장음표시 사용
91쪽
TERTIUS. Is magis etiam gallinarum, omnium uolucriti uentres, cochle pr cipue ter cocte ex testaceis, que dura carne sunt pr dita, ut cliena , purpurg, buccina, i tera generis eiusdem plurimum alimenti asserunt. Iam uero astaci, paguri, cancri, oculi , squill ,&iis similes: item ci molles appellati, ut polypodes, sepi ς, loligines. consimiles S ex chartilagineis torpedo turdus moderate nutriunt item ci bati, iobati, cis hina magis, muli autem,&gobi minus. La mauis alit quod crassius est, quod uero liquidius est, id minus alit ex panibus magis nutriunt siliginei, demde ij, qui ex simila parantur , tertio loco inbus etiam sursu sit triticum elixum , simila, alices; sal,qcarnem gignunt non sirinam illam quidem, S densam, sed potius laxiorem cicer magis nutrit quam fabe magis phaseoli, S: ochri magis quam oenum grecum do ichi, quos ob os phaselos uocant, non minus, qua pisa, nutriunt alunt et lana lupini, castanee, lentes, palmul dulces, uuae dulces, lingues, glalides, rapa, quam napum nominant bulbi maxime nutriunt, maois etiabis cocti . me despumatum ad disti ibutionem , ad
nutritionem redditur accommodatum Litemq; mehcratum probe coctum . omne uinum pro portione crassitiei nutrit rubrum ergo crassum maxime omnium ad sanguinena gignendum accommodat Vm est secundo loco nigrum simul, dulce, tractum, tum rubrum, Scrassum adstrino ens his minus nutrit album , simul e crassum E au iterum . minime omnium album, S tenue. ad summam Omnia, que crassi sunt succi , si probe concoquantur, multum alimenti pr
Quae res m Metus nutruint. CAP. IIII.
EXTAE E M AE partes animalium partana nutriunt,
item' uteru', uenter, testina, catada . Dii , pins Uedo, adeps omne uolucrium genus terrestrium generi comparatum, minus nutrit caro eo rom, qui senio
consecta fiunt, minus alit, quam eorum, quae adhuc augescunt alimentum quod pisces dant, sanguinem
92쪽
ne, uelut ostrea, exiguum alimentum praebent panes hordeacei quomodocunque consciantur, minime omnium alior una nutriunt aeque uero acti nutrit polenta ex eis confecita itemq; panes furfuracei, impuri Omnes, o toti amylum, maZa ex polenta hordeacea, auera milium , eoq; magis panicum, oryza , fabae
uiride S i aen papaueris, emen in , ormina, sycanai
na, ubi canini fructus, iuniperi baccae, myrta, amygdalae, pincia, pruna, persica armeniaca, praecocia, Olive, praesertim maturae, nuces uel lanae, ma2is
etiam regi e nuces, serica, corna, pruna, rubi fructus,
fructus arbuti, γ izipha, iuglandes, halicacabus, capparis, O praesertim sale condita, brassica, beta, lapalia una, Oxylapathum , portulaca, blanum, raphanus, rapa, sinapi nasturtium, pyrethrum, asparagi omnes, pallinac , aucus, carus cepa autem, Mallium, porrum, Mampelo prasum cruda quidem alimentum nullum praebent bis autem terue cocta paucissimum. ala punica parum nutriunt, pira uero praesertimma ananes io quid alimenti in se continent cucurbit quoque modicum alunt itemq; uuae passi austerae,&non pingues. porro inter ea quae multum,&ea quq
parum nutriunt, medi interiecti sunt phaseoli, ochri,
araci, cicerculae, ficus quae non aeque acali autumnales frustus, parum nutriunt laxam enim carnem faciunt. id quod efficiunt etiam uuae . ipsa uero minus, quam ficus alunt, laxamq; humectam carne gignunt, omnia autem edulia, in quibus aliqua uehemens medicamenti qualitas insit, cum eam qualitatem aut flando, aut elixando, aut parando deposuerint, exiguum alimentum corpori dant prius uero nullum probent. re boni succisint C A P. XV. M N i vi ferme earum, quibus uescimur , lac optimi est succi est autem optimum lac animal rum integra ualetudinis, cum nuper expressum potatur. Oua tremula,&sorbilia boni succi sunt proeliantiora autem
93쪽
ΥERTIV s. Item sunt gallinarum, phasianorum, deteriora uero sunt anserum , struthocamelorum aues autem ii sces serme omnes boni succi censentur praeter eos, qui in paludibus, ac stagnis, fiuminibus limosis de unt: ac praesertimini qua e ciuitate aliqua prodeat, cuius cloacas, balneas, culinas expurget uel aquam admistam habeat, quae fullonibus ad Ales tinctas abluendas usui fuerit ergo tutius erit, semper eos pisice Octerre, qui de mari quod aquae dulci mixtum non sit, exceptis uermi, quales sunt, qui pelagij, favatiles appellantur: hi enim tum succi bonitate, tum iucunditate ceteris longe praestant si uero quida in sint, liri utraque in aqua uiuere sint soliti, ut capito, lupuri tellus, cobio, murena, cancri, anguillae latina quarendum erit, ubinam sint capti: deinde odoratu, a s ustatu discernendum etenim qui in aqua uitiata uitam duxerunt,&li caeteris pinguiores fiunt, tamen is tale olent,&insuaues, ac mucosi sunt, ' cito putrescunt atqueetiam ex consuetis piscium linientis aut meliores, aut deteriores esse ex gustu atque odore facile o Uaoscuntur: quemadmodum muli pessimi oninium iunt, qui cancros comederunt aliorum uero caro durior est illa
quidem , sed non mali succi siticula rhombus, hepatus, bu glosius, passer lacertus med ij quodam modo
sunt inter eos, qui teneram, tutamq; carnem habent, alimentum 4 , eorum est optimum ijs, qui se non exercent, quique imbecilli sunt ijs uero qui conualescunt, si labile molle alimentum est ad bonam ualetudinem
accommodati sistinum quocirca optimi omnium succum creat. carnes animalium quadrupedum si probe concoquantur, optimum sanguinem gignunt, citaesertim eae, quae boni succi animalium sunt: quale suillum est genus nam caro suum Mad iucunditatem , ad concoctionem est praestantissima es maxime eoru , qui in media aetate sunt constituti uetustissimi namque suis caro deterior est itemq; eius, qui nuper natus co naeditur . nimis eni in humidae sunt carnes eorum, qui recens sunt nati,&pituit plurimum faciunt .mamma boni
94쪽
&c terae extremitates, itemque intestina, uterus, cauda minus qua in carnes boni succi sunt glandulae c5- coctae probe proxime ad carnes in alendo accedunt. cor non mali est succi pedes meliores sunt rostro, atque auribus etenim chartilago in persectis animalibus omnino concoqui imi potest in j uero, quae adhuc crescunt, cum ex tuis e fuerit in ore contrita, Concoquitur caeterarum ero animantium quanto carnes a
porcorum carnibus in alime illi uiribus superantur, tanto partes extremae in eisdem partibus suillis cedunt.
cercbrum uolatilium longe praestat cerebro terrestriu sylvestrium caro melior succi est , quam cicurum. panis purus rite consecutus boni succi est itemq; ah ca, ptissma probe cocta , fabae, castaneaeci non mali
succi sunt: scus maturae, uva maturam pensitis non sunt reprehendendae caricae statim distributae boni succi sunt quae uero diutius in uentriculo morantur, mali succi evadunt,3 pediculos gignunt hae cum nucibus in cibo acceptae praestantissimum edulium faciunt qui uero ficus caricas cum aliquibus abj eduli j come dunt, non mediocriter ostenduntur lactuca inter olera bonum in igni sanguinem, deinde uero uatiba uina Odorata boni succi sunt optimi uero sunt succi falerna,
potissimum dulcissima item , aruisium. fulvum
t molite dulce. res malos succos faciunt. C A P. XII.
MALI s cci non una species est nam alius frigidior xpituitosior est, alius calidior,&biliosior, alius de nique magis melancholicus ab omnibus autem mali succi edulijs, etiam si ab aliquibus facile concoquantur,
abstinendum est e consul, succus enim malus ex eis aceruatus lota et tempore latet in uenis: cum '; uel paruam occasionem ad corruptela nanciscitur, febres ma-hona gignit .mati succi sunt L c, pecudum caro, d
caprarum simili modo, adiuncta etiam acrimonia hircorum caro pessima est: proxime succedit caro arietina, deinde taurina. inter has omnes caro castratorum
95쪽
est potior . seniorum uero carnes sunt pessimae. leporum caro gignit illa quid sanguinem crassiorem, sed tamen qui melior uad succos bonos faciendos, quam
bovum,aut pecudum. ceruana quoque caro non minusquam ea sicci mali est renes, e testes nimis adultorum animalium, pr te telles gallorum gallinaceorum, mali succi sunt cerebrum, spinalis medulla, cor, lien,
namus auten suillus, omnia uiscera,oua fricta, casei ueteres, Oleti, amanitae mali iacci sunt carteios sun Os non se tutius cst foenum gracum,lcns, 'pha, aue'na, panis ex eis consectus non boni succi sunt olyra tanto est tritico deterior, quanto est iplia, atque auena praestantior panicum, milium, d caetera veneris eiusdem non boni succi sunt Pisces uero dracones cuculi, galeonymi, scorpij, trach uti, muli, Orphi, lauci, caetera animalia celacea in mali de entia, mal succi sunt omnia fructus omnes, qui hor i dicuntur,mali succi sunt ficus uero minus quam ali horae fructus: at caricae, si quis Iberalius eis uesicatur, non admodum probum sanguinem gignunt, Mob eam causὀm a napediculorum uis ex eis consequitur poma nondum matura, pira antequam maturuelint, terebinthi fluctus mali succi sunt. cmara quoque,&pi desertim cum durior est , item l cucumeres, S pepones, mel Opepones, ed hi minus. Cucurbita his omnibus praestat sed ipsa quoque in stomacho corrupta mali succi abunde et t. Ex oleribus nullum boni succi est mcdium interres mali,&res boni succi locum tenet lactuca, inti-ba, malua, deinde triplex, pol tulaca, beta, atque lapathum Radices planta ruin olerunt mali succi sunt quaecunque acres sunt, quales sunt caeparum, por
Tolum, alliorum, radicularum, datici media fiunt radice ari, ripae, quae napus appellatur: χ:us, quem carum nominant. Ocimum succi est pessimi, rapa cru'cior, brassica, bulbi non probe cocti; capre, porra, alba, ampelo prasi bis cocta si icci prauitatem depo'nunt. Ommno uero pessimi succis tolera omnia quae
Uielira nominantur, ut agrestis lactuca, chon Dile, scansii ,
96쪽
so I Rscandix, gingidium, seris, ii corium ruina quae crassa sunt&smida, austera, quale est uileia thynum, quod in magnis doli j comportatur, mali succi sunt: nam quod in paruis convehitur, neque boni, neque mali succi est, sed aedium inter utrunque locum tenet.
Quaefacile concoquii itur. C A P. VII. F concoquuntur panes rite consecti,saxatiles pisces omnes, obio, torpedo turtur , Omne genus uolucrium. auium nanque caro terrestrium carni comparata facibus concoquitur piaeseitim uero perdicis , attagenis, columbae, gallinae , galli uallinacei, phasiani. alae anserum faciles ad concoquendum sunt: sed gallinarum sunt faciliores Mad summam alae bene
educatorum, iuniorum optime concoquuntur, pes si me uero macilentorum seniorum quae uero sero
lactis educata sunt. iecur anserum, Ceterorum qu similiter aluntur, item aesticuli gallorum gallinaceorum, sicili me concoquuntur carnes porcorum facilimae concoctu sunt uituli melius, quam adultorum boum caro concoquitur, item l hoedi melius quam caprae omnium crestentium caro facilius quam declinantium: Meorum quae siccis in locis, quam eorum quae in alijs degunt, concoquitur . iuglans facilius, quam a uel lana concoquitur bulbi facilius concoquuntur, qui bis cocti sint item l oua tremula,&sorbilia, lactucae m. intiba ac malua, cucurbita elixa, cum in uentriculo non corrumpitur . Vinum dulce faciliusquam austerum concoquitur porro exij quae aeque
salubria sunt, id esse concoctu facilius sciendum est, quod sit iucundius.
Ouae disyculter concoquuntur. C A P. VIII. CLURIN A,bubula,cc ruinaq; caro aegre cocoquitur , pessime uero hircina: deinde arietina, postea taurina. animalium uero annosorum caro pessime concoquitur: suum annis consectorum . uentriculus aegre conficitur, itemq; intestina, uterus, cor, Madultorum testes sanguis omnis, anseres, praeter alas palumbo'rum uero, sturnorum,merulorum,ac paruarum auium
97쪽
TERTIUS. 81 caro est durior ac magis etiam turturis, at clue anatis, his magis caro pauonum, tidum'; uentre Omnes uolucrum aegie concoquuntur quam ob rem quidam struchocameli mergi uentrem sals commendant, ut medicamentum ad concoquenduna ualens: cum neque ipse facile concoquatur, neque aliorum ciborum concoquens sit c dicamentum . Cochleae difficulter concoquuntur, atque etiam lac acidum, S praesertim in js, quorum frigidus uentriculus est. caseus itidem uetus est huiusmodi a recens , praesertim ex acido lacte consectus, praestatior habetur Purpurarum autem caro buccinarum , S aliorum testa intectorum quorum dura caro est, iniculter concoquitur. astac uero, paguri, cancri, locustae, squillae &caeteri
huius generis, pol podes, sepiae, Oligures omnes, qui molli cute praediti nominantur, Cati, iobati, rhinae, dracones, cuculi, galeonymi, scorpii, tracti uri, muli , Orphi, glauci , yZxnλ, falpae, Gongri, phagri,
amiae , aquilae, oua tosta, elixa, fricta, triticum elixum, tragus, farina crassiuscula, quae difficilius concoquitur quam polenta, ipha, auena panes ex eis consecti, fabae, ochri, dolichi, phaseli, cicercula, araci, cicer, ory lupini, panicum, milium, his consimi ha, lens, tussi lago, sesamum, erysimum, castaneae, glandes, poma, pira, ficus, sorba antequam maturuerint uuae
acid . auster , pabaiul omnes, silique , citrium,
cuius parte exterio te quis pro medicamento utatur, ad concoctionem faciet , quemadmodum alia pleraque acria consueuerunt ocimum, rapa crudior, bulbi crudiores, pastinaca, da lacus, carus, inanes Olerum
radices,&ipsa itidem olera omnia, pr te lactucam&intibum sunt eiusmodi uinum quoque crassum, nouum tale est, atque etiam aqua admodum difficulter
Quae res sioniacho idoneae sunt, ipsumet roborant.
STOMACHO aute aptae sunt palmulae austelae mala cydonia, olivae sale conditae irae stantiores autenas sunt,
98쪽
nor est habitus, cinara, siseris radix elixa, gingidium aeque ac sandix, quod quidem crudum, coctum assumptum stomacho mirum in nio dum idoneum est: longiorem l coctionem non seri . sinapi, raphanus rapa, nasturtium, pyrethrum, regiti asparagus, palustris, Oxymyitinus, chamar daphnes, XVacanthae,&bryoniae bulbi appetitum excitant item l capparis fale condita extima citri pars stomachum roborat in
medicamenti uicem sumpta. uinum austerum uentriculum,&praesertim calida intemperi assectum iuuat. inter naedicamenta uero absinthium, aloe eundent
res alienae pomacho sunt P. N X.L A si V m stomachum baccae iuniperi, magisti ero cedriae, fructus arbuti, amaranthus, uiticis semo. beta uero ita stomacho aliena est, ut si estur largius, morsum etiam inducat itemq; lapatium, Ocimum, rapa crudior, blitum atriplex, nisi ex aceto, oleo, garo comedatur foenum graecum stomachum subuertit,&eodem etiam modo sesamum Lac in iis, qui frigido uentriculo sunt, aceti it in js uero, qui calido sunt, in nidoren transit ex quo fit, ut febricitantibus iure noceat si quis uero lac cum melle propinet, uomitum
excitabit pepo non probe concoctus cholericos inducere morbos consueuit etenim prius quam corrumpatur, ad uomitum prouocandum est idoneus si copiosius eo quispiam uescatur, nec quicquam quod boni succi sit, post comedat, omnino uomitum ciebit. idem sacit melo pepo Iam uero cerebrum omne stomacho alienum est. nauseam ciet ut facit etiam ossium Daedulla Vinum nigrum austerum facile acescit:&ad uomitum impellit: crastum quoque nouum .inter
99쪽
stomacho non conueniunt. Qu. res caput ladunt. C A P. α I.
A laedunt mora, fructus rubi, Marbuti, iuniperi baccae,cedriae, semen canabis, radix mei, palmulae omnes, eruca, foenum groecum , uiticis semen. Vinum sulitum austerum caput laedit , mentem tentat magis, quam nigrum austerum id oratum quoque caput petit . at uinum aquosum neque capitis dolorem excitat neque neruos pertingit atquod λiγο- φορον dicitur, sedat etiam capitis dolores, quos succi uentriculo contentie X citarunt. lac non est aptum capiti, nisi quis caput admodum ualidum habeat aqua in qua uuae maduerint, quae se quoque nominatur, capiti dolorem inseri item i, uua, quae uerit in uina ceis reposita.
.eres non in lant. C A P. XII.
phaseoli, cuininum lybistici radix,&Ω-men , uiticis semen, cana bis fructus, fabae rictae, bulbi multum, aut bis coecti,&ex oleo garo,&aceto sumpti, mel despumatum oxymel satus discutit panes hordeacei quomodocunque conficiantur, satus sunt expertes interea quae inflant,&-6 instant, medi sunt phaseli, ochri, cicerculae, atque araci .
Quae res insani. C A P. X X Io I.
1 C in lupini, phaseoli , ochri, panicum, milium, similia insant item' faba fresa magis inflat cum per se, quam cum aliter cocta estur .marae polenta flatum gignit subacta uero, diu i contusa magis per alvu ducit praecipue uero si mellis portio ei uerit addita . Zythus, i quo res omnes inflant, prae caeteristi ero cyrenaicus, satyrium, silphi liquor , radix .exscubus breuis satus excitatur, quia facile dei jciuntur: quae uero exquisite maturae sunt, parum abest, quin ni hil penitus noceant, ueluti caricae . palmulae uirides ita satum excitant, ut scias, rapa crudior lac in uentri culo facile ciet satum , bulbi crudiores, mel non plane coctum. vina dulcia natus diuturniores cient: dulcia F uero
100쪽
digeruntur, sed in uentre superiore manent diutius,ha tum inducunt mustum quoque inflat. Quae res abstergeant licidalit , aperiant .
P. absteretet, item sicinum graecum, melo pepo, pepin uuae pastae dulces, fabae, cicer, ac magis nigrum quod lapides tiam in renibus e re te fra git. Capparis satis tenuium partium est: quae ueta sale
condita est, absterget,&pituitam, quae in uentriculo est, deducit: lienis , iecoris obstructiones expurgat ad quem usium adlubet id est cum xymel ite, aut aceto. oleo ante alios cibos omnes betarum siticcus abstergendi uim laabet, easq; obstructiones, quibus e
cu infestatur, dis bluit, ac praesertim cum ex aceto δή
sinapi, stur lapatia quoque, urtica ari uero Masphodeli radix tenuium partium est. bulbi uim habent extergendi, attenuandi. aperiendi, quocirca Masipara Mimasphodelit ictericis, ut summum remedium, praebent .ca 'pae allia, porra, ampelo pras attenuant, secant i , rasib glutinosos humores, qui redundant an corpore: atqui bis aut ter cocta acrimoniam deponunt, tamen etiam attenuant serum lactis humorum crassitudinem attenuat ficus abstergent quam ob rem multae renutae fcuum usu in nephriticis excer-lluntur. caricae extenuant, incidunt: ex quo renes
expurgant baccae iuniper ea quae in iecore renibus sunt, purgant, crassbsq; ac tenaces humores attenuant. amygdata extergent, attenuant, uisiceraq; expurgant. la umorum reiectiones, quae per sputum ex pectore, pulmone runt, expeditiores reddunt. pittacia ad iocoris firmitatem utilia sunt,&ad purgandos
humores, qui in eius meatibus in arcti sunt, ualent radicula attenuandi uim habet .mel habet maiorem attenua sui vim, quod ex calidi. siccis plantis factum est. quociic etiam aqua mulsa ad sputum educendum est accommodata. oxume ea facile deducit, quae neque tenacia, neque crassa omnino sunt uisceraq; sine mo