장음표시 사용
211쪽
7o M. T. CICERONIS tuis familiaribus priesentibus; dic, Flavium cum Fannio do Pan umo decidisse, qui nihil transegit; dic, Η-S Cccinoo dedisse, qui assem nullum dedit. Quid
ille respondit λ Ego vero cupide et liberiter ' mentiar tua causa; et, si quando me Vis Prierare, Ut paullulii Di tu compendii facias, paratum fore Scito : non fuit causa, cur tantu in laborem caperes, et ad Itie venires; per Duritium hoc Τ, quod erat tam leve, transigere potuisti.
XVII. Proh deum hominumque fidem l hoc aut BO-SCius tamquam a Cluvio potisset, si Π-S millies 3 in judicium ' haberet aut Cluvius Boscio petenti Corace Sisset, Si universae priPilae particeps essct Z Vix mediusfidius tu, Fanni, a Ballione, aut aliquo ejus simili
hoc expostulare' auderes, et impetrare POSSes, quod Itium est veritate salsum . tum ratione quoque Est incredibile. obliviscor enim, Roscium et Cluviumviros esse primarios; improbos temporis catlsa ESSE fingo. Falsum subornavit testem Roscius Cluvium :cur tam sero p cur quum altera pensio solvenda es Set, non tum, quum prima λ Dam jam antea Η-S tuos βdissolverat. Deinde, si jam persuasum erat Cluvio, ut mentiretur; Cur potius H-S CCCIIIo, quam CCCIDUCCCtDID CCCIIIo data dixit Fannio a Flavio, quum ex
restipulatione pars ejus dimidia Roscii osset λ
. . t hahent MAS. I. V. L. I x. Id. addit Aquit. post libenter.
I. V. L. 23. MA Franc. I, ω per nuntium hoe quidem tam leve, trans. Pot.
ω In Tti colanum laturus in . Vide Vosistiti Aristar h. de Construet. C. 'S. 3. In multis edd. vel . est positi rare putide Garat n. contieit et positi rare Aliis plaeet, in aut impetrare Possen a . Ceterum expostulo est I. q. vehementer postulo. CL Plant. Pers. IV, 3. 4. Aheria pensio. Altera pars Pecu-ntiae promissae. 5. Ha io,a. Error ost In Numet; . Vid. supr. e. 33, n. 3.
212쪽
ORATIO PRO Q. ROSCIO. IIIJana intelligis, C. Piso, sibi soli', societati nihil
Roscium petisse. Hoc quum sentit Saturius esse apertum , resistere et repugnare contra Veritatem non audet; aliud fraudis et insidiarum in eodem I vestigio diverticulum reperit. Petisse, inquit, suam partem
Roscium a Flavio confiteor; vacuam h et integram reliquisse Fannii concedo : sed, quod sibi exegit, id
commune societatis s factum esse contendo. Quo nihil captiosius ', neque indignius potest dici. Quaero enim, potueritne Roscius ex societate suam partem Petere,
ri ne λ Si non potuit, quemadmodum abstulit Θ si potuit, quemadmodum non sibi exegit Z Nam quod sibi petitur, certe alteri non exigitur. An ita est y si, quod
nurgὲ nomine a FlavIo et ipse memniam aeeepit. I. In eodem mestigio. Nihil mutato loco , ubi eonstiterat, ibidem . stat; m. Sie Caes. Beli. eiv. II: ω vesti ci tem porta Id saetum . . 8. Vaetiam. Liberam, nee oecupa tam. Vaeuum enim saepius est quod a nemine detinetor, ut pro Rogo. Am.
9. Commtine societatis. Eius di diam partem sorici praestandam. to. Nihil eaptiositis. Potuisse vIde. - Roscitis partem suam petere, qui potuit aciliatim ; si tamen RoseIus a
Flavio quidquam exegit, nihil vero
Fannius. quod Flavius solvendo ea edesiit, nihil eaptionἔs est tire indignitatis respondere redIgendam in Commune quidquid Roseins Oxegerit. C tertim ex hae tota disputatione apparet, ius illud, quod postea rertum fuit, relatum quippe in Pandectas.
nnltis non esset laetus. solutiones transaeti ne ne extra indIeium saeta ad unumne Metum, an ad societatem omnem pertinerent. Id vero ex ipso erat saeto , scietis irae In gerendra negotio voIuntate cognoscendum i quod
cap. Ia Optime Tullius praestitit. Nune Porro qntina saturitis Roscium sibi soli meepisse concedat . aed id in s eietatem redigi contendat. aliam ora tot inire viam debet. sumit Igitur argumentnm primum de hae ipsae De sione et deinde alterum de iudi-elo. Fannium enim RoseIl eognitoremetim Roselo partiri oportuerat, non item elam Fannio Roseium, qui eognitor illἱ stierat numquam. Rosei
de eo quod per rogestorem iudieio petierat, solua extra iudiestim. nullo Fannii mandato. deeidit. Nihil ergo ex hae deeiai ne Fannio dotiuit, quum suo nomine iudieio petieH I nam per
se petere, ae per rognἰtorem idem est Illa disserunt por ae pelere et e gnItorem alterius sor. : qnam vero di ne rent, ipse, qui per se petierat. Imul
213쪽
universae societatis suisset, petisset; quod tum re
dactum esset, aequaliter Omnes Partirentur: nunc η,
quum petierit, quod suae Partis eSSet; non , quo labstulit, soli sibi exegit XVIII. Quid interest inter eum, qui per Se litigat, et qui cognitor est datus 3 Qui per se litem contestatur, sibi soli petit : alteri nemo potest, nisi qui co
gnitor est factus. Itane vero Θ cognitor si suisset tuus.
quod vicisset judicio, serres tuum'. Suo nomine petiit; quod abstulit, sibi δέ non tibi exegit. Quod si quis
quam petere Potest alteri, qui cognitor non ost factus quaero, quid ita, quum Pan urgus esset interfectus et lis contestata cum Flavio damni injuria esset, tu in eam litem cognitor Roscii sis factus 3 quum prorsertim ex tua oratione, quodcumque tibi peteres, huic Peteres; quodcumque tibi cxigeres, id in societatem reci
deret. Quod si ad Roscium nihil perveniret β, quod tu a Flavio abstulisses, nisi te in suam litem dedisset cognitorem; ad te pervenire nihil debet, quod Roscius
pro Sua parte exegit, quoniam tuus Cognitor non est
sactus. Quid enim huic rei respondere poteris, Fanni putium de sua parte Roscius transegit cum Flavio, actionem si tibi tuam reliquit, an non 8 Si noti reliquit,
que suerat Roseii hane in litem eognitor Fannius optime noverat.
II. Conjecturam Pantagathi. . Id quum . . Setiuill recepit. sed lectio ipsa eodd. Ox. quatuor, is quod cum ., vulgatam etinfirmat: itaque nihil moravimus. I. V. L. au. P. Vietorii editio, item antiquior omnis. Et Palat. eod. . numquid petierit, quod suae partis esset; num quid quum abstulit, etc. m I. . L. XVIII. a. Alter . Pro altero nemo petere Potest.2. Ferres tutim. Tibi haberea; quia tuo nomine, laetus e stator petiisset. 3. I talom. Lamb. . tibi, non sibi exegit p is Quos sequeretur Grut. nivienti, IibrI vetarent. 4. Contestato. Ide anpr. P. II. n. 4. - Damni iniuria. Est damni dat; nomine iniuria. s. Nihil pereeniret. Argiamentum npari, quod enIm In unci incio valet. valeat In alter . 6. Actionem. Faeullatem tui iuris Persequendi
214쪽
quemadmodum Η-S CCCtoso ab eo postea exegisti si reliquit, quid ab hoc petis, quod per te persequi et petere debes λ Simillima 7 enim et maxime gemina
sociotas hereditatis est. Quemadmodum socius in so
cietate habet partem; sic heres in hereditate habet
tit; sic socius sibi soli, non Socii S petit : et quem admodum uterque Pro sua Parte Petit, Sic pro sua parte dissolvit, heres ex sua partes, qua hereditatem
adiit; socius ex ea, qua societatem Coiit. Quemadmodum suam partem Roscius suo nomine condonare pintuit Flavio, ut eam tu non peteres : Sic, quum exegit suam partem, et tibi integram petitionem reliquit, tecum partiri non debet; nisi sorte tu , perverSo more, quod hujus est, ab alio extorquere non potes, huic eripere potes. Perstat in sententia Saturius : quodcumque sibi petat socius, id societatis fieri '. Quod si ita est; qua, malum ' l stultitia fuit Roscius, qui ex juris peritorum ' consilio et auctoritate restipularetur a Fannio diligenter, ut, quod is exegisset a Fla-
. Simillima. Societas et heredItas eodem omnino sunt jure Inter se. Coterum his argumetitia magἰs Causarquam iuri et aequitati servit orator. Metelas enim consensu contrahitur; heredes autem sorte quadam siunt. Vide sup . eap. II, n. Io. Nobis autem de hoe toto loco eertum iudieἰtim ferre non licet, nempe veteres hae de re leges et ipsam ea usae constitutionem ignorantibus. qtium in trunco et mutilo fragmento loel plurimi desiderentur, qvi ceterIs lueem addere potuis
8. sibi soli. Nomina ipso inre dividunttir inter heredes. Itaque non ΡΟ- est herea agere, nitii pro ea Parte . qua heres est; neque ei sententia eniti altero herede lata. quidquam aut prodest aut noeet. Quin imo pro
parte qua non est heres. extraneus habetur
quam habet in hereditate. ea. Soeius vero pro ratione peenniae eius qua foetetatem contraxit. 1 o. Meietatis feri. si scieti univer a rum honorum sunt: pariter enim ad D trumque et damnum et luerum pertinet. 11. Immm Interiectἱo indignantis. ta. Itiriveν Ortim. De Pisonis ipsius sententia. Causam reatipulati nis vid. cap. I 3.
215쪽
3 4 M. T. CICER. OBATIO PRO Q. ROSCIO
vio. dimidiam partem sibi dissolveret: Siqia idem, sine .cautione et repromissione Τ, nihilominus id Fannius societati hoc est, Roscio debebati Desiderantur non PGiam.
13. cautione et repromissione. I 4. societati. Fannius in rommune Cautio est Fannii, qui sibi eavit . eonferre detinisset, tum inter se et quum reat; putatua est; repromissio Roscium partiri. Nam ex his duobus Fannii, qui restipulanti dissoluturum societas constabat. Et ipse verbo ae- id spopondit . quenti explieat Cicero.
216쪽
Q. RosCius GALLus, admirabilis ille comoedus, qui oculos, aures, animosque Omnium Romanorum tamdiu tenuit, de quo tam multa et honorate et honorifice, et graviter
Tullius ipse praedicat, ex municipio fuit Lanuvino; natus, ut videtur, circa annum Urbis 6uo aut 625, quandoquidem in oratione pro Archia poeta, quam habuit Cicero anno
et, legitur cap. 8, Roscium nuper esse mortuum Senem. Aiunt puero Roscio futuram claritatem portentis praenuntiatam suisse. Conser I de Divin. cap. 36, et ΙΙ, cap. 3I. Quum Roscius scenico artificio se tradidisset, brevi ad primos pervenit comoedos; atque tanta celebritate famae floruit, ut in quo quisque artificio excelleret, is in suo genere Roscius diceretur. Itaque, licet in scenam prodire et populo esse spectaculo, apud Romanos esset turpitudini; et quamvis homines scenici haberentur in mes Corn. Nep. in praefat. , hoc tamen excellenti hominis virtuti concessum
est, ut a virorum Urbis principum consuetudine non removeretur. Q. Roscium dilexit Q. Catulus, cujus in eum est venustum sane epigramma, lib. I de Nat. Deor. cap. 28. Eumdem habuit carissimum Cicero; atque inter utrumque miliaritas consuetudine quotidiana sic fuit aucta, ut nihil osset ea conjunctius. Ci Cero numquam , nisi honorificentissime eum appellat, sive suis in orationibus, sive in libris de Oratore: α Propter virtutem, inquit pro Quintio, C. 25, α solus dignus videbatur esse Boscius, qui ad scenam non accederet; quum artifex esset ejusmodi, ut solus dignus videretur, qui in scena spectaretur : plus fidei quam artis ,
217쪽
plus veritatis quam disciplinae possidebat in se: eum populus romanus meliorem virum . quam histrionem esse arbitrabatur : ita dignissimus crat scena propter artificium, ut dignissimus esset curia propter abstinentiam .. Pro Como do, cap. 6.
Talis suit, si Tullio credis, Q. Roscius, Tullii amores
et deliciae, quem ipse contra Fannium Chaeream defendit, et cujus hortatu Quintium antea defenderat pro Quintio, cap. cujus in disciplinam summus ille vir se tradiderat adolescens, ut ab illo in actione, quae in dicendo una dominatur, et in qua ipse laborabat, exerceretur Plutarch. in Cic. cap. 5): cum quo ludere postea solitus suit,
et, dum animum sorensibus laboribus fatigatum recrearet, Contendere utrum ille saepius eamdem sententiam variis gestibus eniceret, an ipse per eloquentiae copiam sermone diverso pronuntiaret. Quae res ad hanc artis suae fiduciam Roscium abstraxit, ut librum conscriberet, quo eloquentiam cum histrionia compararet. Macrob. Saturn. II, IO.
Unde doctum eum vocat Horatius, Epist. II, I, 8 I. Sed quanta gratia floruerit et gIoria Roscius, illud maxime indicat, quod eum L. Sulla dictator, cui carissimus fuit, an- nido aureo dotiaverit, et mercedem diurnam de publico mille denarios, gall. 82O D. Sine gregalibus solus acceperit. Macrob. ib. Quod tamen de solis illis diebus interpretor, quibus in sce-Dam prodibat: alioquin portenti simile esset, histrioni data
suisse denariorum 366,oo a annua, gall. sernae 3 O, Illo P. Equidem immanem istam denariorum summam fere ad tertiam sui partem Tullius roducit, et aperto ostendit no- scici sexcenta sestertium millia, gall. I 3,ooo D. annita decreta fuisse : quae ille reip. remittebat, atque pro sua animi magnitudine condonabat. Neque enim ullam mercedem excelsus et ereCtus animus, prauer hanc laudis gloriaeque
desiderat. Quo tempore defendit Q. Roscium Cicero, hoc est, anno 677, jam anni erant decem, ex quo gratuitam Diuitiaco by Goral
218쪽
operam in scena Romanis Roscius exhibebat. α Decem his annis proximis, inquit Cicero pro Roscio Comoedo, Cap. 8, ΗΔ sexagies honestissime Consequi potuit. Laborem quaestus recepit; quaestum laboris reiecit. Populo romano adhuc servire non destitit: sibi servire jampridem destitiis. Consentit serme cum Cicerone Plinius, lib.VII, p. 396 edit. Η. Ait enim α quingenta sestertia, mercedis nomine, singulis annis e publico Roscium accepisse M. Quae summa decies multiplicata reddit quinquies mille sestertia; seu, quod idem est, quinquagies centena millia sestertium. Sed Cicero summam producit ad sexagies. Quare ut Plinio cum Cicerone conveniat, corrigendum Plinii locum censet clarissimus I arduinus et pro τω quingenta reponendum esse τὸ sexcenta. Ceterum sexcenta illa SeStertia, quae annua pensitabat Roscio respubl. merces licet et ipsa ingens, tolerabilior sane videbitur illa , quam ex Macrobio retulimus: et prae eo cum Cicerone Plinius magis est audiendus. Scripsit doctissimus abbas Fraguerius, qui Boscii vitam in Acad. Inscrip. comInent. Vol. IV, gallice descripsit, illos mille
denarios, diurnae mercedis nomine Roscio attributos, conficere totis decem annis Centum quinquaginta scutatorum nostrorum millia. Sed qua ratione laetus eruditissimus virid protulerit, non video: Constat enim hanc summam protrahendam fuisse ferme ad 3,oor,uOO D. Larva, Seu Persona tragica, Q. Roscius, teste Diomede, primus uti coepit, ad obtegendum oris vitium; erat enim Roscius perversissimis oculis. De Nat. Deor. I, 28. Roscius mortuus est senex: eum luxit Civitas omnis rquae duo declarat Cicero pro Archia poeta, cap. 8, his
verbis: α Quis nostrum tam animo agresti, ac duro fuit, ut Boscii morte nuper non CommoVeretur Z qui quum esset senex mortuus, tamen Propter e cellentem artem, ac venustatem , videbatur omnino mori non debuisse ..
Q. Roscii temporum aequalis suit ara pus, tragoediarum . tit ille comoediarum, actor celeberrimus; de quo sic Tul-
219쪽
litis: a Inaesopo saepe vidi tantum ardorem vultuum atque motuum, ut eum Vis quaedam abstraxisse a sensu mentis
videreturis, de Divinat. I, 8 . Ut Roscio doctrinam, sic Asopo gravitatem tribuit Horatius, ubi supra. Hunc Cicero et suurn et Quinti fratris sui, familiarem appellat ad Q. Fr. Epist. I, 2, 4. Istius familiaritatis meminit Macrobius ubi supra; et addit, Λ sopum ex histrionia partum ducenties sestertium, gall. 4,Ioo,ooo D. filio suo reliquisse.
NOTAE numerales Romanorum erant omnino Undecim, quarum quinque sunt simplices, Sex sunt Conjunctae: omnes, literae sunt, quae ex hominum instituto singulae per so Certum numerum repraesentant: qui numerus pro varialiterarum inter se Collocatione vel Crescit, vel minuitur.
Literarum simplicium Potestas et figura, haec est, I I
C IOOQuod si ultra centum progrediendum sit, hisce figuris pro ratione Summae Conjunctis, Usque ad numerum 5oo sit progressio. At numero huic, ut et millenario, et reliquis deinceps, solae inserviunt Conjunctae duae figurae, I et C; ita tamen ut figura C semper ad figuram I sit convorsa rot ex illius repetitione crescat numerus a dextris quidem, Diuitiam by Cooste
220쪽
a quibus incipitur, in quintuplum, a sinistris vero in duplum , hoc modo, In Soci
Figuris Io, et cro, saepe librarii substituunt D et M. Romani numeri ultra centum millia non progrediuntur: sed illa, quantum opus est, repetuntur. Verbi gratia, si tr
centa millia velim exprimere, ter, ex veterum consuetudine repetam figuram superiorem ultimam hoc modo: CCCI oo, CCCIOID, CCCIDII, Vel etiam magis Concise rem totam unolioc verbo, ter, exprimam; ita tamen ut toties subaudiatur, centum millia. Hinc locutiones istae veteribus familiares, bis, ter, quater, quinquies, decies et in quibus omnibus subaud. centum millia. Sunt qui credant lineam numeris simplicibus superductam millenarium numerum significare, Verbi gratia, figura V, quinque notat; si vero lineola superaddatur, quinque notabit millia. Negant alii hanc numerandi rationem esse ex veterum consuetudine, sed perperam negant: passimetiim occurrit apud Plinium, uti doctissimus eius interpres pridem obse vaVit. Quemadmodum maior crescit numerus, quum ei minor postponitur; sic, praeposito minori numero, decrescit. Itaque si figuram C sequatur figura X, essicietur numerus denarius supra centum; si Vero retraxeris eamdem figuram X, hoc modo, XC, tunc e figura C detrahes decem, et nonaginta tantummodo numerabis. Dum his in numeris Commoramur, pauca quaedam de sestertiorum signis addere operae pretium fore duxerimus. Sestertius nummus primo duos asses cum dimidio, seu