장음표시 사용
251쪽
RprrRRR iusiur4ndum, est delatu sibi ad aduersa rio iusiurandii in eu transferre. Paulus I. 38. D. de iureiur. Manisestae,inquit,turpitudinis & consessionis est,nolle nec iurare ncc iusiurandum re serre. Et saepe in l. iusiurandum. J q.cod. RE sERRE rem iudicatam, retractare.Ci.pro Do m. Si Decemuiri sacramentum in libertatem iniustu iudicassent, tamen quotiescunque uellet quis, hoe in genere se rem iudicata referre posse uoluerant.Sic Referre mysteria dixit lib. De Orato. 3.
pro Iterare:& Terent.in prol. Hecyr. Reserre comoediam,pro denura agere. R FERRE in reos, uide Reum facere. Ulp.l. I . . r. D ad leg. Iul. de adult. Legis Iuliae de adulterijs e. 7.ita cauetur, ne quis inter reos reserat cum , quitum sine detractione Reip. caussa aberit: nesue enim aequum uisum est ab lentem Reip.caussa interreos referri,dum Rei p. Operatur.
R Epicha p,est Vlp.est quod corruptum est, in pristinum statum restaurare. l. i D. de rivis. l. r. D.de uia puta. Rrci fines dicuntur, inquit Boetius, cum proprijs ager qui': finibus terminatur. Hinc Finium rea sundorum, vel Finibus regundis iudicium, quod
inter eonfines redditur, ut fines agrorum uicinorum disigamuril. r.& pass. D. sin. regund. Cice. in Topie. Si in urbe de finibus controuersia est, quia fines agrorum magis esse uidentur , quam urbis, finibus regundis arbitrum adigere non possis. REGULA est,inquit Paulus, quae rem quae est breuiter enarrat: non ut ex regula ius sumatur,sed ex iure quod est, regula fiat.per regula igitur breuis rerum narratio traditur,& ut ait Sabinus, quasi causae coniectio est,quae simul cum in aliquo uitiatae perdit ossiciu seu a. i. D. de regul. Iur. Vel scrREGAEA est sententia quaeda generalis, quae ex plu- iiii legum mente a Iurisconi ultis notata atq; animaduetia, paucis uerbis summa earii consensioneti tanqti harmonia coplectit. Differt aute Lex a Regula : quod illa dicitur, quam populus certo de cognito omnibu s iure constituit: Regulet uero, qua Iurisco usulti ex pluribus legu capitibus noratis inter seq: coparatis elicuerunt nil non omnino inco mota dicere possimus, leges esse tanqua liOees,& sonos lingulos: Regii hi uero est e tanquam barmoniam & concentum. Vide plura li. Obser
REGvLA,capsa iuncea uel scortea,to qua inclusae oleae torcularis praelo sub ijciuntur: apud Vlp.l. I9.
s. i. D. locati: S: Columell. lib. I 2.ca. 2.
REIEC Tio iudicum quid sit, Asconi sc exponit : Moris erat celebrata iudicum reiectione , Zehaberi in officio Praetoris, & in arca reponi nomina selectorum iudicum . Reiectio autem idcirco dicitur, quia quum multi iudices in consilio cum Praetore suo iudicaturi essent qui Quae litor suis. set in caussa publica. uerbi gratia repetundauim, ambitus, maiestatu, necie suerat eos primum
de decuria senato Ha conscribi,quum senatus iudicaret:deinde in urnam sortito mitti, ut de pluribus necessarius numerus consci post et : tertio id est post urnam,permitti accusatori ac reo, ut Ex illo numero reiiciant, quos putauerint sibi aut iniquOS,aut ex aliqua re in comodos fore. Reiectione celebrata. in eorum laeum qui reiecti fuerant. subsortiebatur Plaetor alios, quibus ille iudicum leSitimus numerus compleretur: prima enim Sortitio dicebatur. his persectis iurabant in leges iudices, ut obstricti religione iudicarent. RELEGARE dotem maritus dicitur,qui quam accepit , reddi ac restitui iubet: quo casu recepisse magis quam accepisse dotem mulier dicetur e ut ait Vlp. l. 2.in fi . l .de dot. praeleg. quoniam reddi potius quam dari dos uidetur , ait Papiatas i. cum pater, septuagesima septima. s. fidei, duodecima
Delegat. 2.RELEGATI , deportati,& exules quid inter se ditaserant , de qui item interdicti dicantur t uide Exilium. REL lGIos A,de quibus stib Rubrica D. de religiosi di sumptibus sun. quae fuerint , se liccbit intelligere. RELIGIO sus locus non consecratione & uerbis solennibus, sed illatione mortuoru in efficiebatur. l.
6. D.de reciditas.&-D. de relig. ubi Celsu ait , non totum Iocum qui sepulturae destiliatus est, religiosum fieri , sed quatenus corpus hum tu est. Patet aut ex Ciceronis i i. O legib. ea loca in Rus mortuus illatus suerat, neq; arari, neq; colitus futile. unde Religio a relinquendo dicta putatur a Ser. Sulpitio, & Mas. Sabino uam in arando locus ille sepulturae telinquebatur. Itaque s Pontisces purum esse locum aliquem decernebant, exarari iubebant. Cic. i i. De legibus, Sed eum multa in eo loco sepulcra fui sient , exarata sunt.statuit enim collegium , locum publicum non potuisse priuata religione obligari . Sic Aelius Gallus apud Festum ait. Religiosum sepulcrum dici, ubi mortuus sepultus,aut humatus sit. RELIQv A, dicuntur pecuniae quae initis subductis q. accepti de expensi rationibus nobis supersunt. Hine Reliquari,& Reliquator, & Reliqua trali re dicit is apud que ea pecunia superest. scquota l. 2 D. ad mitisci. Humanum est reliquoru usuras neque ab ipso qui ex administratione honoris r liquatus eli Axigi . Paulus. l. 46. D. de adminiit. tui. Debitum quod ex conductione reliquatus est, agnoui se cum uideri. de M. sequenti , Ex quibus quidam quum reliqua traherent , idonei in ipse tempore administrationis esse cie-
perunt. Scaevolat. Io 2.s.secundo. D. de solui. Quae an haec summa in proximum annum accepto ei serri debeat, quum superioris anni sit reluquator. Hi ne RELIQUATIO, reliquorum debitio . Paulus I. 4.D. de ad min. tui. Si pupillus post pubertatem V 3 rationis.
252쪽
rationi b. a tutore acceptis reliquationem eius secutus ustiras acceptauerit,&c. R E L 1 Qv I , uide Cetcrorum. REMAN in ATAM Gallus Aelius esse ait, quae mancipata sit ab eo cui in manum conuenerit. Festus. REMANs o R, pro Emansor. Arrius. l. f. I. D. de re milit. Edicta faciebant, qui diu abfuisset, ut is inter remansores haberetur. Et l. I .s. 6.Si reman-sOr,aut negliges tuorum aut lcgnis,aut extra contubcrnium agens, non credetur ui.
REM i ssio sub Rubri. D. de Re inissionib. est liberatio a nunciatione noui operis tacta . Nunciatio enim eatenus duntaxat ualet, quatenus nunciandi iussuit. Praetor enim ubi nuntiandi ius nullum
fuit,ibi eam ipso iure remittit . unde illa edi ti uerba in l. i . D. illo tit. IQuod ius sit illi prohibere, ne
se inuito fiat, in eo nunciatio teneat: ceterum nunciationem misiam facio. Sic I. I .& pas. D.de Oper.
I pMissio quibus da in locis dicitur mercedis pensionisve detractio, siue demptio de mercede. l. i K. S 17.D. locat.Tranquill. Iulio: publicanos remis. sonem petentes tertia mercedum parte releuarit. REMi Tri T iusiurandum qui deferente se, quum paratus esset aduertarius iurare, gratiam ei facit, contentus uoluntate suscepti iurisiurandi. l. 6. D. de iureiuriRENvNCIARs conductionem, est irritam nuncia re,inquit Asconius.& alibi: RENvNCsATio , inquit , dicitur recusatio eius rei , quae in pactum de promissionem uenerat. Hine Ap Nusci AT Io sponsaliorum&nuptiarum climsponsalia,nuptiaeve dirimuntur. l. 2. D. de diu Ort. l. i. C. desponsal .l. quaesitum, I . I. ult. D. de reb. auct. iudi c.
REPARAT ici appellationi s dicit u r,cum post legitimi temporis lapsum ius peragendae appellationis
restituitur. subrubric. C de reparat . appellat. REPARARE est interdum ex uendi rarum reru pr cio alias parare. l. 22.6. Callimachus, D.de uerb.
ii l. i6. D de in rem vers. Rεν TvNDARvM iudicium inde dictum est, quod eo iudicio socij pecunias sibi contra leges ereptas
repetebant, quas ex condemnatorum litibus aesti malis domum reportarent. Cic.Verr. 7. Itaq; res
suas negligunt: pecunias , quo nomine iudicium hoc appellatur,non repetunt.& paulo post, Non ex litibus estimatis tuis pecuniam,domum,sed ex tua calamitate cineri atque ossibus si ij sui sola- . tium uult aliquod reportare. Atq; hoe quidem ante annos, opinor, nouem ita scripsimus in Verrinarum commentarios : postea uero extitere Italiquida boni uiri qui totidem literis suos in libro
transtulerunt. Intelligendum est autem hoc iudicium olim in eos solos magistratus qui in prouincias mitterent ur,institu tum fuisse: quemadmoduCicero in Diuinatione demonstra .pbst uero generaliter co teneri coeperunt , quicunque in magistratu, potestate,curatione legatione, uel quo alio ossicio munere,ministeriove publico, pecuniam ob iudicandum accepissenta quive magistratus iacbani a sorde se non abstinuissent.l. t .& pass. I . adleg. lui .repetund. REPETi Tio in legatis appellatur per hac scriptura: HOC amplius ci haeres dato. l. legata, 19.D. de te gat. I.ite in , QvA E a filio meo legaui, haeres meus dat O. l. si quis, 3 2.D.eod. item, QV Ti Es cunquet fructuarius capite minutus erit, vel QUOT IES susse.amissus erit, ilego. l. s . D. qui b.mod. usus staREPET I rei dicuntur. cum post an olitionem secta rursus eiusdem criminis post uiantur. l. si interue niente, i 2.& l. penul. D.ad Turpili. RεPETiTA diead est, die quae praeterierat falso inuocata: Vlpia n. l. 9. s. s . D.ad exhib. Absolui eum Oportet, nisi paratus cli repetita die intentionem suscipere. Pau lus I.; .D. de s d. inst. Repeti ta quidem die, cautionem interponi non debuisse: sed falsi crimen contractumno uideri. id est, Die quae iam praeterierat salso pro praesenti nominata. vul
Et si nunclauit postea , de quod retro aedificatum urit, destruendum crit,quali repetit o die nunciatione incta. REPERTO mi ura quod uulgd inii ntarium appellant. ait inpianus in l. 7. D. de udin. tui. S cur. est codex in quem tutores singula suorum pupill
REPIGNORARE , est pignus luere, id est pecuniam ob quam oppositum erat pignus dissoluere. Ulp-l. .f. 9.D. commod. Rem tibi dedi ut creditori tuo pignori dares: dedisti,non repignoras ut mihi
reddas. item,Si a me culpa absit repignorandi,creditor autem nolit reddere pignus, OcciRE 'L ICAT Io uocatur ex eo, quod per eam replicatur atque resoluitur ius exceptionis : ait Imp. tit. De replicat . in princi p. . λα-οκῶ a Graecis nominatur. Eiusq; formula erat AvT SI quemamodum intest igitur ex l. 8. D. de procur. Iuli nus l.7. . I. De curat. surios. Si haeredes dementis easdem res uindicet quas curator alienavit, D exceptio opponetur, si NON curator uendiderit rreplicatio dari debet, Aur si satisdatione interposita secundum decretum uendiderit. Iulian. l. 2 q. D.de excepi. rei iudi. Aduersus exceptionem, Si non eius si tres , replicatione hac adiuvabitur, Aut si res iudicata non sit. Caius i. S. D. de pro- cur. Tunc excipiente eo cum quo agitur, si no mihi mandatum sit , ut a debitoribus peterem:act rem ita debere replicare , Aut si mihi mandatum est,ut a te peterem. Rr Pi i C AT io dicta uidetur, uel quod implicatam& quasi tectam exceptioni x iniquitatem replicet ac patefaciat:uel potius qubd aequitatem actionis ab excipiente reo tectam & quali complicatam explicet atque aperiat. RapLICA-
253쪽
REPLICAT I s,ait Vipia n. nihil aliud sunt quam exceptiones,& a parte actoris ueniunt: quae quiadem ideo necessariae sunt , ut exceptiones excludant . semper enim Replicat lo iccirco obiicitur, ut exceptionem oppugnet. l. 2.f. 2. D. de except. R E P RA E s NTA R r, est ante diem soluere. Vlpian. in I. 8.λ3.D. de transact . loques de iis qui de pecunia alimentorum nomine legata transigunt, Eam,
inquit,transactionem Oratio improbat, quae idcirco fit, ut quis repraesentatam pecuniam consumat:id est,antequam debeatur solutam. Cicer. ad Att. lib. x II. Reliquae pecuniae uel usuram Silio pendemus, dum a Faberio uel aliquo qui Faberio debet, repraesentabimus. Idem Philipp. 2 .Ego corpus libeter obtulerim, s repraesentari morte mea libertas ciuitatis posset: id est accelerari. Seneca libro epist. IS .ep. t . Petis a me, ut id quod in diem suum dixeram debere differri re prssentem,S seribam tibi an haec pars philosophiae, Sc. Hoc quoque ex Marcelli uerbis apertὰ intelligitur in l. 36.9. I . D. de cond. Je demonst. ubi iusterat testatrix, ut praedia , si filius sedecim annos non impleret, alteri redderentur.Quaero, inquit,quum Seia decesserit, deinde filius quintumdecimum annum agens,defunctus st,an repraesentetur fidei comissum quinto decimo anno impleto . id est ante te pus quo decimumsextum implere potuisset, praestandum sit. Item, Contra uoluntatem testatoris repraesentationem fideico m. desiderari. Sic l. 2η.
9.quoties, D. Iu.ma .l. . l. 2. D.de dot.praeleg. REPRAESENTARE , pro locum alterius ac numeruobtinere,uel tantundem ualere. Vip. I. . . I. D. Si
is qui test. Culpa dolo proxima dolum reprae
REPROM I TTr Rr,est ei qui nobis stipulatibus antea promisit, nune iam uicissim a nobis stipulati promittere.Cicero pro Comoedo, Repromittis tu abhinc triennium Roscio. Quod a Flauio abstulero, pariem dimidiam inde Roscio me soluturum spondeo. Item, Repromisse Fannium Roscio siquid a Flauio exegisset,eius partem dimidiam, sed omnino exegisse nihil. quid tu non exitum exactionis , sed initium repromissionis spectare debes . Roscius Fannio stipulanti pecuniam certam spopondit,pro opera & labore quem in communi iudicio persequendo sumpserat': sed uicissim Roscius stipulatus ab eo est dimidiam eius quod exigeret partem . Promissor igitur fuit Roscius
priore loco: repromissor Fannius, posteriore: sicuti stipulator priore loco Fannius, restipulator posteriore Roscius. Ag PROMITTERE porro & satisdare Opponuntur. nam satisdatur adhibito fideiussore : repromittitur nuda cautione ae sine fideiussore. uti patet exl. t I. D. de stip. Praetor. Sed hi quidem qui suo
nomine cauent, repromittunt. qui alieno,satisdat. Sic l.ult. s.si legat. D.qa legat. l. 6.ut legat. nom. i. 2 s . D. de usus legat. REPVDIvM, uide Diuortium. REPvDi AR a haei editatem, uide Recusare. REPUDiUM generale nomen est, I tam de coniugibus, quam desponsis dicitur . Diuortium autem de maritis tantum. vide l. 2. D. de diuort.& l. t 9 I. D. de uerb fgni. REI'vo I A R ν,alieni haeredis est: Abstinere, necesi ris .f. 6. De haered.qualit.&diff. REPvTAT Io Nps sub Rubri. C.de reputationibus, dicuntur compensationes quae contra minores in integrum restitutos sunt. ut enim illis contra uenditionem restitutis fundus cu fructibus restitui in tur , se illi precium cum usuris reddunt. l. patri, 7. f. praedium a. minoriq .f. I . l. tutor, q7.s .ult. D. de minorib. REF, quantum ego existimare possum, quatuor in libris nostris significat: primum id quod plane ac latine Rem dicimus, quae appellatio in sinita est,
deinde bona omnia, tertio litem, postremo utilitatem.
Rεs propria significatione dicitur ueluti eum Re .
contrahi obligationes dicimus, quae neque nudo consensu, neque uerbis neniae literis, sed tantum rei traditione contrahuntur. l. l .D.de obli.& actia Hine In rem scriptae actiones,& pacta in rem: d
nique quoties indefinite sine certae pers nae notatione aliquid fit . quo de sene te dicendi scriptimus sub litera I.Sub eodem genere lunt, Rub.de rebus credit . Rerum amot. De rerum diui
Res pro ijs omnibus quae bona nominantur. unde IN Rt M actiones dictae, quibus ea omnia quae bonorum appellati ne contincntur, petimus. Item
REM pupilli saluam fore satisdatio est,ciam tutores ea uent, bona pupilli finita tutela lalua S integra redditum iri. l. t.& pass. D. rem pupii l. sal. Item RE I uxoriae actio,id est actio dotis soluto matrimonio repetendae a. un. C. de rei ux .act.
Rpi seruandae caussa in possessionein mitti . l. r. Alpassi quib. ex cauc in post. Rrs pro haereditate. ut cum dicimus bonorum possessionem aliam csse cum re,si is qui accepit, cum effectu bona retineatisne re, cum alius iure ciuili euincere haereditate in potest: veluti si suus haeres intestato sit.ut ait Vlp. cap. Inst.28.& sic accipie-dal. t .s. pen. D.s tab. test. nul l. I.post humus , I 2.D.de iniust.test. RE s, pro lite.ut cum dicimus Res comperendi natat id est, inquit Festus, iudicium in tertium diem costitutum. unde illud Ciceronis contra Iurisconsin orat. Muraeniana : Tot homines, tam ingeni sos statuere non potuisse, utrum rem an litem dici oporteat. Et in formulis,ut Varro in v t . De lingua scribit: QvAM rem siue litem dicere oportet.
Hi ne illud Vlpiani in I. 8. s. r. D. de inost. test. Si quis post rem inossiciosi ordinatam litem dereliquerit, postea non audietur. Hinc Ras iudicata dicitur, quae finem controuersarum
254쪽
pronunciatione Iudicis accipit: quod uel condemnatione,uel absolutione contigit.l. l . D.de re iud. RES pro utilitate Ic emolumento . unde Actio dein rein uerso:lib. xv tit. lit . Item
IN REM suam procurator. qui alienas actiones suo
commodo exercet. l. qi . D.de re iudi c. item
IN R M suam fideiussor, ad quem emolumentum negocii peruenturum est . I. S. S. I. D. qui lati Q.
RusCI ss io, praecise ipRescissio matrimoni , quuscilicet Praetor matrimonium in danda possessione pro nihilo ducens: tacite illud rescindit,& quatum ad ius impetrandae pcisseisicinis pertinet, ex tinguit.Vlpianus l. 3. F. S. D de bono. post. contSi emancipatus filius uxore non ex uoluntate patris ducia filium fuerit sortitus, de in nepos patre iam mortuo ad bonorum possessionem aui uelit uenire: admittendus est ad eam. non enim perrescissionem is qui filius iustus est, efficietur non tax lius: quum rescisso, quo magis admittantur. non quo minus,adhibeatur. Sensus, est Non si filius a patre exha redari potuit, iccirco nepos aduersus aut tabulas petere bonorum possessionem non P tes .nam Praetor caussam propter quam exhaeredari filius potuit,nimirum turpe illud matrimoniu, rescindit, Ac quantum in se est extinguit . nec ciri numinus in hoc nepote merita nepotis quam patrix eius delicta perpendit, uti continuo Vlpianus subiecit. Non ignoramus ta inen aliter aliis placui L se: sed doctoribus iudicium relinquimus. RESCIsso Ri A actio:ui de Actio restis ita. RisCRin RE dicebantur dubitores, cum pecunia reddebant: Scribere aut Dictare creditores,cum
credebant. Hora. Satyr.lib. I l.
Puttius multo cerebrum est mibi crede Perilli , Dictantis, quod tu numiua rescribere possis. IΞt ibi.
Scribe di cem Nerio. non est salis adde Cicutae., Moris suit ut creditores in argentariorum, apud '' via, λ. quos pecunias collocaram, tabulis expensum alieni serrent, & argentario id nomen dictarent.' Debitores autem cum eam pecuniam reddidissent, eidem argentario, ut nomen expungeret, de pecuniam in acceptum referrei,dictabant. Donatus in Phormion. Rescribi. inquit , est reddi, se aper mense scripturam dari. Quoniam ad numerationem pecuniae antecedit scriptura . Rescribere dicebant, pro Renumerare. Per scripturam, id est de mensat scriptura dari. Vnde hodie additur chi. rographis, Domo ex arca sua: uel ex mense seri plura. Vide Transcribi:& Servii locu vi i. Aenei. . Rus RiEERs dicebantur Iurisconsulti, cum sua responsa consulentibus scripta reddebant. Sic in l. ex contractu,qla .de re iussi. R Esc RI Ps IT, pro Respondit.
RBsCRiPTA principum dicuntur , quibus illi uel ad libellos praesentium, uel ad magistratu ii mal sentium consultationes quid sibi de ea re fieri placeret refrondent.ut laed ad. I9.S.9. D. l . l. dici fratres, I 7.D.de ivr.patron. Resinu AE pecuniae dicebantur , quae apud eum qui publicam pecuniam administrarat, iupererat: cum uel in usum publicum crogar i, uel in aeraria referri deberent. Paulus i. L 2.D.ad lcg. Iul.de pe- l. Lege Iulia de residuis tenetur, qui publicam pecuniam delegatam in usum aliquem retinuit,
neque in eum consuinpsit, Et l. a. f. l .eod. Lege Iulia de residuis tenetur is apud quem ex locatione, emptione, alimentasia ratione, cx pecunia qua accepit,aliave qua caussa pecunia publica resedit REsto vuM aliquando totum significat . Antoninus l. 2.C.de haered. instit. Pater tuus si ex residua parte institutus eli ouam alter haeres scriptus capere non poterat,isq; ad nullam partem haereditatis per conditionein sumi admitti potuit, ex assehaercs extitit: nam rclidui commemoratio etiam totum admittit. RESTICvLus, paruus restis. Vlpianus l. . b. ult. D.
de his qui deiec. uel es d. Si amphora ex restic lo suspensa decidisset. Legitur tame R ET I C UI. o. REsTlPvLARi, est ab eo eui quid ante a nobis stipulami promisimus, uicissim aliquid stipulari. Cice. pro Comoedo, Cur igitur decidit, & non restipulatur neminem amplius petiturum p Loquitur de Flauio, a quo Roscius transactionis nomine sun dum stipulatus erat.quaerit igitur si totius societaetis nomine fundum RGscius stipulatus est , quid
ita Hamus restipulatus non est,amplius eo nomi-He neminem petiturum Zixem, Recita istam restia putationem clarius. Quid eui ii stipulatio ci amat
Quid bie porrd nunc restipulatur, quod tarn pridem ipse cxegit λ Loquitur de Roscio, qui stipui
tur iam a Fannio partem exactionis suturae dimidiam,cum antea eidem stipii tanti certam pectini et suinina in pro suscepta in Plauto persequendo molestia ex opera,spopondisset. Stipulator igitur aritea suerat Fannius , restipulator postea Roscius: quemadmodum promistor antea Rositus , nunc promissor Fannius ut iacile appareat aliud a Cicern ne re pro inissionem aliud stelii putationem appellari. quod uix at scribendum huic operi putas-iem,nisi Franc. Connani miram in ea re hallucinatione in ani inaduertissem, cum tamen in I. damni,
6 I. s. I . D. de damn.ins Alfenus apertissime Restipulandi uerbo & in re sit usus. REsTi Tu sta is intelligitur, inquit Paulus, qui si- multi caussam actori reddit, quam is habiturus esset,si statim iudieij accepti tempore res ei reddi suisset i id est, α usucapionis caussam & fructum.
l. I S. D.de uer. fg.REsT TvIT , ait Pomponius,non solium qui solum corpus, sed etiam qui omnem rem conaitioncst:
reddita caussa praestet : & tota restitutio iuris ei
telae: apud Africanum in l. io. D. rem pup .lal.
REsTI TvERE in interdicto , Ne quid in loco publicos
255쪽
blico,&e .uidetur inquit Vlp. qui in pristinum
statum reducit. quod fit l, sue quis tollit id quod factum est , vel reponit quod sublatum est l. 2. S.*7. D. ne quid in loco pub. Vide Exhibere.
RE I r I Tu ER E is uidetur,inquit Paulus, qui id restituit quod habiturus esset actor li controuersia ei
facta non esset. l. 7s. D. de uerb.si'.
REIT I Tveto R i A actio,vide Actio resti tutoria. REs Tl TvTo Ri Λ inter . sunt, per quae Praetor alia quid restitui iubet. l. I.& 2. D. de inter . qua de cauila ita semper eoncepta sunt, ut uerbum R E
s τι του As addat .veluti, Quod precario ab illo habes, id illi restituas. Restituendi autem uerbum
duas ad res pertinet .aut enim res restitui iubeturi ut in Quorum bonorum, di Unde uita ut opus, ut De fluminib. De eloacis,&c. REST IT v lRι , uel, quod uerius est, Restituiti,uetuste pro Restitutum iri. Iulia Lx s. D. de aci .elΠPt. Et praeterea cauere debet, quicquid ex laae reditate liberti ad eum peruenerit restitu iri. Paulus i. r. mfi. D. de pecul. Uel interpolita cautione, lipriores agant qui priuilegium non Labent, restituiri quod acceperunt. I tem apud VIP.l. .F. l . D.
RE sTIT io ab exilio duplex est. generalis de specialis. h.xe cum indefinite concepta est, ueluti, In integrum te restituo, iura omnia complectitura. prima, Lultima, salit imo, C. de se n. passi I. D. eo. ueluti patriam potestatem, ius agnationis, alia';
generis eiusdem. cum autem iura quaedam nominatim continet, iiltra non ualet 2 2. in insulam, C.
COd.l. 2. D.eodem Generalis uero restitutio dictitur, quae, ueniam duntaxat, & reditum in patriam indulgetritaque neque bona confiscata res lituit. l. 6.C. de bon. damnat . neque ullas actiones siue pro illo, sue contra illum concepte sint. l. . .& I .C.de sent. passRETARE flumina, pro purgare. nam Retae, arbores sunt quae aut ex ripis fluminum eminent, aut in alucis eorum cxtant : a retibus quod praetereuntes naues impediant, quasq; irretiant. Hinc edicium
uetus, Qui flumina retanda publice redempta habent,si quis eorum ad me adductus inerit, qui diacatur , quod eum ex lege locationis facere opo tuerit,non secisse. Haec ex Gellio lib. 2.cap. i 7. R aT r cvL i,cancelli e sunt culis tenuibus, aut E ne uis: quibus bestiae ab loci alicuius aditu arcentur. Vlpian LII. s. t. De aist. empl. Reticuli circa columnas, plutei circa parietes, ite cilicia uela aediunon sunt. Varro lib. De re rust s.ca . . Inter columius exteriores pro pariete reticuli e neruis
sunt,ut perspici influa pessi in quae ibi sunt, neque auis eas transire. In l. I .f. 7. De leg. i. simpliaciter Cancelli appellantur. RETI Cum M a reti, dictum, inquit Varro,quod capillum retineret. Vlpianus in l. 2 .F.q. D. deaur.
arg.inter mulierum ornamenta Reticula receset.
Ravs antiquis dictus est a Re, id est lite: ut subii
ee Res docuimus . itaque Cicero in II. de Ora. Reos, inqui appello, non eos modo qui argui uitur, sed omnes quorum de re disceptatur. sic eni in olim loquebatur. Et Gall. Aelius apud Fest. Reus est,inquit, qui cum altero litem contestatam ha bet,siue is egit, siue eum eo actum est. Quibus cxuerbis apparet, Reos antiquis eos dein fuisse , qui nunc Litigatores appellantur. Postea uero aistinguendarum appellationum caussa, & ne nomina
confunderentur , Rei dici coepti sunt ut Festus inquit a re quam promiserunt ac debent: hoc est, is unde quid iudicio petitur. Reus, inquit Festus, nunc dicitur, qui caussam dicit, Ad item qui quid promisit,ac debet. Hinc Rivs stipulandi dicitur, qui stipulatus est. REus promittendi, qui promisit. l. i.& pass. D. de duob. reis. & apud Gallu Aelium auctore Fello. REus stipulando est idem , qui stipulator dieitur. quippe tuo nomine ab altero stipulatus est,non is qui alteri astipulatus est. REus promittendo , cst qui suo nomine alteri quid promi lit . Si ea Paulo in l. si duo, 3 . D. de re
Rivs credendi dieitur,qui eredidit. I sus debendi,qui debet. Item l pus satis dandi,qui fideiussorem dedit. R vs satis accipiendi, qui accepit. L qui hominem, Iq. s.quidam, D.desolui. Hi ne RE i promittendi plures fieri dicuntur, qui eoui unctim interrogati separatim respondent.l. I .de q. D. de duob. reis. Item RE Ibei uidem pecuniae,qui eandem pecuniam pro
miserunt. l. non quocunque, 82.9. qui Caium, D. de legat. I. l. haeres, 2 l. f. pen. D. de fideius s.
REvM facere in publicis iudiciis, est eius nomen ad
magist ratum cuius de ea re notio est, deferre, ut ei dies audiendae accusationi dicatur. t q. D. de accusat. Hine Asconius: Quid est, inquit, Reum seri, nisi apud Prgiorem legibus interrogarPQuum enim in ius uentum esset, dicebat accusator a d Praetore reo, Aio te Siculos spoliasse. si tacuisset, lis ei aestimabatur,ut uicto: si negasset, petebatur a magistratu dies inquirendotum eius criminum, de instituebatur accusatio.haec ille. Interea autem
eius nomen in reorum album referebatur,ut caussa ex ordine ageretur : dicebaturq: in reos receptus uel relatus . Libellorum autem conceptio
qualis fuerit. Paulus indu 3. D. de accusat. de
REATus,eorum conditio qui rei facti sunt, quandiu
pendet accusatio a diutino. 2 m. de poen. l.au lemar, s. s. in reatu, D.de iur. fisc. RID iCA, pedamentum uitium. Vlpian. LI i. s. 3. D.
quod vi aut cl. Si quis in uineas meas uenerit, Acinde ridica abstulerit, hoe interdicto tenebitur.
Varro de re rust.lib. I. cap. 8. Pedamentum it ei nsere quatuor generum . unum robustum,quod optimum solet afferri in uineam e quercu ac iuniperos
256쪽
Ri γλ ita recte definietur, inquit Vlp. id quod flumen continet , naturalem rigorem cursus sui tenens l. i. De numin. item in t .s . Ripa ea putatur, quae plenissimum flumen continet .l. 3 . Od. Ri P ,fluminis dicitur: Litus uerb,maris. Itaq: insulae in flumine natae extremitas, ripasin mari,litus a
Proculo appellatur. Si qua, inquit, in flumine tua est,nihil in ea publici est. Paulus, In eo genere in .sularum ripa: , flumini: & litora, mari, proxima publica sunt. Haec Paulus I. 6 s.f. I. D. de ac q.
Riscvs in mundo muliebri ponitur ab Vlpiano in
l. a s s. .D. de aur.arg. Pollux ,σκην inter arculas memorat. unde suspicor eam significari eapsulam in qua linteola munda mulieres reponunt, quibus lotam corporis partem abstergunt. Riscus enim eum lauatione coniungitur. Ri WALEs Vlp. in l. l .F.2O. D. de actu. quot.& aesti. interpretatur,qui per eundem riuum aqua ducat.
Ri vus, inquit Vip. est locus per longitudinem de pressus, quo aqua decurrat, cui nomen est dri N
le publice Bononiae,de in Ateiij profestus est ci
liter annum M. CC Ros AM Pompo. in l. 2I. g. I. D. deaur. de arsenum e
rat interea unguenta,quae ualetudinis ea usta sunt parara. Ergo Rosam pro oleo rosaceo potuit: uti Celsus it. 8. cap. q. Quod si membrana per inflammatione intumuerit, infundenda erit rosa tepida. Ru BRI C A terra rubra,qua ueteres interdum, in te dum etiam minio,librorum indices, id est titulos, di capita notabant . unde Paulus in l. 2. I. recii p.
D. de interd. Recuperandae, inquit, possessionis caussa interdicta proponuntur lub rubrica Vnde ui. Hinc illud IuvenaI. Sat.xi III. Perlege rubras Maiorum leges. Hi ne Periis Sat.v.Si quid Masuri rubrica notauit.Hinc Fab. lib. tr . cap. 3 . Alii se ad album Ac rubricas transtulerunt: di sermularis uel leguleij ese maluerunt. Ouid. lib. i . de Tristib.
ec titulus minio, nec cedro charta notetur. I unus ruderis, lapides rudes , ut in dirutis aedisi. cijs. Vlpianus l. s. Deseruit. rust. Posse te cedere ius ei esse terram, rudus,saxa iacere, posita habere. RunuscuLvM non modo pro aere infecto uulgus
usu spat, sed e iam pro signato: ut quum dicitur in mancipando, Rudusculo libram ferito: id est asse tangito libram. Fest.
Ru M pi lcstamentum dicitur. cum permanente suo in statu testatore casu aliquo euertitur. l. s .f. 2. D.
de inius . rupi. ueluti agnatione post humi, adoptione uel arrogatione filii liliaeve, alteriuς testa menti factione, dummodo haeres ex eo esse potuerit. uide Irritum lieri. Rusip i Tun testamentum, cum in eodem statu mancnte testatore,ipsius linamenti ius uitiatur : ait Imp.tit.quibus mod. test .in prine. Rus Iss uerbum in Aquilia lege set E omnes ueteres sic intellexerunt , pro corrupisse. l. 27. 6.9.D.
Ruvi Tras in xt .sgnilicat Damnum dederisnit Festus. RuPTu si intelligitur quod quoquo modo corrumptum est: ait Imp. s. 8 ad i. Aquit. RURA umeres incultos agros dicebant, id est sylvas& pascua. Ex lib. uariora uetor de limitibus. RuτA caesa quae in praediorum legibus excipiebantur, VI p. sic interpretatur in i .fundi, i T. f. s. D. d
ae .empl. ut Ruta sint, quae eruta sunt: ut arena, creta di similiai Caesa uero, ut arbores caesae, carbones,& his similia. Quintus uero Mutius: Ruta caesa,inquit,ea sunt, quae neque aedium , neque fundi sunt. l.in vendendo, 66. in fi. D.de contiempl. Et in l. 2 l . D.de uerb.sign. In rutis caesis, inquit, ea sunt,quae terra non tenentiar, quaeq: opere structili tectorioue non continentur. Itaque Duolenus
in l.granaria, I 8. D. de aist . empl. scribit granaria quae ex tabulis fieri solent,& lupra terram sunt, sicut stipites eorum in terra de sol si non sint, itemq; tegulas quae nondum aedificiis impositae sunt , in rutis & caesis haberi Cicer. Is . de Orato. Te, cum aedes uenderes, ne in rutis quidem & eaess solium tibi paternum recepisse. ubi Solium, luris consulti sellam spnis eat. Idem in Parti um ex testam iis quaeritur quid sit penus, aut cum ex lege prae dii quaeritur,quae sint ruta ea a. Idem in I opic. Feciq; quod saepe liberales uenditores solent: ut cum aedes tandumve vendiderint, rutis caesis receptis,concedant tamen aliquid emptori, quod ose nandi caussa apte di loco positum esse uideatur.
F. S. Sine fraude sua.ut in lege Iuliade adulterijs, Retinere adulterum horas uiginti sine fraude sua iure liceat. ut ait Vlpia. in l. capite, 2 S. D.de adult. Valerius Probus inter
, ACCARi us,operarius, qui saccis gestandis quaestu
gis quam s quid ex sicco saccaris cecidisset,aut ex
eo quod auibus ex aere cccidisset SACC vi AR re qui uetitas in sicculo artes exerce tes partem subducunt,partem lubtrahunt: nominantur in l.7. D. de effractor. S AC E RDOT E x,cii ratores sacrorum. Paulus I. 32. . I. D. de recepi. iiii arb. Sacendote obueniente uide
bimus, an coFatur arbiter sententiam dicere : id enim no tantum honori personarum, sed de maiestati Dei indulgetur, cuius sacris uacare iacerdo
SACRA priuata gentis cuiusque fuisse quae Dij spenatib. paterfamilias faceret, constat ex Cicer vis
257쪽
nis lib. de legib. 2. Emancipati autem liberi arbitratu suo sacra sibi constituebant. Hinc filii familias in sacris paternis esse dicuntur. l. 2. C. de bon.
quae Iib. in sacris manere. l. filiae, i 2. C. de collation.l. Pen. C.de adopt. in sacris parentum consti- . tuti. l. ult. C. de inois testa. l. ult. C.ad Tertuli. l. ut .de cur. fur. in sacris positi. l. in coniuncti ne, C. C. de nupt .in sacris retineri. l. 3. C. de bon.
mater. Hinc adoptati qui in alterius gentem transbant, in eius gentis sacra transire dicebantur: ut apud Val. Mari lib.7.ca. 7.Et qui per mancipati
nem de familia demigrabant,a sacris paternis dimitti .& absolui. I.quidam, s i. C. de si deic. l. I.
gi tui aereae SACRA loca ea sunt,quae publice sunt dedicata siue
in ciuitate sint, siue in agro l. 9. D. de rer. diuis. SACRA E res sunt,quae publice consecrate sunt,non
priuate. si quis ergo priuatim libi sacrum constis
tuerit, sacrum non est . sed profanum. l. 6.9.2. D. de diuis. rerum.
SACRAE res sunt, quae rite per Pontifices Deo consecratae sunt, ueluti aedes sacrae,& Donaria quae rite ad ministerium Dei dedicata sunt: ait Imp. g. 6. De rer. diuis. Sic Trebat iu s, Sacrum est, inquit, quicquid est quod deoru habetur. apud Macrob. Satur. lib. 3 .cap. 3 . Et Gallus Aelius apud Festum: Sacrum est, inquit, quodcunq; modo & instituto
ciuitatis consecratum sit,sive aedes, sue ara, siue
signum,siue locus, sue pecunia , siue quid aliud quod diis dedicatum di consecratum sit. SACRAMEN TvM dicitur ea pecunia quae uenit in litibus:a sacro. Qui petebat se qui inliciabatur, de aliis reb. uterq; quingentos aeris ad pontem deponebant: de aliis rebus item, certum alium legitimum numerum assis Qui iudicio uicerat,suum sacramentum a sacro auferebati uicti, ad aerarium
redibat. Varro lib. De linguariS AC RAM ENTvM, inquit Festus,aes significat, quod pinnae nomine pendi rur, sue contenditur. Id in aliis rebus quinquaginta assium est, in aliis quingentorum inter eos qui iudicio inter se contenderent. qua de re lege L. Papirii Tribuni pl. sane ituest his uerbis: Quicunq; Praetor post haec factus
erit, qui inter ciues ius dicet, Tres uiros capitales
populum rogato: iiqi Tresviri quicunque
R ciere sacramenta m exigunto, iudicaneoq;:eodemq; iure sunto, ut quos ex legibus, plebisve citis exigere, iudicare ve oportet. Sacrame taute nomine id aes dici coeptum est, quod & propter aerarii rationem, & sacrorum publicorum multitudinem consumebatur in rebus diuinis. Sic enim optimi scriptoris diuulsos inter se locos re conciliarem: quibus quod afferre medicinae potuimus , studiose attulimus. Videndum etiam an pro Capitales, Monetales legendum sit: cum satis constet a Capitalium Trevirorum procuratione alienum hoc negocium fitille. SACRA RivM & sacer locu et disserunt. nam sacer lincus,est locu ς consecratus: sacrarium est locus in quo sacra reponuntur: quod etiam in aedificio priuato este potest. l. 9. D. de diuis rerum. SACRATAE leges sunt, quibus sancitum erat . ut siquis aduersus eas secisset, sacer alicui deorum esset. Sunt, qui esse dicant sacratas quas plebes iurata in monte sacro sciverit. Festus. SACROsANC TvM quid sit, uide Sancta. SALAM A NDRA, uenenatum animal ac pesti serum, ut scribit Plin.lib. I o. cap. 67. Itaque a Marciano in
ter uenena connumeratur. l. s. s. I. D. adlegem
Cor. de sicar. SALARI ARIus,cui salarium soluitur. Vip. l. I o. g. 8.D. mandat. Nis si salariarius sui id hoc conuenit ut sumptus de suo faceret ad haec itinera, hoe est de salario.
SALi pNTEs,sontes tubulis fistulisve aquam sunde. tes momine ex eo deducto , quod aqua ex tubuli capite in labrum fluens, salire vidcatur. Vip. l. is. D. de adi .empl. Lines,& labra , salientes, iii fulae quoque quae salientibus iunguntur. Vlpia .l. l2. . t q. I . de inst.uel inst. Fistulae autem & canales, &erateres,& si qua sunt alia ad aquas salientes necessaria,&C.
SALTvM Gallus Aelius lib. r. significationum quae ad ius ei uile pertinet,ita des nit, Saltus est ubi isti .uae de pastiones sunt quarum caussa casae quoque& si qua particula in eo saltu pastorum aut cust
dum causa aratur, ea res non peremit nomen sal
tui mon magis quam iandi, qui in agro culto, &eius caussa habet aedificium, si qua particula in eo habet hi m.Festus. Hine
SALTvAR II ,a saltu.eorum duo genera suere, quemadmodum scribit Vlpianus l. la. s. q. D. de inst. uel inst. alii enim fructuum seruandorum gratia parati erant: alii finium custodiendorum causim De illis mentio si apud eundem in l. 8. in ii. D. eod. de his apud Pompo. l. t 6.9. I .De usu & ha bit.& apud Alfenu l. 6o.f. 3 . D. de leg.& fissili. 32. SALvi ANvM interdictum , uide Interdictum Salu
SANATxs dicti sunt, qui supra infra': Romam habitauerunt. quod nomen ijs suit, quia quum defecissent a Romanis, breui post rediere lixamicitia, Iasi sanata mente. Itaque in x I r. cautum est, utem iuris esset Sanatib.quod sortibus: id est bonis,& qui nunguam desecerant a pop. R. Festus. SANCTA proprie dicimus, quae neque sacra, neques ,rofana sunt, sed sanctione quadam c5firmata: ut eges sanctae sunt e sanctione enim quadam sunt subnixa.quod enim sanctione quadam subnixum est,id sancium est, etsi Deo non sit consecratum. α interdum in sanctionibus adiicitur , ut qui ibi aliquid commist, capite puniatur. l. 9.F.2.D.de
SANCTio legum triplex est: summa, media & in m. Summa est,quae id quod aduersus legem commissum
258쪽
missum est,ipsa per ine uI sua id est,sne magistratus opera rescindit:ueluti Sanctio legis Aelie Sentiae,que libertatem eius qui in fraudem creditoris manumissus est , irritam esse iubet.6.1.Qui &quib.ex caussis. Media est, quae non per se sed mavist ratus opera quod eommissum est rescinditrue Iuti si res uendita non ualet dimidium precis, uel
precium no ualet dimidium rei.l. 2.C. de rescind.tiend. Item cum ea quae in fraudem minorum aut creditorum facta sunt, restituuntur.Infima est, cuquod commissum est non rescinditur , sed is qui
commisit multatur: uelut in lege Furia testamentaria, quae plus mille assium legatum , mortisve caussa capere uetat, & aduersus eum qui plus ceperit.quadrupli poenam constituit. SANCTI NEs vocamus eas legum partes , quibus pCrnas constituimus aduersus eos qui contra loles secerint:ait Imp:6.8.derer. diuis .Papin.l.qr. γ.de poen.Sanctio legum quae nouissime certam poenam irrogat, iis qui praeceptis legis non ob temperauerint,ad eas species pertinere non uidetur quibus ipsa lege poena specialiter addita est. Eius sanctionis exemplum pulcherrimum libet ex reliquiis legis Regiae quam suo loco descripsi,
propter fiammam elegantiam & uetustate adscribere.Si quis huiusce legis ergo aduersus leges,r sationes, plebisve scita,senatusve consulta fecit, fecerit,sue quod cum ex lege,rogatione,plebisve scito S.V E.C.facere oportebit, non secerit,huius legis ergo id ei ne fraudi esto, neve quid ob eam rem populo dare de io, neve cui de ea re actio , neve iudicatio esto:neve quis de ea re apud rie ei sinito. Cicero ad Att. lib. 3.Epist.2 3.Scis enim Clodium sanxisse , ut uix aut omnino non posset nec per Senatum , nec per populum infirmari sua lex. led uides nunquam esse obseruatas sanctiones earum lesum,quae abrogarentur . nam si id esset, nulla sere abrogari posset: neq; enim ulla est, quae non ipsa sesepiat difficultate obrogationis. Idem Verrina vI. Quid multaynisi uehemetius homini minatus essem,nisi legu sanctione poenamq; recitassem, tabularum mihi potestas facta non esset. SAvcTvARIvM Caesaris appellat Siculus Flaccus, cinctius tabularium principis,in quo agroru Om nium & diuissorum & assignatorum formas & diuisionem commentarius & principatus habet. SANCTvM est,ait Trebat. Interdum idem quod sacru, idemq; quod religiosum:Interdum aliud, id
est,nee sacru , nec religiosum: nimiru incorruptu& inuiolatu. Haec Macrob.li. I. ca. 3. Fest .aut lib.
I 6. Inter sacru & sanctu& religiosum differetias Aeliua Gallus bellissimε resert. acru aedificiu c sec ratu Deo.sanctum, muru qui sit circa oppidu. religiosum,sepulcrum ubi mortuus sepultus . aut humatus sit. Sed illa portione quadam & temporibus eade uideri posse.Siquide quod sacrum est, id lege aut instituto maiorum sanctum esse putant,
quod uiolari id sine poena non possit. idem reli
giosum quoque esse , qudd iam sit aliquid, quod
ibi homini facere non liceat in quod si faciat, aduersus deorum uoluntatem uideatur.facere.Similiter de muro aut sepulcro debere obseruari, ut eadem & sacra & sancta religiosa fiant. Haec Festus. Proprie autem sancta dicuntur,quae ab iniuria hominum defensa at 'ue munita sunt: inquit Maresanus l. 8.D.de rer.diui LMunita autem propter ροα nam prorositam lignificat. Nam sancire est famguine fuso confirmare uit Seruius Crammaticus testatur.neque Marciano assentior,qui a fagminibus hoc uerbum eo loco deducit. quin Festo potius astipularer , qui sagmina a sanciendo, id es confirmando deducit . A sanguine autem confictum este , uel ex consuetudine sacrorum solennium, quam Sallustius in Catilinaria commemorat , intelligi potest. Fuere, inquit, qui dicerent, Catilinam cum ad iusiurandum populares sceleris sui adigeret sic enim legendum, non Addic retὶhumani eorporis sanguinem uino permistiam
in pateris circumtulisse. inde cum post execrationem omnes degustassent , sicuti in communibus sacris fieri eonsueuit, aperuisse consilium suum,&c.Sancta ergo prima ea sunt,quae caesa uiactima , & execratione interposita , confirmata sunt.Et sacrosanctet, iudicio meo, illa eadem p r
pHE , quasi quae sacro facto sancita sunt. Sed Luuius lib. III. quum idem propE sibi uideri si, gnificasset , Iurisconsultis tamm aliud placere ostendit': Cum inuiolatos Tribunos plebis, ina
est, religione, tum lege etiam secersint sancte io, ut qui eis nocuisset, eius eaput Iovi saerum esset:familia ad aedem Ceteris, Liberi, Liberaeq; uenum iret . Hac lege Iuris interpretes negarit quenquam sacrosanctum esse , sed caput eius ni eorum cuiquam nocuerit, saerum esse , ideiri . Haee Liuius. Eamque Iurisconsuli rum etymologiam. Festus lib. I 7.secutus: Sacr sanctit, inquit , dicuntur, qui sanciuntur ut sine saeri, si sacrum uiolent. Itaque sacrosancta duobus modis fiunt:Religione, siue Iureiurando: de Lege . quorum utrunque Liuius eodem Ioco significat , his uerbis r Et eum religione inui latos eos, tum lege etiam fecerunt . Paulo autem post religionem Iusiurandum interpretatur . Dionysius autem libro sexto, Iurarum , inquit, ter sacra omnia, se posterosque suos hane perpetuo legem obseruaturos: addita execrati ne , ut qui lepi parerent , ita deos superos atque inseros propitios haberent : qui non parerent, infestos. Hunc utrunque modum exponit Cicero in ea pro Com. Balbo, eo loco quem corruptum subscribam , post emendabo. Qui fuit in
ea robatione , quod sacrosanctum uicteretues Primum enim sacrosanctum esse nihil potest,
nisi quod populus plebsve sanxisset . Deinde
sanctiones sacrandae sunt aut genere ipso, aut ob testatione & consecratione legis, aut pcenae: cum caput
259쪽
caput eius,qui eontra facit costeratur . Sic igitur locu emedo: Aut genere ipso, ut obtestatione &cosecratione Legis: aut poena,cu caput eius, S c. Duos.n. tatum hos fuisse modos, locus inseques, ubi ex enumeratione partiu argumetat , Pspicue
ostedit.Quid habes igitur dicere, inquit, de scedere eiusmodi3Vtru i eapitis cosecratione, an obtestatione Legis sacrosanctu esse cofirmas Ex quibus copiose disputatis si spicuit esse arbitror, hoe inter Sanctum & Sacrolanctum interesse, quddinter genus&speciem. Sacrosincta enim dicuntur ea,quae sub capitis poena sancita sunt, ut inuiolata & incorrupta essent.Quaecunque uero poena aliquam continent paulo grauiore. Sancta nomi . nantur.Planuin est praeterea de sancta & facrosancta ea plurimum dici,quae inuiolata sunt. Hine Cicero in ea pro domo sua','de cuiusque domo uerba faciens: Hoc,inquit, perfugium est ita sanctum omnibus,ut inde abripi neminem fas sit. Hinc sacrosanctae ecclesiae dictitur a Iustiniano, uar asylu praebent. Hi ne illud Ciceronis in Catilinam: Quid enim expectas bellum quid ergotinuastitate omniu tuas possessioes lacrocinctas futuras putas Hinc lacrosancta foedera semper appetiuntur,quia gentibus omnibus moris fuit , ut ea sanguine sancirent. Cuius rei exemplum insigne teneri non possuin, quin hoc loco ex Com. T cit lib. I 2.subscribam. Mos est, inquit, Regibus de Armenia loquitur quoties in societatem c eant,implicare dextras pollicesq; inter se uincire nodoq; perstringere. Moxque ubi sanguis) in amtus extremosse ei fuderit, levi ictu cruorem eliciunt tque inuicem lambunt. Id foedus arcanum habetur,quasi mutuo cruore sacratum. SANQv INOLE TI appellabatur infantes expositi , Ην recens Irati efferretur.sub Rub. C.de infantib. exposit. ede iis qui sanguinolentos nutri accep.
. &ini. ult. C.de patrib.qui fit .dist. SARCITO in x l I.Servius Sulpitius ait significare Damnum soluito,praestato. Festus. SARCOPHAcvs-: sepulcrii, quasi carnes excedens , dictum. Maceri. 37. Des relig. &sumpi. sun. Et precium loci: in quo definctus humatus est, dc si qua uectigalia sunt, uel sarcophagi, & uectura Item l. I 8.I. q. D.de alim.& cib. Vt per absentiam filiarum mearum'ad sacro
phagum meum memoriamaineam quotannis celebrent.
SARDONix , gemma. Plinius lib. 37.cap.6. nomen compositum scribit ex sarda, lapide in Sardinia re Perto,coloris rubri.& Onyx, quae gemma est ad unguis humani similitudinem accedens. Ulpian. Sardonyca numerat inter gemmat magni precis. l.6.D.de bon.danan. ubii tamen SARDONYCHic A legitur. SARTA tecta Festus sic interp retatur: Sarte ponebant pro integre, ob quam causiam opera pia blica quae locantur,ut integra tecta prestetur sarrita tecta uocantur.Etenim sarcire est integrum filcere. Haec Festus.Sed uideamus ne non de tectis locutio intelligatur: uerum hoc coniunctim pronuncietur, item ut alia complura, in quib Ac coniunctio subauditur. ut ire agere, uti frui, & quae sunt generis eiusdem:ut sit Sarcta & tecta. nam Clitera interponeda puto, qd a Sareio declinatum sit, non a Sarrio.Vlpianus I.7.D.de ossic. procos. Aedes sacras & opera publica circumire inspicie-di gratia,an sarta tecta quς sint, uel an aliqua te sectione indigeant. Idem i. 7.g. l. D.de ullis. Ha- Zctenus tamen ut serta tecta habeant.item , Unde
Celsus de modo sarta tecta habendi quaerit, si que
uetustate corrueret, ficere no cogitur. Item apud X lacrum in I.7.I. I. D.deleg. Iul. Repetundis , SATII ACCEPTIO, inquit Pompon. est stipulatio quae ita obligat promistarem. ut adpromissores equoque ab eo accipiamurrid est qui idem promittunt. Satis autem accipere dictum est eodem modo,quo satisfacere.nam quia id quo quis contentus erat,ei praestabatur,satisfieri dictum est. I. I .9.
SATisDARE proprie est ei sponsores dare, qui sibia debitore cauet.nam satisdamus alteri, cavemus,
nobis. Cauet enim qui satis accipit. Cicero in Bruto,At uerb tibi ego Brute non soluam: nisi prius
a te cauero, amplius eo nomine neminem petiturum Sed Iuri leonsulti cauere postea.dixerunt pro cautionem dare & Cauere sie distinguunt a Satisdare,ut qui sponsorem , id est fideius orem rdet, Satisdare dicatur: qui uero chirographum,
SATisDARE'damni insecti est,cauere datis fideiussoribus se damnu, si quod accidat, ei cuius intererit , praestaturum. SATIS DATIO eodem modo appellata est, quo satisfactio. nam ut satisfacere dicimur ei cuius dest , derium implemus:ita satisdare dicimur aduersa- ,rio nostro,qui pro eo quod a nobis petiit, ita couit, ut eunt Foc nomine securum faciamus datis fideiustoribus. l. i. D.qui satisd.cog.
SATisDATio iudicatum solui, est quum quis stipulanti ut solueretur sibi quod fuisset iudicatum, datis fideiussoribus proiiuttit.ait Imper.titui. de sa- , iisdat.in princip.nam Iudicatum solui , antique dictum est, pro Solutum iri: & satisdam iudica- , tum solui, dare fideiussores locupletes, qui stipulanti actori promittant,quatum iudicio tacto solui oporieret si reus damnaretur, tantum suo periculo solutum iri, .s .in pass.D.iudic.solui. SATIs DATIO rem ratam dominum habitu tum , est quum quis stipulanti a procuratore ,
alterius ut dominus eius procur tionem ratam
h beat , datis fideiussoribus promittit . uti do cet Imp. tit de satisd. in prin.&l. i. & pali Dia
SAT DATO debere , est, datis sponsoribus siue fidei ultoribus debere. Cice. lib. x v I. Ep.ad Ait x Possumus
260쪽
Possumus enim,ut siponsores appellentur, procn-ratorem introducere meque enim illi litem contestabuntur: quo facto non sum nescius sponsores liberari. sed & illi turpe arbitror, eo nomine, id satisdato debeat, procuratores eius non dissolue re:& nostrae grauitatis ius nostrum sine lumina illius ignominia persequi. SATIsτACERE dicimur ci cuius desiderium implemus, inquit Vlpianus l. prima D. qui satis d. cog. Hi ne SA TisFAC TvM accipimus, quemadmodum uoluit creditorilicet non sitsolutum: sue alijs pisnorib. sibi caueri uoluit,ut ab hoc recedat, sue fideiussoribus,siue reo dato,siue precio aliquo, uel nuda conuentiones.si. rem,9.6.tertio, D.de pign. act. Hinc SAT is p ACERE & Soluere tanquam differentia se parantur:ut apud. Pomp. l.quod uendidi, t9. D. de contr.empl.Quod uendidi non aliter sit accipientis,quam si aut precium nobis solutum sit, aut satis eo nomine factum . sic inl.Stichum,3 9 primo, D. de statvlibs.si ita, r. f. primo , D. de manumistest.l. Paulus , 38. s. secundo , D de lib.causi . Soluit enim proprie qui precium numerat: satisfacit, qui pignus, uel expromiis rem, uel fideiutarem praebet.I. solutiones, D. de uerb.s ni sic.l. .s primo, D.de re iudic. l.lexta, D. Quibus mod. pign. uel hypoth. l. promitari
SATIs FACERE , est tantum facere , quantum salix sit irato ad uindictam: inquit Alcon. in illum tertiae Verrinae locum: Video enim,se ex iis quae legi Se audiui intelligo, in qua ciuitate legatus populi R.aliqua ex parte uiolatus iit, nisi publice sati s factum sit,ei ciuitati bellum indiei atque inserri solere SATYRA lex, uide Persat ram. Sc ANDvLARII , qui aedes scandulis tegunt. Sunt autem Scandulae ieiniles alterculi quibus contecta annis quadringentis & septuaginta fuisse Romam Plinius lib. I 6. cap. t o. testatur. Scandulariorum mentionem facit Tarrunt.ri l. vlt. D. de
Se LER TAs , pro Scelus:apud Marcianum in I. tertia. a.de bon.eorum qui ant sent. Se ΝΑ, est quae ludorum faciendorum caussa quolibet loco,ubi quis consistat, moueaturque spcctaculum sui praebiturus posita sit in publico, priu
tove,uel in uico: quo tamen loco passim homines spectaculi caussa admittantur.l. 2.9. q. D. de his qui not. ScΑxv A dicitur,quis nistrasse utitur, ut alii h mines dextra, & vicissim dextra , pro snistra. nam s imbecillitate dextrae ualidius sinistra uteretur,non scaeua, sed mancus diceretur i uti d eet Vlpianus leg. I 2. s. I .Dcaedit .edict.Liuius libro 2 . scribit , Mutio apud Romanos inditum fuisse nomen Scaeuolae , propter dexteram exustam.
SCHEDIA, genus nauigii ineonditum, id est trabibus tantum inter se nexis factum, Vlpianus l. i.f. q. D.de exercit.ac .muem accipere debemus siue marinam diuesuviatilem: siue in aliquo stagno nauigetdiue schedia sit., inquit Vlpianus, Graecὸ dicitur dux mille hominum. l. I.S.I. D.de test milit.
SCIENTi AH in Aquilia lege pro patientia accipimus: ut qui prohibere potuit, teneatur si non seccritu. ε .D.ad leg. Aquit. SCiRE leges non est uerba earum tenere , sed uim ac potestatem d. i 7. D.de legib. senat. SCIT A plebeia appellantur ea quae plebs suo suffragio sine patribus iussit,plebeio magistratu inter, rogante. Festus.Uide Plebiscita. Sca in Anu M ossicium apud populum Ro. quale fuerit, Cicero in Verrina quinta, his docet ue bis: Quae pars operae aut opportunitatis in scriba est, cur ei non modo merces tanta detur, sed citrcum eo tam ae pecuniae partitici fiatZ Ordo est honestus. quis negat aut quid ea res ad hanc rem pertinetPeit uero honestus :quod eorum hominu fidei tabulae publicae periculaque magistratuum committuntur. Distributi crant in aliquot decurias, tuarum in aliqua locum sibi emere consueuerarit,qui scribae fieri uolt ni Idem in Orati ne pro domo sua iScribat,viiii nobis eum in ratio nibus, mouimeauisque publicis ueriantur, non obscurum demeis in Remp. neficiis suum iudicium decretumque est e uoluerunt. Aemilius Probus in iiita Eumenis ait, scribae munus multo ec se apini Graios honorificentius,quam apud Romanos. naxn apud nos , inquit , reuera , sicutiunt,mercenaria scribae exilii mantur. at apud illos contra , nemo ad id ossicium admittitur .
nisi honesto loco , & fide de industria cogniata:quod necesse est omnium consiliorum eum ense particiPem. SCRiEERE ueteres dicebant,pro pecuniam credere:quoniam,ut Donat in Terent. scribit, in foro& de mensae scriptura,magis quam ex arca doni que pecunias numerabant. Horat. Sat.lib. 2. Scri be decem Nerio,non est suis,&αVide Rescribe re,&Transcribere. ν SCRIBER p,pro testari ci irographo se debere apud Scaevolam in I.ult D.de dcii .except. Homo rusticanus genero scripsit, quasi usuras praeteritas exdo iis promissione. SCRi BERE etiam precise de Iuristonsultis dicitur. uod cum suis consultoribus caucrent, scribenis eorum & pactionibus, Ec testamentis praeessent Cic. 2 .de Orat. Na si Scaevola, nullu erit testamen tu recte factu, nisi quod tu scripseris , omnes ad te ciues tu tabulis ueniemus:omni u testametatu scribes unus.Ide in cpist.ad Trebat. Valde iam lautus es,qui graueris ad nos literas dare: homuni praesertim prope domestico . u, si scribere ob-