa inueterascunt, hoc est celeriter in uetusto runa qualitatem commutantur.
145쪽
QVINTVS. 12se autem ea qualitas, acrimonia primum, qua plane caleficiunt, postea uero amaritudo. ad quam aquosa uina nouennio, aut quandoque decennio peruenisse uidimus,nii primis tribus aut quatuor annis acesicere properauerint a potentibus, Mausteris, albis sed crassis, quandoque contigit, ut etiam post decennium cum rite non se tuarentur, acescerent. Sed contingit etia, ut plurimo tempore inuetera sicant talia sunt m Italia tiburtinum, signinum, marsum,& furent num quod ferme ante vigesimum annum sectum, potui aptum diu perdurat, nec facile amarescit: cum falci no praestantia, uirtuteq; contendit. his contrarias affectiones patiuntur uina quo Ca, quale est, sabinum, gaurianum, ars nium, iliacaZenum, libenum,&caetera generis eiusdem: at ae omnia contrarias qualitates, acidam inquam perdurarint, amaram, facile suscipiunt locus tamen, in quo reponuntur, ut ad alterutram mutentur qualitatem , multum facit . optimus igitur in principio locus rigidus est: pol calidus quotliam tepidus acida uina facile reddit . quanquam urna, quae duobus aut tribus annis frigido loco reposita, bona maserunt , in cellam calidam satis postea transferenda
sunt nec unquam tepida, temperata indigent quaedam tamenisqueadeo debili ad aquosa reperiuntur, ut frigus ne a principio quidem serant Vasa autem uinaria, quae reclusa sinis, in causa sunt, ut uinum facile acescat ueluti contra, cum operculum habent, clausaq; sunt, id minus eis contingit cis multo etiam nainus duas plena patiuntur . nam quae aliquantulum uacua sunt, quoniam aerem inclusum habent, per illum intermedium celerius ab extrinsecus ambiente immutantur plena uero ita, ut operculum uinum attingat, per illud qui dein inibecilliter admodum , obscurceolis que uitiantur, quousque tegumenti densitas peruenit. ex quo fit, ut picata, gypsata dolia diutius uina sincera conseruare comperias sed quae solo corio ,sicut ea etiam quae cuneis, obstruuntur, minus durant C
terum in Asia apud nos tria uina sutua sunt i r stantissi
146쪽
13 LIBERma, molite, Lesbium, a ueteribus laudatissimum aruisium, quod in Chio conscitur: quod omnes ad optima medicamenta, pr sertim ad antidota conficienda adhibuerunt.
Rusi, de uiui es libro xij de diata , uel potio
V sic ad fanitatem ut rem ullam alia commendo sed oportet Dibentem scientia praeditum esse, si uelit non grauissimas poenas dare etenim uinum p test calorem accedere, corpus uiribus implere, ah mentum omnino concoquere neque ullum vinum tam prauum est, quod haec non faciat sed hic quoque,ut in caeteris,& deterius , melius comperies quin etiam ul- num poterit animum quoda in modo a flacere quippe cum uinum sit moeroris medicamentum atque Helena quidem mihi uidetur hoc crater ita sudisse, ut Cero rem sedaret ei ergo qui moderate bibit,d uoluptatem, Rhumanitatem,&bonam ualetudinem asteri: is uero , qui immoderate potat, aliquid quidem iucunditatis in nimio potu sed incommodi quoque aliquid capit nam qui seri potest, quin incommodo afficiaturis, qui nimium bibit, cum animus in tanto uino immersus sit, ut eo calidissimo frigefati Sunt autem tibi haec argumenta. nam ebri corpua impotens primum sit, tum somno grauatur &calore quoque alimentum concoquitur atque haec quidem ebrii patiuntur, ut statim frigescat postea uero,ne ego quidem explicare queam,
quot malis circunueniantur . nam ierisimile est, eos
attonitos reddi, Marticulos uitiari, partem aliquani debilitari corporis, iecori, pleni, capiti l proprios
cuiusque morbos afferri. Ac mihi quide talia cogitanti, uideri solet admirabile, qui fiat ut cum in uino tot bona, totq; mala plane appareat, liceatq; ex uino optima quaeq; sumere, holes tamen pessima potius eligant. Grieni, de sipa C A P VIII. SA ex musto sat . id autem no ex austeris uvis,
sed quam dulcissimis paretur neque ex primo fluente, sed postremo tale mustum i fuerit, usque eo coquen' dum
147쪽
suit, redigatur sin minus tale fuerit, ad tertias erit coquendum.
Rus, de s pa Sumptum ex secundo libro de risus
uiua laabet ipsa quidem calfacicndi, sed non
tamen aeque, ac uinum qua de re quidam etiam ea mirigefacere putauerunt mihi uero no probatur, dulce ita refrigerare, ut existimant quoniam necesse est, dulce suave esse quod uero suave est, effusionem aut dis blutionem facit: haec uero calores cit. Verum neque per urinam expellitur, neque ad distributionem 'acile molietur sed in uentre ni oram trahit, euia i , propter cras sitiem implet: sua crassitudines anguine quoque crassum facit. pr terea crassum iecur, crat lunaq; liene efficit.
A mixta substantia, frigida,&calida,
quarum utraque tenuium partium est, constat. uerun-
tamen frigida facultas, quae tenuium est partium, in eo excellit quocirca uim habet repellendi. Rus, de aceto exsci indolibro de diaeta C A P. X I. A usus in ratione uictus est hirimus . nam ex eo praestantissimum condimentum obsi,nij accedit: multaq; sine aceto uesica non sunt si i aliquis eoisi utatur, maxime Laedetur non secus, quam si etiam sine sale cibis uesceretur is, cui sal conueniret. Est aute cordi accommodatissi inum. cibo aptissimum, de concoistiones adiuuat, pituitae inimicum Laudatissimum uero accium ex potentissimis uinis sit talia sunt, quae
acerbiora sunt. Rus, depotione quadam, irae ex vinaceis'. ex eodem libro. P. , II.
Em vinaceis huiusmodi potio conscitur expresbe uuis uino, aquam vinaceis immiscent, easq; calcat: deinde expri inunt, tum decoquut, donec tertia totius pars restet sit potus dulcis quidem, ut apa, sed neque crassus, neque potens. sq; aliquis diligete decoquat, suauis,&ad urinam aptus, flatus expers redde L a turr
148쪽
tur ut etiam aegrotanti confidenter dare queas, siquando opus sit si non decoquas, acetum inde prauuna siet. Dioscorides uero singulis eius uini decocti con iis sextarios duos salis miscet: post hyemem in dolia condi iubet suadetq; ut post annum eo homines utantur: quoniam cito exolescit. Ex Diosc.ride, de uino impotenti C A P. X IMI etiam aliud, quod αδ-ύci μιν uocant par autem musti aquae mensura miscenda est, tum leto igni leniter decoquenda, donec aqua tota consumatur cvq; refrixerit id in picatum dolium fundemus.
Gilleui a melicrato. CAP. IIII.
MELICRATVM non admodum utile est iis,qui amaram bilem coaceruant quoniam in eis in bile uertitur, nisi prius uel testina, uel uesicam pertranseat. quod si faciat; non modo non laedit, uerum etiam maxime iuuat nam secum biliosa excrementa deducit ergo huiusmodi naturis dilutius inclicratum dare conuenit ut nec sitim asterat, nec bilina gignat. Ut autem iis, in quibus amara bilis redundat, ita iis, quibus in tumorem elata sunt uiscera,sive ex cirrho, siue inflammatione, siue Cedemate, est incommodum nam in eis prauum fit, quia cito pertransire uiscera ipsa non possit, facile in bilem conuertatur, praesertim i in inflammationibus propter caloris magnitudine . Me ioitur quoniam rerum omnium est dulcissimum cum in calidam corporis temperaturam incidit, statim mutatur, in biliosum humorem in uentre cito conuertitur, prius quam in uenas distribuatur si uero absque huiusmodi
mutatione distribui properet,omnino in uenis commutatur caetera uero,ad proportionem dulcitudinis juscipiunt eadem ratione citius, aut serius mutationem ut in calidiore natura citius, in frigidiore tardius immutentur. Cum igitur mel in acutis ni orbis in bilina conuertatur, ob eam causam eis sit noxium, aqua autem tarde penetret, Sin hypochondrijs diutius moretur,.sitq; idcirco fugienda id quod ex utrisque istum est, idoneum redditur, cum ea temperatura costat, ut aquae plurimae
149쪽
plurimae tantum mellis misceatur, ut uiam aquae paret,&eam ad distributionem ducat. liis enim ita tempera tis urinde facilius transibunt, sputum ocius educetur sucro multum mellis imponas, sitim facit, sipulum uiscosum reddit . ad haec igitur melicratum dilutius est magis accommodatum meracius uero ad alui deiectionem ac melicratum quidem crudum, magis aluum siubducit: probe autem coctum ualentius alet. Fit autem ad hunc modum prinatim multum aqua melli indimus deinde tantisper coquimus, quoad spumare desinat spumam autem,cum primu emergat, tollere ab eo oportet atque ita quidem paratum ac imonia deponet.
De vometite, Gadent. C A P. XV.
'o E aquq frigid mixtu,ut refrigeret,ac sitim extinguat, aestiuo tempore bibunt estq; utile ijs, qui
crudos humores coaceruat, ac praesertim ubi coacuit.
id quod ei saepe contingit, alias magis, alias minus utpote quod ex aqua non pluuia, sicut hydro malum, sed qualibet , consectum sit ad hunc uero modum conscitur. e fauis non uitiosis expressum me in lebete,in quo sit aqua fontana, quae pura, suauis sit, conij cimus:
deinde coquendum, donec faui omnem eorum humorem deposuisse plane uideantur tum reponimus, atque adseruamus, eo a in potu utimur, que ueteres ζυγλυκυ, hoc est , acidum dulce nominauerunt.
CVM aqua pluuia cessat putrescere, tum dulcedinem acquirit hac mel prius decoctum, a quo sipuma sit abiecta, permiscemus, eoq; utimur haecq potio consueto nomine hydro malum nominatur Dioscorides uero id hydromeli uocat: aitq; consci, ut uni mellis parti duae partes aquae pluuiae ueteris misi eantur, Radsolem teneantur traditu , nonnullos aquam sontanam admisi ero, ad tertias uecoquere, teponere. Phitigri , de vomelite ex libro depotionibus
150쪽
potione indigeat, quod ea quae expuuntur, nobis indicent, non importune quoque ante concoctionem dabitur: siquidem uim quandam habet incidendi, Mabstergendi potestq; ipsum concoquere sed melius etiam
concoquit quam melicratum . praestantius erootem,
pus apo melitis est posterius, utpote quod uino i quidpiam acq ii sitierit . euenit enim ut febres,aagis accendantur ex uini potione, nisi iam morbus declinat quos an tempore causa extenuatae sunt, meatus aperti fuerunt. actum quidem uinum potui datum permeat, nec sebres auget, ad cutim calorem trahit: tumores temperans, statim acrimoniam extrahit paulo post uero sudores quosdam, urinas comouet ex quo fit, ut tempus declinationis sit uini,& aliorum potuum uinosorum potioni accommodatum Sed quoniam apo-meli est uino itidem, in calore debilius, habet i uim incidendi. abstergendi, idq; uim habet praeparandi solutionem ebrium, quae ex putrescetibus humoribus accenduntur idcirco fit, ut etiam ante declinationem apomeli potui detur a meliciatum compositum statim praebetur Oxymeli uero dari poterit statim consectum: sed si melius sit diutinum, illud dato tunc enim facultates inter se diligenter sunt distinctae. Rhodomes uero,&ompha comeli, diaco lyon inueterascere ualde postulant. pars enim in eis rasa ieculenta est, pars uero contra, utilis,&potabilis:&tempore opus est, ut secernatur: idq; praesertim in pomeli te quod priusquam uinosi quidpiam, quod tractu temporis acquisitierit,' gustanti, odoranti astetat, nihil a melicrato differre uidetur. Comina enim, Tex mensium spatio
alteruatum, non solum ea, quae dixi, praestat, sed uim etiam roborandi, more uini demonstrat nec caput tentat ergo diu ante lactum a pomeli, bibendum est. Haec uero est eius consectio. Fauos mellis plenos, albi coloris, pellucidum i me continentes capimus, mani busq; humorem exprimimus: aquam fontanam optimam