장음표시 사용
201쪽
quod sit, in societatem assert: nisi idcirco molesto patoris, quod Η-S ID D tu ex arca Proserebas, HAE CCCtoso ox disciplina et artificio Roscius prom sebat. Quam onim rem' et exspectationem, quod studium, et quom sa- orem Secum in Scenam attulit Pan urgus p Quod B
scii fuit discipulus. Qui diligebant hunc, illi favebant; qui admirabantur hunc, illum probabant; qui denique
hujus Domen audierant, illum eruditum et persectum existimabant. Sic Ost vulgus: ex Veritate pauca, ex opinione multa aestimat. Quid sciret illo, perpauci animadvertebant; ubi didicisseis, omnes quaerebant. Nihil ab hoc pravum et PerVersum produci posse arbitrabantur. Si veniret ab Statilio V, tametsi artificio B
scium superarDt, adspicere nemo posset: nemo enim,
sicut ex improbo patro probum filium nasci, sic ex possimo histrione bonum comoedum fieri posse Oxistimaret. Quia voniebat a Roscio, plus etiam Seire, quam sciebat, videbatur. XI. Quod item nuper in Eroto comoedo usu venit: qui Posteaquam o Scena non modo sibilis, sod otiam Convicio explodebatur; sicut in aram, confugit in hujus domum, disciplinam, patrocinium, nomon. Itaque perbrevi tempore, qui ne in novissimis quidem crathistrionibus, ad primos pervenit comoedos. Quae res extulit eum 3 Una commendatio hujus : qui tamen Ρanurgum illum , non solum ut Roscii discipulus suisso diceretur, domum recepit; sod otiam summo cum la-8. Graevius prohat e ni et ram viri docti. qui eorrigebat spem ; probat etiam Ernestius. I. V. L. 6. Ubi dia isset. Voris,ima senten. tia . cujus vis ad nobiliores quam Liamoedos pervadit i Ceterum hane depravis vulgi opinionibus sententiam a pIns apud Ciceronem in eneris. ro. Staιilio. Non probato histrione. ni hie loetis ostendit. a I. Ex improbo patre. Inde natum
adagium e viviali corvi malum ovum . .
202쪽
horo, stomacho , miseriaque erudiit. Xam, quo quisque si solertior et ingeniosior, hoc docet iracundius' otiaboriosius: quod enim ipso celeriter arripuit, id quum tarde percipi videt, discruciatur.
Paullo longius oratio mea provecta est hac de causa, ut conditionem societatis diligenter cognosceretis. Quae
deinde sunt consequuta 3 Pan urgum, inquit, hunc, servum communem , Q. FlaVius Tarquiniensis quidam interfecit : in hanc rem, inquit, me cognitorem A dedisti. Lito contestata β, judicio damni injuria si constituto , tu sine me cum Flavio decidisti. - Utrum pro dimidia parte, an pro tota societate P planius dicam, utrum pro me, an 7 Pro me et pro te Θ Pro me potui: exemplo multorum licitum ost; jure fecerunt multi; nihil in ea re tibi injuriae Dei. Peto tu tuum, exige, et aufer, quod debetur : Suam quisque partem juris possideat et persequatur. - At enim tuum negoti tam go sisti bene. - Gero et tu tuum bene. - Magno tuam
dimidiam partem decidisti. - Magno et tu tuam partem decido. - II CCCtoso' abstulisti. - Si sit hoc vero;
XI. r. Stomaefio. Fastidio et ira. u. Iraerariatis. Itaque de Orat. I, Crassus dieit: - Saepe soleo audire Roscium . quum ita dicat, se adhue Teperirin discipulum , quem quidem Probaret, potui se neminem e non itio non essent quidem probabiles, sed quia . si aliquid inodo esset vitii . id serre Ipse non posset M. 3. Abest stine a multis edd. Rest; tuit iam Graevius ex ed. Victor. et M sFr. sed legitur quoque in edd. Pr. Mititi Ihus. I. V. L. 4. Cognitorem. Ille a proturat redisseri, quod eortis verbi, in litem
Oram adversario xubstitiaItur; prinI. Ge. pars secundia. curator vero nullia eertIa verbis in Iialem constituitur; sed ex solo maudato , et abserate et ignorante adver-
ma l i in ah utraque parte apud praetorem expG ita. litigator uterque se liti persequendar obstringebat apud iudicem a praetore constituendum. eniti rei teaies erant praesentes viri. Inde litem eontestiari.
,. Initiria. I. e. per iniurIam illati. o. Beck addit et e trib. e d. ox. I. V. L. 8. 1υlg m hie advitur, et saepius supra. I. V. L.
203쪽
XII. Sed hanc decisionem Roscii oratione et opinione augere licet; re et Veritia te mediocrem et tenuem osse invenietis. Accepit enim agrum temporibus iis,
quum jacerent pretia praediorum : qili ager nequo villam habuit, nequc ex ulla parte suit cultus; qui nunc multo pluris QSt, quam tunc suit. Neque id est
mirum : tum enim, propter reipublicae calamitatos, omnium possessiones erant incertae; nunc, deum immortalium benignitate. omnium fortunae sunt ceris :tum erat ager incultus Sine tecto; nunc est cultissimus cum Optima villa. Verumtamen, quoniam natura lamma livolus es, numquam ista te molestia et cura liti ratio'. Praeclaro Aia iam negotium gessit Roscius; fundum
fructuosissimum abstulit : quid ad te 3 tuam partem dimidiam, quemadmodum vis, decide. Vertit hic ratio nona , et id, quod probare non poteSt, fingere co
riatur. De tota ro, inquit, docidisti. Ergo traic universa causa deducitur, utrum Roscius cum Flavio do sua parte, an de tota societate socerit pactionem. Nam Pgo Roscium , Si quid communi nomino tot igit, confiteor propSlarc debere societati. Societatis β, non suas litos redemit, quum sui dum a Flavi accepit. Quid ita satis non dedit si, AMPLius A 7 AE N
4. Rationem. subaud. agendi. Alio modo iam agere coepit. Non iam dieit
pro se tantum . sed pro tota societato Roscium decidisse. Franc. I, oratio nem; et statim idem. qtiod adprobare non Potest. 5. Soetetntis. Verba sunt Tullii ab saturio die ia repetentia et expi antis 6. Satis non dedit. Non cautionem. non sponsores dedit, neminem ab ipso Flavio de ea re petiturum. De satiadatione eonfer ad calcem voluin. lini. De Ordin. exerC. iudie. . Lambinus reseribit ab eo. Vocu-XII. I. Iacerent. Vilia essent. propter sultie proscriptiones. Quia Lotia erant Ineertissima , is et . quemadmodum inquit sal inst; . uti quisque aut domum, aut villam. postrem vas aut vestimentum alicuius cotie piverat , dabat operam, uti is In pro
u. certae. Bona iuria et legum prae kidici sunt eousrmata. 3. Multae edd. vett. liberabis. et Αἰe Oxon. codd. tres. I. V. L. - Laist cibo. Extenuando nimirum pretium ci pri illius quem acerPit.
204쪽
MINEM PETITURI: M. Qui de sua parte decidit, reliquis integram relinquit actionem : qui pro sociis transigit, satisdat, neminem eorum postea potiturum. Quid λ ita Flavio sibi cavere non venit in mentem p nosciebat videlicet Pan urgum fuisse in societate 3 Sciebat. Nesciebat Fannium Roscio esse socium p Praeclare : nam isto cum eo litem contestatam habebat. Cur igitur decidit, et non restipulatur, nominem amplius petiturum p cur
do sundo decidit', et judicio non absolvitur 9λ cur tam imperito tacit, ut nec Roscium stipulation o alliget, nequo a Fannio judicio se absolvat 3 Est hoc primum ot
ox conditione juris ', et Ox consuetudine cautionis V, gravissimum et firmissimum argumentum : quod ego pluribus verbis amplecterer, si non alia certiora ot clariora testimonia in causa haberem.
XIII. Et, ne sorte mo hoc frustra pollicitum osse praedices; te, te, inquam. Fanni, ab tuis subselliis
contra te tosic in suscitabo . Criminatio tua quae est pRoscium cum Flavio pro societate decidisse. Quo tempore λ Abhinc annis Iv . Defensio mea quae est Roscium pro sua parte cum Flavio transegisse. Repromittis tu
m rae , iamplitis esse. I. V. L. 8. Deeedis . coniectura Passera Ii, i nune favet unus e codd. Oxon. Ceterum non necessario. Fundus enim
totiva debiti Flaviani loco Dia tua est; quum eo lando de universa lite actis
eietatis transactum Fannius e niena
deret. sed AetititE putat verba , . eordo fundo absolvitur is , superficia M. Di e glossis eo cisa a vIdeantur. s. Non absonitur. Litibus non li- heratur, qitie sibi a Fannio. Roscii foeto. imminent. IO. Iuris. Quia perpetua iuris e,tregula, a lidum solvens hane ai Ipsis lationem ἱnterponere; et hoc ex sci
mula inris est e natitutum. a T. Ex eonsuetudine eatitionis.
Quia haec eantio et satisdatio in liuia inseemodi solationibus exigi eonia
XIII. r. Μs Ursin. excisaho. I. V. L. u. Di Im edebatur xia mani strimendo. quod est in omnibus Mss.
Correxit Hotom. numeralem tu repo nondo. Fortasse tamen inter deeisionem Roscii Et repromIssionem Fannii plures anni intercesserunt, quia CLeero illam rem veterem appellat.
205쪽
uti hinc triennium Roscio. Quid p recita istam restipuislati Onom clarius. Attonde, quaeso, Piso. Fannium invitum, ot huc atque illuc tergiversantem, testimonium contra se dicero cogo. Quid enim restipulatio clamat p
hic porro nunc restipulatur, quod jampridom ipse Oxogit quid vero Flavius tibi daturus est, qui Roscio Omno, quod debuit, dissolvit 3 cur in re tam veteri, in
rostipulatio interponitur Quis est hujus restipulationis scriptor ip tostis p arbiter λ quis tu, Piso. Tu enim Q. Boscium pro Opera, pro laboro, quod cognitor fui sol, quod vadimonia obiSSet, rogaSti, ut Fannio daret II-S 7 ccci uos, hac conditione', ut, si quid illo exegi sot' a Flavio, partem rius dimidiam Roscio dissolveret Satisne ista restipulatio dicere tibi videtur aperte, Boscium pro se decidisse λ At onim sorsitan hoc tibi v Diat in montem, repromisisse Fannium Roscio, si quidii Flavio exegisset, ejus partem dimidiam ; sed omninooxogisse nihil. Quid tu non exitum exactionis ', sed initium ropromissioni S Spectare debes; neque, si illo
3. Nihil ribet. si tuam quoque partem BOMIO dis, luit. 4. Exegit. Alistulit a Flavio, si de
tota re decidit. 5. Tiam eonfreto. OmnIno absoluto. Iam eoni ieiebat Passerat. et Guia i olmas. Seriptor. ICtorum opera hia in rebus utebantur. qui Ideo selibero dictititur qu in cavent. - . ΗΔ. etc. Sestertium centum m ilia. Manifestum vitium. Quomodo nim Roscius Fannio pro opera totam summam, qua n ipse a Flavio exe.giiset, daret p Corrigit Lamh. Crimina. i. e. quindecim millia. Nanni. critan, deeem millia. Ernest. IIII, quinqua.
ginta militia. Codd. mon. IV habent
s. me conditione. Ergo pura re promissiono et restipulatione. 0. Exegisset. Abstralisset a Flavio iudieio damni iniuriarum. i . Exactionis. Ilo Omanno legendum videbatur aerionis. Verum quod monuit Lana binus, exitus e iactionis
206쪽
persequi noluit, non, quod in se suit, judicavit, RO-
Scium suas, non Societatis litos redemisse. Quid, si tandem planum lacio, post decisionem Veterem ROSCii, Post repromissionem recentem hanc Fannii, ΗΔ CCCtoso Fannium a Q. Flavio, Pan urgi nomine, abstulisse; tamen diutius illudere viri optimi cxistimationi, Q. RO-Scii, audebit pXIV. Paullo ante quaerebam, id quod vehementor ad rem pertinebat, qua de causa Flavius, quum de totalite faceret pactionem, nequo satis acciperet a ROScio, neque judicio absolveretur a Fannio. Nunc vero, id quod mirum et incredibile est, requiro, quamobrem, quum de tota re decidisset cum Roscio, HAE CCCtouo
separatim Fannio dissolvit 3 Hoc loco, Saturi, quid pares
Spondere, Sciro cupio : utrum omnino Fannium a Flavio H-S ccciooo non abstulisse λ an alio nomine ot
alia de causa abstulisse Θ Si alia de causa; quae ratio tibi cum eo intercesserat 3 nulla. Addictus orat tibi Θ non:
frustra tempus contero. Omnino, inquit, ΙΙ-S CCCIIIo a Flavio non abstulit, noque Pan urgi nomine, neque CH-jusquam. Si planum facio, post hanc recentem Sti PNIationem Roscii, ΗΔ cccisos a Flavio te abstulisse; numquid causae est, quin ab judicio abeas turpissimo
est l. q. essee us exactionia. Inietam autem rvromissionis est origo et usa repromissionis Fannii ; l oenim repromisit, quia Roseium itidi- hat pro sua parte, non pro meietate deeidisse. sie optime Mantit . sensus ergo eat: Tu, satrari, non exitum in hae re , sed initium spectare debes. si Fannius rem ad exitum. Flavἱum per aequendo . perdueere noluit. non ideo mititia iudieavit Roseium pro sua tantum parte decidisse. Ir. Lambitu emendatio. tamenne. I. V. L.
XIV. r. Aiatis. Milicet cautionem. u. Cod. Frane. 2, aera rum omnino Fannius a Flavio aes . cc tu non
ahates Met 3 an alio oramine abstulisisset is Q od non damnat Graevius. 3. Addicetis. Traditus a iudice . qui eum pecuniae damnaverat. Addicii enim dieebantur, qnos praetor damnu- neque noluendo indicata pares eroditori domum docendos tradebat.
Id. Vare. de Ling. Latina, VI, subfἰnem. Quintil. VII, de Finitione. Val. Μav. VI, r. 4. Sie Turneh. amendavit e codd.
207쪽
uictus Quo testo igitur hoc planum faciam onerat, ut opinor, haec res in judicium. Certe. Quis erat potitor λFannius. Quis reus βλ Flavius. Quis judex Θ Cluvius. Ex his unus mihi testis ost producendus , qui pecuniam datam dicat. Quis ost ex his gravissimus 3 Sine contro- VcrSia, qui omnium judicio comprobatus est judex. Quem igitur ex his tribus a me testem spectabis βλPetitorem Fannius est: contra se numquam testimo
nium dicet. Reum λ Flavius est: is jampridem est momtulo; si Viveret, verba ejus audiretis. Iudicem Θ Cluvius est. Quid is dicit H-S cccioso Pan urgi Domine Flavium Fannio dissolvisse. Quem tu si eX censu Specta S, Eques romaraias est: si ex vita, homo clarissimus h est:
si in te, judicem sumpsisti : si ex veritate, id, quod scire potuit et debuit, dixit. Nega, nega nunc, equiti romano, homini honesto, judici tuo, Credi oportere. Circumspicit, aestuat; negat nos Cluvii testimonium recitaturos. Recitabimus; erras; inani et tenui spe te consolaris. Recita testimonium T. Manilii et C. Lusci iocreasti , duorum Senatorum, hominum ornatissimorum, qui ex Cluvio audierunt '. TESTiMONIUM T. MA- Ni LII ET C. LUACII OCREAE.
Idem habet eod. Frane. I. olim Meis batur, anumquid causarem. s. Quis retisse Unde petebatur. 6. Hotomanti. Coni. exspectabis. quod reeeperuul Laniti. OlIvet. Lallem. alii. Seh eorrexit exspectas. Manut. spectatis. Plurali non opus et M.turio enim loquitur. I. Eques rom. Quamvis Cornelia lege senatoribus aclia iudicia essent delata, in privatis tamen musis judicea eligi P terant hel equites vel plebeii.
Noe autem in Ioeo errat Manutius. g. Lamb. - . crastissi s. Vulgatum elarissimus h. l. idem est quod . spectatae et ab omnibus selebratae in. tegrita Ia. Paulici post v eat hominem honestum, h. E. qui propter speetatam fidem est in honore apud omties. s. Frustra Ant. Augustin. et F. Urain. . e d. ventigiis rori. Oerietilani. quasi e tribu esset Derieulana. Oerea cognomen est Lnseiorum. Io. Aninerunt. Apparet , quum haee ageretur causa, Cluvium abfuisse: nam si adesset, te timoratum ejus Te Citaretur. non eorum, qtii ex ip- . dissent. Cluvii euiusdam, sed non
208쪽
XV. Utrum dicis p Luscio et Manili O. an et Cluvio non esse credendum p Planius atque apertius dicam. Utrum Luscius et Manilius nihil do H-S CCCtoso ex Cluvio audierunt an Cluvius falsum Luscio et Manilio dixit λ Hoc ego loco, soluto et quieto Sum animo; et,
quorsum recidat responsum tuum , non magnOPero laboro. Firmissimis enim et sanctissimis testimoniis Virorum optimorum causa Roscii commuia ita est. Si
jam tibi deliberatum est, quibus abroges fidem juris-
jurandi, responde. Manilio et Luscio negas essO Crodendum p dic, uti de : est tuae contumaciae, arrogaritiae, vitaeque universa vox. Quid p exspectas, qUam mox ego Luscium et Manilium dicam, orditae, ESSE SODR-tores; aetate. grandes natu; nutura, sanctos et reli
giosos; copiis rei familiaris, locia pletes et pecuniosos non saciam; nihil mihi dotraham , quum illis exacta
aetatis Severissime fructum, quem moria Piliat, retribuam : magis napa adolescentia indiget illorum botia existimatione, quam illorum severissima Senoctus desiderat meam laudem. Τ ibi vero . Piso, diu deliberandum et Concoquendum ' Ost, utrum potius Clucroa
injurato in sua lite, an Manilio et Luscio juralis in alieno judicio cri das. Reliquum est, ut Cluvium sal sum dixisse Luscio et Manilio contendat: quod si facit, qua impudentia ost. eiamne testem improbabit,
eiusdem, memInit Cie. ad Ait. VI, 2 ἔ
XV. I. Det Iam . Aerastis est: Non mihi ipse noeebo. quod lacerem, aitant m mihi sumerem . ut viros tam grandes natu, tam graves laudare co-Darer, et de illorum exacta severis nime aetate . adolescens ego . nulla auetoritato praeditus itidIeium ineum interponerem. Noe loro utitur Ferratius ut iunicirem, quam vulgia credi tur. Tullium halic cannam oravisse demonstre eul sub cribit Garatori. neque putat ea modestia dicturum fuisse praetrarium eandidatum t et illo dieetidi ratiotii contruriam in Verrἱnis audaciam opponit; oblitus sane prἱ-
vatam hἱe causam agi, qtiae tanta auctoritate non Pgeat.
a. sic edit; et scripti librἱ. Grae ius tamen malit coqtiendum, sineransa , ut Einest. in Clave multis pru-
209쪽
168 M. T. CICERONIS quem judicem probarit 3 ci negabit credi oportere, cui ipse crediderit λ ejus testis ad judicom fidem infirmabit, cujus propter fidem et religionem judicis, testes
comparabat quem ego si serrem, judicem, rem gere non deberet; quum testem producam, reprehendere
audebit λXVI. Dixit enim, inquit, injuratus Luscio et Manilio. Si diceret juratus, crederes 3 At quid interest inter periurum et mendacem λ Qui ' mentiri solet, pe
jerare consuevit. Quem ego , Ut mentiatur, inducere pomum; ut pejeret, exorare facile potero. Nam qui semel a veritate deflexit, hic non majore roligion ad pedurium, quam ad mendacium perduci consuevit Quis enim deprecatio no deorum, non conscientiae fide commovetur 3 Propterea quae poena ab diis immortalibus periuro, haec eadem mendaci constituta est. Non
enim ex pactione β Verborum, quibus jusjurandum comprehenditur, Sed ex perfidia et malitia, per quam
bat. Idem enim sonat ae valde pensitandum. Λ stomacho translatum In quo non emui eibi dicuntur, sedeon O qia; quod est certe maius atque omnem vim eius rei ae laborem signi seat.
3. Ejus testis. ordo est: An inse. mahit apud iudicem Pisonem sdem eius testis . cuius, quum iudex suit, oh sdem et religionem. i. e. quia fidelem et religἱ sum eum indicem
exis Imahat, testes romParahat.
4. Ferrem. offerrem. In iussieti, tom pnhlieis, tum privatis iudieem
actor, qu m ei commodum erat, osse. rebat reci; rrus aut recusabat, aut comprobabat. Comprobato ab utraque
parte indici praetor jud;candi potestatem iaciebat, hac formula, itidex esto. XVI. I. Inis Itis. Nullo adhibito
eramento; quum testem iuratum esse oporteat a. Periurum et mendaeem. C; roh. I. sententias ad catinam ae mmmmdat ; et hoc a stoieorum doctrina depromit, apud quos aequalia fiunt peccata omnia. Vid. Parad. III.
venisse putat. Idem frustra paullo in .eoniicit, vi Quis entiti depreeatione
deorum moveatur, qui conscientiarsde non commovetur p .i I. V. L. 4. Deprecatione. Impreeatione illa , una si mentiamur, divini numinis pienam deposuimus. Quis enim deos iter-sdi .e v Indicos peierand metuat quuirasile et eotis Iecitia sua Dori retinetur pErrat omnino h. l. Manutius 5. Piactione. Ea soriti uia et rerta
210쪽
insidiae tenduntur alicui, dii immortales hominibus
irasci et succensere consuerunt. At ego hoc ex contrario contendo. Levior esset auctoritas Cluvii, si
diceret juratus, quam nunc est, quum dicit injuratus. Τum enim sorsitan improbis nimis cupidus' vider tur, qui, qua de re judex suisset, testis esset : nunc
omnibus inimicis necesse est castissimus et Constan
tissimus esse videatur, qui id, quod scit, iamiliaribus
suis dicit. Dic nunc, si potes. Si res, Si causa patitur, Cluvium esse mentitum. Mentitus est Cluvius 3 Ipsa mihi veritas manum injecit , et paullisper consistere et commorari cogit. Unde hoc totum ductum et conflatum mendacium est 3 Roscius est videlicet homo callidus et versutus p hoc initio cogitare Coepit : quoniam Fannius a me petit II-S iovo, petam a C. Cluvio, equite romano, ornatissimo homine, Ut mea causa mentiatur; dicat, decisionem factam esse, quίe factation est; Η-S Cccio Oo a Flavio data esse Fannio, quar
data non sunt. Est hoc principium improbi animi', miseri ingenii, nullius consilii. Quid de itide Postea
quam Se praeclare confirmavit 9, venit ad Cluvium. Quem hominem 3 levem p imo gravissimum : mobilem 3 imo constantissimum : familiarem 3 imo alienissimum. Hunc posteaquam salutavit rogare coepit, blande et concinne, scilicet: Mentire mea Causa , Viri S OptimiS,
erament; Eondἱtione. ae a lemniter Coneeptia verbis. 6. Cutatis. Vel iuvandi R κἰum, vel noeendi Fannio. sla saepius in ma- Iam partem usurpatur : a Cupidissime salsum testimonium dicere m. Vatin . Cupida condemnare .. suet. In Iul. Gall. a e passian. I. ErnestIO plueebat . iiii ieitis. 8. Improbi animi, quia ad fraudem. apectat; miseri ingenii, quia dolus est parum eallide exe ita itis: ntilitaseonsilii, quia saeile praecideri poterat. - Edd. pr. . titilli eonsilii A. Ernest. aine causa putat Ciceronem forte aerἱ-psisse , is stulti e milii . . I. V. L. s. cons noti. Animum Eorro horauit, sumpsit in eorde eonfidontiam , ut ait Plautus. IO. Scitatasese. AIe Evelio apud Plaut. in Aultil. .. Illic aurum me acit habere, eo me salutat blandius. .