장음표시 사용
171쪽
non superatur, sed excernitur . In frigida uero potione ad sitim tollendam jacere debemus, ut paulatim eam sumant, parce bibendo diutius in potione immoren- tur. at cum mouendi uomitus caussi bibitur, ut consertim, ac quant una uno hausti possint eam tantur si uero propter annotationis longitudinem, aut uirium uexationem, aut propter iam memoratas circunstantias
demus, cum in accretione aut statu sint constituti, moderata potio danda erit, ut neque sol una gustent, neque etiam se expleant. commodum nanque in febribus est,uciatrem uacuum, non tensium seruare. Qui uero propter siccitatem, propter sus cationem ex ipsa ortam siccitate potum sumunt in quibus etiam seruari uolumus, quae ad potionem pertinent, eis paulatim i5- tmenter osteremus. Si uero etiam febricitantes aut stomachi aut alui fluoribus vexentur, tunc etiam cauens dum est, ne potio consertim sita matur, quandoquidem symptomata excitat, atque irritat optimum i est, ut ex vasculis, quorum perangusta sint ora paulatim bibant. quod si in remissionibus potum praebeamus, iis qui defluxionibus tenentur, nunquam nec aultum,nec atatim consertim dabimus sed eo modo, quem diximus caeteri ad expletionem usque bibant siccis uero, quorum caro occlusa est,&ex omni parte constricta, plus dandum est, quam ut sitis postulet ratio. si s opus sit, iterum dandum . eadem enim ct inius, plurium potionum est occasio. facienda tamen coniectura est, an primus humor concoctus sit: corporum natura est indaganda, non autem desideri agrotantis habenda ratio nam si sudores, qui post datam potionem apparent, utiles sint, ac bene cedant, perseuerandum est in secunda potione propinanda si uero copiosis, largiolibusq; sudoribus opus sit, ipsi uero cessent, excitandi erunt cum uero singultus infestet, aut siccotussis intendatur, pauca calida absorbenda st gelida uero aut frigida si pro calida detur, iisdem modi iis .demq; temporibus danda est: si uero ut sudores,aut alia lymptomata cohibeantur, quae supra numerauimus, paulatim,
172쪽
ro G LIBAR paulatim,&ex maioribus interuallis exhibenda. Ite ;frigida, quae a cibo datur, pauca esto frigida uero, quae iniel, cibus ardentibus certatim datur, aut lactea, aut gelida quomodo danda sit, in libris ad curationem pertinentibus, explicabimus Aqua uero quae potatur, sit Optima, decocta ad carbones in uase stili. sed nos aquam in vitream hyalam immittimus, S in aquam seruetem indimus quae sic parata, omni reprehensione caret si praua sit aqua, ubi decocta suerit, sub dio teneatur frigida uero pura esto frigidi mollis Si uero acci mino date atque apte tepefiat , lacteaq; aut e elida reddatur, liuersis rationibus ea erit utendum,sacta comparatione cum calida . Caeterunt tepida ita temperetur calidae aquae potui accomodatae cyathis quinque unus frigidae addatur . egelida uero sic mutetur,ut calidae cyathum unum, frigida quinque habeat lactea uero ex pari utriusque mensura temperatur sit autem intenta,
quae frigida est si uero remissa sit, plus rigidae erit adiungendum
De potionibus,qua aegrotis conueniunt. C A P.απα I.
FEBRICITANTI BV optima potio est melicratum, aut oxymeli quibus co id est accommoda
tum . aqua uero in febricitante omni morsu uacat cxcretiones uero non admodum facit aquae uero,in qui
bus aliquid aduerit, in quibus uis adstringendi inest, non sunt incommodae uentris perturbationibus, ia-lent etiam ad uomitus cohibendos: quibus mellis,&oxymel tis potio est aduersa Mala uero dulcia, aestiuo tempore in tenues partes disiecta, in qua macerenturuscitae dum aqua colorem inde contrahat. Vel cydonia mala matura secantur in partes,& similiter macerantur. quod uero ex malis sit, dandum praecipue est ijs, qui bilem uomunt: quibus fluit aluus sed ne mala aciditatem ullam habeant, diligenter considerandum cst. Simili quoque modo pira sunt maceranda, quae acerba, dulciaq; sunt omne autem dilutum, quod ex piris conscitur, naaiorem uini facultatem refert secundas in hac
re ser id, quod ex malis sit cydoniis minime uero
173쪽
uod ex semimaturis conficitur Myrta uero tenerat lacerata passis, uinosam quidem potionem sed tamen norsus expertem, lenem faciunt Succus uero qui punicis extat, non minus, quam quae dicta sunt, ut
luosissimus est estq; hic quoque succus lenis: nihil har, et caloris . atque hisce dilutis, quae aceiba sunt, uti
otexit qui sit jam in iis sebribus, quas turbationis ex
ertes,&tutae sunt: omnino in iis, quos citata aliis exercet. Diluta uero quae a sorbis, pirisq; siccis, uaayrtis, itemq; palmulis sunt, minus strigmenti molo crassa sint . uti his poterimus in iis, quibus uinumion est dandum . acini quoque vitarum conscissi maceantur: sed eorum decoctum est utilius quod adstrin- endo est, cacissimum nec ullam aliam acrimoniam, aeque aciditatem habet Vina uero quae ex myrtis, a ais, tritico,&hoidco fiunt, nihilo imbecilliora sunt, quam quare uua consciuntur scd multo tardiora, peioraq; sunt. at quae ex palmulis& fictibus sunt cum in principio bibuntur, similia dulci uino luctantibus ui- dentur a facultate multo deteriora, sigrauiora Madconficiendum dissiciliora cum uero inuetera cunt, similia uino austero, calore,& facultate redduntur. Philotimi de potione, quae ante , e quae post citum datur P. XXII. CVM post cibum potus consertim sumitur, usu uenit, ut stomachus,&praesertim superior, fiat latior:
uenter extendatur, cibi madescant &parentur vidis- fundi queant, os, partes capitis, guttur, uentii cuilus calefiant. Qui uero nocte frigidam bibunt, iis om nia praedicta loca refri erantur, alimentum, quod non o Haberat, ut cale fieret, per ri erat,4 coctionemam pedit alimentumq; seruens. bullas in eo iam ex-
cicitatas deprimit, atque deponito facitq; ut quiescat: partemq; alimenti iam di sibi utam eliquatam, reddit crassiorem. Si quis uero frigidam ieiunus bibat, in eo quoque eadem loca perfrigerari, cito, plurimum num Orem. calefactum minus ex uentre in corpus distribui,
174쪽
as LIBER stribui: I pituitam, quae uentriculo continetur, feri crassiorem contingit iis uero qui ex laboribus, bal neis &febribus bibunt, cum distributio humoris celerrim est, tum mixtionem minus iistinet alimentu';
quod in uenis est os , vultum si stomachum ,
uentrem maxime pers rigerat: succos,qui uenis continentur, paruo tempore reiis erat, ac crassiores facit Roface consectio. A P. XXXI II. R purgatis sordibus, Mexectis unguibus,in peruetustum uinum quot uelis coniice no tamen aceruatim, sed paulatim : in lusis it diebus calamo, quod ad fundum vasis pertineat, commouet , ita tamen, Ut
ipsam diligenter obtures, ne sat perspiratio es sinito triginta dies quibus lapsis uitati in desecabis, in quin
que eius sextarios tantini mellis sextarium coniicies itemq; operculo probe concludes, cum trigmta dies sic permiseris, ut consistat utitor. Eiusdem aba composita confecit o. I v, exectis unguibus, iniice mellis sextarios senos: ter annum ita sinito tum huius compositi cape lib. unam. mellis puri bb. quinque. eis Q, Omnibus laevigatis uini optimi sextarios decem aliunde.
M E optimi lib. xxx soliorum rosarum lib. T. aquae sontante lib. lx coque aquam donec serueat. ablato abi in vase, rosas iniice tum uas obturabis, donec persecta sit facta concoctio ubi coxeris, mel separatim coquendo spuma expurgabis, desecatis rosis, mel decocto rosarum infunde.
VINI, quod primum exprimitur, pondo XXI. mellis pondo viij. horum rosarum pondo iij. rosis uino immadescant dies quindecim quin e uino per Olum traiicies, eiq; excoques,&spuniam abiicies' uino, in quo rosae maduerint, addes. probe obturata sic permittes. Aliud
175쪽
M E pondo vij uini pondo xxj. soliorum rosarum pondo j tritas, ut par eis, rosas uino biduum adnaiscet, tum rosis cxcolatis,o melle cocto, utrun- que commiscebis. probe obturata dimittes
M pondo vij. uini pondo xxj. uiolarum manipula ccxl has in soli redacta in urno licio inta dies naacerabis tum violis colo traiectis, mel co ibes tum utrunque in unum compones 4 Obturata ita sines.
V IN I ascalonitae pondo xxj. mellis pondo vij. granorum chamae mel unc vi grana uino diebus quinis macerat . ijsci , excolatis, mel coquito. abiecta spus in in unum omnia rediges, e obturata permittes Conditum ad lapidem in uesicas an rendum M E sextarius, uini sextari quinque, piperis uncia, saxistagi diach. quatuor, si ic nardi tantun- dem, carpes ij, in Tiberis , mei, altari, cassiae, sinonis, petroselini acori, gentianae, laticiana drach. iiij sicca melle desipumato S uino componantur: ias, in quo posita sue irat, dies ccx ita si nito, ut sat concoctio.
M lib., uini prioris lib. XXX. piperis unc. i. piper contundendum est, uino i, admiscendum . tum mel despumatum cum uino compones . obturata
M E L LII lib. x uini prioris albi lib. xxx. anisi
' drach. xvj iunci odorati adde croci pondera xij. mastiche drach. xvj. haec omnia contrita uino compones meiq; desipum abis. omnia simul miscebis, Obturabisq;,d ita permittes.
176쪽
M lib. xxx styracis lib. i. uini lib. vi mel despumato, styracem terito,commisceto. cum me te despumato uinum inmortario misceto, manu tua excipiens utitor Am sextarios quinquaginta iniice costi, sol ij, amomi cassi singulorum semissem, mellis sextarios decem, absint tuuin herbam pauco uino mace rabis, predictis rebus tantum eius diluti astunde, luatum tibi gustanti rite consectum esse uideatur. Fama INTI LIBRI
177쪽
Dedecubitu,ex Aut si quarto libro, de auxilijs,quae
ECUMBER autem consertiis, qui acuto morbo detinentur: quoniam qui ita laborant lassari non debent qui uero diuturnis
morbis sunt correpti, solum cons eri decumbere, cum urget accessio at in interuallis, etiam moueri nihil prohibet: cum motione, variis quoque excitationibus indigeant. Fi rura autem decubitus eorum, quibus caput laborat, in sublime ergat, praeter quam in phreneticis, quoniam in eis huna item atque inclinatum decubitum uolumus quia decubitus intublime elatus, quodammodo eos e turbat. Praeterea iis, quae in thorace accidunt, sublimis
decubitus est accommodatus. In dysentericis uero coeliacis decubitus conuenit ad ilia inclinatior. ingo-norrhaa, satyriasi. renum dolore, in utrumuis latus decumbei potest. nam onori haea. satyriasis exacui, exacerbariq; solent locis ex calfactis cum in reclinato decubitu manent renum dolor tum exacerbatur, cum lumbus ea figura compi imitur iis autem, qui non nutriuntur, qui ' , tarde concoquunt, in sinistrum latus utile est decumbere, ut iecur uentriculo circunsu- sum, eundem calefaciat in scirrho sis uero iecoris assectionibus . tumoribus, inflammationibus contu-naacibus,m dextrum latus decumbere est melius: quen-
178쪽
admodum si lien eisdem malis correptus sit, in eum de cumbere satius est sed in torminibus intestinorum, in let, atque coli a lectionibus , meduis inter supinum sinistrum conuenit Cauendum autem est in colicis, ne illorum dolorem mitigemus, pedibus decubitum altiorem facientes cum hic decubitus caput, instrumenta sensuum repleat praetcrea quos uentris dolor aut eiusdem frigus uexat, eis quoque talis figura
decumbendi non est accommodata. De quiete , ex eodem libro P. I.
decubitus, i sitiam qui es 4ranquillitas conuenit ac praecipue quidem in principi s accessionum, itemq; incrementis, post cibum nuper sumptum cum quis dormire cogitat , apta est quies, at
que tranquillitas. De aeo roto at liuendo, ex eodem libro P. III. AB sTINENDUS aeger est, cum carnis janguinis copiam cotrahere uolumus item l cibos inconcoctos coquere, plenitudinem euacuare, defluxiones siccare, eas i, praecipue, quae ex plenitudine oriuntur: quae res madores quoque mitigat sed & dolores ipsos lenit, quos acrimonia excitauit qui uero ex plenitudine oriuntur, eos irritat. Desomno uigilii Galeni P. IVI. Sol semper humectat, non secus quam uigiliae semper exsiccant non tamen aptus est, ut calefaciat semper, aut refrigeret uerum cum in js, qui se-brem non habent, pituitosos, aut crudos, aut quouis inodo frigidos succos in corpore inuentos confecerit, atque concoxerit, ex eis a probum sanguinem procrearit, tunc hominem insiti caloris incremento calefacit. at cum ex huiusmodi humorum putredine iam febricitantes Occuparit, tum febris calorem extinguens, pro 'prium uero augens,eos refrigerat. Cum igitur somnus proprium caloreta augeat, roboret, eum uero qui praeternaturam est, comminuat, extinguat, merito etiam quis uno&eodem tempore corpus frigidius si
mul Δ calidius se ips,a somno reddi censebit u uero duplex
179쪽
roduplex laesio existat ex somno, altera communis, quando aegroti in principij accessionum dormierint altera propria in quibusdam morbis, quando in aliquo alio tempore dormierint hanc periculo ana esse existi mare debemus illa enim neque mortem, neque aliquod
aliud graue significat, cum naturam temporis consequatur. In principi j enim accessionum,calor. humores in profundum corporis uergui ac, si qua inflammatio in uisceribus sit, merito augetur: siq; humores aliqui ad uentrem confluant, non concoquuntur illi quidem, ut in aliis somnis, sed multo plures sunt quam ob rem eo tempore uigilias ae rotis imperamus, spiritus, san guinis, Sc calo iis qui in eis est, latione ii ad exteriora, quae a uigiliis sit, opponentes,tanquam maxinaum auxilium, lationi eorundem ad interiora, quae in principiis accessionum efficitur. Ex somnis uero, qui aliis tem poribus capiuntur, maxima ex pati utilitas manifesta consequitur praesertim uero, ubi morbo declinate ad hibeantur . nam ct in statu etiam aliquando manifestam utilitatem somnus asteri quandoque etiam in extremis incrementi partibus, quae statum contingunt euidentissima tamen omnium utilitas est ea, quae assertur in declinationibus Ueruntamen cum somni nocent, nainus exitiales sunt iam consistente, atque increscente acces
sione praecipue autem perniciosi sunt in declinationibus sitio enim tempore aliquid est utilissimum si pret- terquam quod nihil prodest etiam nocet, mortem iure significat. Iam ex binno laesiones sunt, quae sunt utilitatibus contraris tum quod ebres ab eo non disibitrantur, uel etiam augeantur, tum quod dolores intendantur, fluxiones multiplicentur, inflammationes crescant. Ex succis uero, quibus concoctione opus
est, eis somnus prodest quibus uero digestione per halitum, uigilia praeterea,succos qui in uentriculum, im testina, iecit vergunt, somnus intendit uigiliare-ucllunt itemq; in humoribus, quorum crassitudinem, aut lento rein attenuare oportet, uigilia utilis est, sed Hon immoderata sunt enim etiam in parte concoquen
180쪽
humoribus accedit, cum quispiam permittit, ut quantum illi postulent, dormiatur ed enim propter rigiditatem inclinant ueruntamen eis non prodest sed tantum in eiusmodi humoribus dormiendum est, quantum satis sit ad uires quae in uigilia laborarunt, reficiendas, ad quandam concoctionem obeundam Somnusiaque fit, uel cum naturalis calor propter aliquem laborem aut nimiam siccitatem ad alimentum conuertitur uel propter nimiam humiditatem qua foras extendi non possit ac prior quidem, salubris laturalis est alie uero est, qualis in comate, nethargis euenire consueuit. Ant) siti de utilitate, quam somnus fert, ex quarto libro auxiliorum , quae sunt
Sim N V s remittit, quae tensa sunt, emollit indu rata, fundit cohaerentia, inaequalia ad aequalitatem perducit item l quaslationes, Manimi turbationes sedat: spiritum lenit defluxiones sistit, humores qui sunt in
corpore, crastas faciens. Somni uero tempus inmorbis intermittentibus est, cumst remissio. quod si longior sit accessio, tunc latus, declinationis tempus accommodatum est . at tempus principi est inutilius. atque etiam minime aptum est id, quod accessiones an-
recedit. In incremento uero, si breue sit, non est in eo rem tendus somnus Dat si longius, atque post medium diei sat tunc est prohibendus suapte enim natura omnis uespertinus somnus est malus veru si post mediam noctem dirae sertim circa diluculum, mediu quodarn modo incrementa contingat, permittendum est ut continuo dormiatur nox autem est die aptior in ipsaq; nocte, accommodatiora sunt ea, quae post horam tertiam sunt,&pra sertim ultima. m die uero, diluculum pars usque ad meridiem, caeteris praestant. Eiusdem ex eodem libro, de uigilia. P. VI. V I G I plenitudinem per halitu digerit: quae in uentre sunt, minuit, ut per partes insernas exeat,
praeparat. languo iem disbluit, grauitatem dispensat, resoluta