장음표시 사용
651쪽
poris disserentiam a sirio ad lyram in mensem Aprilem cadere, ex eo ad inobrem tempus perpetuo minui, ab Octobri ad Aprilem
iterum perpetuo augeri, ita quidem ut augmentum uno ferme secundo scrupulo minus si decremento propter perpetuum illum Centrorum accessum. Nunc vero observationum seriem consules; longe secus accidisse animadvertes . Maximum enim discrimen temporum in Iunium , aut Iulium mensem incidit, minimum in Ianuarium . Aprili labente cum maximam esse oportuit ascens num differentiam , eidem fere inventa est atque Octobri, cum minimam . Verbo nihil habet observationum ordo, quod cum hypothes non pugnet.
simius sim , si plura congeram liuiusce dissensus eSempla, pr sextim , capella, Marctui, inraget, lyra, naidebaran,
Ristulo, in alde haran lyra , in humero sequenti Orionis, δντῆ, in frio,, corde scorpii, in rio,, arcturo harum dua-xum Observatione in illo opusculo retulio nulla enim fere est TC illis seriebus, ut antea monui, quam cum parallaΣeon Iationibus conciliare possim HAEC Cum animad Verterem, non dubitabam , quin alia quaepiam a Paralla Sibus diversa , sed perpetua tamen , arque a solis positu pe-iqnda te esset, quam legem stellae singulae in hisce motibus f
TOS expenderem, earum praesertim, in quibus stellarum intervalia Ium praeter propter horarum est duodecim , atque adeo stellae ipsae oppositas proxime ascensiones sortiuntur, hoc fere servari animad vertebam, ut maxima earum inter se se evagatio circa illud anni tempus Contingeret, quo tempore praecedens tella prope coniunctionem ascensionalem cum soles, atque adeo sequens prope Opp sitionem versaretur, contra autem minima evagatio fieret, cum aspectus hisce contrarios obtinerent quemadmodum in serie temo Porum rii, ac lyrae apparet, in qua maxima temporis differentia in mensem Iulium convenit, quo mense frius illa scilicet duarum , ex qua tempora ad alterius transitum numerantur' soli coniungitur lyra autem opponitur contra minima est differentia Ianuario, cum scilicet si ius in oppositione, lyra in coniunctione e sistit. Si ergo hoc in omnibus oppositarum stellarum paribus perpe
tuum esset, iam aliquid mihi es olebat de aberrationum lege, quantum ad ascensiones pertinet, facile enim ex eo consequebatur, ut omnis stella , quo tempore una cum sole meridianum peruciansit, marcinae ad occidentem evagetur, cum vero media nocte ad
652쪽
eum circulum allabitur, maxime in ortum abscedat, cum denique sex circiter horas a sole abest, in neutram partem aberret, id quod a parallaxeon ratione longe abest, siquidem nullam in syzigiis iuxta ortum vel occasum evagationem admittunt, in quadraturis maximam postulant. Licet autem in illis stellis quatuordecim, quas praesertim observandas sum seram , non multae eiusmodi combinationes o Currerent, quibus stellae inter se opponantur, atque in hisce paucis pleraeque tales forent, ut syZigiarum ascensionalium tempore stella alterutra , quae nempe soli coniungitur, propter diurnum lumen mihi inobservabilis fieret, coniecturam tamen meam e his ipsis confirmabam, quod in eiusmodi stellarum comparationibus vix ullam satis insignem , ac manifestam evagationem reliquis anni temporibus invenirem . Ut in alde barata, corde scorpii, quac stella horis pene 1 inter se distant, sed mense Maio, ac fere Iu-mo, item Novembri, ac fere Decembri inter se conferri nequeunt, quod idebara Maio, cor scorpii Novembri exeunte cum sole iungatur, atque adeo observari nequeat. Harum ergo stellarum temporariam differentiam per eos menses, quibus observari poterat, vi quicquam mutari apparebat, videli Cet O quantum coniiciebam quod mutationes non valde manifesto animadverti polsent,
ubi mataimorum , a minimoriana Olaservationes de si Crent
Huc etiam faciebat quod pleraque alia tellarum pari , quae stellae multo magis, vel multo minus horis et inter se distarent, neque utplurimum tam insignes evagatione stabirent, neque ma-Ximorum, aut minimorum errorum tempora in alterius earum
cyzigias, sed in medios quosdam adspectus cadere viderentur, quemadmodum in strio,, arcturo praesertim Observabam . Haec enim ita evenire ex supra posita lege consequatur, quod in eiusmodi stellis maxina a singularum evagationes ad partes oppositas iuidem Anni tempus conspirare non possint. Haec quidem me movebant, ut legem illam, quam supra posui, non valde a veritate abhorrere arbitrarer . Nonnulla tamen Obstabant, quominus eam perpetuo ab omnibus stellis servari sta
Primum enim in nonnullis , quae quam minimum inter se secundum ascensiones distant, aliquam per anni cursum Vagationem eamque satis constantem , ac manifestam inveniebam , quae e lege illa nulla invenienda erat . Observabam hoc praesertim in capelli,
riget, quae stellae scrupulis temporariis ue , haud amplius, sibi in meridiano succedunt, ac nihilominus evagationem subire iden-
653쪽
tur, quae ad scrupula secunda quinque , aut sex assurgat, ita quidem , ut maxima sit temporis disserentia a cappella ad rige mense Ianuario, minima mense Iulio , quantum ex Observationibus Anni DCCXXI colligere potui, cum tamen lex nostra nihil qui cis quam toto anno earum intervallum ad sensum mutari patiatur Deinde illud ancipitem me habebat, quod errorum aYimois rum tempora in duabus iisdem stellis non perpetuo in eosdem annidae accurace convenire, sed nonnihil mutari viderentur. Hoc praesertim in strio,, arcturo contingere triennalis Observationum series, etsi in rei polata, evincebat. Anno enim MDCCXXVII ha atum stellarum inter se se evagatio circa Iunii finem , aut Iulii initium maxima fuisse visa est, ita quidem , ut Augusto temporis inter vallum iam manifesto decresceret Anno autem MDCCXXVIII ex die i Maii ad uulti nihil quicquam mutatum est , quin etiam Iulii i uno secundo scrupulo auctum Anno DCCXXIX iteruna ex medio neris Maio fere ad Augusti exitum anceps, atque in conclans est visum, ita tamen ut proculdubio non decresceret. Denique hoc ipso Anno DCCXXX ex fine Maii, aut inlato Iam ad diem 5 Iulii augeri visum , mox haerere ad diem usque GSepteria bris, ac ex eo tandem die minui. In capella etiam, ac Draim aXima evagationis limes Anno DCCXXIX in finem Iunii,
poris differentia . Nunc Anno DCCXXX iam inde a die esu nil ad et Augusti nulla manifesta immutatio, sed obscura quaedam nutatio est , quae intra unius secundi scrupuli mensuram consistit. Non ignoro haec discrimina ab observationum errorculis oriri posse, ac difficillimum arbitror maximarum, minimarumve aberra tionum tempora intra plurium dierum spatium definires; sed like ipsa videlicet observationum ambiguitas fasilebat, ut nondum certo assirmare auderem maximor una, ac minimorum tempora in iis stellis, quae horis duodecim distant, cum ipsis syzigiarum ascen sionalium temporibus congruere, atque exspectandum arbitrarer, si quid certius plurium annorum Observationibus edoceremur praesertim cum nullam probabilem caussam fate or enim exco gitare valerem tam mirae legis, qua fieret, ut stellae singulae, cum
soli iunguntur, in occasum evagari, cum vero Opponuntur, in Ortum abscedere debeant. Habes, observationum , id suspicionum a triennio mearunt enarrationem . Nunc ut quaestioni abieri tuae satisfaς iam , ad ea ueniam , quae ab aliis, de hac ipsa re observata, atque excogitata, istriptisque tradita post opusculi: me editionem acc*pi.
654쪽
Horrebovu observationsim atque argumentis
INcipiam autem ab opere celebri e tri Horrebovi Astron
mi Dani, quod opus vernici triumphautι ritui Anno MDCCXXVII Hamiae editum, diuque ad me quc situm, tandem e Germania nuper allatum legi. 1 eo multae ad runtur Xa- Tum observationes ab eximio astronomo Ola Romero, dum viveret, nec non ab ipso Horre bovi habriae partim in domettico observatorio, partim in suburbano iuxta Harn 1am, quibus observationibus fixarum errores eadem ratione in VettiganTur , quam ego sequor, nimirum ex temporibus, quae inter meridianos duarum stellarum transitus intercedunt nisi quod illa hor , logio ad tempus sidereum , ego ad tempo solare medium aptato usus sum Ex hisce observationibus liquet, Romerum iam inde ab Anno MDCXCII eorum temporum naequalitatem , atque adeo Xaxum evagationes deprehendisse , quam ego rem nemini ante cel
MDCCIV detectam credideram Ceterum huiusce operis auctor clarissimus in ea est sententia , fixarum errores tales else, quales annua parallaxeos leges postulant, atque adeo Copernicanam hypothesim ex hisce erroribus liquido demonstratam arbitratur. Ac primum quidem observationes lia Larienses refert, quas domesticas vocat, iniurio ac lyra prope utriusque aequinoctii tempora quadriennii spatio ex Anno scilicetra DCC in Annum MDCCIV habitas, ut demonstret differentiam temporis, quod a sirio ad lyram elabitur, per tempus quin
ctii uernis at notabiliter maiorem esse, quam quae per autumni aequiis noctium observetur. orro in serie vernalium observationum Non eas tantum recenset , quae iuxta diem aequinoctii incidunt, sed multas praeterea, quae ex medio Februario ad medium Aprilem , atque eo amplius excurrunt, in autumnalium vero censum eas fere retulisse videtur, quae a medio Septembri ad medium Octobrem pertinent. Ad haec in rationibus subducendis, ut medias utriunque serie mensuras colligat, vernales omnes utcumque aliorum annorum inter se promiscue habet, pariterque autumnales omnes,
ac denique mediam illam mens am taxat secundorum temporis 4.
655쪽
a quibus autumnales vernalibus minores sunt, deductisque tertiista quantum scilicet aequinoctiorum praecessio poscit, relinquuntur secunda temporis 4 ad unguem, quae minime dubitat, quin annuae utriusque sideris parallaxi tribuenda sint, atque adeo alterutrius parallaxim desinit secundorum temporis 1 , sive in partibus circuli secundorum O. Sed quo facilius hae observationes expendi queant, ea in unica seriem retuli servato temporum ordine. Tempus Idereum abirio bram in meridiano Ha mensi. Π
ubi notandum huiusce seriei numeros eum numeris observatio.
656쪽
num bonohiensiui supra traditis nequaquam conserri posse, quod Dani astronomi tempore sidereo sua aequinoctiali, ego tempore solari medio usus fuerim , ac praeterea illi in ipso meridiano, ego in plano semicirculi, quod planum alicubi nonnihil a meridiano
aberrat, observationes peregε άim. Nihil tamen impedit, quin augmenta, aut decrementa temporum ab aequinoctio verno ad autumnale, hoc ipsi stellarum errores ab egregiis illis stronomis observati cum nostris conferri queant , ut exinde observationum
Consensus, aut dissensus appareat. Apparet autem dissensus adς manifestus, ut dissimulari non debeo. Ego enim , veluti ex obserυationum mearum serie supra tradita liquet, Anno DCCXXVIII Septembri exeunte, aut ineunte Octobri definivi tempus a rio ad lyram hor. II a Q. Anno autem MDCCXXIX exeunte Martio hor. II a II Q Ac iterum; Odem Anno, Septembri ad finem ivergente puta dieris . hor. II 32 o.
Differentia igitur temporaria a rio ad y
ram minuitur in meis observationibus ex Septembri in Martium sequentem sec. arao, Augetur vero ei Martio in Septembrem sequentem pariter , sec. et O.
Nunc ei observationibus danicis Anno MDCC exeunte Septembri, Octobri ineunte tempus a rio ad lyram, si mediam inrer observationes tres eligamus, fuit hor. et 34 3 28. Anno DCCII si mediam sumamus inter observationes tres dierum 3o, 3 Martii, atque x Aprilis hor. II 1 38 2, Eodem Anno sumto medio inter observationes quinque Septembri, atque Octobri Iaabitas hor. II 4 3 3 Differentia igitur temporaria harum stellarum augetur e Septembri in Martium sec. et g. Minuitur vero ex Martio in Septembrem sec. et 39. Opposta plane ratione, atque in meis inservationibus hocque dissidium multo adhuc manifestius apparebit , si clanica sequentium annorum observationes attendantur, vel si loco earum, quae in
ipsa urbe Hainia institutae sunt, alias suburbanas in iisdem icilis
657쪽
habitas speetemus, quarum seriem , a collationem omitto, ne nimium haec epistola excrescat, praesertim cum eas minus certas auctor ipse suspicetur Satis igitur ex his patet, evagationum ordinem Bononiae observatum cum eo , qui ex anicis observationibus
in hisce stellis inventus est , nullo pacto conciliari posse.
Quamquam autem non ego is sim, qui praestantissimorum Uirorum fidem , aut diligentiam in dubium revocem , quin immo anicas Observationes, utpote plurium annorum consensu confirmatas, meis ipsis, quae intra anni unius periodum consistunt, ante serendas lubens agnoscam, ac profitear, tamen mirari subit tantum interutrasque dissidium, quantum, post eam curam in observando adhibitam , cuius mihi ipse sum conscius, haud facile exspecta illam
praesertim cum neque in horologiis nostris saepe enim duobus in eodem secundo scrupulo consentientibus usus sum Maiorem quan unius vel alterius secundi diurno spatio inaequalitatem umquam deprς henderim , aut certe quoties deprehendi, observationes per id tempus habitas, vel tamquam suspectas notaverim , et Omnino in series non retulerim ; aliunde ei numerorum ipsorum ordo, ac nexus, ac denique stellarum post anni periodum ad priora inter se se intervallaci quantum equinoctiorum praecessio patitur' restitutio , probabilitatem quamdam nostris quoque observationibus
spectet, ut intelligamus aberrationum limites minime ad eadem anni tempora accurate restitui, sed sensim in alios, aliosque menses prorepere cuius rei suspicionem supra inieci J id quod in sirio,
ac lyra annis hisce XX v, qui inter horrebovianas, nostrasque obse vationes intercesserunt, hanc tantam errorum varietatem efficere potueri nisi malumus errores hosce omnes, ve a nobis, sive ab aliis animadversos, omnino nullos esse, sed instrumentorum , quibus utimur, vitio vertendos, aut esse quidem aliquos, sed nulla Certa lege Xerceri, ac potius ex vaga quadam siderum in spatio aethereo fluctuatione proficisci, casu potius, quam necessitate aliqua fieri, ut interdum annua, vel fere annua periodo recurrant. Verum haec fortasse longa aetas in apertum proferet. Ceterum bononiensibus observationibus tantisper dimissis, non continuo, si danicas solas spectemus, annuam parallaximo quod clarissimus Horrebovius putat ex illis euinci, ac demonstrari persuadere mihi possum . Etsi enim excessus ille sec. quo vernalium Observationum numeri autumnales X superaret, paralla Seos legibus consonat quemadmodum e secundo schemate apparet, ubi
frius, a lyra initio Aprilis marime inter se recedunt , initio autem
658쪽
Octobris maxime accedunt elliptico illo motu, quem telluris transcslatio postulat attendendae sunt praeterea aliorum anni temporum aberrationes, ac videndum, ut iisdem legibus obsecundent. Quid si enim per aestivum solstitium maior si horum siderum a se invicem evagatio, quam per vernum aequinoctium Θ Quid si minor hybermo solstitio, quam autumno Certe parallaxeos leges hoc non patiuntur , tamen ita contingeres possibile est, Maliquae etiam ex hasniensibus observationibus ne bononienses iterum memorem, quae id manifesto ostendunt suadent. Interdum enim
in illis post Aprilis initium nonnihil aucta apparet temporaria earum stellarum differentia , interdum post initium Octobris nonnihil
imminuta, quod parallacti cae rationes minime tirunt. Non ignoro in eiusmodi observationibus summam subtilitatem praestari non posse, atque adeo exigi non debere; verum cum de re a Simi in astronomia momenti quaestio si non nimis morose agere vidVatur, qui omnem sibi scrupulum evelli optet atque hac plane mlestia nos liberasset Vir , ut apparet, non minus soler Quam ingenuus, si una cum aequinoctialilaus observationibus plenam , ablOlutamque aliarum omnium t quas per reliqua anni ten'pora ab ipso, aut a Romero habitas minime dubit, seriem tradidisset. Certe in evagationibus stellae polaris accidit, ut si quorumdam anni
deantur , sed cum id in omnibus non contingat, iampridem astr nomorum omnium post eximium Virum Iacchum Cassinum testimonio, infirmum illud pro copernicana hypothesi argumentum habetur. Quid ni ergo idem de siti, ac lyrae elioribus opinari li- Ceat λAlia deinde profert auctor ingenio si mus stellarum paria,
quorum observationibus suam confirmet sententiam, capellae nimirum, a lyrae, lucida pedis geminorum , a lyrae, si ritis lucidae capitis draconis. Quamvis hisce mirus fidar, quam domesticis, parallaxim tamen , vel ex his la CD ad demonstratam opinais tu . Ecce tibi capellae, Gyrae numeros servat temporum risdine
659쪽
Ubi manifestum est praesertim in Anni DCCVII obseruaa
esse Septembri, quam praecedenti Martio secundi praeterpropter tribus, quod equidem discrimen aequinoctiorum praecessioni o tum tribui nequit, quippe quae semestri spatio sec. I haud amisplius sibi vindicat atque hoc idem Observationes nostrae supra traditae ostendunt, ubi die a Martii DCCXXIX distierentia est horarum 13 9 3o die vero I Septembris hor 3 9 6 3 decremento seCundorum trium , prorsus ut inmanicis Hoc ergo decrementum ad parallaxim refert Horrebovius, quod scilicet ex annuo telluris motu tale quidpiam consequi debeat, quemadmodum Me ellipsibus nostrisci Fig. I in primo schema te facile apparet cui quidem eadem reponimus, quae in priori illo stellarum pari notavimus, scilicet, nisi alia anni tempora dispiciantur hypothesim hoc argumento solide comprobari non posse. Non ergo sat est, si maiorem inveniamus in harum stellarum ascenissionibus disserentiam Martio, aut Aprili, quam Septembri, vel Octobri; sed videndum, ut illo anni tempore si maxima, hoc auistem minima, quod parallaeticae leges postulant. Hoc vero Danicae observationes adeo non ostendunt, ut nonnullae etiam earum opis positum suadeant. Ut Anno DCCV die a Septembris disse- 1444 renis
660쪽
618 opuscULA.rentia temporum est horarum 1 31 8. Anno igitur DCCVI
per idem Anni tempus invenienda fuerat hor. 13 3 33 3 Q, quandoquidem hae stellae secundis temporariis et go annuo spatio inter se se accedunt. Atqui Octobri eius anni diebus scilicet et , I, 22 observatio habet hor. 13 31 uer, vel 3 ergo minor fuit ascensi num differentia Octobri, quam Septembri Anni eiusdem MDCCVI, quod parallaxeon rationibus adversatur. Neque, ut arbitror, instantia haec eludi potest, quin eadem opera observationes hae omnes in suspicionem adducantur. Sed haec multo manifestius paterent, si auctor aliorum anni temporum observationes tradidiiset , quemadmodum de sirio, ac lyra diximus. Combinationes alias duas siri videlicet, capitis draconis, nec non pedis geminorum , ac lyrae praetermitto, quod iisdem, ni fallor, dissicultatibus laborent ibi praeterea in sirio, dracone mirum videtur Anno DCCV autumnalem differentiam toti secundi I vernali minorem esse, cum tamen autumnalis Anni MDCCI vernali Anni DCCVII nonnisi ve 8 secundis minor reperiatur, aequinoctiorum autem praecessio implo maiorem hic, quam ibi diminutionem postulet. Ex hisce omnibus satis liquere arbitror aliquid adhuc desiderari, quominus emanicis illis observationibus telluris motus evincatur; neque dubito, qui Celeberrimus Horrebovius, uua est ingenii perspicacia , id agniturus sit, si moclo sat observarionum Ionge ab aequinoctiis habuerit,
quasin inter se se. cum aequinoctialibus conferre queat.
III. De nova aberrationum lege a Bradlella
excogitata. 7 Enio nunc ad novum illud Iacobi Bradle astronomi angli
inventum, de quo nescio tune saepius sententiam meam rogaveris, an ego ad tuum ipsius iudicium provocaverim, e quo Vir nobilissimus, deque italicis litteris praeclare meritus Thomas Eques Dereliam dissertationem de hoc argumento in actis regiae s eietatis Anno DCCXXVIII mense Decembri vulgatam , summoque astronomo Edmundo Halleyo inscriptam, a se vero ita liceredditam, septembri superioris anni mecum humanissime, ut praeclara quaeque eius societatis inventa solet, communicavit. Ita que in hac parte sic tecum agam, utin petitioni tuae, quantum