Nouus commentarius de verbis iuris, Franc. Hotomani iurisconsulti, antiquitatum Ro. elementis amplificatus. De legibus. De magistratibus populi R. De senatu & s.c. De iurisconsultis, eorumque formulis. Quibus propter argumenti affinitatem typographus

발행: 1564년

분량: 423페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

271쪽

uerborum Iuris . as 3

soris confirmetur e aut , ut quidam dixerunt, euius stipulationis mors suit cauli . Festus. STipvLATio NEs iudiciales sunt, duntaxat quae a mero iudicis officio proficiscuntur, ueluti de d lo cautio: Praetoriae quae a mero Prael. officio proficiscuntur,ueluti damni infecti. Praetoriax autem stipulationes se audiri oportet, ut in his contineatur etiam Aedilitismam & hae ab iurisdict. ueni ut.

Conuentionales sunt, quae ex conuentione reorufiunt. quarum totidem genera sunt, quot pene dixerim, rerum contrahendarum. Communes sunt

stipulationes,ueluti rem saluam fore pupilli. nam SPraetor iubet rem saluam sore pupillo caueri, te interdum iudex, si aliter expediri haee Ira non potest aec Pomp. in l. s. D. de uerb. obl.s T a P v LATIONvM praetoriarum inquit Vlpia. tres uidentur esse species. Iudici ses eas dicimus, quae propter iudicium interponuntur, ut ratum fiat,ut iudicatum solui , & ex operis noui nunciatione. Cautionales sunt autem . quae instar actionis habent δε ut sit noua actio intercedunt: u i de lega iis stipulationes, & de tutela, & rata re haberi, de damni insecti. Communes stipulationes sunt, ques ut iudicio sisteri caussa .l. r. II. de stipui praetor. ST PvLAT v s , pro stipulatio. Imp. l. s. de inutil. stip. Super stipulatu tuo adi praesidem prouinciae. Papin. l. pecuniae, 9. De usur. Pecuniae fenebris inmtra diem certum debito non soluto dupli stipulatum in altero tanti respondi non tenere. Scaevola. l.uxori, I s .f. ult. De legat. 3 .Quicquid ad eum nue stipulatiim eius conccssit. STRATUM. Vip. l. 4 S. D. de uerb. sign. In stratum omne uestimentum csitineri,quod inihciatur, Labeo ait. neque enim dubium est , quin stragula uestis sit omne pallium, In uictum ergo ueste accipiemus,non stragula in stratii, omnem stragulam uestem.

STR I CT vri ius nostii appellant,quod Veteres summuni dicebant:id est quod restricte ad uerborum praescriptum dirigitur,& tanquam ad uiuum reiecatur. Itaque aequitati passim opponitur. l. pen. D. de conit. pecvn.l. 8.C. de iussi c. l. pen. s. I.D. detur. do t. l. 28. D.de statu lib. Hinc STRICTI iuris actiones, inqui b. Iudices ita ad ce tam summam stricti erant, ut neque pluris.neque minoris damnare reum possent. 6.actionum, 2 q.

Inaede actionib.ui de sub Indice Actionum. STR o R I LV s, pocλ , nucleus, pineus. Ulp. l. 3 I . in s. D. de lega.& M.ti. 32. De pinu autem integri strobili ligni appellatione continebuntur. De Strobialo arbore Plin. lib. I 6.cap. I O. STRvCTILIs lapis, non ille quadratus , atque ad normam caesus:sed rudis & informis, quo uel reticulata structura, uel ordinaria fit. Ulp. l. 6. . D. Si seruit. ut M. Forte ut reficiat lapide quadrato, uel lapide structili,uel qiiovis alio opere, quod inseruitute dictum est . De reticulata de ordinaria structura lege Vitruvium lib. 2.cap. 8.STRvCT I LEs eolumnae, quae non uno saxo perpetuo constant: sed ex caesis lapidib. aut coeti lib. laterculis constructae sunt. Ulpian. L 8. D.si seruit. uind. Superi eum parietem columnas structiles imponere, quae tectum porticus ambulatoriae sustineant. Columna et ex eo dictas quod columen, id est summum fastigii percurrens tignum sultineant, Vitruvius auctor est,tib. cap. 2.STRvCT o R,faber cementarias apud Tarrentinum. l. ult. D.de iur. immun.

STvPRo adulterium hoe interesse quidam putant, inquit Modest. quod adulterium in nuptam, stu- pruin in uiduam committitur . sed lex Iulia de adulteriis hoc uerbo indiffereter. utitur. l. o l . D. de ueta sig. l. 6.D. de adulter. l. I. D. de rit. nupt. STYPTERIA ,τυρ is lumen. Vlp. l. s. s. 6.De reb.

eor. qui sub tui.& Si Lapidicinas uel quae alia metalla pupillus habuit stypteriae , vel cuius alterius

materiae. c.

SVAE potestatis esse, id est sui iuris esse. U . l. I ID. de his qui not. Ea notatur quae quum s ae potestatis esset,hoc facit. sv BCvRATOR ,adiutor curatori eum minore tamen potestate datus. Iulian. l. 3 o. De neg. gest. Quendam ad siliginem emendam curatorem decreto ordinis constitutum esse: eidem alium subcuratorem constitutum siligine miscedo corrupisse dee. Sua Dros dicitur iudex , inquit Festus, qui loco mortui datur ijs ,'qui eum habuerant iudicem in aliqua re uel lite. Et sic i l. mortuo, 6 o. D. de iudicis suis CRIPTION Es principum .dicebantur eorum constitutiones, quibus respondebant praesentibus sese per libellos consissentibus . nam quum absentibus respondebant, Epistolae dieebantur. Vip. LI . D. de const. princip. Quodcunque igitur Imperator per epistolam & subseriptionem stituit, uel cognoscens decreuit, &e. Huius autem libelli do subscriptionis exemplum est apud Vlp. l. I9.F. 9.D. locati. SuBsCRIPTOR Es dicebatur,qui se accusationi, qui rei nomen detulerat, subscrisebant. plura cognostes ex meis Comment in Diuinat.

SuasEC I V A sum proprie quae quaestor de materiaptaecidens, quasi superuacua abiscit. Inde & subseelui agri , quos in pertica diuisos recusant, quas steriles aut palustres. Item subseciva quae in diuisura agri non esseiunt centuria, id est iugera ducenta. Ex libro uarior. auctor.de limitib. Su B sIC NAR a praedia, legi operis faciendi adseribere qui praedes quaeq: praedia pro redemptore Oppignerarentur. ut in lapide anti' uo: v I redemerit praedes dato, praediaq; subsignato Duum uiruarbitratu. Et in extremo: D i R I peeun .pars dimi

dia dabitur,ubi praedia satis subsignata erunt: altera pars dimidia soluetur opere effecto probatoq;. Hoc est quod Paul. ait in l. 39.de uerb. . Subsignatum dicitur , quod ab aliquo subscriptum est. Nam uateris sub signationis uoce pro ad Y scriptione

272쪽

Commentarius

scriptione uti solebant. SuBsΤ i T v T i o,est quae post institutionem a testatore fieri solet , id est secundi haeredis appellatio.&duae sunt.Uulgaris illa,Haeres mihi esto. siue Soestio, siue extraneo dicatur quod si haereditatem meam adire nolueris,illum subiti tuo ad quem haereditas mea debeat pertinere. Pupillaris substitutio filiis tantummodo impuberibus dari potest, que ita fit , Ille filius meus si intra puberi te decellerit, illum ei substituo. Haec Caius libro

svasT ITvTio, est secudi haeredis in locu prioris deficientis institutio. Ea aut e duplex est: una Pupillarli,quae pupillari tantum aetati sit:hoc modo,Filius meus haeres esto: si haeres erit,de antequam in suam tutela uenerit,id est pubes faetiis sit, moriatur. I itius ei haeres esto.altera Vulgaris, quae Omni aetati fit:hoe modo , Titius haeres esto: si non erit, Maevius esto. Illa solis filiisfamil. haee cui uis seri solet,siue filius sit,si te extraneus: illa haerede filio delignat, haec testatori:illa proprie Substitu , tio,haec proprie Institutio est. ut ex uoce Instituere,cognosces.l. I . N passim, D.de uulg. S pupili SuccEDANεvs alieni periculi, dicitur in quem incommodum periculi,alieni,hoc est cuius culpam alter sustinet, redundat. Vlp.l. 3.in fine,D. de ad ministrat.tuta Planc si consentiant tutores Praeto.

ri,sed uelint onmes gerere, quia fide non habeant electo, nec patiuntur succedanei este alieni periculi. Plautus Epidici Men piacularem oportet fieri ob stultitiam

tuam

Vt meum tergum stultitiae tuae subdas succedaneum' Nam Stultitiae tuae dixit pro Tergo tuo,cui peri eulum a stultitia imminet.Vlp.l. D. de magistra conuen. Nam magistratus quidem in omne periculum succedit .haeres ipsius dolo proximae culpae

succedaneus est. ISvCCEssio alia est personarum, ilia rerum. SuCCEss Io personarum,est cum priore gradu ua cuo,is qui inseriorem tenebat eius in locum ascendit.l. i.,.si filius, D.de luis di legit .Lq. C. Dd. SueCE s Sio rerum, est cum persona non tam personae,quam rebus succedit . ea autem duplex. nam

aut in ius uniuersum est: qualis est haeredum, &eorum qui bonorum possestores sunt : aut in res singulares i. I S in locum. D. quod legat.l.7.& 8.D.de iureiu.Lult. D.de cxcepi. rei uend. SuCCEssoRivM edictum, est id quo Praetor successionem permisit: id est ius inter eos quibus bonorum pollessiones deseruntur, ut in locum eorum qui postulationem omiserint, sectilentes stic dere subireque possint.l. r. D. de successediet. Succpssio haec duplex est et una ordinum , altera graduum. Suc Crusto ordinum , cst cum ordo personarum' uniuei sus, cui potissimum possessio deserebatur, illam omisit: ucluti liberorum. ut legitimorum,

aut cognatorum. l. prima. D. quis ord. in bora. pos s. eademq; CC sto de capite in caput appellatur. l. quinta. C. qui admitt . ad bon.poss.S CEssio graduum dicitur, cum primo comm graduum qui in ordine aliquo sunt, mittente,inseques adimititur.plures cnim in ordine fere unoquoquc reperiuntur gradus dicta l. prima, D. de succcss. edici, S. cum igitur, 7. Instit. De bon.

posses s.

SuCvLA, ma bina tractoria.Axis crassior bipedibus transiteriariis imponetur , cuius in utroque extremo duo sunt transfixi ucctes , qui,nixa brachiorum , siane ductario medium axem circumplexo', conuertuntur . . Vlpianus l. sed addes, I9. s. secundo. D. locat. Quod si regulis olea prematur , & praelum , &suculam , de re gulas,&c. SuFFRAGivri, pro impetratione benescii, quod quis alteri a quo rogatus erat . a Principe apud quem graua ualebat, est chlanditus. Impp. l.un.

C.de suffrag. Si qui desideria sua explere cupiemtes , ferri sibi a quoquam suffragium postulauerint, & ob reserendam uicem sponsono se constrinxerint, dee. Extat praeterea in Cod. Theod siano lib. 2. tit. 19. lex Imp. luliani, qua uetat id

quod sust agatoribus id est , eblanditoribus illis

datum est , repeti.Cuius constitutionis Ammian. Marcellinus lib. 2 2.nientionem facit. Itaq: intelli

a gedu est quod Lampridius in Alexandro de Thurino scribit.qui suifragium suum promi lerat. SUGGlLLARs proprie est liuido colore inquinare. ut quum ictu iustis percusta cutis sanie sese sui fundente nigrescit. translate uero dicitur pro contu melia afficere.Vlyi.l. . s. i 7. D.de iniur. Si quisse fecit iniuriam temo,ut domino faceret: video dominum iniuriarum agere posse suo nomine. si uero non ad suggillationem domini id fecit, die. Idem i. i o 9. d.D.de in ius uoc. Permissurus enim est , si famosa actio non sit , uel pudorem non suggillat. SvGGRvNDA , pars tecti ultra structuram aedium proiecta & prominens. Vlpianus. l. quinta.ssexto. D.de his qui delet.uel eff. P tor ait, Ne quietin suggrunda , protectove supra eum locum qu1 uulgo iter siet, &e. lauol .l. 2q2.D.de uerbo. sigra. Proiectum esset id quod ita proueheretur, ut nusquam requieiceret, qualia mentana & suggrunda essent.Vulgo tamen legitur Suggrundia . Varro libr. I. Je i e ru. Aura lubtus suggrundas ab initio uillatico usae tecto. an

SuMMA Reip.Locutio est idem significans , quod

status & firmamentum Reipub. vlmi. r.f. io. D. de exercact.Ideo autem ex uoluntate in solidum tenentur , qui habent in potestate exercitorem, quia ad seminam Reip. nauium exercitio per

tinet. hoc est , ea re sublata Reipublieae statua

273쪽

uerborum Iuris Τ

tus euertituri stare Resp. non potest. Florentini tamen libri,summam Rempub. quod ego abiudico. Paulus Sem. S .cap. 23 . Qui de salute Principis,uel de summa Reipub. uaticinatores consulit, cum eo qui responderit,capite punitur. SV MMo iure agere, tum dicimur,quum quam maxime possumus duriter & praefracte cum aduersario contendimus, eumq; quam asperrimo& uehementissimo iudicio pollumus persequi inur. quod Cic.in Orat. pro Quint. sic extulit, Ad extrema &inimicissima iura cupide decurrere. item, inimicissime & infestissime contendere. Cic. lib. de Om. Existunt etiam saepe iniuriae calumnia quadam,&nimis callida iuris interpretatione. Ex ouo illud, Summum ius summa iniuria, factu ui est iam tritum sermone prouerbium. Terent. in Heaut . V tum illud Chreme dicunt, Ius summu , saepe summa malitia est. Columella li. I . de officio patrisse.

erga colonum loquens,Summum ius, inquit, antiqui summam putabant crucCm. SuΜ MovERE dicebatur magistratus, quum quem piam extrudi iuberent. Consules quidem & Printores per lictorem, Tribuni autem per uiatorem.

at illi quidem ita summouebant, ut qui non pareret, prehendi iuberent: hi uero non pro imperio, sed comiter uerbis summouebant, Si uobis uid tur,discedite Quirites. Cicero pro Quintio, Aut satisdare , aut spontionem iubet facere.& interea

recusantes nostros aduocatos acerrime summoueri. De Dolabella Praetore loquitur. Inde deductum ad nostros uocabulum est , ut Summoueri dicantur actores per exceptionem , quos ita rei perpulit exceptio, ut a Tribunali qnodamm odosummoti uideantur.5v PERAMENTA Vlp. appellat,quae in parada materia resecatur, ac supersunt. Lignis legatis,inquit,si uoluntas non refragatur, superamenta materiarii continebuntur. l. I. 2. D. de lex.& fid lib. 32. Su PER C sE rebus suis, pro Consulere, prouidere, prospicere. G raeca, locutio uidetur. sma a τοῖς αναγμασι. Paul. l. 2. D. de curati furios. Sed & alijs dabit Proconsul curatores, qui rebus suis superesi se non possunt. Sic Iustin.3. I . De curat.Sic Vlp. l. his qui in ea, i 2. D. de tui.& curat. SVP RFICI O,supero,redundo,superfluo.Vlp.L I. s. I O. D. de aqua,& aq. pl. Iidem aiunt,aquam pluuia

in suo retinere, uel lupefircientem ex uicini in suuderiuare omnibus ius esse. Haud scio tamen an uerius uulgatis in libris legatur Superfluentem. SuPERsTEs, duo,ut opinor , significat. uideo enim N pro teste& pro praesente usurpari. Festus lib. I m. Superstites, inquit,testes praesentes significat. cuius rei testimonio est, quod supersit ib. praesentibus leges inter quos controuersia est, uindicias sumere iubente. Plautus in Artemone, Nunc mihi licet quiduis loqui , nemo hic adest superstes.

Servius autem libro Aeneid. tertio,Superstes, inquit, praesentem significat . ut Cicero in Muraeniana,Suis utrisque superstitibus,id est praesentibus.

Quod tamen postremum uerbum apud Cicer nem c glossa in contextum irrepsit. Su PERITI Tiosus , vano & inani metu Dei affectus:id est qui metuit ibi Deum offendere,ubi nooffenditur. na a Superstes deductu nomen est.&haud scio an ijs proprie attributum, qui nimium in fanis consistebant, quasi apud deos suos superstites: quos uernacula lingua Bigotos appellamus quod i uitio Vlp. posuit l. i.s.s . D. de edi lit .ediet. ubi superstitiosos inter eos numerat, qui animi uitio laborant Cicero tamen libro De natura Deoru secudo sic scribit: No enim philosophi solum,

uerumetiam maiores nostri superstitionem a teligione separauerunt.nam qui totos diU precabantur,& immolabant ut sui liberi sibi superstites essent. superstitiosi sunt appellati, quod nomen postea latius patuit. Plautus autem in Rudente lioeuerbum in eo posuit,qui uaticinarctur. Quid si illa, aut superstitiosa,aut hario.

la est,atque omnia

Qui equid insit, uera dicet.

Sup I Nus, dissolutus,negligens,alicui negocio indormiens. Paulus I. I S. 6. I. D.de contrah. mpt. Ignorantia emptori prodest, quae non in supinum hominem cadit. SuppLI C i o RuM alia summa sunt, alia mediocria, alia minima. Summa sunt,crux,cremitto, de col- Iatio. Mediocria,metallum, ludus, deportatio. Minima, relegatio, opus publicum,uincula. Haec Paulus libro Sentent. quinto, capite decimo septimo. SuPPLICI v M ultimum,ait Celsus, esse mortems Iam interpretamura. 2 I.D.de poenis. svpREMA lira ordinare, testamentum facere, premam uoluntatem exponere. Modestinus l. 9. D. de pig. a t. Creditor quu suprema sua ordinaret, testamcnto cauit.

Sus C ip ERR iudicium dicitur etiam iudex,qui iudicandi munus sibi a Praetore delatum recepit. Paulus i. decima tertia, D. de uacat.& immun. Siquide priuilegio quod habuit antequam susciperet iudicium , velit se excusare: nec audiendus est. semel enim agnoscendo iudicium, renunciat ex eusationi. svs PECTI crimen, uide Crimen suspecti. γSusPECTus tutor est , qui non ex fide tute, Iam gerit, licet soluendo sit:ait Imp. s. quarto. Desus . tuta svsΡENDIosus, qui suspensus est, cui uita suspens dio adempta est. Ulpia. l. II .f. I .D. de his qui not. Non solent autum lugeri hostes, uel perduelli nis damnati, nec suspendiosi, nec qui manus sibi intulerunt Plinius lib. 2 8. cap. r. Laqueum suspendiosi circumdatum temporibus capitis dolo-em sedare. SV sT I N E R E, pro Disserae,releruare, reijcere. Callia

stratus. l. GD. de iudie. Ex iustis caussis , ncertis persenis sustinendae sunt cognitiones ibid. Y 1 Humanum

274쪽

Commentarius

Humanum est in similibus caussis cognitionem ad aliquem modum sustineri. Sus τiNERE actiones,differre,suspendere Pompo. l. 3 s. D. dc iur. fisc. Vtrum ius fisci ante excutiendum sit,& sustinendae actiones ceterorum, &GVlpia n. l. I. . I. D. ssam. fili t. sec. Tandiu aliorum nomine adtio sustineri debebit,quandiu priore iudicio potest actor conseqiii. Idem i. si quis, 6. b. quid tamen, 7.D.de iniust. rupi. Poena tamen sustinenda est, quoad princeps rescripserit ad literas Praesidis.s v vs haeres dicitur, qui in morientis familia proximum ab eo gradum obtinet. l. scripto, 7. D. si tabul. test.null. 9 2 . De haered. qualit .f. t .& 3. De hqred. quae ab intest . Suus autem iccirco dicitur, quia non tam alienarum, quam suarum quodam . modo rerum plenum integrumq; dominium adipiscitur: quartim etiam patre uiuo haeres&domi - nus lege xl l .iab.des gnatus erat. l. in suis, Ir. D.

SuvM haeredem animaduerti a Cicerone Haeredem familiae appellari, in Orat. pro Cluentio, ubi de suo post sumo loquitur: Memoria teneo, inquit, Milesiam, quandam mulierem quod partum sibi ipsi medicamentis abegisset, rei capitalis esse damnatam. neq: iniuria. quae spem parentis, subsidium generis,haeredem familiae sustulillet. Si e Iustinianus eos Domesticos liae redes appellat , s. r. Inst. de haered.qua l.& Plinius in Panegyrico, Domestic s l aeredes extraneis opponit : illos* ait bona non ut aliena & speranda ,sed ut sua, semperq; possessa capere. Videtur aulcm Ouid. ad hae quoque locutionem allusisse lib. ii . de Ponto: Vivit enim in nobis facundi lingua parentis, Et res haeredem repperit illa suum. svo RuM autem duo sunt genera. nam alij natura sui sunt .nimirum filij, siliaeve: alij sueees sione, ni . . mirum nepotes aut posteriores , qui in filiorum non etiam filiarum locum uacuum& destitutum subeunt: ueluti si uno filio mortuo nam ex stiabus prognati sui esse non possunt nepotes ex illo eius in gradum succedant. Lex enim eis patris sui ius sie attribuit, ut illi patrem suum repraesentent, tametsi non idem omnino ius eis concesserit. l. s. C.de suis& legit. l. I. L si filius, D. eod l. r.&l. y.

C. de legit. lib. l.Gallus, , .sequenti, D. de lib.&posthum. S v ι & necessarij haeredes sunt, liberi qui in potestate parentis suerint, quos nemo antecedit. Sui auteideo appellatur, quia domestici haeredes sunt: Seuiuo quoq; patre quodammodo domini existimatur. Necestari j vero ideo dicuntur, quia omnino sue uelint, sue nolint, tam ab intestato, quam ex testameto ex lege xI I . tab. haeredes fiunt .ait Imp. I. 2. De haered. qualit. Vel sic:

s V 3 ct neces Iari, haeredes dicuntur, qui in morientis familia proximu ab eo gradu obtinent: uelati filii, aut iis de similia sublatis,nepotes,& qui des

cep .item uxor, quae in manum conuenit: item nu

rus, quae in manu si ij est, quem tu potestate habemus . Vlpianus titulo quarto, Sui autem iccirco appellabantur,quoniam patre fami l. mortuo non tam alienarum, quam suarum quodammodo rerum plenum integrumq; dominium adipiscuturi quarum etiam illo uiuo haeredes quo uerbo uel res dominum intelligebant lege duodecim tabularum designati crant. Necellario autem dicuntur, quoniam eadem lege cogebantur haereditatem retinere. l. 2 . D. de liber.& posthum. l. quinquagesima leptima, De acquir. haered. Sur, pro Nostri. Paulus i. ro. D. de nouat. Nouare possumus, aut ipsi, si sui iuris sumus : aut per alios qui uoluntate nostra stipulantur. Sui ius, uide Ius sui. Suus,suae potestatis. ut Meus apud Persium, Vindicta postauam meus a Praetore recessi.

Iustinian.6. r. ad S.C. rtyll. Sed&stis suae mortuae filius uel filia praeponit: id est quae sui iuris est,

suaeque potestatis. Sic Plautus in Persa, ubi lenonem inducit, qui ancillam manti miserat: Ita aucilla mea quae fuit hodi e, nunc est sua. Et apud Cicerone libro De repub. tertio, Est enim genus ini stae seruitutis . cum ii sunt alterius , qui sui possunt esse. Sv v s'etiam, pro eo qui in sua potestate est, alio modo dicitur uetustὰ: id est sanae mentis. Vlpianus l. Fulcinius, septima, g .adeo, D. quibus ex caus in possess. Furiosus hane uenditionem pati non potest: quia non se occultat,qui suus non est. Cicero Tuscul tertio: Itaque nihil melius,quam quod est in consuetudine sermonis Latini,csim exisse e po testate dicimus eos, qui effrenati seruntur,aut libidine, aut ira cnndia. qui igitur exisse ex potestate dicuntur,iccirco dicuntur, quia non sunt in potestate mentis, cui regnum totius animi a natura tributum est.

SYMPHO Ni A , chorus symphonia comm . Cicero Verrina sexta. Quum in eis conuiuijs symphonia caneret , maximisq: poculis minii traretur. Vlpianus I. decimaquinta. s. primo , D.

de usust. Nam si librarium rus mittat, uel desImphonia attriensem faciat i id est E familii symphoniacorum. Paulus i. 22. Adleg. Aquil.Si quis ex comoedis,aut symphoniacis unum occiderit: id est e numero symphoniacorum. Galli C

pelam uocant.

SYCAM I NON, morus Aepyptia,qua uti solent in aggeribus Nili per quos incrementa eius dispensantur,& coercenturiait Vlpianus l.decima, D. de e

ΣTRO. ANTEIN , calumniari , in ii iste aliquem iudicio vexare . Imp. l. decimaseptima . C. qui b. ex causis ins irrog. Etenim quum non caussa cognita dictum est ἰ- : -- σας, sed ad postulatum patroni , interlocuti ne iudicis responsum tit , oce. Hinc Syco phante

275쪽

phantae appellati cuius nominis Festus hane affert originem. Atticos quondam iuuenes solitos aiunt in hortos irrumpere, ficosq; desigeie : quam ob caussam lege est constitutum,ut qui id fecisset, capite truncaretur. quam poena qui persequeretur, ob paruula detrimenta Sycophantas appellatos. xx N AMMA, linia tua di reciproca ex re contracta obligatio.Vlp. l.7.D.de paci. Dedi tibi rem, ut mihi aliam dares:dedi ut aliquid facias:hoc σ---λμα esse,& hinc nasci ciuilem Obligatione.& paulo post,Esse enim contractum,quod Aristo dicit,unde haec nascitur actio. ST ND I C v s ,συιδικος,qui ab aliquo collegio, uel ciuitate ad caussam ipsius agendam delectus est. a Cicerone actor dicitur, in Diuinat.Haec duo in primis spectari oportere:quem maxime uelint aes rem esse ij , 'uib. factae esse dicantur iniuriae: &quem minime uelit is , qui eas iniurias fecisse a guatur.Item, Adsunt homines ex tota prouincia nobilissimi, qui praesentes uos Orant atque obsc-crant Iudices, ut in actore caussae suae deligendo uelirum iudicium a suo iudicio ne discrepet. Hermog n.l. l. D. de mula. & hon. Pcrsonalia ciuilia sunt munera,defensio ciuitatis, id est ut syndicussat,legatio ad eensus accipiendos. Arcad .l. ult.I. 2 eius tract. Desensores quoque,quos Graeci H dicos appellant, di qui ad certam caussam age dam uel defendendam eliguntur, &c.Demosth. porro in orati m et φαέ. Aristidem dicit syndi cum esse ab Atheniensib.delectum, qui in Mnphicteonum consilio pro Delio sacro diceret. STNDI Cus, est actor corporis cuiusdam,sive colle-jj, per quem tanquam in rep. quod communiter

agi sierive oportet agitur. sit. l. I.6. I. D.quod cuiusq.uniuis SYNGRAPHA,uide Chirographum. STNOD ITAE, M διται,in l. 6. C. de episc. audientidici uidentur , comites monachorum.nam ἐδίτης uiatorem significat. Solent autem Monachi ex

collegij sui inseriori ordine quempiam deligere,

qui eos comitetur: suos Galli Culopullos appellant : quod ut quidam aiunt in a tergo monach rum concionantium sedentes, illos horae praeterititae culi pulsione admonrant. SYNovs Is ,σ-ψις,praescriptio. inuentarium: d ducto nomine ex eo , quod quae late patinant in unum contracta simul omnia conspici cerniq; possint. Ulpianus.l. quinta. septimo. D. de reb. eotaqui sub.Aut si nemo inueniatur , aut suspecti sunt qui inueniuntur , iubere debet edi rationes: itemq; synopsim bonorum pupillarium, aduocatum': pupillo dare. SYNTHE si s ongestio ceruus.Scaeuola in l. 3 8.D. M aur.arg.leg. Quaero an ex uniuersa uelle, id est an ex syntnesi tunicas lingulas & palliola Sempronia eligere possit. Alciatus tamen multo aliter imterpretatur et quo cum est a nobis in Obseruati

nibus disputatum.

DE LITER A T.

LITERAM ueteribus senatusco

sultis subseribi solita, Valer. Max.

lib. 2.his testatur uerbis: illud quoque memoria repetendum cst, quod Tri . pl. intrare curiam n5 licebat: ante ualuas autem positis selliis,decreta patrum attentissima cura examinabant:ut si qua ex eis improbassent, rata cile nonsnerent Itaqἰ ueterib . Senatusconsultis T litera subscribi solebat:Gq: nota significabatur,illa Tribunos quoque censuisse : qui quamuis pro coi modis plebis excubabant . inq; imperils compescendis occupati erant, ii,strui tamen ea argentessuasis,& annulis aureis publicὸ praebitis patiebantur, quo talium rerum usu auctoritas magis tr

tuum est et ornatior.

TABERNAs appellatio declarat omne utile ad habitandum aedilictu, inpe ex eo,quod tabulis clauditur,l.tabernae, I 8 3. De uerb. sig. svLAs dicebantur, quibus antiqui pro chartis

utebantur,cum cera illitae essent.itaq; quarum re rum memoriam constare oportebat, cas res in tabulas reserebant, ueluti accepta & expensa, pactiones, tellationes, stipulationes, cautiones, testamenta. Hinc

TAEvLAs testamenti accipere debemus, inquit Vltimur,omnem materiae figuram. siue igitur tabue sint ligneae., siue cuiuscunque alterius materiae: siue chartae,ssiue membranae lint, uel si eorio alleut i ius animalis:tabulae recte dicentur.l. I .D. de bonispois secund.tis. Item TAavLAE accepti & expensi . Moris enim erat ut patresfamil. quaecunque per singulos dies aut ae- -- ciperent,aut expenderent, ea primum propem ac εινάς at in .sestinanter in codieem memoriae caussa paratum, qua/ -ll. referrent,quae Aduersaria dicebantur: deinde per et Phrocium in aliis tabulis ordine & accurate perseriberent . eas tabulas accepti & expensi nominabat. .-

de quibus Cicero in Cluentiana lie seribit Conse 'eit tabulas diligentissime . haee autem res h bet hoc certe , ut nihil positi neque additum, neque detractum de re familiari latere. Hine TAEvLIs obsignatis agere:cum pactio in tabulas relata esset.Cicero I .de orat. Tu mihi eum in cireulo decipiare aduersarii stipulatiuncula, & cum obsignes tabellaς elientis tui,quibus in tabellis id sit seriptum,quo ille capiatur : ego tibi ulla caussam maiorem committendam putem e Item Tu-stul v.Tu quidem obsignatis tabellis agis mecum, & testificaris quod dixerim aliquando, aut scripserim'. Nam de testationibus Ioeus hie ex Quintiana documento est : Neuius pueroseircum amicos dimittit . ipse suos necella

rios corrogat. ueniunt frequentes . testifican

tur isti P. Quintium non stitisse : de se stitisse.

276쪽

Commentarius

tabulae maximae signis hominum nobilium consitatur. Idem in Pisoni ana: Iste claudus, quomount pilam retinere: quod acceperat, testificari: tabulas obsignare uelle. ΤAavLA, libellus proscriptionis.Vlp. l. I s.f. . D. de act. empl. Quum ueditor sciret fundum pluribus inunicipiis terata debere, in tabula quidem comscripserit, uni municipio deberi. Cic.in Quintiana perpetuo libellos appellat. Hinc TABvLAR Ius, qui fide publica ea quae gesta sunt an

TAzvLARIUM, in quo instrumenta asseruantur Lui mihi, 92. D. de legat. . Item

TAEvLARIVM, pro Archio, de quo suo Ioeo diximus t id est locus in quo literae tabulaeq: publicae

recondebantur. Cic.De nat. de li. g . Sed exeamus e theatro e ueniamus in sorum .sessum ite precor.

quidput iudicetur qui tabularium incenderit ρ Ide pro C. Rabirio, An de peculatu facto an de tabulario incenso longa oratio est exprimendae T Acir A fides est cum quis non palam rogatus in

fraudem legis promittit, se id quod sibi relinquitur restituturum personae,quae legibus ex testameto capere prohibetur: siue chirographum eo nomine dederit, siue nuda pollicitatione repromiserit.l.in fraudem, i o. D. de his quae ut in dig. l. i ael. .& I.qo. D.detur. fisc. Hine Taei TA fideicommissa quae quis ei cui capere non licet,restituere rogatus est.l. tertia, D. de probat. Lio. l.decimaoctaua,& alibi, D. de his quae ut indig.l. 3. C.adleg. Falcid. Fab.li. nono, ca. t. Rea tuebar,quae subiecisse dicebatur marito testamentum,& dicebatur chirographum marito expirans te haeredibus dedisser & uersi erat. na quia per i ges institui uxor no poterat haeres, id fuerat actu, ut ad ea bona per hoe tacitu fideicomissum peruenirent. Et caput quidem ueri facile erat, si hoc di ceremus palamsed peribat haereditas. ΤALMA r inquit Vlpianus, Graeei mille hominum

multitudinem appellant. l. I .F. I D. de testa. mil. Li o in duodecim tab. pare uindicta. inquit FG stus,signi lieat.Si membrum ruperit, ni cum eo pacit, talio esto. TAM iure legeq;.Vetus locutio,qua lege actum aliquid suisse lignificabant, quam rogari ius fuisset.

Procul. . si is qui, qq. D. de adopt. Sed si sie ad piauit, ut tam iure legeq; nepos suus esset, quam si ex Lucio puta filio suo natus esset. Alludit autem ad arrogationis formula qua Gellius lib. s .ca. ly. exponit, Velitis iubeatis, uti L.Valerius L. Titio tam iure legeq; filius siet,quam si ex eo patre matre a familias eius natus esset. Hi ne Ciceronis loeus in Oratione pro domo emendadus est, Fueris

sanὰ Trib. pl. ta iure, quam lege, quam filii hic ipse Rullus.Legendum enim apparet.TΑΜ iure ae lege, uel TAM iure legeq;. TANT i ,pro Tam multi . Gaius lin s.De lesari s d. li. Io.Qubd si minus sunt, in talos quati inueniantur. id est in tot quot inueniantur. Iustin. l. 23 .ios n. C. de legat.Nisi specialiter expresserit,& dixerit testator,tantas quidem partes uelle unum,tantas autem alterum habere.

TA x AT uerbu, inquit Festus, ponitur in ijs quae finiuntur, quoad tangi liceat. in litibus quoq: iudiaci arbitrove cu praescribitur, quoad ei ius sit, statuendi Taxatio dicitur:quae fit certae summae. Sic

enim locu illii legendu putamus. cui consentaneuest,quod iustin. Novell. Lx t I Lxx x II.Ta

κQον-.ueluti cu des nitur summa intra qua in lite iuretur. l. . s. 3 .D.de in lit. iur. l. 3 .s .praeterea, D .ad exhib.Hinc uerbu lavvTA x ΑΥ,quod ad illiusmodi preseriptiones aceomodatu est Taxationis metio sit in l. r 8. D. de dol. mal. l. 24.i si . D. de act. empl. l. 68. D. de rei uindie. I. 6. D. ut legat.

TECTOR, resector,arti sex,qui quid corruptum restituit.VI p. l. 27.s.1 2.D.ad leg. Aquit. Ite si tectori locaueris lacum uino plenum curandum , Sille eum pertudit ut uinum si effusum. Budaeusta. men vIETORI corrigendum putat. TEcTOR Iuri erat incrustatio quaeda&quasi pauiti metu parietis aut columnarii. Ea crusta aut calce pura fiebat, aut gypso,aut calce di arena, aut calce Ae marmore. De tectoriis Vitruvius lib.7. o. 2.3e 3 .m p. l. I.g. .D.de in re vers. Sed si mutua pecunia accepta, domu dominica exo mauit tectoriis.&c. de paulo post, Pati debet dominus creditore hse auferre. de tectoriis loques. Celsus L 3 8. D. de rei uind.Neq; malitiis indulsendu est, si tectoria puta qd induxeris, picturasq; corradere uelis, ni hil laturus nisi ut officias. Loquit de illini mento, quod auferri no potest. Neratius i. qq. D. de usus. Vsustuctuarius nouum tectorium parie cibus qui rudes fuissent,imponere non potest. TELvM,inquit Caius, uulgo qui de id appellatur,qa ab areu mittiturised nuc omne significatur, quod mittiti manu. Ita sequit,ut de lapis & lignu,& ser-ria hoc nomine cotineatur dictuq: ab eo,ui in loginqua mittitur,Graeca uoce fiPratu ἀπό του --λου. de hae sgnificatione inuenire possumus & in Graeco nominem a quod nos Telu at pellamus, itali ειλος appellant. eoq; nomine uulgo quide id significatur,quod ab arcu mittit sed no minus omne significatur,qd quu mittitur.manu, ο του cιλλε ora . admonet nos Xenophon: na ita scribit, is

- δἰ - λίθαι .& id quod ab arcu mittitur, apud

Graecos quide proprio nomine uocat apud nos autem communi nomine telum appellatur. l. 2 3 3 .D.de uer.sig.

TEM pora fit iniuria, si in ludis de in conspectu Pltoris,

277쪽

uerborum Iuris.

toris,l. Praetor edixit,D.de iniur. & famos. libet. TR M PORE liberari dicuntur,qui temporali actione tenetur,eui us dies ceditu. 3 .D.que in fravd.cria.

TEMPORE periturae res dieunt quaru actionis dies exiturus est.l. s. D. de seriis.I. I 2.D.de procurat.

TEMPORALEs actiones dicuntur, quae certo tem

poris sipacio terminantur: & perpetuis opponu tur. Inst .sub tit.De perpet.& temp.act. Imperatorum tamen constitutionibus in persona actiones annis triginta: in re uero dece aut uiginti annoruspacio circumscriptae sunt. l. 3. C. de praescripta trig.ann.& sub tit. De praescript. dec.uel uig. TEMPORA L s exceptiones, atque dilatoriae sunt, quae non semper locu habent,sed euitari possunt: qualis est pacti conuenti temporalis. l. excepti nes, D. le except. praescript.de praeiud. TENERE, uide Habere. TENEs,uide Lino. TE IDARI vM , N balineti Paulus pro eode posuit in I. I9.D. de teruit.urb. Non posse,inquit, prohiberi uicinum, quo minus balineum habeat secundum parietem communem. sed ii talis sit usus te.

pidarij,ut assiduum humorem habeat, posse prohiberi.Similiter Vitruvius lib. s .cap.ro.ubi de bal nearum di spositionibus loquitur,principio Tepidarium pro ipsa balnei cella posuit:mox, pro uase alieno in quo aqua calest.

TFR enixa uidetur,etiam quae tergeminos peperit. l. renixa, D.de uerit S. TERGIvRRsARi, inquit Marcian.est in uniuersum ab accusatione desistere.l. I .D.ad S.C.Turp. TERRITORI vM,inquit Popo.est uniuersitas agrorum intra fines eviusq; ei uitatis: uod ab eo dicturuida sunt, quod magistratus eius loci intra eos

nes terrendi, id est summouedi ius habet. l. 239. f.8. D.de uerb. fg. Varro aute hoc modo: Terra

dicta ab eo ut Aelius scribit quod teritur. Itaque Tera in Augurii libris scripta cum R.uno. Ab eo colonis locus communis qui prope oppidu relinquitur,Territo tu, quod maxime teritur. Servius aute in illud tib Aeneid. s. urbem designat aratro, Que Cato in originalibus dicit more ruisse. nisdituri enim esultates, tauru in dextra,vaccam in trinsec us iungebant.de eincti ritu Sabino,id est togae parte caput uelati,parte succincti,tenebant stiuam incurua,ut glebe omnes intrinsecus caderet. Et ita sulco ducto loca murorum designabatiar trum, suspendentes circa loca portarum. Vnde ei territorium dictum est quasi terribouium,tritumbobus & aratro. Siculus Flaccus: Bellis gestis,uictores populi terras omnes ex quib.uictos eiece. runt,publice atq; uniuersaliter Territorium dixerunt,intra quos fines ius dicendi esset: deinde ut quisque uirtute colendi occupauit arcendo uici. num,Arei finalem dixit.

TERRITOR I iuris appellant, quicquid ad colonia municipii ve priuilegium pertinet.sed si rati nem appellationis huius tractemus, Territorium est quicquid hostis terrendi caussa constitutum

est.Haee ex Frontino.

TE s s ER A E,notae quibus quid a consciis dignoscebatur:ut in eastris quae militibus dabantur, quo ab

exploratorib.internoscerentur. Item notae frumεtariae, quibus prolatis frumentum a Principe da batur. Vlp.l. y 1.f. i. D.de iudie. Si libertis suis tesseras frumentarias emi uoluerit, quamuis maior pars haereditatis emi uoluerit.&e. Daul. l.q9. D. lelegat.& fid. lib. 3 3.f. t. Si Titio frumentaria tessera legata sit , de is decesserit, dee. Iuvenal. Satyra . Summula ne pereat, qua uilis tessera uenit,

Frumenti.

TE TABILrs dieitur,cui testimonii dieendi ius est. idq; uerbum lex Horatia usurpat,quae de Caia

Tauratia facta e Contrarium est in x II .iab. scriptum. Improbus intestabilis ' esto. Haee Gell. li

4EsTAMENTvM facere dicitur , qui aduocatos homines testatur, quae sua mens si de succesibre sibi constituendo.l. r. D.de testam.Vbi Modesti nus scribit testamentum esse uoluntatis nostrae iustam sententiam ἀποδειξιν homo Graecus dicere uoluit:melius demonstrationem, uel enunciationem di xisset de eo quod quis post mortem suam

fieri uelit. Melius igitur Vlpianus Institutionum cap. 2O. Testamentum est mentis nostrae iusta conte statio, in id selenniter facta , ut post mortem nostram ualeat . Vera enim haec testamenti

definitio est. Mentis enim uerbo, non animi iudicium hoe tempore intelligimus ut cum in l. sequenti Labeo scribit mentis integritatem in testatore desiderati sed uoluntatem , ut recte M dest. exposuit. Et q uoniam non simplex est mi meratio ae demonstratio , sed testata r hoe est apud eos exposita, qui ut testes essent, rogati sunt iccirco Contestatio mentis dicitur.non quo duplex uerbum hoc si, ut Ceil. lib. 6. cap. I 2. Ser.Sulpitium scripsisse affirmat. quod mihi quidem non fit uerisimile : uel quo testamentum egeo appellatum sit, ut hoc loco Iustinianus putat: sed quod omne testamentum testatio est:

non omnis autem testatio, testamentum e sed ea

sola quae mentis est de suis bonis post mortem suam possidendis Lust igitur hae in re Seruius,

ut eum alij dicunt Mutuum esse de meo tuum, &Donationem esse dono datum . neque enim tam

hospes suit in Latino sermone Seruius , Huitatis suae florentisiimus , & in arte sua doctissimus,

ut MENTvM productionem uocabuli esset ignoraret. qualis eu in Calceamentum,aut Paludamentum,aut Vestimentum: ues qualis Morutvri in Patrimonium, Matrimonium , Testimonium. Sed eum ab eode sente Testimoniu&Testametum,

deducta essent,ea quasi allusione differentia ostendere uoluit .Est enim testimonili commemoratio

rei festae:Testamentum autem rei futurae demonstratio

278쪽

a 6 o Commentarius

strMio,non simplex,ut dixi,sed contestata. TEsTAMEN TvM porro aliud erat Calatis comit ijst,

aliud in procinctu,per aes & libram, Praetorium,

mixtum.

Tvs TAMEN TvM Calatis comitiis erat . quod pacis tempore Calatis,id est euocatis pro collegio Pontificum comitiis,palam aperteq; fiebat. Gell. lib.

TEsΥΛ M pNTu M in procinctu dicebatur, quod militiae tantum sebat : cum instructo exercitu uiri ad praelium faciendum in aciem uocati , togasq; succincti,tribus aut quatuor testibus adhibitis haerede nuncupabat.Cell. ibid.S: Plaut. in Coriolan. TEsTAMEN Tu M per aes de libram dicebatur, cum quis alterius familiam, id est ius patrissa. uniue sum mancipio emebat, & testator tabulas tenens, ita loquebatur: Haec uti in his tabulis cerisve scripta sunt,ita do, ita lego, ita testor. itaq; vos Quirites testimonium praebitote.Gell. ibid. Sevi p. cap

TRITAMEN TvM Praetorium est,quod sine ulla maci patione per sola septem testium colignatione in etiam hoc tempore magnopere obseruatur. L si

TEsTAM ENTum mixtum est,quod ex civili, Praetorio δε constiti itionum iure ita fit, ut a septein testibus nullo alio interposito actu, uel eodem, uesct iam alieno annulo consignetursubscribatur ab ijs a testatore, haeredisq: nomen uel ab hoc solo, uel ab ijs adscribatur. l. 18.de 29.C. de testam. TEsTAM EMTu M improbum, contra leges: in officiosum,contra merita: inhumanum, contra pieta, tem. Asconius.

TENAMENTARI v s,testamenti scripto Vlpia .l. 9.D. de haered. insti. Sed si maiorem adseripuerit te stamentarius, uel quod difficilius est probatione, ipse testator.Item,lde tractat, de s testametarius

contra uoluntatem testatoris coditione detraxit.

Tvs TAMENTI factio non modo testamenti faciendi , sed etiam capiendi ex testamento facultatem significat. l. filius a. 16. D. de testam .ubi Pompa scribit de filium se. de seruum alienum ,& surdum, testamenti factionem habere.licet enim testamen tu facere no possint, attamen ex testameto uel sibi uel aliis acquirere possunt . Vetus aut est locutio haee, & nisi me animus fallit, ex duodecim tabul. manavit, in quibus tamen scriptum fuisse opinor

de iis quibus cum testamenti factici haberetur: noqui testamenti factionem habetcnt . Sic l. ult. D. pro haered. l. 3 I. l. 9. D. de haered inst. T ,τAsti est testificandi alicuius negocii caussa tabulas oblignare. Venula. 22. D. de testib. Curent magiitratus cui iisque loci testari uolentib. & seipsos & alios, testes uel signatores praebere: quo facilius negocia cxplicentur , di probatio rerum salua sit. Hinc TR sTAT io,& Testificatio .actus ille testandi consignandiq;. Cic. Verr.7. Ipse in tabellas reseri, obsi

gnat lignis amicorum prouidens homo: ut contrahoe crimen,si quando opus esset,liae uidelicet testificatione uteretur. Vlp. l. 9.s. I . D. de poen. S let & ita interdici. ne instrumenta'Omnino somment,nev c libellos cocipiant, uel testationes consignent. Sic in l. I .D.de covcub.l. 7. D. de sponsal.

l. 2. D. de traui. zn. l. ult. D. decus . reor. Cic. in

Quint. Ipse suos necessarios ab atrijs Liciniis, de a faucib. macelli corrogat, ut ad tabulam Sextiam sibi adsint, hora secunda postridie ueniunt frequetes .ieltificatur iste P. Quintium non stitisse, & se stitiste.tabulae maximae lignis hominum nobilium consignetntur. Morem hunc Ouid. li. de Ponto III I .his signi f. uerbist Confiteor stere licet, grate inirites:

il opus est legum uiribus, i e loquor.

TE; TATO , testibus adhibitis. Scaevolat. Ira. D. de uerb.oblig. Qui Romae mutuam pecuniam acceperat soluendam in longinqua prouincia per menses tres, post paucos dies Romae testato creditori dixit, paratum se esse Ronas eam numerare . Item s. I .Quum cohaeres mulier cohaeredis liberorum

tutores laepius testato conuenerit. Sic in l. ult. D pro derct. l. I .9.licet, D. de peti c. Sc comm . l. I . D.

quod . iussi.

ΓΕs T i MON I o Rubi modus duplex est: manifestus de caecus. Manifestus est, qui certos testes prae se tes habet: Caecus,in quo multitudinem, aut ei uitatem dicimus scire. ut Cic. I cstit est tota Sicilia. Est etiam in caeco iusiurandum,tabule absentesq;

personae:ait Donat in AndriTerent. TH ER I A C A mcdicamentum aduersus omnium animantium uenena institutum: de quo ex Plinio coguosces lib. Io. cap. 2φ Vl . I 2.9.2I. Ia. de inst uel inst. Idem respondit theriacam quoque Scetera medicamenta,quae secessus caussa dominus ibi habuit. Tnsis AvRus est quaeda uetus depolitio pecuniae,

cuius non extat memoria, ut iam dominum non habeat. l. Nunquam, D.de acquir. Per.dom.

THYMEI ici , sitic Thum elici.ει ἐνυπιγρίσει - τω ἰ- ε ει ιυμειοι .inquit Suidas id est, qui personati artem ollent an est enim locus editior, ubi

histrionii: Orchestra uero chori .in qua est &λη,que uel tribunal est, uel ara id est locus editior, ut dixi . Vitruvius libro De archit. s.cap. 8. Apud Graecos, inquit tragici ex comici actores in scena peragunt: reliqui autem artiscos suas per Orch stram praestant actiones : itaque ex eo scenici&Thymelici Graecd separatim nominantur. Ex his apparet Thymelicorum nomine intelligi I dios citharoedos , tibicines , citharistas , lyria stas , & qui sunt in eodem genere. Vip. lial. D.de

his qui not. in se. Et generalite Uta omnes opinaui tu & utile uidetur: ut neq; Thum elici,neq; Exu-

279쪽

uerborum Iuris. 26 I

stici neque agitatores , nec qui aquam equis sipar Sunt , ceteraq; corum ministeria,qui certamini b. sacris deseruiunt, ignominios habeantur. De thumelicis etiam si mentio in l. 1 o. D. de pollici. THΥNNvs piscis marinus. de quo lege Plinium lib. 9. cap. I s. hinc I hynnaria piscatio apud Vlp.l. 7.

THi ut ipsa, non directo,non disertis uerbi ς, sed idem ualentibus. Vlpia. l. 29. D. de recepi. arb. Qui ab arbitro damnatus a reo ,sed ab eius fideiussore petit: τοῦ ή--ti,a reo petit.id est, uerbo quidem a fideiussore petit: re ipse, a reo. Sic enim Cicero frequentissime hanc effert locutionem.

TI CN I appellatione continetur omnis materia, ex qua aedificium constat, uincaeq; necessaria, unde

quidam aiunt tegulain quo': .& lapidem, & cae menta, ceteraq; , si qua aedificiis sunt utilia tigna enim a tegendo dicta sunt hoc amplius & calcem& arenam appellatione tignorum contineri. Sed in vineis tigni appellatione omnia vineis nec si ria c5tinentur. ut puta, perticae, pedamenta .l. .D. de tigno iniuncto t. tigni, 62. D. de uerb. signi. TIGNI appellatione omne materiam in lege x II. tab. accipi natas. ut quibusda recte uidetur. .ligni, idem D. ad exhibendum. TILIA, arbor cuius ex cortice interiore memb ranulae pertenues sumuntur, in quibus ueteres scribebant. VI p. l. I 2. De Iegat. & sid. lib. I 2. Librorum appellatione continentur omnia uolumina, siue in carta liue in membrana sint: sed & si in phi lyra,aut in tilia, ut nonnulli conficiunt,&c. TI T IV s & Accius, uetera nomina quibus exempli caussa uti mos erat. Varro in testamento, Quod si quis undecimo mense natus est , Accio ide quodn itio ius esto apud me. Per hoc uetus prouerbii a Varro significat,sicuti uulgo diei solitum erat, de rebus inter se nihil distantibus, Idem Accij quod Titij:ita pari eodemq; iure elle in x. mensibus natos in x I .Haec Gelli .lib. ἶ . cap. 16. Ti Tvos,est possessionis caussa: ueluti, Rogo te, unde hanc rem possides dicis, Quoniam mihi donata est.& titulus est, Pro donato, aut Quoniam emi, & titulus est Pro emptonit Theoph.9. r. De interdict. uel se: Ti Tu Lus est iusta& aequitati naturali consent nea possessionis caussa ueluti Pro emptore , pro donato. l. I. D.pro solui. l. .9.ult. D.de acq .poss. c. A dicta est a tegendo , inquit Pompon. l. I 8o. D.de uerb. fgni. Eius formam ac figuram Quintilianus lib. x i .cap. III .his designat uerbis Veteribus nulli sinus, perquam breues post illos suerunt. Ipsam togam rotundam esse, & apte caesam uelim .aliter en: in multis modis fici enormis. pars eius prior mediis cruribus optime terminatur,posterior eadem portione altius quam cinctura: sinus decentissimus, si aliquanto supra imam toga fuerit. nunquam certe sit inferior. haec ille:quae a Mysio praetermissa sui se miror. Toga autem ciuium Romanorum fuit propria. Itaque & ubique eam gestare iubebant ii r , neque peregrinis ea uti licebat. unde illud Plinii lib. Epist. i II. Idem cum Graeco pallio amictus intrasset carent enim togeiure quibus igni di aqua interdictum est postquase composuit: Latine,inquit, declamaturus lum. Tranquil. in Claud. Peregrinitatis reum reta in ter aduocatos leni contentione, togatumne an palliatum dicere causam oporteret , quasi equutatem integram ostentans, mutare habitum prout accusaretur, defendereturve iussit. TOGA praetexta,toga cuius orae purpura intertexta est. Ea pueri ad annum aetatis xv l .utebantu quo anno puram, quae & uirilis dicebatur, sumebant. Itaque Vlpianus in L 2 s. s. 2A .dcaur. &arg. Puerilia, inquit, uestimenta sunt, quae ad nullum alium usum pertinent, nisi puerilem ueluti togae prae

texta.

TOLLis sE , pro sustulisse,apud Vlp. ini. de accepti I. T εΥMA apud Graecos quidem proprio nomine uocatur id,quod ab arcu mittitur, apud nos autecommuni nomine & tellum appellatur. I. si caluia

Tovi ARII, artifices fruticum & herbarum in

uarias figuras conformandarum. ἀπὸ των το .meo iudicio.id est a funiculis r potius quam ἐυτων --,ut quibusdam placet. Alsen. I. 6o. . . De legat δε M.tib. so. Praediis legatis . Deque to piarium, neque saltuarium legatum uideri ait. to piarium enim ornandi fundi paratum csse. Item Vlpianus.l. 8.in s.de Marcia. l. I7.9.2. D. de inst. uel inst.

ToRAin v M duo fuisse genera, Paulus signiscat in I. s. de D. suppeti. leg. unu quod straguli nomine

contineretur. alterum quod non contineretur. Hoc autem Plasam appellatum Nonius testatur: grande scilicet linteum teξmen. beam, ut coniJcio,causam ita dictum,quod plagis, id est foram nibus peruium ac pellucidii esset ut si uera coni ctura sit,planus nunc eiusdem Pauli locus sit in l. .eod. ii .ubi scribit culcitras, toralia imperia,&α suppelle stili legata contineri: nimirum si addita li, terula legamus Toralia iMPRRvIA : ut ea signim centur,quae uere stragula sunt, id est densa & non rara.Varro tamen lib. De ling. δε apud Fest. De uita pop.Ro. I- ρον utrunq; straguli nomine comprehendit. TRA D Iτi o, est modus res sinsulas iure gentium aequirendi, cum caussa subest rid est Titulus. ueluti cum uenditionis,permutationis,legati, donati nisve caussa aliquid traditur, l. qua ratione, 9. S. I. D.de acq .rer.dom. Olim aut e Traditio proprie erat alienatio rer si nec macipi . uti scribit Vlp. cap. Inst.x I x. ubi etia adscribit. Nec mancipi rem do minia, ipsa traditione apprehendi : scilicet si ex iusta caussa tradita sint nobis. Ploprie autem Traditio rerum corporalium est. Incorporales enim

280쪽

assa .a Commentarius

res traditionem non recipiunt. I. seruus, 3.D.deac'. rer .dom. quippe cum in his usus iuris protraditione cedat. l.ult. D.de seruit.

TRAn t Tui R r, uetuste pro Traditum iri. Paul. l. 7. D. de rei luind. Non aliter litem aestimari a iudice, quam si cauerit actor qJ per se no fiat possessione eius rei non traditui . Iulian. l. 7. S. I. laesd. lib. Quum sub conditione legato seruo libertas datur, non aliter fideicommissario tradi debet, quam

ut caueatur existente conditione tradit uiri. TRAIECTiTIΑ pecunia est, quae trans mare perticulo creditoris uehitur , siue illa ipsa exportetur,

siue etiam merces ex ea comparatae reportentur:

modo creditoris utraeq; periculo nauigent,uti pa

obl. Iulius Pollux scenus md πλο, quod pro commeatu οπλουν, quod etiam pro remeatu seruuitur,appellat. TRANsCRiBERE us suum in alteru tris serre: deriuata locutione ex eo quod ueteres ut scribit Donat. in foro & de mesae scriptura, magis quam ex arca domoq; pecunias numerabant. nam quod argentarius Titio acceptu tulerat, id si Titii uolutate Meuio acceptu serret,Titiiq; nome expugeret, Trascribere dicebatur. Procul. I. 1 2.D.de presseri. uer. Couenisse iter eos. ut eos fundos, si ipse uellet' de precio mulier trascriberet. Caius in I. I 3. D. ad S.C. Veli. Aut si haereditate cmerit,& aes alienuhaereditari u in se transcribat. Imp. l. iubemus, C.de sacri eccl. Possessione ecclesiasticam tanquan ullo iure transcriptam , in iure ipsius atq: domi nio permanere. Vlpi. l. i . s. 9. De leg. de fid .li. 3 2.

Agri plagam quae est in repione illa Maevijs transeribi uolo, precio facto uiri boni arbitratu . Seruius in illud Aeneid. 7. Et tua Dardaniis transcribi sceptra colonise Transcribi, inquit, id est tradi. Sermo aute hic traetus est de pecunia. nam Scribi est dari .Horat.

Scribe decem P erro,non es satis, adde cicutae. Rese tibi, reddi. Horat. Dictantis quod tu nunquam rescribere' s. o TR ANsFvGA nonis solus accipiendus est, qui aut

ad hostes, aut in bello tras fugit: sed & qui per i

duciarum tempus,aut ad eos cum quibus nulla amicitia est , fide suscepta transfugit. l. postlim ritu. I9. s. 3. D. de cap.& postlim. Festus aute sie: Perfuga Gallus Aelius ait, qui liber aut seruus,aut hostis sui uolutate ad hostes transierit,qui ide dicitur Transfuga. quanqua sunt qui eredant Persugam esse,non ta qui alios sugiat, quam qui ob spe

commodorum,ad quempiam perfugiat. TRAN sic ERE uerbum di generaliter usurpatur,&specialiter, Generaliter pro quavis conuentione.

idq: bifatia: primum ubi nulla est cotrouersa, sed

spote negoctu aliquid cotrahitur. ueluti in l. r. s. I . D. de pact. Conuentionis uerbii generale est ad ' omnia pertinens, de quibus negotii contrahendi transis Iadiri; caussa consentiunt.&c. Hinc illud Ciceronis in Orat.pro Cluet. Maniliust rem eum Oppianico transigit , pecuniam ab co accipit.

Deinde eum orta controuersia deciditur. ut l. i. D. testa. quemad. aper. l. 6. D.de transact. itaque

Transigere& Decidere Cicero pro eodem usu pat. ueluti Verrin. t i II. Quod unquam huiusmodi monstrum audiuimus qui cum reo transigat, post cum accusatore decidat3Sic in ea pro Comoe do: Criminatio tua quae est Roscium cum Flauio pro cietate decidit te. Defenso mea quae est Roscium pro sua parte cum Flauio transesisse. Sie iureiurando transigi negocium dicitur in l. 2.&l. admonendi, tr. D. de iureiur. Sic Paulus i. 3 6. D. de rei uindic.Transegisse inquit,cum eo, & decidisse uideqGeo prceio qd ipse constituit. Hi ne TRANsACTA, inquit Paul. sinit ave intelligere debemus, non solum quibus controuersia fuit sed etiaquae sine cotrouersa sint possessa. ut sunt iudicio

terminata,transactione composita, lonsiorix temporis silentio finita. l. 11 9. de I. 3 C.D.de vcr. sig. l. I. I. ult. D. ad S.C Teruli. TRANsIGERE uero speciatim & peculiariter subiit. De transact. accipitur, pro de lite iam mota uel mouenda aliquo dato, uel retento, uel promisso

decidere. l. transactio,C illo tit. deniq; in hae significatione transigi gratis no potest. eaq; est inter Transigere & Pacisci differentia:quod TR ArusIGER a Re pacisci hoc differunt,quod is qui transigit,quasi de re dubia,& lite incerta neq: finita transigit: qui uero paciscitur, donationis caussa rem certam S indubitatam liberalitate remi tit. l. I. D. de transact. TRANs iv NGI iumenta dicuntur,quae in quadrigiτloco mutantundi in diuersam partem ut a dextra in laeuam, aut contra iunguntur. Vlp.l. 3 8. f. . D.

de aedit .ediet. Quaesiti im cst, si mula talis ni , ut transiungi non possit,an sana sit:& ait Dompo. sanam esta, pleratq: deniq; carrhucarias tales esse, ut non possint transiungi. Idem ait, si nata sit eo ingenio aut corpore, ut alterum iugum non pati tur, sanam non esse.

TRANsLATio legati est, cum testator id quod alicui legarat,aut a persona in personam traffert:aut ab eo qui dare iussus est. transfert ut alius det: aut cum rem pro re dari iubet: aut quod pure datum est, sub conditione transfert. I. . D. de adim. dc

transf

quo susceptum in alterii transfertur. l. 2 I.& l. 27. D. de procur. l. I7. S. sed etsi . D.de intuta TRANs LAT IT I A inquit Asconius,ueteres dixerui non noua, nec nuper inuenta, sed aliunde translata. Hi ne T RANs LATIT i A edicta, quae ex superioria Praeto- tu albo transcribebantur.Cic. Verrin. II t. in re tausitata satis est, ostendere omnes antea ita ius di xisse , & hoc uetus edictum trant alitium vi esse.

Gell. lib. 3 .ca. pen. Hoc significabat edictum quo

nunc

SEARCH

MENU NAVIGATION