De capella regis utriusque Siciliæ et aliorum principum liber unus auctore Josepho Carafa c.r

221쪽

dote Elaetelium S.Ioannis: In principio erat Uerbum, a ternasim eauit Greus Psalmum i 9. Exaudiat te Dominus ;rede Sacerdos sans ante Altare , respondemibus more Romano Minis is, meus eum eo eranti oratione subjungit. Ritus se reaesenti Boe saeculo antiquior non est: insitutus enim fuit m Volemni mam Creonationaem Victoria Amades olim Meuia MD, Amore D. Mamiuam C erano Cozio, Carae Iis nostrae Canonico , ct ad Regem Oratare. Non, Me Ἀμ-tauio veteri non aret exemplo: apud enim eosdem Panormitanos jam inde ab auiguis temporibus Uus Imaluis , doctis caelum meribus fatigare , at propris incipi industem foret

atquepropitio. Sane in raereptis ex pervetusto Codice in chamis membrana S. Petri Palatii Panormita, pro Rege Guiue - I. Aluos β' uatici isteri, se rapax Pa rmitanae eru- Milonis indagator diligentissimus ibannes Maria Amato lib. 3. capite s. de Praeesse Temo Pamrmium. In Codire membranaero Cathedralti minae , cui inferi io: Cantus diversi ad usua, S. Panormitanae Ecclesiae, adsumptae olfecratianes ,

pisticarum Dor Litaniarum pro Friderico Meiliae Rem . . Ex his patet esuris.b Normannis in Liturgia Capellae Palati nae preces effusas esse pro Rege, hidem in Liturgia Meleliae Panorinitanae: & hujas antivi instituti vestigia superesse, tum in Capella Palatina, ubi Collecta recitatur pro Rege , ham in Metropolitana Ecclesia , ubi nomen Regis additur

Canoni, atque pro eo preces recitantur ad Liturgiae finem. Iam vero hune morern precandi rn Liturgia pro Rege, ab Apostolo Paulo in i . ad Timotheum eap. a. inductum, atque a vetustissimis Christianis observatum, a Conciliis quoque Emeritensi ea 3. Toletano XVI. eap. 8. Remensi I. cap sso. peratum Ormami Principes a Gallicano ordinoe liauserunt. Nam in antiqua inurgia Gallicana Sacer L his verbis precabatur: SUHpe S. Trimos hane oblationem , quam tibio feri

stro onmi populo Chriseiano. Et ut ad hanc rem Fideles ira gis impellerent Romani Pontifices, Indulentiis eos donarunt qui pro Rege, & Regno Deum exorarent, uta ab Inuoc

222쪽

tio II . & Clemente U. factum esse refert Joannes Feraestius intractatu de juribus , & privilegiis Regni Frandiae. In Anglia

et lain nunc temporis viget hujusmodi antiquissima consuet do : siquidein in Ecclesia Westmonasterienti contigua Regio Palatio, ubi tumulantur Regum defundiorum corpora , Ca nonicus ad hoc munus ordinatus , singulis diebus, stata hora se confert ad Regiam Capellam , ibique cunetos monet , ut pro Regibus, Reginis, eorumque filiis vita functis precentur. Sed ad Suevos Siciliae Reges progrediamur. Hos etiam con suevisse magna solemnia agere in Aula sua , Regio apparatu, indicant veteres rerum Sicularum Scriptores , dum adnotant

loca, ubi praecipuos festos dies illi celebrarunt: uti jam de antiquis Seriptoribus, & Regibus Galliae diximus. Ita Matiliaeus Spinellius Iuvenacentis , scriptor illius aevi , in suis Diseriis, quae edidit to. 7. Script. Ital. Clarissimi is Muratorius, loquens de Mansredo Rege, ad annum Ia II. Eodem anno, ait, Latalem Dominicum celebravit Teate, di per omnia inpida Aprutii erea sit Equites. Et rursus de eodem Mamsredo refert : Secunda Decembris penit Barietiam, O mestis ibi mensibus substitit , relebravit etiam ibidem Natalem Domini- , eum maino cum triumpho . Q die quamur chaineae , ω omnis conditionis mulieres speciosi mae eo confiuxeranτ, ρω-bus Rex largiebatur munera aequaliter omnibus, Ae ut scirixequiret, quoam eis prae eaeteris pluvisset. Idemque notat celebratum a Manasredo S. Martini sestum , & ad hanc celebritatem invitatos Neapolitanos quam plures . Quidam igitur festi dies in Aula nostrorum Principum solemni pompo agebantur. Nec silentio praetereundum est, quod idem narrat Spinellius, scilicet Mamfredo ingredienti Barulum,obviam

ivisse cives serentes manibus palmas, atque accinentes : Be nedictus, qui venis in nomine Domini. Erat tu ire temporis usitatum hisce honoris, ae laetitiae signis Principes excipere. Hinc εc Carolum Andegavensem Romani obviam euntes ex cepere canendo: Hosenna pium , uti refert Nicolaus de Jam-silla in Hist. Rer. Sie. to. 8. Script. Ital. Muratori. Rogerium quoque Comitem, Saracenis bellum inserentem Troynenses

cives , qui Graeci erant, Grecorum more exceperunt cum Cruco et Diqilirco by Cooste

223쪽

Criaee, thuribulis, ae thure, uti scribit Fagellus lib. 7. cap. I. Sed ad rem nostrant redeamus. Subsequentes Siciliae Reges , statis quibusdam solemnitatibus, splendido apparatu in Capella sita Divinis ossiciis ad suis e verisimillimum est. Et id de Martino Rege Catanae degente colligitur ex diplomate ab eo dato in gratiam Capellae Regii e Catanensis S. M. de Eleemosyna, tona. a. Siciliae Sacrae . Ibi enim Rex ait, se hane Capellam beneficiis prosequi, quod Divina Ossicia, & Sacramenta in ea administrentur,ct no x pius illae accedisur in o Gnariis nos,is functionibus ecclesiasticis, uti nostra Capella. Erant itaque Regibus quaedam imi ustiones ecclesiasticae, quas in Cin in ta sua agebant. Prassi:rtim vero sub Joanne Rege Siciliae,& Aragoniae, Alpiionti Neapolitani Regis fratre, & Ferdinandi Catholici parente, viguisse Liturgiam Palatinam, indieat Fagelli lib. 9. cap. io. de eo testimonium: 'Inreps hic

Christanc religionis Dii sive omnium sudiosi mus . iamlim

die Sacris intererat. Divorum omnium , ae Desparae Virginis

fac stata coste, ae jejunio, Nus a simam praeterea a vi-ge o aetatis anno ad septuages m usque jejunio, ct absinentia celebrabat. Fesus dies, ac Dei cultum raetereri ab om nibus Inviolabili lege sanestit, a Saracenis imperiosubjectis Mahomeri nomen inlocari vetuit , indignam M.facrilegum

prope facinus existinans in Christianorum Principatu , h minis perditi missum nomen venerationi esse. Chrisi cir

pus eum pervicos, ct infeso suo die, ct item alias sui fit

deferebatur, non modo a Cisrisianis, verum a Iudaeis quo que , ct Saracenis, detecto capite, ae genusiexo adorari submuma considuit. od a sanitissimo Rege Ioanne factum rem seri Fagellus, id nostris hisce temporibus praestitit quoque re ligiosissimus Princeps CAROLus BoRBONiυς Rex utriusque Siciliae. Nam edita Constitutione, hoc ipso anno II 9. dies, ae Dei cultum repereri ab omnibus inviolabili lege saneseetit'. aemulatus pietatem nedum Constantini Magni, Theodosii, Leonis, &Anthemii, quorum leges de observandis festis extant itaCodice; sed &Caroli Magni in Capitulari Aqui-sgranensi anno 789. cap. 79. relato lib. I. Capitul. cap. 73. ubi statutum est, ut diebus Dominicis nulla opera servilia nee

Cc rura

224쪽

ruralia , nee textilia, nec venationes agantur; &aliorum Regum Francorum lib. 6. Capitul. cap. aos. jubentium, ut Domini eis diebus, pietati, Divinis officiis, & concionibus vacent universi . Tum Ferdinandus I. Neapolitanus Rex , ut populorum querelis ob nimium seriarum numerum faceret satis, Pragmati eam dedit die i. Martii anno 1 76. relatam a Toppio par. de Orig. Tribun. qua suffragantibus Archiepiscopo, & Regio Consilio , dies statuit, in quibus esset ab operibus servilibus, & a jure dicendo seriandum. Constitutionem illam edidit religiosissimus CAROLUs arrepta occasione, quod a Summo Pontifiee BENEDICTO XIV. statutum fuit, ut in Ditionibus illius imperio subjectis, exceptis diebus Dominicis , ae sestivitatibus Christi Domini, Deipanae Virginis, nonnullisque aliis ; caeteris sellis diebus fas esset opera servilia agere , dummodo Sacrum audiretur. Hanc eamdem discis,linam olim viguisse in Sicilia indicant nonnulli veteres sestorum in dices , quos exhibet Canonicus de Ioanne in libro de Divinis Siculorum officiis cap. 37. Illorum primus spectat ad Diomesim Panormitanam, cujus Archiepiscopi auctoritate, consentientibus Prorege, & Senatu editus est anno I 2I. atque

complectitur Nativitatem Domini cum duabus diebus sequentibus , Epiphaniam , Resurrectionem Domini cum duabus diebus sequentibus, Pentecosten, festum Corporis Christi, festa Conceptionis, Nativitatis, Annunciationis, Purificationis, & Assumptionis B. M. Virginis, sesta Apostolorum,

R S. Joannis Baptistae, atque omnes dies Dominicas. Alter spectat ad Syracusanam Dioecesim, cujus Synodi auctoritate prodiit anno i 333. sub Episcopo Hieronymo de Bononiaci, atque preter recensitas festivitates, excepta Conceptione Deiparae Virginis, enumerat festa Innocentium, Circumcisionis, duas dies subsequentes Pentecosten , ac festa Inventionis S. Crueis , Dedicationis S. Michaelis, S. Luciae, S. Laurentii , omnium Sanctorum, Patroni cujusque ei vitatis intra irsus civitatis ambitum, additque: In exteris autem se is tibus quacumque ratione vel institutis, vel receptis , di qua sub praecepto celebrari debeant , permittimus , liberumque

cuique facimus, ut Missa audi qua suam cujussique os

225쪽

rum alimoniam quaerere cogitur , redire poset, nisi aluer ex fanctae A solitae Sedis Araecepto, set obfersando. Tertius festoruin index a Synodo Ecclesiae Montis Regalis sub Alexa

dro Cardinali Farnesio anno IST . editus recenset praeter se stos dies memoratos in indice Syracusano sesta S. Mariae Magdalenae, S. Lucae, S. Martini, S. Silvestri, Transfigurationis Domini, Coneeptionis B. M. Virginis, Cominen oratio nis omniuita Destinctorum durantibus dumtaxat Mi Iss, S. Mar ci durantibus pariter Missis, S. Castrensis in Civitate tantumὲ additque pariter: In ceteris festis quacumque ratione vel in si tutis , Oel receptis , Iiberum unicuique facimus, ut ,

dita Missa, ad operas suas, quibus suam , suorumque ali

moniam quaerere cogitur redirepossit. Inde patet, disciplinam permittendi opera servilia in quibusdam diebus festis ,

argente adhuc praecepto audiendi Sacrum , & manente ritu diei sesti, ante annos biscentum in illis regionibus obtinuisse. Jam vero rem nostram repetamus. In Capella Palatina Panormitana Proreges Siciliat, eum toto Regio Consilio, Senatu Panormitano, Proceribus Regni, quos Titulatos vocant,

statis quibusdam festis, Solio insidentes adesse solent Rei Divinae , praesertim in Dominieis Adventus, & Tempore Quadragesimae ad sermones audiendos. Ibi nulli licet nisi Pror gi, vel Cardinalibus uti sericis sedibus, ac cervicalibus: sed anno I 629. Prorege Duce Alburquerque permissa est Petro de Neyla Judiei Regiae Monarchiae solemniter celebranti sedes serica eum tapete, sicque etiam suis successoribus. Praeterea in quibusdam lemnitatibus Proreges ad Metropolitanam Ec eleliam, vel Ecclesias Montalium, aut Regularium suti inisello S. Ioseph ad Ecelesiam Teatinorum se conserunt mamgna cum pompa ad audiendam solemnem Liturgiam. Solium Proregis pluribus gradibus sublime excitatur in cornu Evan gelii, & prope Proregem sedentem astat Tribunus Celerum vulgo Capuam delis Guardia des Corpo ; sedent vero in ipsius Solii gradibus, qui in negotiis tum civilibus, tum criminali bus jus dicunt, Curatores aerarii Regii vulgo Procuratori des Fiso, & Protonotarius, & Secretarii Regni. Inter Altare Cc a &So-

226쪽

ao & Solium Proregis insident sedibus tres Supremi Magistratus

quos Praelides vocant, & Assessor Proregis, quem Consultorem nuncupant, hos sequuntur in scamno Magistratus, qui administrant Regium Patrimonium : ex altera vero Solii parte conlidet in sede primus e Dynaitis vulgo Titulatis Regni , R hune excipiunt scamno inlidentes Magistratus, quos appellant Conlistorii. E regione Solii ais dent scamno Magister Iussitiari iis Civitatis, seu Capuano , Praetor ,&Patres conscripti, seu Senatores Panormitani. Ad Introitum Milia, Diaconus, qui ad Altare ministrat, ad Proregem accedens prope eum recitat Introitum , atque Consessionem tum quoque tres Clerici , Diaconorum veste induti , idem praestant os eium erga tres Supremos Praesides , Senatores, & primum Regni Dynastam. Pariter Diaconus in Altari ministrans thure colit Pro regem, isque stans, opertoque capite, thus accipit . Evangeliorum librum dignior e Clero uti in Capella Palatina Cantor, vel Iudex Regiae Monarchiae) Pluviali amictus, praecedentibus Caduceatoribus, & Praesecto caerem niarum desert ad Proregem, hujus osculo excipiendunt. Si Liturgia celebretur in Metrolat litana Ecclesia , praesente Archiepiscopo, alter e dignioribus Cleri desert alterum sacrinia Codicem ab Archiepiscopo deosculandum. Post Trisagium descendens e Solio Prorex , suppolito genibus pulvinari procumbens adorat Sanctam Eucharistiam inter primum Dynastam Regni a dextra, & Praetorem civitatis a sinistra. In Solium reversus, osculatur pro pacis signo auream Dei parae iconem a digniore Cleri advectam , quemadmodum Archiepiscopus aliam ab alio digniore delatam. Tum tres Clerici, Diaconorum indumento amicti, pacis osculum praebent Senatoribus, Dynasiis, atque Magistratibus. In Metropolitana cicua septies in anno Prorex solemni pompa, praesentibus Archiepiscopo, & Senatu adesse solet Rei Divinae; nempe in Epiphania, Die Cinerum, Dominica Palmarum, Paschate, Pentecoste, Inventione S. Rosaliae, & Nativitate Domini , vii testatur Amatus lib. 7. de Principe Templo Panormitano

cap. 3.

VL Certum quoque illud est, in Capella Palatina Re-

227쪽

tum Neapolitanorum Andegavensium Divina osseia per Iuta fuisse, Eucharistiam asservatam, Oblationes factas, & Capellanos, atque Paraptionistis Divinum ministeriun3 peregi se, sacras res moderante Magistro Regalis Capellae . Haec enim satis perspecta sunt ex iis, quae hucusque diximus. Uerisimile, est ordinem ritumque Gallicanum, qui in Capella Regum Galliae vigebat, Andegavenses Principes in Capellam sitam transfudisse. Et quidem in benedicendis Regiis nuptiis Gallicanos ritus ibi observatos, dicendum erit alibi. Verisimile quoque est, a Carolo II. Rege omnem datam operam, ut sacrum ministerium in Aula decentissime ageretur , utpote quem Tristanus Caracciolus in vita Joannae I. dicit nedum modestia, & humanitate, sed & pietate , caeterisque virtutibus inter Christianos excellentissimum. Praesertim vero, imperante Roberto Rege sacris rebus addictissimo, Rem Divinam in Aula Neapolitana, pie, rite, solemniterque celebratam, nullus ibit inficias. Cujus tanta fuit in Deum pietas, tantumque studiussi erga Divina Ossicia, ut Minoritas plures ad ea persolvenda in Regiis AEdibus aleret, cum quihus una , noctu, diuque illis celebrandis vacaret , Moniales quoque e claustris educeret, quae Ioannam neptem Divinis ossietis, Christianisque caeremoniis imbuerent. Eoque egregii Prinei pis exemplo pariter Ioannam I. incubuisse, ut in Capella sua Divinus cultus emoresceret, conjicere fas est. Hinc peritissimos, & gravissimos viros adgregabat Clero Capellae Regiae, quorum opera Divinum ministerium ibi decentissime absolveretur. Iam tum consueverunt Neapolitani Principes in magnis quibusdam solemniis, Regia pompa adesse Liturgiae. Id enim a Carolo III. factum legitur anno I 38 I. cum Urbanus Q. Summus Pontifex , qui Neapolim adierat, & in Episcopio diversabatur, die prima Ianuarii Sacrum solemni ritu secit in Ara principe Metropolitanae Ecclesiae, Rege praesente, ac vexillum manu tenente, quod Pontifex benedixit , ereavitque Regem Vexilliserum, vulgo Consalonerium Romanae Ecclesiae, tum Aloysium Andegavensem aemulum Regni diris devovit. Et die secunda Februarii, quae festiva est Hypapantes, pariter in eadem Metropolitam Ecclesia Rex ,

228쪽

Pontifice Sacris operante, cereosque benedietos distribuente Regi, Reginae, Cardinalibus, ac Nepoti suo , caeteris vero Magnatibus cereos exhibente Cardinati Ravennatensi. Ladis laum quoque Neapolitanum R em Romae degentem anno I 393. solemni pompa in die Paschatis adfuisse Liturgiae a Summo Pontifice celebratae, constit ex ordine Romano XU. edito a Mabillonio to. a. Musaei Italici, ubi ita legitur: Domini

MCCCXCIII. die Sabbati , XVIIL Ayrius , in vigilia Pasbae,

Dominus Lassislatis Rex Neapolitanus Romam intravit, di in Sancto Paulo omnes Cardinales s M obviam iverant. Romari vero cum pallio in porta prope metam eum cum paulo receperunt, sub quo filur per totam urbem usque ad gradus S. Petri equitavit. Duo vero Diaconi Carinales, qui eum asociabant ante Banderenses equitabant, ct ilia vexiuiseri Romanorum immediate ante Regem equitabant: ροφ Regem immediate Patriaraba Gradensis, pos eum Comes Laurentii, ct aliI militer , ct Praelati . Die vero Sanctae Paschae In MIM Rex siemper feretivit Papae de aqua, ct semper sedebat inter duos primos E fu s Cardinales: deinde Patriareis Consumimpolitanus post priorem Pressterum Cardinaum, qui erat tertius in ida Iede, deinde Subprior, deinde Patriarcha Gradensis, disse omnes aliI. In strandio vero dictus Rex in mens etiam sedebat inter duos primor Disco ι Cardinaus. Regi itaque Neapolitano sedes data est inter duos primos Episcopos Cardinales. At Friderico Aragonio Principi Altamurae filio Ferdinandi Regis adeunti Romam anno I 'a. sub Alexandro VI. Pontifice, ut paterno nomine obedientiam Pontifici profiteretur , locus adsignatus est tum in Consistorio, tum in solemni Missi, quam in die Nativitatis Domini Pontifex celebravit,

tradito ei ense benedicto, inter duos ultimos Diaconos Cardinales , quem laeum etiam oecupaverat, cum sub Paulo II. Romam venerat. ordinem totius rei gestae narrat Ioannes Br chartus Praesedius caeremoniarum Pontificiarum in suis Diariis manuscriptis , quae asservantur in Bibliothecis Vaticina , &Casanat ensi . Sub Aragoniis Regibus, quam splendida pompa, quam insigni cultu in Aula Neapolitana Res Divina celebrata

229쪽

sorsuerit, colligitur ex Alphon si Regis summa circa sacras res pietate , & munificentia. Cujus testis est praeclarissimus Pontanus , qui diu in Aula Aragonum Regum operam suam praestitit , scribens libro de Apparatu cap. Alphon sum ornasse& Regiam , in qua babitabat, & Temptuni, ubi sacra faciebat,

vario ,& nobili isimo ornamentorum genere, dc libro de Magnifie. cap. Ia referens sacra lemnia ab eo peracta sumptuosi mimo apparatu: Suis temporibus , ait, Rex Alpsensus vult omnes aetatis Illius Reger, tum in iis comparandis, atque emhibendis, γα ad scri torum apparatum Sacerdotum spes rent ornatum , tum in Deorum, ae Dearum statuis, quas plurimar, ct in iis duo erim A solorum ex argento conflatas habuit, nihil Mar tua aut seris solemnibus, ais publicis ludis ab eo editis vidit magnificentius. Et hi quoque ludi ad sacras solemnitates specitabant. Nam idem Pontanus lib. de Magnific. cap. I . memorat ludos publicos Neapoli agi solitos, causa honoris, & religionis erga Divinam Eucharistiani. De his etiam ludis ab Alphon λ magnificentissime editis seribit Panormita lib. i. de dictis, & tactis Alphonti n. 3. Ludos Cissianor magnissemus o apparatu quotannis ede rem Alpbonsum persectavimus , devotissima, ac solemni re praesentatione. Et Bartholomaeus Facius lib. 9. de rebus gestis Alphon sii Regis, sacros illos ludos memorat, quos, Friderico Imperatore Neapoli degente, in Templo Regio S. Clarae instituit Alphonsius: Ludos i rimis ripianor, inquit, magno amaram s quibus sacra rasteria obitus, ct resurrectionis Chrisi Dei no I r ferebamur, in quibus caeremoniis

sese semper magnificentissimum praebuit in Clarae Templo

guoissimo ae maximo , iisdem spectantibus , per noctein

edidit , tanta bominum frequentia , ut non tu inter turbam prope enecti fuerint . Horum omnium testini Milo habes Alphon sum Regem agendis sacris selemniis, Christianis celebri tatibus, Ecclesiasticis coeremoniis, Sacrificiorum apparatui, Sicerdotum ac Templi ornatui, addictissimum. Atque adeo indubium est, Liturgiam Palatinam tunc temporis summoperet excelluisse; eo praesertim, quod Regis pietas responderet in

ligni magnificentiae. Nam & illud in more habuit, quod sum

230쪽

2o8 pietatis non leve est argumentum , ut non antea cum hoste arma conferret, quam Rem Divinam in castris peregissiet; pariterque statilia ab accepta victoria , ante rem omnem sacris rebus incubuisset . Ita refert Panormita lib. 3. n. Io. Erat

Rex in vico Iuliano Rem Divinam solemniter, ct devoti me

de more, risuque agens, Rei Divinae eultum, gloriae , acetitae praeponens, non priui, quam peractis Saerificiis capere arma contra hostes justis. Et lib. a. n. a s. aliud in ligne illius pietatis exemplum suggerit: Accepta pictoria in Samnio haud praeut Boviano , non prius exarmari aut pulverem extergi

passus es, licet in mediis O insatis, ct diei, ct Apuliae

caloribus , quam Rem Divinam fecerit m que gratiar ege rit jejunus , armatur, ct praelio defatigatus . Ad eam rem habebat secum in expeditionibus Regios Sacerdotes; quorum unum, uti narrat Facius lib. 8. in obsidione Catansarii misit ad Antonium Centiliam, quocum de deditione ageret. Jam vero si in castriss leniuuer , devotissime, de more, rituque praesente Rege , Sacrificia peragebantur, ipso urgente praelio; quanta majori cum pompa, & religione, praesertim in m segnis solemniis, Res Divina celebranda fuit in Aula, & Capella, Rege praesente. In ea sane nil quod ad pietatem spectat sibi reliquum fecit Alphonius. Nam & die Coenae Domini sacrata, consuevit pauperum ad sexaginta usque, pedes abluere, eis demque distumbentibus ministrare ; uti refert Panormitata,

lib. q. n. I. Singulis annis per Auadragesimam pie ct religiose facere consuevit; quod die quidem Dominicae Coenae ad messeram linteo prccinctus sexaginta pauperibus mendicis sodidalis , humillime, di submisse tuis manibus pedes lavat, atque extersi deo Hatur. Pos haec dis misentibus tuis propinat , atque ministrat, eaenatos vero omnes disiuit eum pe-eunia , O pestibus novis. Eodem etiam teste lib. I. n. II. Regi in more fuit Domini nostri Jesu Christi Corpus pedibus comitari, quocumque deserreretur. Cur a tanti parentis vestigiis recessisset Fordinandus filius, tum praesertim, quod ad sacrarum rerum cultum excitabatur exemplis Isabella Clar montiae religiosissimae, atque ornatissimae conjugis 2 Quam

vero haec Divino cultui , & pietati studuerit , illud imprimis