M. Antonii Mureti ... Orationes. Eiusdem interpretatio quinti libri Ethicorum Aristotelis ad Nicomachum. Item Caroli Sigonii orationes

501쪽

Euagesim se accingit,cuius,ptimo,Vtilitatem explicat, intermixtis Te stibus, deinde eius originem cum amplificatione recenset .Ex haruautem parti iam praestantia, totius Theologiae dignitatem, per similitudem Platonicam explicat, id quidem amplificat se collationem methodi,quam in naturalibus, S diuinis tractandis,tenent Philosophi Theologi. Deinde iucunditatem Theologiae perquirit, tum ii Poeticis modulationibus, cum historicis narrationibus,quas eleuat per comparatione e ter nae historiae Tandem ad Theologiam couersa

oratione, perApostrophen, declamatorio dice

di genere sese ostcta C 5 cludit,Theologi et Cadidatos horta do ad virtute mi labores fortiter ferendos diuinis propositis praemijs. Dispositio Secunda Orationis. OR tioncorditur per attentionis &beneuolentiae captatione,tum a rei dissiculta- tein loci amplitudine, cum auditorum dignitate deseruditione Deinde beneuolentiam a sua persona sibi conciliat, suam industriam studium a puer o,erga bonas artes comem Olado. Tum propositionem earum rerutae quibus dicturus est , subiunx it prima literarum commendationis narratio , ab utilitate& se licita-

502쪽

te publica,ducta est, quaeque per enumerationem probatur .Primum quidem in omni b. ta tis humanae partibus, interiecta his voluptated iucunditate quadam animi , quae e literarum studi j percipitur,nsi corpolis, Mid Poeticis excplis declarat per amplificationem illius voluptatis literariae,quae a rebus cipieris nos auocet, ut e3cplis O bat. Subi jcit te Apostrophe ad iuuentute super illis studiis amplexa dis . Demu ad publicor te potu , pacis scilicet belli, varietate se cofert, priore parte breuiter pirachata,quor Uda obiectioni hiere te spodens, quantum in bello uerae valeatu, ratio nibus Si exemplis tu externis cum domesticis demonstrat. Coclusio est petr extenuatione,de inde ex maxima auditoria frequentia suae professioni bene ominatur. Dispositio Orationis Tertiae. FXordium inchoat ex beneuoletia sumptan aduerserioru persena,csi memorata eorum de litteris humanioribus praepostera opinione Attentio sequitur , rerum dicendarum propositione, captata beneuolentia a sua persona non sine tacita sui ipsius laude, atque auditorum persona,quorum sapietiam huic opimoni contra sentiendo experientia, colligit. Ante

503쪽

Antequam vero ad resutationem se accingat, ficta aduersarioru oratione utitur,m quam C tem illorum explicat, quo pacto literarum humaniorum proi essionem, nullius momenti, Scquidem publicae utilitatis , esse sentiant praesertim si cum singulis Philosophiae partibus,

quas hic enumerat, conferantur quos vinei-hus refutet, concessione utitur, docetque cum

Philosophia maximu esse literam humaniorucommercium. Orditur itaque a Poetica, quam non ludicra aut frugis expertia , sed recondita sapientiam coplecti, probat testimonio Platonicia Aristotelis. Tum ad eloquentiam delabitur,de cuius utilitates necessitate dicit, deinde quod sit munus eloquentiar Ioetices ostendit, easque cum caeteris confert, docetque non in uno quodam subiecto versari, ac caeterae, sed omnes,omniti erit, scientiair in iis explicandis requiri asserit, suo praesertim testimonio fretus tam in explicatione Verrinari, cuin librorum de finibus inter praetatione,quana se aggredi ait quaru rerii profitendi dissicultatem in ratione dicendi arguit, per coparatione

caeterorum artificum Concludens vero, senatum Venetum ad solita liberalitate horta unDispositio Orationis IIII:

504쪽

Exordium ex prolepsi est de coniunt lar hi

losophia cu Eloquentia,cui respondet, ex ipsarum scientiatum assinitate in sibi solito docendi more. Cuius ut methodu comprobet, pro se res triplici generis facit, tuos oes sic enarrat, ut alij solis verborum lenocinijs contenti stiri quidam philosophi, sed agrestes indiserti, Terti mediu feriant diserti philosophi Quod Genus posterius probat sui ipsius

testimonio, facta enumeratione eoru quae apud Venetos docuerit,& docturus sit attetione parans a re ipsa docenda qua miris modis eleuat. Tum a dissicultate ipsam interprortandi cognitionis suauitate, utilitate , suamque profitendi hac in re prouinciam per oparationem cum caeteris,crebra antithesi, comm edat.

Brevi dei de eoru de quibus dicturus sit expositione, docilem sibi reddens auditorem Partitio sequitur eorum cum quibus res illi est. Denique exordium attentione concludit,N ratione praetermissa , ad refutationem se con fert,cuius duplex est ratio pro duplici hominu , quos refellit,genere. Primum enim eos refutat qui verba tantum non res persequuntur. Ratio ducta est a constitutione, compositione orationis,narrationis perspicuitate,illa altius in uestigans,nimirum ex ordineri natura scientiae, intelligendi , duorum rationis principiorum,

505쪽

cipiorum, quae sne rebus stare notos uni. amplificat autem re furationem ex comendatione philosophoru, ex utilii honesto. Respondet insuper tacitae obiectioni, probans ex tribus oratoris ossici j nullum a quoquam exerceri

posse qui sit philosophici gnarus, deinde in eos

agit, qui aiunt satis amplam rerum , quas philosophia tractat, cognitione, ex rhetor u libris desumi posse, idque eorum ex eplis,qui licet in arte Oratoria caeteris r celluerint , nihilominus se philosophis erudiendos comiserunt, refellit. In alios deinde inuehitur qui philosophiam salebrosam minam cenam esse aiunt. Ad altera orationis partem se c5 uertit,de philosophis barbaris Mindisertis, quos triplici, eaque diuersa opinione distinguit Ali enim illam eloqdentia philosopho no esse necessaria,

quidam indecoram, postremi ut in utroq; X- cellat, neminem, consequi posse affirmant: Cum prioribus ita agit, ut concedat non esse necessariam , sed commoda mi ad splendore

perutilena. Secudorti mentem rationes aperit, docetq; ut philosopho indecorum sit,effar minatami canticorum limitem perquirere Oxarione, ita agrestem persequi, impurum esse sed orationis cultum moderatum, philosopho inesse debere. Posteriores refellit ab excplis,tu Vςxerum phisophorum,quos hic recenset,cum

506쪽

domesticoru, adbili ita,in modu conclusii Js adiuuentute eXhortatione,per comendatione ciuitatis Venetaei maiorum,qui philosophia semper eloquentiae iunxerutit. Dispositio orationis. V. O Rationis initio,ex veteri cosuetudine attentione parat, qua tam , de philosophia morali dicturus, imitari veretur, ne in peruersum vulgi iudiciu incidat. Sequitur propositio eorum de quibus dicturus est, nimiri de philosophic moralis laudibus. Narratiois siue comedationis perpetuς primu caput,a sine desu

mitur,que Oratorio more, per caeter ria com

parationem amplificat. Deinde quos fructus pariat in philosopho ipso exponit , que miris

modis comedat,utpote voluptatu diuitiarum, Mambitionis contemptu, per collatione verorum philo phorum cu alijsi Demu homine non philosophu, bonis corpori si fortunae quae vocant abundantem , cum philo Dpho,penes sum coparataeXcurrixque in locos comunes laudii philosophiae,quas morali praecaeteris accommodat .repetitiS Veteri tum testimonijs,cum excplis: conclRditque per ossi, ei pollicitationem Mobsecrationem, ut eius studium xlaborem, diligentia: beneuolentia,auditores prosequantur.

507쪽

Dispositio orationis. LEEneuolentiam attentione ducit a reria

hactenus explicataru utilitate dis nitate,repetitae laude, dc explicatione philo phiae moralis iter comparatione cui bisologia, qua minus praestantem minusque necelsaria morali asserit, ex detrimetis quoeias ignoratione consequuntur. Deinceps professionis

huius partes explicat , ita si, per prolepsit nduplici hinninu generi respondeat. Vni, nimiuiritaniis vulgate philosophia moralis tractatione asserenti,ex optimo docedi usu, per amplificationem satisfaciti hoc insuper addito,sa. cile non ita moralis philosophia professione esse, ut vulg0 creditur,quod veterunt sui ipsius testimonio c5 probat: Alteri generi hominu duplici ratione respondet pramia non vitio dari philosophiae moralis professoribus, si

pauci eoru sermoni b. ad virtute incitetur, sed ex animor uni diuersitate id edici Altera ratio est perconcessionem,addita obsecratione, per contrariam similitudine ab Epicureis sumpta, scilicet rem ipsam, non hominu . vicia spectarid ere. Digreditur et in sphilosopbia moralis calamiuatores Goncludit tande, ut solet, per exhortatationem ad auditores,ad studiu istud

philosorhicum magis ac magis illos excitan .

508쪽

Dispositio orationis. VII. ATtentionem parat, repetita utilitate niuersa philosophiae moralis,psertim iu-tis petitoru ratione habita Sequitur rei exposuio,quam extollit, docilem hines attentum simul reddes auditore Laudes vero ipsius rei sine iustitiae,tu a necessitate,cu a loge a teque

patente dominatione, desumit: enumeratione

eoru omni aequib. haec tota stat machina. Prima coelestis udi, cuius mirus ordo i ipso iustitiam arguit Anni, cuius tempestatu aequa est proportio. In elementis id c perquirit,scili cet, Iustitia quadam certis regionib. circum scriptis,tum admixti composuione aequa te petie,concurrentibus an homine, ex animorucorpore conflato, quarum partiti, in ruinores

particulas diuisione facta, sinsulaque enumerando, miram iustitiam tum areb Usis cum a contrari js,arguit In oeconomia te familiari expositio ere domestica: In societate comuni hominia a cotrario idem demonstrat etia cuauxesi,caetera vitia, cu iniustitia multo magis inuisse, coferendo. In imperijs, ieb publicis, quae iustitia tanqua fundam cto fulaicitur. Quata deinceps iustitia consequatur comoda,amplificationib. aperit. tandem concludit per anacephaleosim,tum orationes claudat,auditores excitat, re ipsa,ab authore qui eat plican-

509쪽

dus est, ut secum sedula nauare Velint opera. illi audie desiperdiscedo, hic vero in docedo. Dispositio rationis. VIII. ATtetitionem arci magnitudine& utilitate, quaeque ad omnes pertineat scilicet animi quide est cu nobis ipsis cognitio' adie-

beneuolentia,comparat. Digressiunculam

per praesumptione subi jcit, qua suam , de animo tractatione a phi sic distinguit. Rei expositio sequitur breuis,cu docilitate.Partitio deinde fit animorum in ratione tentes rationis expertes. tum rationis expertium, ali vegetatiui alii sensitu dicuntur cuius prioris triplicem constituit facultatem,nutriendi, augendi Scito creandi. Posterioris duas vires facit, apprehendendi, istiliis appetendi, molestaque fugi edi. Apprehesione deinde sub diuidit, insensum mphantasiam sensus quid em ei an in apprehendendo, explicat. Tu quid sit

phantasia , eamque cum sensu pene apprehensionem comparat, brutisque inesse docet. Anima senstiuae tacultatem,quae in appetendo aut fugie do est,exponit: Cuius duas partes facit,iram concupiscentiam, tum docet quo pacto laetitia, moeror,cupiditas,& metus, best ijs conueniant. Quet rationis expertes sint,si milium

510쪽

Dispositio orationis. VII. ATtentionem parat, repetita utilitate niuersa philosophiae moralis,psertim

iis petitorii ratione habita Sequitur rei expositio,quam extollit, docilem hinc lattentum simul reddes auditore .Laudes vero ipsius rei siue iustitiae,tia a necessitate,cu a loge lateque

patente dominatione, desumit: e numeratione eoru omni u ciuib. haec tota stat machina. Piimu coelestis mulli,cuius mirus ordo i ipso iustitiam arguit Anni, cuius tempestatu aequa est proportio. In elementis id c perquirit,scili cet,Iustitia quadam certis regionib. circum scriptis,tum admixti compositione aequa te-

perie,concurrentibus an homine, exanimo corpore Constato, quarum partiti,in minores

particulas diuisione iacta, singulaque enumerando, miram iustitiam tum a reb ipso, cum a contrari js,arguit. In oeconomia te familiari expositio ere domestica: In societate comuni hominia a cotrario idem demonstrat etia cuau Xesi, coetes vitia, cu iniustitia multo magis inuisa,c5ferendo.In imperijs, reb publicis, quae iustitia tanqua landam cto fulciritur. Quata deinceps iustitia consequatur, simoda,amplificationib. aperit. tandem concludat per anacephaleosim,tum orationes claudat,audito

res excitat, re ipsa,ab authore qui ea plican-