De capella regis utriusque Siciliæ et aliorum principum liber unus auctore Josepho Carafa c.r

381쪽

libus semel , iterum, atque tertio acclamatum fuit, Vivat Rex . Pariter in Capella Palatina Fontisbellaquei, anno I 679.eelebrato conjugio inter taliain Ducis Aurelia neniis , & Caroluin II. Hispaniae Regem, pactio Noviomagi inter Gallos Hispanosque constituta , sacramenti religione firmat i eit ad Evangeliorum librum, quem Regi praebuit Cardinalis Buillonius Magnus Eleemosynarius. Denique Ludovico XIII. evivis sublato, hisce ritibus anno I 6 die,Julii; confirmatum esse sciam inter Gallos, Anglosque, narrant lib. I. q. 78. Dumontius, & Rossuetius. Rex eo die accubuit mensae solemni pompa, una simul cum Anglorum Oratore; tum solemni quoque pompa ad Ecclesiam se contulit Palatinam ,& Uespertina audivit officia modis musicis decantata. His expletis ad Ecclesiam eamdem deductus est a Praesecto caer moniarum Anglus Orator, &salutato Rege, insedit scamno prope Solium Regis . Adliare Episcopus Metensis Primus Eleemosynarius, Pontificalibus indutus ornamentis , serens Evangeliorum librum, praeeunte Clerico cum Pedo Pastorali, Cancellarius quoque, & Secretarius ad Regis Solium accessere. Et primo quidem a Secretario lecta sunt pacta conventa , tum a Rege signata, mox jurata sunt , statutis super Saerum Codicem ab eodem Antistite exhibitum manibus, tum a Rege, tum ab Anglo Oratore, & legente Secretario formulam juramenti. Hymnum deinde gratiarum actionis Cantores Palatini subjunxere, quem excepit benedictio a Metenti Antistite lata, & iteratae acclamationes a Fecialibus factae .

IU. In Hispania vetustissima esse fidei sacramenta ab Episcopis, eunetisque ordinibus Regi exhibita, probat canon 7s. Concilii Toletani IC anno 633. ubi execratis iis, qui fidem seramento pro is Regi fuisse are contemnunt, O ,- ramenti professionem, decretum fuit, constituendum esse Regem electione Episcoporum, & Optimatum , & anathemate seriendum illum ex Clero, & populo, qui saeramen

tum fidei suae, quod pro Patriae, gentisque Gothorum satu,

vel conservatione Regi alathpolluitus es, temeraverit. Innovatum est hoc decretum in Concilio Toletano C can. 7. tum

a Conciliis Toletanis VII. & X. gravissimae additae sunt poe

382쪽

nae Clericis reis violati lautus saeramenti: & hine ob initam

adversus Regem conjurationem ejectus est sede sua Siubertus Toleti Metropolitanus in Concilio Toletano XVI. anno 693. Inde perspicuum fit, olim in Hispania , vel in solemni conventu Regiae coronationis, vel in Comitiis Regni, Episcopos , cunctosque ordines juramento fidem suam Regibus devinxisse. Deinde haec juramenta praestari consueverunt, cum jubente Rege haeres, successorque imperii salutabatur. Ita anno I 98. contigit, regnante Ferdinando Rege, quum Emmanuel Rex Lusitaniae , qui I sabellam Ferdinandi filiam duxerat , inauguratus est successor Regni Castellae , indicto Concilio Regni totius . Ordinem rei gestae ita describit osorius lib. I. de rela gessi Emman. Reg. Luiit. Die Dominus , quae

scuta es , Emmanuel , ct I bella in Templum deducti fum , Dux Meumnensi , cujus paulo ante mentio facta es , pedibus

ad Emmanuelis latus incedens , habenam equi illius manu

tenebat: a laesa vero Frienses nasia Ismile ineium I bellae juniori maestabat . me etiam modo minus equorum Magipera dextera , Dux Albanus o laeva Femandum, O majorein I bellam deducebam. Archiepiscopus Toletanus Rem Divinam Angulari caeremonia , atque sanctitate peregit . Religi ne rite procurna , Ferdinanduι , ct uxor assurgunt: generum , illa vero fluam manu Uprehendit ; utrumque infellis insublimiposuit, ct pulcherrime instratis eoloeant; lsique in aliis flui ad eorum latera considunt. Civitatu)n procuratores in subselmi ordine jam a mullis aetatibus in Hispania recepto dis nuntur. Principes, ut forte euique locul

Obsenerat , ita eum Me ossensione es quam occupant . . . .

Alantis deinde facto , vir quidam juris civilis eruditione praestani , qui dicendi steritus habebatur , assurgit , oratio ne ue luculentam habuit , qua pacis eommoda , Hibani. ratus etiam, O tranquillitatem , inerementum imperii , ct reliquar utilitates quae ex Regnorum restinctione sequi vi debantur , exposuit. Hortatus deinde es Principes , ct Gω- rares, ut Emmanuelem, di fabellam quos Regum suorum haeredes esse videbant , certatim amarent , ct colerent, fum mague illis Me rebus in omnitas inservirent , speraramque

383쪽

3 siem, quos iamssebant esse Regiis intutibus renatis mos, ID

miles futuros eorum Regum , quibus eram tempore a Deo eoπ-

situra, secessuri. Deinde ad Emmanuelem , ct Mobrigameon versus , eos admonuit , ut cernerens animo , quod eis munus imponeretur . Eorum namque incium esse, consulere ρο- pulis , tueri innocentiam, coercere improbitatem, dare salutem , propulsere pericula , conservare , ct bonis omnibus amplifieare Rempublicam . me ubi peroravit, quidam samerorum Antipes assurrexit , di librum qui Gangelia , ct

ferorum rationem continebat , ex leuit, di in medio iuturouem auream Imposuit; deinde eum libro ad Principes baeredes aecessit , eisque dixit, at maribus Cruram Iungerent .

Cum deinde is verbii praeiret , i se sanctissimo jurejurando

constrinxerunt , fore , ut jura populis a misIsrarent , me tatem Reipublicae conservarent , omniumgur fuisti summa a eontentione proseuerent. Hoe facto, Magnus Duorum Ma-aser librum e Patriarchae manibus aviumit, illumque tenera urat , se Emmanuetem , ct I bellam stro veris , di I UH-' missorum Regum haeredibus habiturum , eorumque imperio semper obedientem futurum , summaque Ade pro eorum ommplitudine, O dignitate pugnaturum. Deinde reliquos 'I cIpes eisitatum Legatoι eodem jurejurando ransiri u . Tum omnes ordines ad Princi s, quibus fidem dederant, aecedunt, eorumque manus osculantur. Nunc vero temporis,

hac Caeremonia quae est ex insignioribus Aulae Hispanae 3 Prin-eipi Astur ensium , haeredi Regni fides juratur. In Ecclesia Regia S. Hieronymi deI Buen Ruiro inter Aram principem , Odeum excitatur tabulatum, ubi sub Cortinis consistunt Rex , Regina , & Regia proles scamna etiam parantur Oratoribus Principum, Praesulibus, Dynastis Castellae., Consiliariis Castellae, Delegatis Civitatum, & sedes Magno Cinpellan . Stata die , universi ab AEdibus Regiis ad Ecclesiam hoc ordine se conferunt: Aulici adolescentes, Cubicularii, Dynsssar, vulgo Titulati Castellae, Delegati Curiarum vulgo Proeurator des Cretes, quatuor Caduceatores, Praefecti Domus Regiae, Magnates Hispaniae, & Magnus Aulae Magister, quatuor Feciales, Comes Oropesae serens Regis ensem, &Za eo Diqiti eo by Coosl

384쪽

eo absente , supremus Praefectus Regii stabuli , Prineeps Asturicensuin medius inter alios Principes Regiae prolis, si qui sunt, Rex, & Regina, ac tandem Matronae Aulicae. In Melesia Rex , Regina , & Regia soboles consistunt sub Grt senis, & prope adstant duo supremi Praefecti Domus Regiae; ante Regias Cortinas se sistit Ensiger Regius ; Matronae Aulicae in tabulato Feciales, & Caduceatores in tabulati gradibus , caeteri in scamnis silo ordini addictis. Ubi universi locum suum occuparunt, inchoatur Sacrum de Spiritu Sancto ab aliquo Antistite, & Collecta additur pro Rege; interea Magnus Capellanus recitat prope Regem Introitum , & caeteras Millae partes, atque Evangelium, & osculum pacis exhibet Regi. Peraeta Liturgia, Antistes sedet prope imum Altaris gradum , tuncque Fecialis ex ambone cunctos monet, ut

audiant saeramentum fidei, hominii, & obedientiae praestandum a Regiis Principibus , Praessilibus, Magnatibus, aliisque ordinibus N. Principi Asturicensium, successori, & haeredi Regni, ita iubente Rege . QEa proclamatione facta , ssenior e Castellae Consiliariis legit e scripto quodam , adstantes omnes convenisse, & consensisse ut N. Principem Asturicensium , vivente Rege, & eo mortuo, Regem colerent, at

que illi fidelitatis juramentum integro , & libero animo prae

starent. Tunc, monente caeremoniarum Praefecto , Magnus

Capellanus Crucem, & Evangeliorum librum collocat supermen ima coram Antistite, ad hunc Principes Regiae stirpis accedunt, ingenua procumbunt, tactisque Cruce , & Eva gelio, interroganti Antistiti, an iurare velint juxta ea , quae lecta sunt, annuunt. Mox Regem adeuntes ad ei praestandum hominium, manus suas cum Regiis manibus implicant, petente pariter Rege an hominium velint praestare ; denique Principem Asturicensium adeunt, illiusque manum osculantur , & ab eo amplexu excipiuntur . Praestito iuramento a

Prineipibus Regiae stirpis, Fecialis Magnatem illum accersit , cui exeipiendi hominii munus Rex demandaverit; isque salutato Altari, & Rege, sistit se detecto capite prope Altare in comiti Epistolae . Tum alium Evangeliorum librum, Crucem

quo lae aliam ab ea , ad quam Principes Resii jurarunt, Cle-

385쪽

rieus Aulieus supra mensain statuit. Fecialis vero Antistites accersit ad juramentum praestandum ἱ & primo quidem Magnus

Capellanus, vel dignior Antistes , monente caeremoniarum Praefecto, tum caeteri Praesules suo ordine , adeunt Pontificem

illum, qui Sacris est operatus , flexisque genibus , interrcganti, an iurare velint , assirmant ; deinde ad Magnatem illum .

accedentes, hominiuna exolvunt, complicatis cum eo manibus, ac stantes ἱ eosque ille sciscitatur, an senael, iterum, atque tertio velint hominium facere ἱ ultimo Regis, & Principis manus osculantur. Sequuntur, Feciali accersente, Magnates Hispaniae; hos excipiunt Dynastae, seu Titulati Ca- sellae, Comites nempe , S litarchiones, qui e Magnatum classe minime sunt; tum caueri nobiles viri , Magnatum filii , Civitatum oratores , Praesecti Domus Regiae, Magnus Aulae Magister , Regius Ensiser, tradito ense Supremo Praefecto Regii stabuli, eodem ritu, primo fidelitatem jurant coram Antistite, tum hominium praestini coram Magnate , denique Regem, & Principem colunt osculo manuum. Sed & a Magnate, cui accipiendi hominii munus demandatum fuit, sacramentum fidelitatis, hominiumque coram Magno Aulae Mingistro emittitur. Ultimus omnium Antistes ipse , qui S

erum iacit, quique aliorum sacramenta excepit, exutus Pon. tificalibus ornamentis fidelitatem sacramento promittit coram

Magno Capellano, qui Pontificalia induit , & illius sedem

occupat; ac pariter Magnatem eausa faciendi hominii, Regem , 3c Principem ad manuum ostula petit. His omnibus peractis, Regem Secretarius Regi sciscitatur, an edito si cramento, praestitoque hominio factum sit satis , &an ei voluntas adlit jurandi servaturum se leges, consuetudines, & jura Regni. Assirmante Rege , tota caeremonia concluditur. Quoniam vero non omnes Regni Proceres, si ve Clerici, sive laici, quibus jurandum est, eo conveniunt; hinc ablegantura Rege in Provincias, qui huiusniodi exprimant sacramenta. U. Clerici Palatini Aulae Hispanae sacramento fidem Obligant suam, cum primum obsequio Regis addicuntur. Et quidem, uti refert Turturetus lib. de Sacello Hisp. cap. S. Magnus Aulae Magister excipit nomine Regis sacramentima Za a a Me

386쪽

a Magno Capellano praestandum , is vero juranaentum exeipit Praeseeti Regiarum Cortinarum; at caeteri Capellani Auli ei iurant coram Reeeptore Sacelli , te ossicio suo minime delaturos. Carpit proinde hunc morem Petratius lib. I. cap. I 6. quod ipsi Regi potius, quam alicui Aulae Magnati convenientius sit Magnum Capellanum sacramentum exhibere , quemadmodum in Gallia Magnus Eleemosynarius ipsi Regi juramentum praestat; additque Capellanis Aulicis potius apud Magnini Capellanum , quam apud Sacelli Receptorem jurandum fore. Formula vero juramenti a Turtureto, & Petrati a relata , estini jusmodi: Ego N. ab Me hora in antea Meias ero S. Petro , sanctaeque Romanae Ecclesiae, Dominoque nostro Papae, eis pue successoribus ea vice intrantibus: In li modo fidelis er Regi N. Domino nosero , Reginae , Priseisi, pro tempore existentibas, risue Meliter in vire eurabo: Regis noseri Majesarem, auctoritatem , prominentias σ regalias, ejus que Regia Capellae , ct domus , O quae utilia erunt pro viri hus defendam, tutaborque , di bis contraria remotuo, resister me id praesore non potero, Capeluno meo Masturi R oo standam, cui tamquam superiori meo Ordinario mo tempore expenti obedientiam , reverentiam, di subiectionei promitto ,'quod mihi ab eo disuo nomine fuerit injunctum, omni moram ossa adimplebo, ejus honori , bono , ct com-

, modo Capelianorum ,-Cantorum aliorumgae Minturoru- ,

ct imus Regiae Capellae eonfulam, O guae commoda se poterunt , procurabo : Capellae Regiae secreta, ct quae in ejus

Congregationibus etentur , miniam, ejus se Consiturio

nes, e Statuta , tandem ea omnia observabo , quae os

honorem , ct decorem praedictae Regiae Capellae concernere , renectare inteluam. Sie me Deus adjutet, haec sancta Mongelia. Hac sacrament i sormula plura indicantur ossicia Capellani Aulae Hispanae, nempe legibus Romani Pontificis , Regis , Reginae, Principis successioris Regni morem gerere , Regis, & Regiae pullae iura tueri; fidelem operam in suo

exequendo munere navare, Magno Camilano tamquam Ordinario suo obedire; Palatini Clericorum Coli gii statuta, & secreta custodire , ad ejus. gloriam , oc utilitasem couser-

387쪽

re omnem operam, denique sui muneris partes ineunctanter

obire.

VI. Ratio autem faciendi foederis iii Aula Hispana, haec est. Caeremoniae agendae statuta est aula quaedam Domus Regiae, ubi paratur Solium Regis , & sedes oratoris illius Principis, quocum foedus est sanciendum. Adsunt, qui R gis sunt a Consilio, & a secretis , Feciales quoque, sive Araldi, & Caduceatores sive Maraieri. Si quis e Cardinalium numero adscriptus sit Regis Consilio , huic sedes apponitur . Anno I 6OS. cum inter Hispanos, Anglosque pax firmata est, interfuere etiam caeremoniae Magnus Praesectus Regii stabuli deserens Regium ensem, Magnus Aulae Magister,& Magnates Hispaniae scamno insidentes. Stata hora , ducitur orator Principis, quocum laedus est ineundum, ad caeremoniae aulam, illique venienti occurrunt honoris causa Auli-

ei ; patitoque post, illuc se confert Rex Catholicus, orat rem salutat, sedet, innuitque ut ille etiam assideat. Mox a Secretario Regni legitur jurandi foederis formula; qua le- rui, collocatur prope Regem mensula, supra quam Magnus Capellanus Crucem, & Evangeliorum librum statuit. Tum

flexis genibus, detecto capite, manibus ad sacra illa admotis, Rex Catholicus affirmat, se in ea jurare verba. Surgit deinde, remotaque mensula, Orator pro inito foedere diuturnam amicitiam , felicitatem, & imperium Regi precatur. Caeterum 3c apud Romanos olim insignis, & sacra fuit remonia foederis sanciendi, ut ex Livio lib. I. cap. 24. aliisque eonstat: Nam, qui foedus facturi erant, quique interesse svolebant, in publicum aliquem locum congregabantur, & Rege sedente, vel Consulibus, Fecialis rogabat Regem, aut Consulem, an juberet cum eo populo foedus fierire. Illo iubente ,

Fecialis ex arce Capitolina verbenam afferebat, seu sacram herbam, qua mos fuit coronandi Feciales, & Patres Patratos foedera facturos . Tunc utriusque populi Feciales scribebant leges in duabus tabulis, quarum una apud Populum Romanum, altera apud foederatos servaretur, & scriptas recitabant . Legibus recitatis ex utraque tabula, Feciales Populi

Romani, praesente Patre Patrato alterius populi tamquam iu-

388쪽

risjurandi teste, pronuntiabat juramentum, ut qui prius instingeret foedus, illum Iupiter sic feriret, ut ego hunc porc in hodie feriam, tantoque magis feruo , quanto mo ι sotra spoliesque. Id ubi dixerat , porcum saxo silice percutiebat. Idem juramentum Fecialis alterius populi faciebat. Postremo Feciales, & Patres Patrati porcum Iovi immolabant. Pr gressu temporis deinde institutum est, ut foedus fieret jactu lapidis , quem Fecialis dextra projiciens a jebat: sisiens s lotum me Diespiter, salva urbe , araeque , bonis ejiciat , uti ego hune lapidem. VII. Lusitani, vivente Rege, eoque iubente, fidelitatem sacramento promittunt successeri, & haeredi, indieto Conventu generali Regni. Ita olim Michaeli infantulo Filio Emmanuelis Regis fides jurata est, uti narrat ossorius lib. I.

de Reb. gest. Emm. his verbis: Emmanues an sequenti, qui fuit a Christi nato NicDκCix. ad eam rem siue ulla mora per gendam eonialium Indisu. Omnes e ulu recusatione com

niunt. Is ab omnibus postulat ut em deni , se Mubaeu ip-Aus unus filio tamquam successori legitimo, uere semper, postquam ille ad Regnum perveniret , obsequentes. Illi prius m fidem darent , ab eo infularunt, ut nomine Alia promitteret , idque juramento confirmaret , ut numquam neque Iuri dictiones, neque vectigalium admini ariones, neque arcium praefecturae ad Portugalliae ditionem pertinentes, Ape cura is , Iis ultra mare alicui, qui non e et natura Portualensi, u Io tempore , aut condicione mandarentur. -d Emmanuel

facile rancessit. Illi igitur fidem publue inenti Michaeli δε- derunt : , Emmanuel premissionis suae sardui propria 'Nur

manu consignatum jussit, ur subluo tesimonio ad memoriam sempiternam confirmaretur. Atque is mos apud Lusitanos sequentibus quoque saeculis viguit, uti constat ex Historia Regum Lusitaniae , quam decem Tomis distinctam nuper edidit Vir Clarissimus Antonius Cajetanus S ausa Teatinus, ubi plurima leguntur exempla praestiti solemnis iuramenti Principibus successoribus Regni, pueris etiam, vel adolescentulis, Rege vivente. Ita Alphonso Principi, nato anno I93. tamquam haeredi imperii jurata est fides anno I 633. & Petro IL

389쪽

filio Regis Ioannis IV. anno i 668. & Elisabethae unieae illius

filiae, anno i 6 7 . Lusitani ordines fidelitatem sacramento

praelittere. Hanc caereinoniam agere solent in aula quadam Palatii Regii , Rege, & Principe Solio insedentibus , legente

juramenti formulam officiali quodam Aulico, quem vocant perisso de Pisidade , tactis Cruce , & Evangeliis a Magno Capellano delatis , & osculo manuum Regis , ac Principis successiris: & primo quidem Prinei pes Regiae stirpis, tum . Magnates Regni, nullo inter eos servato ordine, Episcopi, Nobiles viri, Magistratus jurant. Hoc fere ritu Joannem V. nunc gloriosissimum Rςgem, tamquam successorem Regni,

o sto annis natum, vivente Petro II. Rege, illius parente , die I. Decembris, anno I 697. consueto juramento Lusitani ordines coluerunt. Et in ea caeremonia Infans D. Franciscus , vices agens Magni Comestabuli, detulit ensem Regium, primusque juravit, venia a Rege facta tenellae aetatis, quae satis non erat edendo sacramento. Ille vero, defuncto Petro II. anno i7o6. imperium tenuit, atque Rex salutatus est anno i 7o . diu I. Ianuarii , consueta Exaltationis caeremonia, quam suse describit to. 8. Historiae Lusitanae Clarissianis Sousa. Narrat is, in area Palatii Regii insigniter adornata instructos fuisse in acie milites, & excitatum amplum tabulatum, ubi Solium Regis eminebat; hunc se eo contulisse Fecialium , Caduceatorum, & Aulicorum magno comitatu praecedentibus ipsum proxime Insante D. Francisico cum Ense Regio, tamquam Magno Comestabulo, & Vexillisero cum vexillo Regni , adhaerentibus vero Regi Infantibus Antonio, &Emmanuele . sequentibus Regem Nuno de Ataide Episcopo Targensi Magno Capellano, aliisque Episcopis; Solium conscendisse, acceptoque aureo sceptro a Marchione de Maria luas porreeio, sedisse operto capite, stetisse vero omnes dete sto capite, ut moris est in hac caeremonia ἱ tum a Consiliario quodam Regio declaratum regnandi jura ad illum pervenisse; eumdemque juraturum more praedecesserum Regum statutisque super mensam a Magno Capellano Cruce , & Evangeliis, Regem abiectis sceptro:, & pileo, flexis genibus iurasse, serva-

tutum se Regni ,& subditorum jura , illique juranti adstitisse

390쪽

veluti testes Capellanum Majorem , exterosque Episcopos;

praestitoque a Rege sacramento, Infantes primum, deinde Magnates omnes, nullo servato inter se dignitatis ordine, uti a Feciali monitum suerat, Episcopos, caeterosque ordines sacramentum fidelitatis exolvisse ; denique universios ad- illis Capellam Palatinam, &ad ejus fores Magnum Capellanum Pontificalibus indutum ornamentis obtulisse Crucem deosculandam Regi provoluto in genua, huncque sub umbella a Capellanis Aulicis delata, praecedente Clero ductum ad Abiare, habitamque solemnem gratiarum actionem.

. VIII. Sabaudis Ducibus , cum primum imperio potiuntur , subditi hoc ritu fidelitatis saeramentum persolvunt , quo Carolo Emmanueli gloriolistimo Duci Sabaudiae , & Regi Sardiniae, anno II 3 o. jurata est fides. Hax caeremonia pe racta suit in Cathedrali Ecclesia Taurinensi, sedente Rege in Solio, & prope Regem Gentibus Principibus Regiae fa miliae, Sociis Regalis Ordinis SS. Annuntiatae, Magno Cancellario, operto capite . Aderant Senatores Civitatis , Magi stratus , Prosessores Academiae cum eorum Reetore , Orsetores Provinciarum, & Civitatum, a quibus iurandum erat.

In Ecclesiae medio parata fuit mensa , & super mensam Crux ,& Evangeliorum liber prope sedebat Archiepiscopus Taurinensis Mitra, & Pluviali indutus, facie versus ad populum , medius inter duos Canonicos Tunicella indutos, atque in ligneis subselliis assidentes; ad Archiepiscopi latus stabat Marchio Ormeae , qui a summis erat imperii negotiis, Italice Secretario di Stato, detecto capite. Ac primo quidem decantatus est Hymnus a Cantoribus Palatinis, tum eo finito, dignior Magistratus, quem vocant primum Praesidem Cana

rae, salutatis Rege, & Principibus Regiae familiae, hos ad

praestandum juramentum ut accederent, monebat. Illorum

vero singuli, salutato Rege, accedebant ad mensam, flexisque genibus, quibus Aulicus Capellanus pulvinar supposuit, manu Evangeliorum libro superimposita, Crucem eis exhilaente Archiepiscopo, legebant sacramenti formulam a primo Regis Ministro eis porreetam; inde Regem adibant, a quo amplexu excipiebantur. Praestito juramento a Principibus