장음표시 사용
281쪽
nunc quoq; C os s. cum senatores in curiam uocant, seruadae consuetudinis caussa translatio utuntur. Hinc TRANs L ATIT i Ε, negligenter, defuncto ric: translata locutione ab edictis trast alitiis, quae nullam diligentiam requirebant. Marcianus l. I . 3. D. ad S.C. Turpili. Praevaricatorem eum esse ostendimus, qui colludit cum reo, Δ traniatitie munere accusandi defungitur. Vlpian l. I. D. de tuta patri Patronorum querelas aduersus libertos Praelides audire,& non translatitie exequi debent. Item Papin l. s.f. I. ad S.C.TrebelLSed nec illud tras latitie omittendum est. id est,praetereundum est. TRAPETvM , molae qu e in altum sublatae deprimebantur, quibus oleae confringebantur. Vlpia. l. I9. s. 2. D. locat. Si quis landum locauerit, dolia utiq; colono praestanda esse,& praelum & trapetum,i structa funibus. Columella lib. I 2 .c. o. Olco aut conficiendo molae utiliores sunt, quam trapetum. TRAPEZOPHORA, columellae siue pedes qui b. impositae sustinentur mensae .apnd Paul. in l. s. D.de supp. leg.
TRIBONIANus, natione Graecus cum omnis religionis cotemptos erat, tum uero in primis a Christiana fide abhorrens, attentator α fraudulentus, ut qui Iustiniano persuaserit mortem eum non oppetiturum esse, atq; in coelum cum carne assumptum iri .Quaestor Iustiniani fuit, tanta ui ingenii praeditus, ut doctrina praestantissimus euaserit, ac nulli aeuo suo secundus: ceterum auaritiae ed usq; indulsens, ut lucro uenale ius habendum semperduxerit.Nam & leges quotidie serme sordida di- nundinatione antiquare identidem ferreq; instituera i , ut cuique commodum esset. Hic cum diu post honorem adeptum superuixisset, morbo tandem interiit, nihil prorsus molestiae a quoquam unqua passus.erat enim sermone blandus, de ali qui suavis r auaritiae quoque morbum doctrinae praestantia sicile obubrare poterat. Haec Budaeus ex Suidae interpretatione. De eodein HarmenopuIus est. De legibus: Iustinianus, inquit,etiam NO-uellas singulari libro composuit: ad quam Nouellarum compositionem operam suam Iustiniano Tribonianus ille praebuit, qui ob ingenii dexteritatem, & habendi studium , ad miraculum usque passim omnibus in ore est . qui quum scribendi,
Novellis occuparetur, acceptis a litigantibus pecuniis partim pro uoluntate contribuentium c
mutauit: partim obscura,dissicilia,& ad sententias duplices uergetia improvide incosulteq. effudit. TR i v v N A L,locus editior, in quo sella curuli posita Magi stratus ius dicebant. Vlpian.l. I .D.de iudi c. Si se subiiciant aliqui iurisdictioni, de consentiat, inte r consentientes cuiusuis iudici; s qui tribunali praeest, uel aliam, iurisditionem habet, est iu
TRIBvNALI autem praeerant magistratus curulea duntaxat, quibus curulis sella ius erat: ueluti Consules, Pratores, Aediles&prouinciis. Praesides,ac Proconsules. Minores uero magistratus ex subsellis, ut scribit Asconius, ius dicebant. ueluti Tribuni, Quaestores,nium uiri, Vitruvius libro S. cap. I. lebasilica Iulia loquens: Item tribunal est in ea aede hemicycli schematis, minore curuatura sormatum. eius aute in hemicycli in fronte est interuallum, pedum xLvi. introrsua curuatura pedum xv. uti eos qui apud magistiatus itarent,negociantes in basilica ne impedirent. De tribunali Consulis R. qui Macedonibus terrori erat, Liuius li. I. sic loquitur: Assuetis regio imperio formam terribilem praebuit tribunal: summotor aditus, praeco,
TR illv TvM,inquit Vlp. ab intributione appellatur: uel ex eo quod militib. tribuatur.l. 7. D.de uerb. fg Duplex autem Tributuin fuit: unum Capitis, siue Personae: alterum Rei, siue Soli. l. s.cc ult. D. de censibus, & alendi exercitus nomine conserebantur. neque eorum sententiam improbarem, si
qui essent, qui personale proprie Stipendium appellandum putarent: cum scilicci aurum,arsentu, aes penderetur: Reate uerb siue Praediale, cu equi, uestes ceteraq; ex eodem genere orae stantur. unde illud Tertuli. in Apologetico obseruat uni est:Si agri tributo onusti, uiliores: hominum capita itipendio censa, ignobiliora. TRI BvTORIA actio,itide Actio tributoria. TRIENTEs usurae dicuntur, cum quaterni aurei incentcnos penduntur. unde deTRIENTARI v M scimus , apud Capitol . in
TRI ERARCHus, triremi praepositus, inquit Aseon. Iauol. l. s. D. ad S.C.Treb. de L prima. D. debon. possi i TR i PERTI TA,liber fuit Sex. Aelii, qui iuris cunabala cotinebat inde dictus,qubd lege x II . tab.composita iungi tu r interpretatio, dein subtexitur logis actio.L 2.9. I9. D. de orig. iur. TR i P LI CATIO, est secunda actoris defensio, contra rei duplicationem opposita. f. I . Inst. De replicat . quasi enim Replicia io,conduplicatio de geminatio fuisset: sie quod tertio post actionem locci
referretur,atque in i udicium obiiceretur, Tripli cationis nomine significatum est. At in l. r. D. de excepti Triplicatio reo tribuitur, quasi Replicationi opponatur. ubi ut uete dicam, mendum subesse arbitror:&ex imperatoris uerbis corrigedu. TR i T A v v s,iquit Paulus,est patris & matris atauus, aui uel alliae abavus, proaui proauiae proauus, abaui uel abaviae,auus, itaui uel atauiae pater: dictus quasi tertius auus .l. I O. D. I O de gradib. TROPH i nutrimentum,alimentum. Paulus i. 26.3.2.D.depos. Ex quib.dcbetis mihi dece,
quos apud Titium deposuistis: item quos trophi
mali, decem. TROCHEAE , instrumenta eum orbiculis tollendit ac deprimendis, oneribus accommodata : apud
282쪽
Vlp. l. Is . . I. D. locati: & Catonem De re rust. cap. 3 36. TRvLLA , uasis uina in genus. ut apud Paul. in l. II. D. de instr. uel inst. leg.Trullae, inquit, quae circaecenam solent traijci .Et apud Vlp. I. I9.ι. s. D. de
auro arg. mund.Cic. Ver.v I . Erat etiam uas uin rium ex una gemma praegrandi e trulla excavata
TRUTINARI una eademq; lance, pro pari iure esse, Iustinian. prouerbij figura dixit in i .cum quis, I O. C. de nat. lib.ui de Aequa lance. TvavLi , fistulae maiores fictiles. Proculus I. I s. D. de seruit. urb. No licet autem tubulos habere admotos ad parietem comunem: quod per eos flamma torretur paries.
TvE R r , passive, Iulianus l .consilio,7. D. de cur. r. Contilio& opera Curatoris tueri debet,nons Ium patrimonium, sed & corporis ae salus suri s. Sic l. I .& l .ult. D. de legat. praest. Tvo v R II appellatione, inquit Pomponius, omne aedificium quod rusticae magis custodiae couenit quam urbanis aedibus, significatur. Ofilius ait Tugurium a tecto, tanquam tegularium,esse dictum: ut toga, quod ea tegamur. l. I So. D.de uerb.signi. ΤvNICA uestis breuior, di interior: et enim toga superimposta,crura & tibias contegebat. Paulus l. l. D. de coni. empl. Sed an sine numis uenditio
dici hodieq: possit, dubitatur. ueluti s ego togam
dedi,ut tunicam acciperem. Haec Paulus. Pluta
chus autem in uita Coriolani & in Problem. Caiatonem tradit seriptum reliquisse , fuisse in niore , ut candidati sine tunica uenirent ad supplicandu populo, sola toga candida , eaq; recincta induti . .
Asconius autem in orat. pro Scauro,& Ual. Max. libro s.cap. 6. aiunt Catonem Praetorem iudiciu Scauri, quia aestate agebatur ine tunica exercuisse campestri sub toga cinctum. in forum quoque se descendisse, iusq; dixisse,idq; reperisse ex uete re consuetudine,secundum quam de Romuli aetati, statuae in Capitolio,& in Rostris Camilli ius
runt, togatae sine tunicis. T. R a A di rixa multum differuntii Up. nanq; turba multitudinis hominum est turbatio & coetus: Rixa, etiam duorum. l.q. s. l. D. ut bon. rap. ubi Turbam appellatam Labeo ait ex genere tumulatns: idq; uerbum ex Greco tractu, Ni T. θορυβειν. TvREAns rationem dem quod Conturbare. vi p.
I. I .in s. D. de ser. corrue. Quivictori persuadet ut rationem sibi commissam turbaret. uide Cor
TELA est uisae potestas in rapite libero ad tueta dum cum qui per anatem suam sponte se defender re nequit, iure ciuili data ac permissa. l. i. D. de
T v T UA M in suam uenire , uide In suam
TvTELARI s caussa, lis est quam tutor pupilli nomine intendit. vlpi l.q. D. de in lita tutaVideamus in tutelari caussa quis iurare , &aduersus quem possit. TvTOR Es sunt qui uim ac potestatem in pupillos
habent: exq: rc ipsa nomen ceperunt. itaque appellantur Tutores,quali Tuitores, atque defensores: sicut Aeditui dicuntur , qui aedes tu cntur. I. I. D. de tutelis. Eorum autem tria sunt genera. nam alii
dicuntiar Testamentarii,alii Legitimi', alij moribus inducti. Testamentarii sunt, quos paterfari . impuberi filiosa .itemq: nepoti, quem tamen non patris, sed suae potestati relicturus est, in suo testamento constituit. l. I. & pass. D. cie test. tui. Legitimi sim ut ait Vlpian. in Institui. qui ex lege aliqua descendunt. pereminentiam autem Legitimi dieuntur, qui ex lege x II . tabularum introducuntur, seu pr palam, quales sunt agnati: seu per consequentiam, quales sunt patroni. l. 1 .& pals D. de legit. tui. Moribus inducti: uide, Tutor Prae
TvTOR Cessicus appellatur is, eui in iure tutela cessa est, qui sue mortuus fuerit, isue alii tutela cesserit, redit ad legitimum tutorem tutela : sed & si legitimus decelserit, aut capite minutus fuerit, Cestitia quoq; tutela extinguis. Vt P. cap. Inst. xl. TvTon s dativi appellantur, qui testamento nominatim dati sunt: hos enim lex x l I. confirmat, ut ait Ulp. cap. Inst. xt.Datiuum tamen pro Attili no aut Iuliano Modest in . posuit in l. 7. D. Rempup.ses sociubi Testamenta iij, qui proprie Datiui sunt a Datiuis distinguuntur. & Iustinianus in l. lo.C. de Uisc.& cleric. ubi Testamentarias tutelas a Datiuis separat. Tvτἄκ fiduciarius dicitur, qui liberum eaput mancipatum sibi, uel a parente, uel a coemptore manumisit:idq: per fimilitudinem patroni. Vlpia. cap. Inst. xi. uel sic:
Tveto κ sduciarius is propriae dicitur, qui quum patet esset siduciarius filium sibi mancipatum manumisit, nec remancipauit. haec Vlp. in Instit. Pona mus ergo contractam fuisse fiduciam, id est ultro citroq; factam emancipationem, patrem ii fid clarium uero patri filium reniancipasse, Pater iacarus , quoniam alter fidem similiter eius sequutus est,fiduciarius eodem modo dici deberet. at quoniam uerus est pater, suam retinet meliorem appellationem. Praeterea tutor etiam fiduciarius, ite
ut alter, dici deberet sed quoniam qui legitimi
sunt haeredes, ij tutores sunt legitimi, pater que in lax ad manumissi filii liae reditatem uo eat, fuit hoc a lege nomen retinebit, dicetum: Legitimus. Aequoniam emancipati frater haeres non est legitimus , quemadmodum docet Caius in Institui. &Vlpianus . in I. prima. D. Si a patre quis manum. fit. Tutor legitimus , ut patroni filius, appellari non potest . Patroni enim . filius ut haeres est legitimus , se tutor legitimus a pellatur. Quod igitur agnatus ille proximus filii manumissi frater , cum ad tutelam uocabitur,
283쪽
nomen habebit λPater suum nomen fiduciarii ii toris, quo usus non est, in illum transferet , dic turm Tutor fiduciarius. TvTOR honorarius dicitur, qui non administrationis & oneris,sed honoris tantum cauila datur. l. I.f. I . D. de ad min. tui. ubi Vlp. ait, eos non iccirco extra periculum esse, si pupillos negligant. Nam prius quidem excussis eius qui geli erit facultatibus, conueniri oportere.
TvTOR Es Iuliani dicuntur,qui ex lege Iulia&Titia dati sunt, quae t ubet mulieribus pupillisve non liabentibus tutores dari in prouinciis a Praesidib. ea
TvTon Praetorianu ,VI p. cap.Inst. x I. Moribus tu tor datur mulieri pupillove , qui cum tutore suo lege aut legitimo iudicio agere uult, ut auctore eo agat ipse enim tutor in rem suam auctor seri non potest qui Praetorianus tutor dicitur,quia a Praetore urbis dari consueuit. TY M P ANUM, rota maioris ambitus,quae ab hominibus orbem eius introrsum calcantibus uersatur.
Vlp. l. 1 9. F. i. D. locat. Quod si regulis olea pr matur,& pratumn suculam δε regulas,& tympanum,& trochleas, quibus releuatur praelum, &c.
Lucret. lib. q. Multaq: p trochleas, et tympana pondere magno Commouet,atq; leui sustollit machina nisu.
TY M P AN A,margaritae: de qui b.Plin.libr. 9, cap. 3 s. Crassescunt etiam in senecta, conchisq; adhaere scunt, nee ijs auelli queunt , nisi lima: quibus una tantum est facies δε ab ea rotunditas:auersis planicies, ob id Tympana nominantur. Paul. l. I 2. 9 ult. D. de aur. arg. Quum quaedam ornamentum mamillarum ex tympanis margaritis triginta quatuor legasset c.
AC AN s mulier, pro vidua. Marcia. l. .f. 2. D. de ui pub. Qui uacante muliere rapuit, uel napta, ultimo supplicio punitur . VACANTI A bona, ut de Bona
VACvA pecunia, id est oci oti,inutilis,infructuosa, nullam pariens usuram: Scaevola I. 28. D. depos. Quibus ut primum prospicia, ne uacua tibi unt: id est ut usuras eorum accipias, curae habebo. VACvA possessio dicitur, uel quam dominus alteri cedi,ael cuius non extat possessor.l. pen. in ii. D. deae q. post. l. in conuentionalib. I 2. D. de uerb. oblig. l. sed s, i 8. D. de coni.emp. Cie. in i II. de Orat.Nostra est omnis ista prudeliae doctrinaeq; possessio an quam homines quasi caducam atque
ii acuam abundantes octo, bis occupatis. inu lauerunt. id est,cuius nemo extabat possessor.
VACv possessio tradi dicitur, cum ab eo qui illam alteri cedit,caussa bonorum,id est fructus & pa μtus praestantur. l. in conuentionalib. I 2.in ii. D. de uerb. oblis. l. q. D. de usur.
V Acu A possessio emptori tradita non intelligitur, si alius in ea lesatorum fidei ve commissorum seruadorum caussa in possessione es .aut creditores bona possideant. l. 2. D. de act.empl. cvvn ministerium dicitur eius, qui certam pro curationem habet nullam, sed primum quodq; sibi impolitum munus obire cogitur. Vlpianus de mediastino loquens,l. 17. f. r. Deu suis. Si lcrui usu sfructus legatns est, cuius testator quasi ministerio uacuo utebat die u disciplinis uel arte instituerit usui luctuarius,arte eius uel peritia utet. VAs, sponsor erat sistendi aliquem iudicio , siue publico, siue priuato.Varro De ling. Lat. v. Vas, ii quit,appellatus, qui pro altero uadimonium promittesat. Consuetudo erat, cum reus parum cssct idoneus in coeptis rebus, ut pro se alterum darct. Acron in lib. Ser m. i. Sat. I. ubi uersum hunc in
Ille datis tradibus qui rure extractus in urbe est rVadibus, inquit, id est sponsoribus a Vadimonio: quod promittit is,qui ad iudiciu prouocatur,certo die assuturit. Vades ideo dicti, ch qui eos dederit,uadedi habet potestate. Et Porphyrion. Vades inquit,sp6sores dici notu est: Ῥ qui eos dederit, dere, id est discedere interim liceat. Quae quanqua propter dissi in item syllabam quantitate,dubitationis aliquid habeat illud tame demonstrat, more hune ueteribus suisse, ut qui lite uellet intendere,aduersario denunciaret, ut in itis ueniret: si nollet,uel eu cogeret, uel sponsore accipere, sore
ut costituto se die sisteret,illa aut denuriatio, Vadatio dicebatur. Na& qui de nuciabat, & cui de-
nunciabatur,ridari dicebatur Cic. in Quintiana Vadari uis λpromittit .in ius uocas equitur. Horatius Sermone primo, Satyra nona:
Ventum est ad Vestae, quarta iam parte diei
Praeterita: casu tunc restondere vadato, Debebat. Erto qui lite alicui inludere uolebant, a Praetore postulabant ut eu vadari liceret. Plaut. in Aulul. Pulmentum pridem ei eripuit milvius, Homo ad Praetorem plorabundus deuenit: Infit ibi postulare plorans, Gula II, Vt liceret maluium vadarier.
de Euclione loquitur. Est autein Vadari,uades postulare,id e locupletes fideiussores, qui aliqua
certae pecuniae sponsione uadii non tu obiturum praestabant. Hinc apud Liuium, Tot vadibus accusator vadatus est reum. Horatius,
Ille datis vadibus,qui rure extractus in urbe est, Solos felices umentes clamat in urbe. Quod si us uades dare nollet,& Vadimonixa promittere,qui uadabat, alique eoru qui aderat, accepta eius auricula, interrogabat, Licetne antellari ξSi ille responderet, I icet: iniecta manu aduersarium ad Praetorem trahebant. Vide quae icrips-
284쪽
rnus in orat.pro Quintio. edi z. in vin s mdi. Lii. VALET v ID IN ARIvM , locus in quem aegroti ualetudinis curandae causa diuertum. hinc ut Columell. lib. 2 . cap. t .Siue alter. languidior est , in ualetudinarium confestim deducat, & conuenientem ei ceteram curatione adhiberi iubeat.&lib. 12.cap. q.Valetudinaria quoque uel si vacent ab imbecillis,identidem aperire, & immundi chs liberare,&eet. Hine Valetudinarii , ualetudinariorum publicorum prisceti: apud Tarrentenum I. ult. D de iur. immu . VARus dicitur,qui crurib. est introrsum obtortis e Vatius,qui extrorsum. Vip.l. io. in fi. D. de aedi I. edict. Quaestum est an uatus Se uatius sanus sit.&opinor eos sanos esse. VA r I us, uide Varus. VsIQVE , pro ubicunque Iauol .l. in lege, 77. D. de coni .empl. In lege fundi vendundi lapidicinae in eo fundo, ubique essent,exceptae erant. Paul. t.' Inisi. 2 . infin. D. de ope r. lib. Non esse iniungendam necessitatem liberto ubique eum sequi. VECT IGAL generaliter dicitur, qui equid fisco uel Reipub.imperis nomine praestatur. itaque stante Rep.etiam stipendium: quod in pecunia numerata pendebatur, uectigalis nomine continebatur. Uectigalium autem tria erant genera : Decu marum, quae ex frumento. uino, oleo, & frugibus minutis exigebantur: Scripturae, quae ex pascuis: Portorii,quod ex mercibus exportandis uel importandis recipiebatur. Ulpian usi. I7. D. de uerb.sgn. Publica uectigalia intelligere debemus ex quibus uectigal fiscus capit: quale est uectigal portus, uel uenalium rerum, item salinarum, demetallorum,& picariarum. Sie in l. sed & hi. II. Re. D. de nubii. l. i o J . D. de uerb. signis. Propri Eautem & speciati in . VECTiGAL dicitur , quod fisco uel Reip. portorii nomine penditur: id est, pro mercibus, quae uel inuehuntur,uel euehuntur. Veteres autem etiam in priuatorum prouentibus hoc uerbo utebantur.
Paulus i. 3 9. D. de usus Caeta harundinis uel palieompendium, si in eo quoque tundi uectigal esse consueuit, ad fructuarium pertinet. Sic apud Ciceronem in Paradox. Ex meo tenui uectigali id est agrorum mercedibus, siue reditib. detrabis sumptib. cupiditatis,aliquid etia redu dabit. Vsc TioALEs agri sunt 'ui in perpetuum locatur:
id est hae lege ut quandiu pro his uectigal pendatur,tandiu neque ipsis qui conduxerint, neque his qui in locum eorum luccesserunt, auferri eos liceat. Non uectigales sunt. qui ita colendi da tur ut priuatim agros nostros dare solemus. l. 1. D. si ager vecti g. Ux LAMEN TvM , est artis precium: id est, Precium quod artifex accipit uaat atque abscondit ipsius
artem,s eit ut nulla eius ratio ducatur.Vlp. l. r. F. l . D. pro ise. Si incoeuda societate, arte oper
ve pollicitus est alte ueluti quum agrum polit ri damus in commune qiuaerendis fructibus, ni imirum ibi etiam eulpa praestanda est: preeium enim operae artis cst uela metu. Quod ut intelligamus. sciendum est eos qui artem quapia eximiam in a terius usum conferunt,non culpam,sed dolum tatum modo praestare. ut patet exl. t. D. Si mensi falsmod. quamobrem quum iste politor suam agri poliendi solertiam in usum socii conserat, nouidebatur cogendus culpam etiam praestare. V ruin quia non honorarium artis suae, ut menser , sed uerum precium percipit, nimirum fructuum parte: qa preciu uelat,id est ita operit atq; abscondit artis ipsus praestantiam,ut nulla eius ratio ha beatur. propterea quasi nullam industriam in societatem contulisset, ita culpae nomine obligatur. Na aut Operae artis, pro operae N artis se posuit. ut quia dicimus ususfructus, ire agere.& quae simigeneris ciusdem:aut operae artisve legendii est,
ut paulo ante A riem operamve. Leua metu aut cinsi legeremus, ut eruditis quibusda placere uideo, primu ,et honorari u intelligi posset,ql ab hoc loco alieniὶ est: deinde non artis,sed operae tantum& laboris leuamentum dici, opinor, potest. Perme tamen euiuis frui suo sensu licebit. ULNALEs proprie P nouitiis intelligii tur: ut se ibit Fab. lib. 8. cap. 1. itaq; qd Cicero in orat. nostReditum dixit. De grege uenalium: in Pisonum diserte, De grege nouitiori 1m,dixit. Hinc UENALlTIA iamilia, quae lienalis est. l. sed si, 3 r. infi. D. de donat. int. uir de ux. Hinc UENALiTIARti , qui seruos uenales habent, amque negociationem exercent qui dc maSones di Cuntur. l. merces, do7. D. de uerb.sgnis l. I. β. D. de tributor. VENA Tiougs dieebantur ludi,in quibus ferar ma-
no discrimine ab iis qui depugnabant, confici
antur. l. l. b. bestia , D. de postul. l. ciuitatibus, 2. D. de legat. primo. Hinc VENATOR Ius ludus, genus illud poenae . l. 8. I. ult. D. de poen. UE MENvM qui dicit, ait Caius, adiicere debet utrumalia,an bonu . na& medica meta uenena sui: quia eo nomine Oecotinetur,qε adhibitu natura eius
cui adhibit si esset, mutat quu id ql nos Venenuappellamur Gr i να - ν dic ut .apud illos quoque tam medicamenta, quam quae nocet hoe no mine continentur. unde adiectione alterius nominis distinctio fit:admonet nos summus apud eos Poetarum Homerus. nam sic ait, πολλἀ
uem .sig. l. l .s persuadere, D.de siet.corrupi. l. s. s. I. D.descar. VENTRALE uidetur saeculi genus fuisse, pecuniae ad usum quotidianum necessariae gestandae accommodatum ,&sub uentrem appensum. VNpianus I. 6.D.de bon. damnat . Zonam a Ventrali
se distinguit. Nee si zona circa se habuerit,protinus aliquis tibi uindicare debebit:sed ueste in qua usuerit
285쪽
is fuerit indutus .aut num ulos in uentralem, quos uictus sui caussa in promptu habuerit. Legitur ta
VETRALE, uide Ventrale. VENTREM sacere paries ab Alfeno dicitur, qui intumescit,qui procumbit,qui proiectus cst. l. 17. D. Si seruit uind. Vni ENTANI inter lapillos non pellucidae materiar
bi tamen vEMIENTA Ni legitur. Plinius tamen gemmam appellat lib. I 7.ca. l9. Veientana Itali ca gemma cit Veiis reperta, nigram materiam distinguente limite albo. VERBERARE S Puliare , quid differant: uidepulsare.
VER llis contrahi obligatio dicitur, quς per stipulationem concipitur: quia non quibuluis uerbis contrahebatur,ted solennibus duntaxat, & certis: . quorum formule a Iurisconsultis conscribeba tur.itaque ut interrogatio concepta erat, ita subsequi respontionem oportebat. l. obligamur, D.de oblig.& act. Paulus lib.Sent.v.c. v I I. Obligationum firmandarum gratia stipulationes inductae sunt,quae quadam uerborum solennitate concipiuntur. VERBO RuM autem obligationis tres sunt species: Stipulatio,i cum patrem,C.de iur. dot. & de qua iam diximus.Dotis, quae uerbis quoque solenni bus fiebat, nulla interrogatione praecedente . naCaius II. instit. scribit dictione dotis sine interrogatione tres tantum personas obligari: mulierem quae nuptura est,debitorem mulieris , parentem mulieris uirilis sexus.Tertia species est, lusiurandum liberti iurantis se domum , munus, operas atrono daturum : nam ut ibidem Caius scribit. libertus sine interrogatione promittens uerbis obligatura VER avsi , pro Oratio. Modest. l. . . I. D. de uulg.& pupill.Sed ii alter pubes,alter impubes, hoc co
sibi suerint substituti. Paul.l. t s. D. rat. rem hab. Amplius non peto uerbum Labeo ita accipiebat studicio petitum esset.Teret. Uerum hercle hoc uerbum est,uulgis quod dici solet.
VER&AE appellantur ex ancillis ciuium R. uere naiati, quod tempus anni maxime naturalis sceturae. . est. Festus lib. t 9.Nonius autem sic,Vernas uete .
res appellabant,qui uerb si cro fuerant nati:& habebatur nomen pro uitabili & maledicto. VERsus, uide Paragraphus. Vs sv M inrem dicitur sub ti De in rem uer qd cunque domini facultates aliqua ex parte amplificauit:dummodo necellarius sumptus ille fuerit. l. 3.D.dein rem vers. .iHinc Dgii N REM uerso actio,quae datur indominum, siue cuius uoluntate dominus contraxit, ut quod
in rem ipsius uersum est, solidum praestet: rela quum ea peculii uiribus diu luata
UkRsvRAM facere, mutuam pecuniam sumere:ex eo dictum, quod initio qui mutabantur ab aths, non ut domum serrent,sed iit aliis soluerent: uelut uerterent creditorem.Festus.Vel sic: V RsvRA fieri proprie dicitur,quum creditoris couersio quaedam, mutatio sit: id est quum quis
alij ut soluat, ab alio pecuniam mutuatur nonunquam tamen uersuram facere simpliciter signifi- .cat aes alienum contrahere.Cicero pro Cstio, Tabulas qui in patris potestate est, nullas conficit ruersuram nunquam omnino fecit ullam..Donat. in Phori on. Versuram facere dicitur,qui aes alienum ex aere alieno soluit. Dicitur etiam Uersura facere, cum minore foenore acceptam quis pecuniam maiore occupat. V EsPILMONEs, uide BIS PELLI NE s.
V sTi AR IvM quantuiniatis est uestium, procu iusque personae conditione.vlp.l. 2 I .D.de cib.&alim. Diariis uel cibarijs relictis, neque habitationem,neque uestiarium,neque calciarium deberi, palam est. In l.6. Vestitus appellatur. UMTιCvI. A , uide Vesti spica. V Esris . appellation inquit Callistratus, tam uirilis quam muliebris,& scenica,etiamsi tramea, aut citharoedica sit,continetur.l. I 27. D. de uerb. sig. VEs TisPtCA, ancilla uestiu custos,&inspectrix, ut ait Nonius. quo uerbo usus in Trinumo est Plautus: Paulusque noster in I. I 8. f. 8. De inst. uel inst. ut Haloander putauit, a quo dissentire non possum, si modo ex Codice hane habuit setipturam.Nam Quid fit v EsTICvLA in Florentinis libris,non aispicio. Paulum autem de mancipio loqui.testamenti uerba declarant. V sTICEps, pubes opinor a' Gellior appellatur lib. . cap. 19.Sed arrogari, inquit , non potest. nisi iam uesticeps.Cui uerbo inuestis apud Ter-itullianum respondet in lib. De uirginib. ueland. Si uirgo mulier non est, nec uir inuestis aesto. Si non operitur uirgo,quia mulier non sit, operiatur inuestis,quia uix non sit. Et aliquanto post , Materfamiliae uocatur, licet uirgo:& Paterfamiliae,licet inuestis. V τε RANi , qui legitima stipendia consecerunt. l. I in pass. D.de ueteran.l.8. 9.ueterani.D. de procur.& alibi persaepe. UETERATOR semus non pacto seruiendi, sed genere Scaussa aestimatur.nam quicunque ex uenalitio mi uitiorum emptus, licui ministario praepositus sit,statim is ueteratorum numero est. l.ult. D. de aedit .edict. UETERINA RIr , ueterinorum medici. stat autem Veterina Animalia quorum opera in uehcdo consumitur arruntenus l.ult. D. de iuri immunit. Veterinaris architectus, gubernatores .Columel. lib. 6.cap. S. Solet etia tali idia cibo afferre uitiosa tincremeta lingue, quas Ranas riterinarij uocant.
286쪽
Vr A, est ius eundi,& agendi, & ambulandi.I. I.D. de ser.praed. rust. VI A totum et inius partes duae sunt uter &actus.
uti constat ex l. I I. I. D. de acceptil.
UI A est ius eundiin agendi.& ambulandi. nam &iter & actum uia in te continetit Imp.tit. De setuit. in princip. Vi A auehendo dicta est quasi uehi. Varro r. Dere rust. Villieus agri colendi caussa constitutus, atque appellatus a uilla, quod ab co in eam conuehuntur fructus, & uehunturr i quo rustici etiamnunc quoque Viam Ueam appellant,propter u cturas:& Vellam,non uillam, quo uchunt. Haec
Varro. Proprie igitur Via,cum de seruitute loquimur, est ius uel iculi ducendi per praedium ali
num . Eius latitudo lege xia. b. definita est: in porrectum pedes octo, in anfractum sedecim.l. 8.D.deseruit.rustic. UiAM aperire, inquit Vlpiadest ad ueterem altitudinem latitudineque restituere.l. I .D.de uia pub. Via RuM ait Vlp. quaedam publicae sunt, quaedam priuatae,quaedam uicinales. Publicas uias dicimus,quas Graecisi ιλι si, nostri praetorias, alii consulares uias appellant. Privatae t unt,quas agrarias quidam dicunt. Vicinales sunt uiae, quae in uicis sunt,uelque in uicos ducunt: quae de publicae
sunt, si non ex collatione priuatoriim hoc iter
constitutum est.Privatae uiae dupliciter accipi porsunt:uel hae que sunt in agris,quibus imposita est
seruitus , ut ad agrum alterius dueant:uel hi que ad agros ducunt,per quas omnibus per meare liceat, in quos exitur de uia consulari :& sic post illam excipit uia,uel iter,uel actus ad uillam duin
de itin.public. Ua AT i Curi , est pecunia ad prosectionis sumptum
Et ATOR Es olim dicti sunt qui uilla in curiam Senatores accersebant: ut Cicero in Cat.ma. & Colum. lib.I cap. l .testantur.hine consuetudine sermonis translatum ad eos est hoe uerbum, qui Magistratus iussit reos in ius uocarent: qui tum A parito res,tum Executores litium plerunque apae pellantur.ut Imp. docet in s 2 2.De actio.Tripli, inquit agimus,quum quidam maiorem uera aestimatione quantitatem in libello eo nitentionis inserunt,ut ex hac caussa uiatores,id est. executores litiuniampliorem summam sportularum nomine exigerent. Nam de apparitoribus sentire Iustin. constat etiam ex l. s I .F. I .Qde epist. & cler. vlp. l. .f. 2 I .D.ut in posciesat.Missux in possessionesino admittatur, babet interdictum propositum: aut per uiatore , aut per officialem praelecti , aut per magistratum introducendus est. Plin. lib. I 8. cap. 3.Aranti quatuor sua iugera Cincinnato,Viator attulit Dictaturam, quidem nudo plenoque
pulueris etiamnum cire.Cui viator, Vela corpus.
inquit,ut proferam Senatus populi* Ro.manda
Ia.Tales tu etiam uiatores erant,quod ipsum nomen inditum cst subinde te ex agris senatum d cesque accersentibus. stus autem sic:
Vi ATOR Es appellantur,qui magistratibus apparet cci quia initio omnium tribuum quum agri inpinquo erant urbis,atque assidue homines rusticabantur,crebrior opera eorum erat in via , quam urbe:quod ex agris plerunque homines uocabat tura magistratibus,& frequens eorum erat ab a gris ad urbem uia.
VICARi us, di ordinarius nomina sunt seritorum, inter se conseruntur Nam ille in huius, quasi domini peculici seruus est. Ulpianus l. 37. D. de pecul.Si semus meus ordinariux,uicarios habeat, id quod uicatij mihi debent an deducam ex peculio serui ordinarii Martialis, Esse sat est semum dum nota uicarius esse . VICEI IMA haereditatum, uectigal fuit ab Augusto locupletandi aerarii caussa institutum: quod extraneis Laeredibus non inopibus imperaretur.auctor Dio libro Lu.eius mentio fit in l. ult. C.de edict.
in Panegyr.& in aliquor inscripti Je constat Aemiliu Maeru duos de ea lib. scripsisse. Fuit S alia VICE s ΜΑ , de qua Pompon. scribit A. Ofilium
primuin scripsiste. l. 2.9.ex his, D. de orig. iuri sed
ut opinor illa fuit de qua Liuius lib. vi i. ita scribit: Cn. Manlius Cosul lege de uicesima eoru si manumitteretur tulit.Piesqaea lege haud paruu uectigal inopi aerario additu esset,auctores fuerunt. VI C E mutua,pro uicissim: locutio est nostris fa ini-liarissima ut in l. nul. D.de praescript. uerb. l. s. D. si cert. petat. l. qui non militabat,78. D.haered instit. l. filius quem, 26.C.famil.ercisc.
VICINi sunt,quorum praedia non linea, sed paries communis disterminat,nam in urbanis praedijs , Vicini:in rusticis,Confines appellantur. Paulus I. q.f.ult.D. fin. reg.Hoc iudicium locum habet ita confinio praediorum rusticorum . urbanorum displicesimeque enim confines hi,sed magis uicini dicunturi& ea communibus parietibus plerunq;
di sterminantur VICTIMARIus apud Tarruntinum inl.ult.D. detur.imm .qui quς ad uictimarum sacrificia re
tinebam, praestabat. VI CTu s uerbo continentur, inquit Vlpianus, quae usui,potuique cultuique corporis,quaeque ad uiuendum homini necessaria sunt. uestem quoque uictus habere uicem Labeo ait. & cetera, inquit Gaius,quibus tuendi curandive eorporis nostri gratia utimur, ea appellatione significanturi l. ι .& qq. D.de uerb.sgn. VIDERl secisse, formula qua ueterex in sententijs utebantur. Cicero lib.Aead.quaeaei t. Quam rationem, inquit, maiorum etiam comprosat diseligentia , qui primum iurare, &cetera. 'uaeque
iurari iudices cognouissent, ut ea non esse facta,
sed ut uideri pronunciarent. Idem Verrina 4.
287쪽
Vix ille hoc dixerat,quum iste pronunciat,Sth nium literas publicas corrupisse uideri . Item aliqbi, Fecisse uideri pr nunciantiadem lib. De finib.
. I. Reque ex utraque parte audita , pronunciaret
eum non talem uideri fuisse in imperio, quales ius maiores fuissent.Sext. Pompeius lib. 1'. Parucauisse uideri pronunciat magistratus, quu de co
filii sentetia capitis quem condemnaturu& est. .
V DvAM non solum eam quae aliquando nupta suis let sed eam quoque mulierem quae uirum non habuisset, appellari ait Labeo.quia uidua sic diricta est, quasi uecors,uesanus,qui sine corde aut sanitate esset: similiter uiduam dictam esse sine dui
V GiLAx, pro uigilans , industrius , solicitus. Caius i. i 8.D.de sdil.edict.2Si constantem, aut laboriosum , aut curacein , uigilacem esse , aut frugalitate sua peculium acquirentem adfir
Vi possidet,est Vlpianus qui expulso uetere possessore acquisitam per uim possessionem obtinet:
aut qui in hoc ipsunt aptatus & praeparatus uenit ut contra bonos mores, auxilio ne prohiberi pos isit ingrediens in postessionem facit. I. I. I. IT. D. de ui S ui arm. VI ipsa,id est,non reum,& actu ipso,ut uulgb I quimur sed facultate,6 δ- , ut alibi loquun- tur ueluti quum quid nominatim dictum non est,sed aut uerborum, aut ipsius negocii vis haec ἡ
est. larcel.L7 1 I9.de solii.Vi quide ipsa & hic ex his dari stipulatus est,qui eius no erant.id est,quauis id no expresserit e stipulari homine ex iis qui sui non sunt, tamen ex ui negocii satis intelligitur neminem scilicet quod suum est stipulari. nam
ERANT pro ERAT legendum opinor.
Va factum id uidetur esse, ait Mutius, qua de re . quis,quum prohiberetur, fecit:clam,quod qui': quum controuersiam haberet, habituruinve sepu
Vi facit,qui prohibitus facit, siue a domino,siue ab
alio ipsius nomine prohibeatur: uti constat ex L3 .D.Quod ui aut clam. VILLA urbana.Columella lib. I. cap. 6. Villam in tres partes diuidit,Vrbanam,Rusticaaec Fructua- iriam. Vrbanam filii te apparet, quam sibi dominus qui urbem incolebat, aedificabat: Rusticam, quam uillico,procuratori,instrumentisque rei rusticae Fructuariam,quae frugibus condendis parabatur. Ulpianus l. lI .f. q. D locat. Inter conductorem & locatorcm conuenerat, ne in uilla urbanascenum componeretur.
V1Μ facere moribu Cicero dicit in Orat.pro Caecina persaepsi. Moris enim erat ut quum ae agro quopiam controuersia institueretur, quia propter commoda possessionis magna iurgia ,& pi gnae interdum ac caedes oriebantur, litigatores amicorum sententia diem inter se sumerent, qua diem rem praesentem, ut est, in agrum illum una
uenirent, & in eo agro uim aliquam alter alteridicis caussa faceret: id est,non ueram & solidam, sed fictam & simulatam : quam Cicero in illa O 'ratione , uim quotidianam appellat : & Gellius
libro uicesimo, p.9.ciuilem ac festucariam .s V ARIAM nauem Vlpian. ini. I.6. s. D.de nrt. eam interpretatur,in quam uinum effunditur, &unde postea hauritur. VINA Rivs , pro brioso,&uinolento. Vlp. l. . r. D.de aedit. edict. Item aleatores & uinarios non contineri edicto.& leg. 2s .9.s . d. Aleator fori uel uinarius uel erro euasit. V LN AC I A , grana uuae compreste. Iulianus l. rq .insn.D.de cond.suri. Idem ii iris est uuis subreptis: nam ct mustum S uinacia iure condici possunt.
Vlpianus L s r. g. 8. D. desuri. Idem est & in
uuis , & in musto, & in vinaceis . nam & uuarum & musti de vinaceorum nomine furti a te re potest. VI MARIA uasi, inquit Iulianus,proprie uasi toreudaria esse placet. Dolia autem & serias, tamdiu in ea caussa esse, quamdiu uinum haberent et quum sine uino esse desinerent, in eo numero non est se : quoniam ad alium usum transferri possent. ueluti si frumentum in his addatur.'Eandem
caussam amphorarum esse : ut quum uinum habeant , tum in uass uinarijs e quum inanes sint, tum extra numerum uinariorum sint: quia
aliud in his addi possit.L 2o S. D. de uerborum signiscat.
VINCvLostv M appellatio in maioribus in integ r stituendis non ad compedibus uinctos tantum
pertinet.sed etiam ad parietibus , ueluti Latumiis inclusos. l. 9. In uinculis etiam ii accipiuntur qui ita 'alligati sunt, ut sine dedecore in publico parere non possint. l. Io. ex quibus
VINCvLORVM appellatione, ait Venuleius,uel ptiuata,vel publica uincula significant: Custodis uero,tantum publicam custodiam. l. ΣΣΑ. D. de uerb.sP.Subauditur autem, Hi de quibus V nuleius loquebatur. Verum est autem ut ait Vlpianus in l. 2 I 6.D.de uerb.sign. eum qui in carcere clusus est, non uideri neque uinctum, neque in uinculis esse, nisi corpori eius uincula sint adhibita.
ViN DICO, concretum esse uocabulum, conitig
ta uerba demonstrant: Iudico, lyraedico, Dedico, Indico. Et,nili me animus fallit,a vixi dent cisi tum est: quemadmodum Varro, Iudico a Ius ScDico derivat.nam in Vindicationibus manus costri,& uim quandam adhiberi solitam, quam Cicero Quotidianam, Gellius Festucariam appetilat am pridem an Comment. Orat. pro Caecina demonstrauimus docuimusqtie uim quam Cicero moribus fieri dicit, Festiuea seri solitam equam etiam Vindictam appellari Boetius in Topica testis est:ubi Vindictain Festucam interer Z a latur.
288쪽
tatur. Idem etiam ex Persio intelligitur: qui non alio sensu dixit, Vindicta postquam meus a Praetore recessit quam illo loco, Non in festuca lictor,quamgestat inani. Itaque
VlNDiCATio uidetur ex antiquis Vindiciis originem duxisse . nam Cicero in Miloniana, cum actiones caluinniosas significaret, ita scribiti Euni denique, qui non calanuri s litium, no iniustis uindiciis ac sacramentis alienos fundos, sed castris texercitu,signis infercndis petebat.Sed tamen longe aliud Vindiciae olim fuerunt, aliud hodie Uindicatio est. quod ex Asconis uerbis in Verrin I I iis intelligitur. VI MDici AR v M lis,inquit, est,cum litigatur de ea re apud Praetorem, cuius incertum cit, quis debeat eise possessor. Et ideo qui eam tenet, satisdat pro praeae litis uindiciarum aduersario suo, quo illi satisfaciat, nihil se deterius in possessione facturum, de qua iurgium ellet. Rursus sponsione ipsa
rouocatur ab aduersario,certae pecimiae aut ae-imationis, quam amittat, ni sua iit hereditas de qua contendit. Ex his constat,
Vitio iei As nihil aliud tu significasse, quam possessione rei controuersς alicui magi stratus decreto usque ad finem iudicii attributam. Quod etiapluribus uerbis demonstrauimus ex Liuio, in CSment .in trach. Inst. De actionibus . ubi has inter Vindicationem & Vindicias differentias esse ostendimus.
Vitio 1 CATIO est ipsi uindiciarum postulatior Vindicie uero ita pollessionem significant , ut etiam interdum rem ipsam possessam complein tur. nam Festus lib. ult. Vindictae,inquit,appellantur res eaede qui b. cotrouersia est. de quibus Cincius sic ait: Vindicis olim dicebantur, quae ex fundo sumptae,in ius allatae erant. Ser. Su lpitius Vindiciam esse ait ab ec,quod uindicantur res ex controuersia.
Ua, Dic ATio igitur proprie est actio in rem, per quam quis rem suam ab alterius possessione in dominium suum uindicat. l. actionum. 2 s. D. de oblig.&adi. Improprie tamen Vindicatio triplex repetitur. una proprietati altera seruitutis, tertia pignoris,l. 3.μ. est autem,& S. Pomponius. D. a de xl lib. unde Hypothecaria actio Vindicatio Pignoris appellatur in l. si fundus, I 6. g. s. D. de pignoribus . Ut NDic TA , inquit Boetius in Topica Cieeroni est uirgula quaedam, quam lictor manumittendi serui capiti imponens,eundem seruum in libertatem uindicabat, dicens quaedam uerba solennia. atque ideo illa uirgula Vindicta uocabatur. Plutarchus de ijs qui tardius a Deo puniuntur t
- επιςάλλουσι τοῖς - e . Romani,inquit, corporibus q uos in libertatem efferunt. tenue festucam imponunt. Festuca igitur uindicta nominatura uindice, ut scribit Liuius lib. I r. qui semus cum
adolescentum nobilium coniurationem patefecisset,libertate S ciuitate donatus est. Quare uiti dicta ide est ut festuca: nec alio sensu dixit Persius , Vindicta postquam meus a praetore recesiit quam alio loco ,
Nyn infestaea lictor quamgestat inani. Hi ne
de Uindicta liberare. Vindictam imponere passim sub illo tit.& alibi sub tit. De manumisi .
VINI legato quae contineantur: cognosce ex l. 9.D. de trit .vin. legat.
VIRI boni arbitratu: uide Boni uiri.
UIRio 1 A & Uiridiaria, loca gramine & arbutis a moenitatis causa consita. l. r .D.de ieruit. l. . D. de uerb. si g. l. 26 D. de inst. uel inst. legarant. it. D. de semit. iirb. mentio fit eorum qu ε supra edi fieta habebantur. VIRILEs partes dicuntur, cum in capita, id est in uiros diuitio sit. I. l. 9. nunc tracteinus, D. de tui.&rat. dist. I. Al. D. de re iud. l. 7. D. de fideius. tuta VIRI Porpus uirgo, nubilis, matura uiro. I. mulieris, i q. D. de uerb. si g. l.pr. iol. D.de cond. ct demonst. Iustinian. sub. tit. Qui b. mod. ius par. post
duodecim annos copletos uiri potentes appellat. UIRi Lis uigor post aetatem an Orum xxv.c pletur:ait Vlp. l. r. D. de minorib- UIRIOLA , muliebre ornamentum ex auro, uel gemis.aureae mentio fit apud Ulp. l. Iq. D. de coni. cmpt. Si aragdinae apud Scaeuo Iam l .ult. De auro, mund .N arg.Vlpia n. l. lq.D. de col. empl. Cohaeredes uiriolam, quae aurea dicebatur,praecio exquisito uni haeredi uendiderunt,eaque inuenta elimagna ex parte aerea.
VIs , uerbum est anceps:quod etiam accipi bonam in partem potest . ut quam Magistratus recte inseri,scilicet iure licito, de iure honoris quem susti
Vis est maioris rei impetus,qui repelli non potest.
Vix est & tue, quoties quis id qd deberi sibi putat,
non per iudicem reposcit. l. I S. D. quod met.cau.
Vis maior est, inquit Caius, quam Graecidε, appellant.I. 2 .F. . D. locat. id est ea quae consillio humano neque prouideri neque uitari potest. Nest animaduersio Dei in homines, cuius e ita ipse neultate ademit ueluti fulgura , grandines. Cic. t et . De initen.Defensoris,inquit, con ali estio calamitatis eius,quae non culpa, sed ut maiore quadam acciderit,&c. Plinius lib. 8. cap. 18. in s. Ante omnia autem duo genera esse coelestis iniuriae meminisse debemus. unum quod tempestates uocamus: in qui b. grandines, procellae, ceteraque sita milia intelliguntur: qiue quum acciderint, uis maior appellat. Haec ab horridis syderibus exeiit,ueluti Arcturo, Orione, Hordis. Alia sunt illa quae silente coelo, serenisque noctibus fiunt,nullo lentiente
289쪽
tiente nisi quum facta sunt. Publica haec & m
gnae differentiae a prioribus,aliis rubiginem, aliis uredinem, aliis carbunculum appellantibus, o
nibus ueris sterilitatem.Similiter, Vis diuina dicitur,quae non ab hominibus sed admirabili quada Dei potentia inscrtur. Vlp.l. 2 .f. s. D.deda. in L Ita eum teneri, si aedificii uitio id acciderit, non si
uiolentia uetorum, uel qua alia ratione quae uim habet diuinam.quod enim tam firmum aedificiueli ut fluminis,aut maris,aut tempestatis , aut ruinae,incedit, aut terrae motus uim sullinere possit Vi s alia publica dicitur alia priuata. Publica est, quae acinis lit adhibitis: priuata, quae sine arrit . Imp. 6.8. de interd. Qui aliquem de possessione per uim deiecerit, tenetur lege Iulia de ui priuata. si sine annis uim fecerit: sin autem cum armis, de ui publica tenetur. Publica autem iccirco
appellari uidetur, quod armis, nisi publice, id elipopuli magistratusve iusti, uti non licet.
VI s armata,& non armata: uide Deiectio. Vis ΡΕLLlo, uide Bispellio. . VI s C ER AT l O. largitio carnis, quae publicis epulis
fiebat. Pomponius i. sq. De legat. & iid. lib. 31. L. Titius plebi quina millia dedit, hoc amplius Seius uiscerationem. Cie. lib. de offic. r. Prodigi qui epulis & uiscerationibus, & gladiatorum muneribus, ludorum uenationumq; apparatu pecunias profundunt. Paulus in l. . Σ. De lcg. lib. 3 o. uiscerationem intelligere uidetur, quu ait qa ad diuisionem singillorum civium relictu uidetur. Vrsio, consideratio, quaestio, prudens cogitatio.
Imp. de com nos digeil. Et in his partibus in quibus perfectissime uisiones expositae ueterum fueram, quod particulatim in eas fuerat sparsum,hoc se parare penitus crat inciuile . In Graeca conia
ita plerunque ob scrvari totius uisionis continuationem oportebat ,&c. Vlpia n. l. 2 .f. lo. D. de
haered. petit. Sed in proposita quaestione tribus uitionibus relatis, una prima, deinde alia, posse dici totum quod superest restituere eum debere . Idem in l. 8. b. 2. D.ad s. C. 'clleian. Proinde
secundum hanc suam distinctionem in prima uisione ubi quali debitrix delegata est, excepti
nem ei Senatusconsulti Marcellus non daret. item apud cundem in l. 29.f. . D. mand . de l. 2 S. S. .D.de probat. Vt Tis,bacillus uiteus, quo Centuriones serire milites quum quid peccas ent, solebant. Macer I. i s. s. s. D.dere milit. Eum qui centurioni calligare se uolenti restiterit, ueteres notauerunt. si uitem tenuit militiam mutat: si ex industria fregit, uel manum centurioni intulit, capite punitur. Plinius lib. I . cap. t .in fine: Quid Z quod insertae castri, de uitibus loquitur si immam rerum impe riumque continent. Centurionum in manu ui iis, & opinio praemio tardos ordines ad lentas perducit aquilas, atque etiam in delictis poenam ipsam honorat. Vi Tiv M tacere dicuntur parietes, qui ruinam minatur Caius i. io D. locat. Dominus insulae, quia aedilicia uitium facere diceret , demolierat eam. Paulo post,uitiatum aedificium appellat. idem l. 3 2. D. de dammitis. Si aedibus meis proximae sint aedes m & tuae, quaeritur an si haec uitium mihi faciant, cauere mihi debeas. Item,Nam &stinas aedes communes tecum habui , eaeque uitium faciant. Cicero in Top. Si aedes exciae corruerunt,uitium ve secerunt. Vi et ivbi,uide Morbum.
Vir iv M aedium & loci esse Labeo ait, quod accidens intrinsecus infirmiores eas facit i. 24. g. l. D. dedam. infVITREAM i NA, vascula vitrea qui ornatus caussa parantur. Paulus I. 18. I. S. D. de inst. uel inst. Quum in diem mortis ibi libros,& vitreamina, & uesticulam habuerit,an eadem, dcc. VITRIC v s, matris uir ex alio uiro natus appellaturrait Modest. l. q. s. q. D.de gradibus. V IvAR t A,cubilia pecudum sylvestrium,quae nemoribus clausis custodiuntur:ait Colum. lib. 8 .ca. I. Triphoninus l. 6 2. g. i . D. de usus Si uiuariis incla sae ferae in ea posscssione custodiebantur, Sc. De uiuariis faciendis, & includendis setis, uide Col. lib. 9.can. I . Paulus i. J . 6.9. D. de ac q. poss. Item feras bellia qlias uiuariis incluserimus, & pisces quos in piscinas. c. Vt,ERE uerbum,inquit Caius, quidam putant ad cibum pertinere. sed Octilius ad Atticum ait, his uerbis N uel limenta, & liramenta contineri: sine
his enim uiuere neminem posse l. 2 sq. g. r. D. de uerbo. signis. Vitiinum supplicium csse mortem sola interpretamur: inquit Caius i. 2I .D. de poeta. I. pen. C.d H.deosnc. rc fit. proii. N I. capitalium, 28. D.de men ubi Callis h. ii e set ibit: Summum supplicium csse uidetur ad furcam damnatio, uiui crematio,capitis amputatio: proxima morti poena est, in metallum damnatio, deinde in insulam deportatio,&c. VLTRO, pro prius. Paulust .si in emptione, 'η. F. itest, s . D.de coni. empl. Nec tamen ex uendito quicquam consequitur, nisi ultro quod conuenerit praestet. Africanus i. si priusquam, I . D. de operi nou. nunc . Cauere iuberet non prius se aedilicaturum, quam ultro egisset ius sibi esse altius tollere. Nam vi TRO abundat hoc loco: ut l. t . f. interdictum, D. uti post Actio nunquam ultro possessori datur, quippe quum sussciat ei quod possidet.
Sic apud Papinianum l. r. in s. D. de usur. Tutor ultro conuenit pupillum, eique pecuniam offert, id est prius quam a puellio convcniatur. VLTRo, pro ipso iure, Nilne aliquo facto aduentitio. Paulus i. r. D. del. Rhod. Imo etsi non retineat merces magister, ultro ex locato habiturus est actioncm id est,etiam sine retentione. uox t
290쪽
men NON in libris Flor. deest. VI pianus l. s. D. de cond. causidati. Quinimo eis nihil tibi dedi ut
manumitteres, placuerat tamen ut darem , ultro
tibi competere actionem quae ex hoc contractu
ULTRO, sua sponte. Scaeuo Ia l cum quis, 37.M. nuptula,q.D.de leg.& fid .lib. An maritus dolim ali exceptione se tueri possit:& an ultro cx cauisa fidei commissi actio ei competit. id est, sua spote id ab illo possit petere, quod per exceptionem
retineret. Papinianust. I. in s. D.de usur. Planc si tutelae iudicio nolentem experiri tutor ultro couenerit,&pecuniam obtulerit,&c. Item apud Paulum l. frgo. 22. D.ex quib. caus maior. VOCARE inius, est iuris experiundi caussa uocarel. I .D. de in ius uoc. Vocare autem est uel uole tem ducere ,uel inuitum trahere. unde illud Horatii,Rapit in ius: clamor utrinq;: Undiq; concursus. Hinc edictum Prael. Ne quis eum qui in ius uocatus est, ut eximat. Hinc Caius i. s. D. qui satisd .cog. Non quaelibet, inquit, iniuria est, duci in ius eum qui satis idoneum fideiussorem dat. VoLv p ito & Volam hoc differunt, quod etsi utrunque uerbum futurum tempus significat, illud tamen praecise momento ipso temporis quo quis uoluntatem suam semel elocutus est, includitur: hoc longius sunditur , di temporis tractum habet. ut docet Pompon. l. I Q. D.de uerbo. oblig. l. 6. D. id S.C. TcrtIll. VoLvPTARIAE impensae dicuntur, que ad uoluptatem sunt,& species exornant, non etiam fructu augent. l. 7. D. de impens. in res dot. l. impensae, 79. D.de uerb. sig. VOTvM , pro charitate & indulgentia paterna. Papinian. l. scripto, 7. D. si tab. test . Liberos naturaes mul& parentum commune uotum ad haereditatem parentum adimittit. Et l. nam etsi, I s. D. dei nost. test. Propter uotum parcntum, & naturalem erga liberos charitatem.
Vri LIo , pallor oui uin,opilio qui uulgo dicitur Alfenus L 6 o. in ta De legat. &fid. libro 3 r. Item oues quae stercorandi iandi caussa pararentur , item Vpilionem, si eius generis oves cur rei. Virgil.
V t ilio, tardi uenere bubulci. VRaANA praedia, inquit Vlpianus, omnia ςdificia accipimus,non solum ea quq sunt in oppidis, sed de si forte stabula sunt,uci alia meritoria in uillis& in uicis: uel si praetoria uoluptati tantum deseruientia: quia urbanum praedium non locus facit, sed materia. proinde socios quoque , si qui sunt in aedificiis constitui, dicendum sit urbanorum appellatione contineri . plane si plurimum horti in reditu sunt, uinearii sorte , uel etiam olitorii , magis hsc non sunt uibana. l. I98. D. Oucrb.sgnit. V Ra ANICiANI milites, uel ut uulgatis in
libris legimus Vrbanici , dicuntur , qui in
praesidio urbis lorati sint. l. 3 s. s. I. D. ex quibo
URBICAM procurationem Ulpianus in I. I r. s. se cundo. D. de minoribus appellare uidetur Camrue proptzr certam ciuitatis controuersiam manata esset.
VRBs , inquit Pomponius,ab uino appellata est. urbare est aratro desinire.&.Varus ait, Vrbum a pellari curuaturam aratri, quod in urbe condenda adhiberi solet. l. 239. F. 6 D. de uerb.sg. VRBs est Roma, inquit Marcellus, quae muro cingitur. Roma cst etiam, qua continentia aedificia
sunt. nam Romam non murotenus existimari,
ex consuetudine quotidiana potest intelligi, quudiceremus Romam nos ire,etiam si extra urbcinhabitaremus. l. 87.D.de uerb.sg. R sis appellatio muris, ait Paulus, Romae aut in
continentibus aedificiis finitur, quod latius patet. l. r. D. de uerb. signi f.
VRCEOLI , vascula. parandae potioni accommoda ta,apud Pompon.l. 2 I. D. de aur.arg. URINATOR Es , qui sub aqua natant:ab Vrinare,
id est mergi Callistratus l- . s. r. D. de .L Rhod.
Si aliquorum mercatorum merces per urinatores extractae sunt data mercede.
Vsuc Apio, est adiectio dominii per continuari nem possessionis temporis lege desiniti. I. sa .de
HvCAPio , est adeptio dominis per continua tonem possessionis anni, uel biennii:.rerum in bilium anni, immobilium biennii. Vlpianus cap. Inst. xix. Vel sic: Vsv CAPIO, est acquisitio rei per usum legitimi tu-poris iure ciuili instituta ex quo intelligitur, non usucapione dici posse, ut Gellius putat lib. 7. cap. Io .sed usucapionem: qui ausus non capitur . sed res per usuiu iac est per possessionem. Vsuc Apio NEM Vlpianus in I. 23. 9. q. D. ex quib. .cau. maior. per usum acquistione appellat. Quid autem a prescriptione differat,dixi lub uerbo Prescriptio. Vsio, uetuste pro usus:auctore Nonio. Alfenus I.
6O. f. 2 . De lega.dcfid. lib. 32.Nam si uina diffudisset, habiturus usioni ipse,& haeres eius. Vip. l. 27. g. . D. de aur. arg. Sive id suae,siue alterius ulionis caussa paratum esset. V. v RPARE S usucapere, uerba sunt inter se contrarie relata: nam v sucapere, est utenda acquirere: Usurpare uerb, utendo retinere. Paulus l. 2. D.de usurpa. usurp. Vsurpatio, inquit, est usucapionis interruptio. Oratores aute Vise pationem frequentem usum uocant. Iurisconsulti etiam ueterem consuetudinemuretinuerunt in l.
naturaliter,s.D.eod.dc alibi persepe . Magnopere autem notatu dignum est, quod Cicero lib. de Oratore Il I. significat. moris fuisse in possessi ne usurpanda,iat rculus des ingeretur. Etiam,