장음표시 사용
321쪽
cus Interrex a senatu proditus,destitiua Consulibus ciuitate,Carbone & Mario intersectis. Vt LSylla perpetuus Dictator Reip. consti tuendae
caussa crearetur, &quaecunque is aut tanquam
Consul , aut tanquam proconsul gessisset, rata essent.Cicero Verrin. .in Rullum, Appian. Debell.civit. I. VA I. ER I A. de proscriptis.Tulit idem.Vt eorum bona ueneant qui proscripti sunt, aut eorum qui in aduersariorum praesidus occisi sunt. Ut proseripti opes iamditionesque ad diem Cal. Iuniarum fiant.Cicero pro Sex. Roscio, ubi contumeliosὰ in Syllam,utrum Valeria an Comelia dicenda sit, nescire se scribit. In Verrina s. caput Corneliae memoratur.Nequis tellamento proscriptum iuuaret.Sed ego neque a Valeria, quae nomine se dicebatur,curri re hae ueritate esset Cornelia, id abiudico: neque ad uerba,sed sententia legis id refero.na si aqua & igni eis interdictu erat, nihilo magis testamento,qua inter uiuos eis largiri licebat. VAL ER I A de iure ciuitatis.Tulit in Valerius Tri
Vt de iis qui socios ius ciuitatis appetentes clam palamve iuvissent,quaestio haberetur. Appianus lib.De bello chail. r. VALKRt Abde defectione militum. Tulit M. Valerius Corvus Dictator, Anno C n x t I .Ne cui muli tum secessio quam metu supplicii fecerant, quude Capua quae ipsorum prssidio comissa erat Docupanda conspirassem,corumque consilium detectum esset fraudi esset Liuius lib.7. VALERi A de iure suffragii . Tulit C. Valerius Tappo Tribu.pleb. ,Valerio, Livio Coss. Anno DLxv.Vt Formianis, Fundanis, Arpinatibus sese fragii latio nam ante sine suffragio habuerunt ciuitatem estet. Liuius lib. 3 8. UARi A maiestatis.Tulit Q Varius propter Obstrurum iux eiuitatis Hybrida cognominatus, Trib.
pleb.aduersus intercessionem collegarum. Vt quaereretur de iis quorum opera consiliove δε-
eii contra populum Ro.arma sumpsissem. Ase nius in oratiro Scauro, & pro Cornelio: & in iisdem Tullius. Val.Max.lib.8.cap.6.Cic.Tuscu.
VATINta de Caesaris prouinciis. Tulit P. Vatinius Trib.pl. C. sare, M. Bibulo Coss. Anno DcxCIm.Vt C.Caesari Gallia Cisalpina eum Illyrico in quinquenniis sine senatus decreto, &extra sortem mandaretur.Vt ii quos in lege nominabat,Lesati,sine Senatus decreto cum Caesare proficisceretur.Vt eidem pecunia ex aerario ad exercitu attribueretur. Vt idem coloniam Nouumcomu deduceret.Tranquillus Caesare. Pro
Balbo,& epist.ad Lentulu.Sallustius in Iugurth. Plutarchus in Vita.& praesertim Cic.in Vatiniana hoc loco,Eripuerasne Senatui prouinciae,& quo ex loco coniecturam eapio locum illum in media orasone eorruptu esse,ubi si e legitur, E ripuerisne partes illo tepore charissimas, partima Caesare, partim a publicanis: legenduq: Partim a Senatu.ut partes intelligantur subminittranqcuniae,eum Senatus aerarii dispensationem ha-ret,publicani sepe Rempub.pecunia iuuarent. Mendet ex nota Se . ortum uidetur,pro qua imperitus scriptor Cssare re posuit. VATiMIA de repetundis. Tulit ide.Vt qui repetundam reus essct,ei alterna consilia ieiicere liceret. Cie.in Vatin. ubi Commodiore conditione reiectionis,pro Contentionem legendum arbitror. VEGRIA de haeredii institutioe.Vide Innia Velle. UIL .r A annalis.Tulit L. Villius Trib.pl. L. Malio, RFulvio Cos. An. DL x x iit r.Quot annos natique lς magistratu peterent,caperetq; Liui .li. - .
Villius aut Carolus Sigonius uir doctis. reposuit,p tutius .Hac lege significat Oui.in Falt.quii est. Iura dabat populosnior, finitaq; certis.
Legibus est aetas, unde patvr honos. Annus aut nit Quaeiturae quide non ante xxvri.
Tribunatus xxx. Aedilitatis xxxv l l . Praeturae
XL.Consulatus xLI II. Et quod de Quael luna diximus, apte congruit cu eo quod Polyb li.6.scribita ege fuisse,ne quis urbanu magi stratum gereret,nisi dece stipendia consecisset. Annus aute ad
militandum legitimux fuit decimvsseptimus . Vrs rLr Aide libertinis. Tulit opino i L. Visellius
Varro Coc cu C.Fonteio, M. DCCLxv I I I. Ne libertinis hominibus qui ius annulorum aureoruadepti non erant, eos honores qui ingenuorum proprii sunt capere liceret. Imp.l unica.C ad leg. Visell. l. I .C.quando prin act.crim. praeiud. Vlpia.ca. Inst. s. Viicellia tamen ubiq; legitur, mendose: quum Viselliorum familia nora sit. cuius erat C. Visellius Varro, Ciceronis consobrinus,
VNClARI A lex. . R Dici coepta est, qua L. Sulla.& Pompeius tulerunt, tua sancitum est,ut d bitores decimam partem ic Hec apud Festum mec plura leguntur.
Vocou i A de mulierii hereditatibus. Tulit Q. Vo conius Saxa Trib.pl. Caepione & Philippo Coss.Αn.Dxx CIM I.Ne qui census esset,uirgine neve muliere supra quadrante suoru bonorum haerede institueret:plusve cuiqua legaret, quam ad her de haeredesve perueniret. Ne foeminae ultra con sanguineos ab intestato succederet. Cic. Verr. s. De senect.De sinibus. r. Dio lib. I ,.Gelliusta. 7. . I s.&li. I7.cap. F.Augustinus lib. De ciuitate
Dei g. Florus in Epit .lib. i.ubi Volumnius legitur pro Voconius. Paul.lib. Scm.q.
LEc rs publicorum iudiciorist, ut ante si reo
comota sit, iudiciu de accusatore stat,utru
322쪽
illi liceat accusare, necne.Cornis.ad Her n.5. r. LEx, Ne quis urbanum magistratum caperet, nisi qui decem stipendia conlecisset. Polyb. lib. s. Lix semunciarii scenoris. Tulit. T. Manlio Toraquato, C. Plautio Coss. Anno CD vi. Liuius libro 7.
Lachs de ambitu.Ne quis candidatus nomenclatore in magistratus petitione uteretur. Plutar. in Cat.Vtic.Vt qui competitorem suum ambitus danasset proco substitueretur.Cicero pro Syllana.
Vt qui queinpi)in ambitus damnasset, eius tribu asseqiteretur.Cicero pro Balbo.Vt qui de ambitu
damnatus alium eodem crimine dainnas et,in ii tegrum restituerctur.Cicero pro Cluentio.Vt accusatori custos apponeretur, qui uideret,quaecunque ad accusationem pararet atque ageret. Ita
LEx de Cn. Publicio Menandro homine libertino,
quem legati in Graeciam proficiscentes interpretem secum habuerunt, ut ii domum reuertii let,& inde Romam rediiset,ne minus eluis esset. Crucem in ea pro Balbo. Pomponius autem in l. s. D de capi.& postlim. Et ideo,inquit,in quodam Menandro.qui posteaquam apud nos manumissius erat, mistus est ad suosmon est uisa neces laria I ex de illo,ut maneret ciuis Romanus. Nam siue animus ei fuisset remanendi apud suos , desinebat este ciuis: siue animus erat reuertendi, manebat civis r & ideo lex suit superuacua. De eodem Menandro Ciceronis locum Iluin in libro De Orat. primo, intelligendum arbitror,Similique in genere,inferiore ordine, si quis apud nos seruisset ex populo foederato,seseque liberasset, ac postea domum reuenisset,quaesitum est apud maiores nostros,num is ad suos postliminio rediisset, de
Lax de militia.Vt qui ciuem ab hoste seruasset, is
ab Imperatore quercea corona donaretur. Plutarch.in Coriol. Item, e cuius militis scripti nomen nisi ipse uolente:deleretur. Liuius libro se.
ptimo.Item e quis loco ab Imperi designato cederet atque ordinem desereret. Diodor.lib. I 2.Lrx de earminibus infamibus. Donatiis in Terentium,Sed quum poetae abuti licentius stilo, & passim laedere ex libidine coepissent plures bonos: ne quisquam in alterum carnem infame proponeret lege latassiiluere. - Lexest accepta iamque Turpiter obticuit,si lato iure nocendi.
His Donatus,ex Horatii libro De arte. Idem etiain libro Epistol.secundo,ad augustum legem eandem,liis uersibus significat, a etiam lex Taena ue lata, malo qMe nollet carmine quempiar Describi inertere modum forma dine fustis, Ad benedicendum, di hctandum 'e redacti. sed hanc xt .rab.legem esse arbitror, de qua Cic.
t L . de Rep.scribit apud August.lib. de Civit. i. Eas autem leges peeuliarem inlibrum retuli, qyις ssi Dei uoluntas se ratobsolutis Instit. Commentariis, perpoliam.
LEx de ciuitate Romana. Mutini Libyphoenique
danda, qui quum ab Annone Carthaginensium Imperatore cuius praesectus fuerat, dignitate sua spoliatus esset,Agrigentum Romanis Prodidit . , Liuius lib. 27. Lxx de Dictatore.Ne Dictatori equum conste dere liceret. Plutareh.in Fabio Max.LLx de C. Seruilio.Tuli t.Cia.Seruilio, C. Serii illo Coss. Anno DL. Ne illi fraudi esset, quod patre qui sella curuli sedisset, uiuo quum id ignoraret: I Tribunus pl.atque Aedilis pleb. fuisset , contra
quam lancitum legibus erat. Fuerat autem C.Seruili I pater annos x.apud hostes Boios captiuus. Liu lib. 27.de o. a
LEx de comitiis . Ne in comitiis magistro
tuum a Mentum ratio haberetur. Suet. de Plutari in Caesare. LEx de pecuniis repetundis. Ne cui qui in proin cia cum imperio aut potestate esset,capere aut co Iciliare pecunias liceret,extra quam si ad templa di monimentum exigeret. Cicero I. Epistol. ad QTrat.& Verrin. .ee t. Epist. lib.6.ad Att.LEx ne quis praesidum munus donu caperet, nisi esculentia,pcitulentum,quod intra die proximos flprodigatur. l. plebiscito, i S. D.de octi. praesid.ti iLm Augusti tempore lata ut praesecto Aegypti imperium par proconsuli daretur: commemoratur
ab Vlpa. i.D.de ostic.praei.August. LEx agraria paulo post C Cracchi necem lata,
Vt liceret iis qui agrum lege Sempronia possidebant,uendere. Hoc enim lex Ti. Gracclii ueta. bat.Appian. lib. De bello ciuil. I. LEx lata Papirio,Carvilio Cois. Anno Cnx L. Vt I qui iunioruin non conuenisset ad Imperatorium edictum,quique iniussu abistet,caput Iovi sacrintum ellet.Liuius lib. o. L pcus de comitiis.Neis qui comitijs praeesset, sui rationem in magistratu petendo haberet. Liuius lib. i o.Ne quis inspiciat tabellam,ne roget, ne appellet.Cic. De legib. lib. 3.LDx ut rei frumetariae procuratio Sex.Clodio ade- Ipta Cn. Pompeio mandaretur. Cic. Pro domo sua. Plutarcinulta.Dio lib. 9.Lax de repetundis. Vt euntibusin prouincias ii quirendi in eos caussa, quos repetundarum reos
fecerant,certus comitum numerus esset.Vt literae
ex prouincia deportatae triduo ad Pretorem d ferrentur , iudicumque lignis obsignarentur. Vt aeeusatori sex tantum horae darentur. Cicero pro Flacco , ubi recentem hane legem appellat . unde apparet inter, Corneliam de Iuliam aliquam suille : cum id de neutra intelli si possit.
323쪽
Lvx apud Romanos.Vt neque libera neq; serua liberet uinum, neq; uero clarorum uirorum quiuspia a pube usq; ad xxxv. annum. Aelianus lib. 2. LEx de magistratibus.Vt numerus liberorum in cadidatis praepolleret.Comel.Tacit. lib. 2. Videtur
legis Papiae Poppee pars fuisse. LEx, Ne quis patricius in arce aut Capitolio habita ret,quod propter M. Manlium Capitolinum factum est. I tu .lib.6.LEx ex auctoritate patrum ad populum lata, ut Privernatibus ciuitas daretur. Liuius lib. 8.LEx de sacerdotiis.Ne duci ex eadem gente idem sacerdotium haberent. Dio lib. 39. LEx pecuniaria.Ne quis in argento uel auro plus Lx .H-s .possideret, quam legem Iulius Caesar Ii . Cosconfirmauit. Dio 4 l. Lxx de Quaestoribiis.Vt Quaestoribus anno consecto redire ex prouincia liceret.Plutar.in Gracchis . LEx de militia.Vt ciues R.annos x. cum usus Reip. postularet,inilitarent .Plutar.in Gracchis. LEx, qua Flaminica Dialis cacroru causis in pol state uiri,cetera Piniscuo iure ageret. Tacit. li.q. LEx quae sumptum sepulcrorum definiebat,& qui eum modum superasset, tanta pecunia quantam praeter modum impendisset,inultabat. Cicero ad
Atti e lib. duodecimo, Epist.' 3. LEx, P.Scipione,C. Livio Coss. lata per unum εTribun.plcb. Anno DC v I .Vt Belli Punici seeundi administratio P.Scipioni Consuli mandaretur, ut ex delectibus stipplementum conscriberet,uo-Iuntarios quotquot posset a sociis acciperet,& ad reges ac ei vi tates literas daret in scriptas populi Rom. nomine. Appian. De bell. Punicis. Lx x Casttensis apud Romanos. Quae pro desertore habet,si quis ulterius secedat,quam unde signa audiri possint. Appian in Libyco. LEx de Tiribunis pleb. -ς παγγ
nus nondum promissa praestiterit, cius in primis ratio a populo Comitiis Tribuni t ijs habeatur. Appian. De bel.civit. I. LEx de triumpho.Ne quis triumpharet,nis qui hostium quinq; millia una acie caecidisset. Valer. Max.libro secundo,cap. tertio,& Dio lib. 37. Vt solis Consulib. de Ducib.triumphare liceret. Plutarchus in Pomp.& Caton. Vtic. Ne qui trium
. zic. Vt quibus trigemini liberi nati erant, ijs ad alendos pueros sum pius de publico suppeditetur.Dionysius lib.tertio,qui propter Horati-rum laudem eam tam suoq; adhuc tempore oboseruatam scribit laLrx de uacatione. Appian.De bello civit. libro se
ἰιρίαις γατ PM.Usque eo,inquit, Galli Romanis terribile N: forinidololi sunt,ut i lege de uacatione militiae,quae sacerdotibus & senibus permittitur,illud asseti pium sit nisi si bellum Gallicum e xoriatur.tum enim & senes & sacerdotes in militiam proficisci. Liuius 'uoque libro octauo tradit, exorto tumultu Gallico, Mamercum Cocius sum scribere exercitum sine ulla uacationis uenia quin opificum quoque uulgus,& sellulari j, minime militiae idoneum genus,exciti dicuntur. Idem piterea libro decimo, ubi de eodem nuncio commetriorat:Senatus, inquit,Iustitia indici, delectum omnis generis hominum habere iussit, nee ingenui modo,aut iuniores sacramento adaeti sunt sed semorum elia coliortes faciat, Liber tini': centuriati Plutarc. praeterea in uita M. Marcelli,de Gallis loquens:τος μαλις inquit,
πιλεμις id est,Quos maxime Romani metuisse ui
dentur,quippe a quibus urbe pulsi aliquando suerant,ac iam tum legem tulerant,ut uacatio milita
Tantus erat Gallorum metus, ut legem Romani tulerint, ut sacerdotes militiae uacationem haberent, praeterquam si bellum Gallicum exoriretur. Tumultu tamen non bello Gallico,hanc fuisse cosuetudinem, Cicero Philippica octava dolet is
uerbis. Grauius autem este tumultum, quam bellum,llinc intelligi potest,quod bello Gallico uacationes ualent,tumultu non ualent. Huius legismi aut in ea pro Fonteio meminit.
324쪽
Accommodata ad literarum ordinem descriptio.
EDr Lrs plebis duo primum creati sunt
ctore Dionys. Halic. lib. 6. Curules uerb
v .ut Liuius infine li. s. testatur. Utrique magistratum Ca
rulium autem triplex suit procuratio. primum ut ludos facerent deinde ut aedes sacras, publicas :, item uias publicas tuerentur: postremo ut ne in mancipiorum lienditione & mensuris fraus admittieretur. quod ex Verrina 7. & edicto Curulium intelligitur, quod extat lib. Panc. 2 I. Hiscrgo de rebus quemadmodum anno suo ius dictuti cssent,Praetorum exemplo edicebant. deinde in sella curuli considentes,ex edicto suo ius reddebant.nam sellam curulem eos habuisse, idem Ciceronis locus ostendit. Plebeiorum autem quadripartitam Dionysius Halyc. procurationem facit in lib. s. Vt essent Tribunorum pleb. administri, cum res postularet.de rebus ad se ab illis delatis iudicarent.loca sacra & publica tuerentur. annonae curam susciperent.Cum autem Curulibus Cicero sacrarum & publicarum aedium procurationem attribuat arbitror distinctam postea eorum curam ita fuisse,ut Curules ludos omnes praeter
plebeios, hi plebeios sbios curarent: illi aedes sacras & publicas , itemque uias, hi priuatas & eloacas tuerentur: illi mancipiorum uenditionibus, hiannonae praeessent.Tullius autem in lib. De te gib. .haec omnia permiscet, nec lingula singulis attribuit. Suntoque Aediles,ait, curatores urbis, annona ,ludorumq; solennium Cum autem Aediles plebis Tribunoru administri tantum essent, nec propriam Iurisdictionem haberent,sed de retabus tantum ad se Tribunorum aibitrio delatis eognoscerent, edictum cos nullum proposuisse uerisimile est.Nunc ueterum scriptorum auctoritates, ex quibus adolescentes de huiusce magistra ius ui ac potestate ae stimare possint subiiciemu ,. Varro lib. De lingua Lat. . Aedilis , qui aedes sacras A rriuatas procuraret . Cicero Verrina 7. Nune sum designatus Aedilis: habeo rationein quid a populo R.acceperim:mihi ludos sanctis,imos maxima cum cerimonia Cereri, Libero, Liberaeque faciendos:mihi Floram matrem populi: R. plebique Rom. ludorum celebritate placanda
mihi ludos antiquissimo; , qui primi Romani
sunt nominati,maxima cum dignitate ac religi ne, Iovi, Iunoni, sineruaeque esse faciundos: mihi sacrarum aedium Procurationem: mihi totam urbem tuendam esse commistam. Liuius in sin. lib. 6.de Curulibus. Reculantibus serias Latinas curare Aedilibus plebeiis, conclamatum a patriciis est iuuenibus,se id honoris Deum immortalium caussa libenter acturos,ut Aediles serent. quibus cum ab uniuersis gratiae actae essent, factum S.C. ut duos uiros Aediles ex patribus Dictator populum roῖ ret,patres actorcs Omnibus eius anni comitiis fierent. Aediles idem scribit libro 3 o. &uiatores N scribas habu ille. Pomp. l. 2. De Orig. iur. Itemque ut essent qui aedib.praeessent, in quibus omnia scita sua plebs deserebat: duos ex plebe costituerunt, qui etiam Aediles appellati sunt. Idem,Tunc ut aliquo pluris Patres haberentur, placuit duos ex numero patrum constitui. ita facti sunt Aediles Curules.Zonaras libro secundo,
σM. i. Atque hoc quidem modo Tribunorum potestasconstituta et t. luibus duo etiam Aediles actiuncti sunt: tuorum ministerio atque opera in literis ae tabulis publicis uterentur. Omnia enim plebiscita,& leges,& Senatusconsulta in literas relata, Aediles accipiebant,ac ne quid illos eorumque in repub.gerebantur, latere posset, asseruabant. His igitur de caussis Aediles a principio
errati sunt,itemque ut ius dicerent. Postea uerlicum alia nonnulla,tum etiam rerum uenalium sorum eis commiserunt: qua de caussa αγρανθὸ ι a
Graecis nominati sunt.Reperio praeterea Aediles de stuprorum licentia quam mulieres prolitebantur, decreuise.Tacitus libro secundo, Eodem anno grauibus Senatus decretis libido foeminarum
coercita,cautumque ne quaestum corpore facerct,cui anus,aut pater, aut maritus eques R. suis
set.nam Vestilia Praetoria familia genita licentia stupri apud Aediles uulgauerat,more inter uet res recepto, quo satis poenarum aduersus impudicas in ipsa professione flagitii credebant. Suet nius in Tiberio,Foeminae famosae ut ad euitandas legum poenas iure ac di3nitate matronali exoluerentur.lenocinium profiteri coeperunt: & ex iuuetute utriusque ordinis Drofligatissimus quisque famosam iudicii notam sponte s ubibant.1idem
325쪽
Iidem praeterea quae iter in publiea uia impediebat,
frangere atque conscindere poterant: ut intelligitur exl. I 2. D. de peric. S comm. mensuras item
iniquas confringere. l. I s.f. 8.D. locat. qua de re Iuuenalis sic: Et de mensura ius dicere, vasa minora, Frangere pannostis uacuis Aedilis Vlubris.
Item in uenalitios animaduertere.l. I 2. D. de decurionib.Scribit etiam Tacitus lib. I 3. Aediles pignora cepisse,& multam irrogasse. Cohibita, inquit, arctius & Aedilitia potestas . statutumque quantum Curules,& quitum plebeio pignoris caperent. Dio lib. I s. in si. . D ccx x xi. Aedili cuidam plebis mortuo C.Calpurnius, qui tamen ante Aedilis Curulis fuerat successit, quod alias factum fuisse , memoriae proditum nusquam est. Festus Pomp. Aedilis initio dictus est magistratus , qui silium non tant sim sacrarum,sed etiapriuatarum curam gerebat. Postea hoc nomen &ad magistratus translatum est. Dictus cst autem
Aedilis, quod facilis adi eum plebi ad i is esset. Sed& Aedilatus dicebatur eadem dignitas , sicut
Gellius lib. t s. cap. I f.Qui potestatem neque uocationis populi uiritim habent, neque prehensionis, eos magistratus a priuato in ius quoque.uocari
est potatas. M.Lepidus Aedilis Curulis, a priuato ad Praetorem in ius est eductusmunc stipati seruis publicis non modo prehendi non possunt, sed
etiam ultro summouent populum. Plutarchus in Mario, Post Tribunatum maiorem Aedilitatem petiuit. Duo enim erant ordines Aedilium: alter
in quo ipsi Aediles in iure dicedo sellis incurvos
pedes habentibus utebantur:& hic nomen magistratus retinebat. alterum plebeium magistratum appellabant. Quibus ex uerbis intelligitur quod etiam superius cx Vcrrina 7. docuimus : Aediles Curules,sellam curulem habuisse. quod etiam Liuius lib.7. confirmat, ubi & de prStexta toga loquitumNon parentibus, inquit, tribunis, quod
pro Consule uno plebeio tres patricios magistratus curulibus sellis praetextatos tanquam Consules sedentes nobilitas sumpsisset. Eodem die de
utroque comitia sebant. Liuiusli. I. Institutum est etiam ab iisdem Consulibus, ut Senatusconsulta in aedem Cereris ad Aediles pl.diiserenter, quae ante arbitrio Consulum supprimebantur,nunciabanturque. AEDILRs CEREALEs. Pomp. l. 2. De
orig. iur. Deinde C. Iulius Caesar duos Aedi-Ies creauit, qui seu mento praeessent, & a Cer re Cereales constituit. Dio lib. 3. in fi . Anno ab v. C. DCC x. primum sex Aediles sunt constituti,duo patricii , qui Cereris Aediles dicerentur, quatuor plebeii: isque mos ad nostram usque aetatem Perductus est.
CENso Rus duo primum creati sunt, Papirius &Sempronius, Anno CCC x. auctor Liuius lib. ss.&lib. io .Varro lib. De ling. q. Censor, ad cuius censionem,id est arbitrium, censeretur populus.
Festus lib. 3 .Censores dicti, qu bd rem suam qui seque tanti aestimare solitus sit, uantum illi censuerint. Liuius lib. . Censores dicti, quod censui agedo praeessent. Cicero De legib. 3 . Censores populi aeuitatessoboles, familias, pecuniasque censento.Vrbis templa, uias,aquas, aerarium, uectigalia
tuentor: populique partes in tribus distribuunto. ex in pecunias,aeuitates,ordines partiuntor. Equitum, peditumque prolem describunto. Coelibes esse prohibento. mores populi regunto. bini sun to. magi stratum quinquennem habento.eaque potestas semper esto. Pedianus in Diuitiat. Cic. R gendis moribus ciuitatis Censores quinto quoq; anno creari solebant. hi prorsus ciues sic notabat, ut qui senator esset,eiicerct senatu,qui eques Romanus,equum publicum perderet: qui plebeius, in Ceritum tabulas reserretur,& erarius fieret. ac per hoc non esset in albo centuriae suae, sed ad hoc esset ciuis tantuml, ut pro capite suo tributi nomine aera penderct.ijdem completo quinquennio urbem lustrabant,& Suovetaurilia sacrificia,
de sue,oue,tauro, faciebant. eorum notam succes
fores plerunque soluebant.Zonaras lib., secundo:
-νάρχοῦν κοσμοι πλlia se . - , ἐκοῦντο. id est , Creati autem propterea Censores fuerunt, quia Consules rebus Omnibus propter earum multitudinem susscere non poterant. nam Consules omnem illam quae tum Censoribus attributa est praefecturam, ad illud usq; repus gesserant. Sunt
autem a principio duo, iique ex Patricijs creati rqui primis& postremis temporibus magistratii
illum quinquennium obtinuerunt. interiecto uero tempore, sesqui annum. quinetiam . potestatem Consulibus maiorem obtinuerunt, tan et si parte duntaxat eorum magistratus adepti essent. Munus autem illorum erat, uectigalia publica locare, uiarum ,
326쪽
re, liarum , publicarumq; aedium curationem sit-scipere, ciuis cuiusq; facultates ccii sere, mores notare atque animaduertere: laude dignos ciues in triban equestrem ordinem, in Senatum, pro cuiusque dignitate adscribere: qui minus honeste uiuerent,omni ordine ae tribu movere. quae potestas maior erat omni ea quae Consulibus erat de .licta . Iusiurandum autem super unoquoque dabant, se neque gratia, neque odio quicquam gesturos, sed ex animi sui sententia quae Reipublicae utilia ellent, re quaesita & deliberata facturos Praeterea populum ad legum de aliarum rerum comitalia euocabat. maioruinq; magistrativim insignia praeter lictores habebant.Ge. de Osfic. 3. Nulla de re diligentius, quam de iureiurando Censores iudicabant. Liu .li. o. Comitiis placiis Censores in capo ad ara M artis in sellis curulib.cosederui.
Eorum autem officium erat legere Senatum, recensere equites,agere censum, lustrum condcre. In omnibus precationi b. haec uerba nuncupabant,Vt ea res mihi collegaeq: meo bene de seliciter eueniat. Censori autem defuncto nunqua aliquis sufficitur.auctor idem Liuius lib. . , . 6.9.&Plutar. in Vitis.Liu .item lib. q. & 9. Censura primo quinquennem suisse scribit. deinde Mam. A milium Dictatorem legem tulisse, ut Cc ra,quae antea quinquennalis fuerat, annua & semestris esset. Plut an Pompeio, Mos erat Romanis, ut equites qui per legitimum tempus militassent,equum per medium forum coram Censoribus ducerent:& apud illos Imperatores sub qui b. stipendia meruissent, nominarent. Vide praeterea Gellium lib. Is . cap. I . Plutarchum in Flaminio, & in Cat ne Maiore. Liuium lib. 29.qui curam publicarii tabularum Censorum propriam fuisse scribit, &ius sartorum tectorum exigendorum ad eosdem pertinuisse. quod idem Pedianus in Verr. I. confirmat. Et de nota Censoria Val. Max. item Cice. in Cluentiana. Liuius lib. 2y. Censores Marcus Porcius & Lucius Valerius metu mixta expectatione Senatum legerunt: septem mouerunt Senatu ,ex qui ous unum insignem & nobilitate & honoribus L. Quintium Flaminium Consularem. Patrum memoria, inquit,institutum sertur,ut Cesores motis e Senatu ascriberent notas. Catonis&aliae quidem acerbae orationes extant in eos quos aut Senatorio loco mouit, aut quib.equos ademit. Longe grauissima in L. Quintium oratio est quasi accusator ante notam no Cesior post notam usus esset,retinere Quintium in Senatu,ne
frater quidem Titus Quintius,si tum censor esset
CENTEM v IRI magistratus quidem non erant, sed cum a Cie .lior. De legib. 3 ii qui lites contractas iudicabant, boc est uel Centumuiri, uel certe Deaeem viri in m Inorum magistratuum ordinem referantur,de iis quoq; hoc loco dici posse,non incommode iudicauimus .Festus lib. 3. Centumuiralium iudicia a Centumuiris sunt dicta. na eum essent Romae x xxv. tribus, quae de Curiae sunt diei ae, terni ex singulis tribubus sunt electi ad iudi candum , qui Centumuiri appellati sunt. & licet
quinq; amplius quam centum fuerint,tamen quo facilius nomiliarem iit, Centumuiri sunt dicti. Cicer. lib. de Orat. I. Nam uolitare in soro a re rein iure, ac Praetorum tribunalibus iudicia priuata magnarum rerum obire, in quibus saepe non de Lecto, sed de aequitate & iure certetur: iactare se in caussis Centumuiralibus , in quibus usucapioniim, tutelarum, gentilitatum , agnationum, alluvio nulla,circumluuiomim. nexorum, mancipiorum, parietum, luminum, stillicidiorum , t
stamento miri ruptorum aut ratorum , cetera
rumque rerum innumerabilium , iure uersentur,&c. Eosdem de inois c. test. cognouisse , patet ex l. is. & I7. D.de inoff. test. Ouid. lib. De ponto, R.
Vt : sui solitus,stedissem forsitam unus,
De centim, iudex in tua uerba uiris.
Posterioribus autem temporibus eorum iurisdictio multum creuit . quemadmodum ex iis quae subheiam sui uis sua sponte intelliget. Fab. lib. q. cap. I . Quibusdam in iudiciis, in aximeque capitalibus, ut apud Centumuiros, ipsi iudices exigunt solicitas & accuratas actiones: contemniq; se, nisi in dicendo etiam diligentia appareat, credui: nec doceri solum sed etiam delectari uolunt. Quo in loco Capitalia dici putarem. non publica, sed ea in qui b. de capite ciuis R.agitur: ut in caussis liberalibus. Idem lib. s.cap. 2. Praeiudicia etiarnue santur in iudiciis, cum de caussa pronunciatum est, ut in assertione secunda,& parti l . Centumuiralium,quae in duas hastas diuisae sunt. Idem lib. x L cap. I . Etiam si apud alios iudices agetur, ut in secunda assertione, aut in Centu in uiralib. iudiciis duplicibus parte uicta. Corn. Facitus in ii. de Oratore. Lege Pompeia omnia apud Praetores gerebantur,apud quos quod maiora olim negocia exerceri solita sunt, quod maius argumentum est, quam quod caussae Centumuirales, quae nunc primum obtinent locum adeo splendore aliorum iudiciorum obruebantur, ut neque Ciceronis , neque Caesaris, neque Bruti, neque Caelii, neque Calui, non denique ullius magni orat ii, liber apud Centumuiros dictus legitur, exceptis orationibus Asinii. Plinius lib. Epist. i i. Di stringor Centumuiralibus caussis, quae me ex Gcent magis quam delectant. Sunt enim pleraeq; paruae,& cxiles. raro incidit uel personarum claritate, uel negocii magnitudine insignis . ad hoe perpauci,cum quibus iuuet diecre. Ceteri audaces, atque etiam magna ex parte adolescentuli obscuri declamatum huc transeunt, tam irreuerenter
327쪽
uerenter&temeia i milii Attilius noster e preste dixisse uideatur, sic in foro pueros a Centuuiralibus caussis auspicari ut ab Homero in sch
lis. Auctus est autem postea Centumuirorum numerus. manente tamen seinper nomine, diuisu
ue inquatuor Consilia Plin. libro sexto Epist. cemina splendide nata, nupta Praetorio uiro,ex-ha redata ab octogenario patre intra undecim dies, quam ille nouercam ei amore captus induxerat, quadruplici iudicio bona patema repetebat. Sedebant iudices centum & octoginta tot enim quatuor Consiliis conscribuntur. His autem praeerat Prstor, quemadmodum idem libro quinto significat bis uerbis: Hoe facto Nepotis commotus Pretor, tui tantumuiralibus parsi det, delibe
raturus an sequeretur exemplum, inopinatum nobis otium dedit. Erant autem Centumuirorum consilia qiiatuor.in quadam basilica inter se usq; adeo Qxima, ut actiones unius Tribunalis ab alio exaudiri possent,ut ex eodem Plinio libro secundo intelligitnus.Quintilianus litrio duodecimo, de Trachalio loquens:Certe, inquit,eum in Iulia basilica diceret primo Tribunali, quatuor autem iudicia ut moris est cogerentur, atque omnia clamoribus fremerent, de auditum eum di intelle cium & quod agentibus ceteris contumeliosum fuit , laudatum quoque ex quatuor tribunalibus
CovsvLrs exactis Regibus duo errari ecepere Anno CCxLv.ut Liuius in fine libri inraditi libro I I.Omnia iura inquit,omnia insignia primi Consules tenuere.id modo caut i est,ne ii ambo s stes haberent,duplicatus terror uideretur.Varro libro ii i l.Consul nominatus,quod cosulere populum δε senatum debet:nisi illine potius , unde Actius in Bruto,Qui recte consulat, Consul fiat olCicero lib.de Legib. iii. Regio imperio duo sunto:iique praeeundo, iudican)o , consulendo, Pritores, Iudices . Consules appelluntor. mili- ές summum ius habento,nemini parento. Ollis salus populi suprema lex esto. Ius autem Consiseles dixiste,uel ex i l .Livii intelligi potest:ubi seriabit Appiu in Consulem quam asperrime ius de creditis pecuniis dixit te. Pomponius I. 2. g. 8. de orig. iur. Consules ab eo dicti sunt,u, plurimum Reipub.consulerent. Lege lata summum ius eis det tum est,prouocatio ab iis populo concessa, prohibitum eisdem ne possent in caput ciuis Rom animaduertere iniussu populi. solium relictum est illis,ut coercere postent in in uincula publica duci iuberent.Nonius Marcellus, Consuludi Praetorum proprietas,quod consulant in pra eant populis, auctoritate Varronis ostenditur De uita populi Rom.lib. ii .Quod idem dicebantur
CIesules P tores , quod praeirciat populo,
Praetores: quod eonsulerent Senatui, Consules. Polybius libro vI.Consules antequam ex urbe Iegiones educant, urbanarum rerum omnium ius atque imperium habent. His etenim ceteri omnes magistratu s, P tor, Tribunus pleb. parentae subiecti sunt.Hi legationes in clam introdu- euntiquae celeriter statuenda sunt, decernunt rquae & deliberanda sunt,ad Senatum referiit.quae uero a Senatu decreta sunt,ea ut perficiamur, ipsorum officium est. quinimo & quae de Repub. per populum transigenda Se perficienda sunt, e r*m officium est perpendere,ac ditisenter exami
nare,concionem quoties opus est,aduocare,Sena
tusconsulta ad populum reserre, quicquid maior pars iusseri taxequi.Quinetiam in his que ad belli apparatum, de castrensem disciplinam pertinent,hi summum imperium habent.His ius est sociis quicquid uisum uaerit, imperare, Tribunos militum creare,delectum habere.ad lige de iis qui sub imperium eorum sunt,in castris arbitratu suo supplicium sumere. His praeterea licet eos comitante Quaestoreae sedulo impetrata faciente, pu- bibi aeris quantum res ipsa tulerit, impendere. Hse Polyb. Constat autem ex Cicerone Philipp. quinta, Legitimum consulatus annum fuisse x I laut Muraenianan libro Epist.septimo: &Livij lib. t .centuriatis comitiss eos creari consueuisse.ex Pediano in Verrin. 2. diem comitiorum Consillarium fuisse v t .Calend.Sextil. ex Philipp. Plutarcho in Cicero.Consules eaptis pignoribus Senatores qui nec aderant, & quibus caussan erat, coercuisse. ex Livii lib. r. cum ad bellum proficiscerentur, uotis in Capitolio aruncu-atis paludatos ex urbe exisse, omnibus ordiniaus eos comitantibus ex Verrini I designatos ineomitiis Consules domum a multitudine deducii litos ex locis innumetis,eosdem Calend. Ianua Triis magist ratum inisse: pompamque insignem adhibitam fuisse. qua de re uersus Ovidii pulcherrimos ex libro quarto De Ponto subscribemus.' Ergo ubi Iane biceps longum reseraueris armum, Pulsus a sacro mense December erit, Purpura Pompeium sutum velabit honoris,M. Ne titulis quicquam debeat illa suis. . cernere iam videor rumpi pene atria turba,
Et populum laedi deficiente loco. Templaque Tarpeia primum tibi siessis adiri,
Et ferifaciles in tua vota Deas. acolla boues niueos cerι.e praebere securi,
. ad os aluit campis herba Phatis suis.
Curia te excipiet patresq; ex more uocati, Intendent aures ad tua uerba suas. t Inde domum repetes toto comitante Senatus,
oscium populi uix capiente domo. r. Item Elegia I x. Dum : tatus ringet sanctitsi turbasenatus, oculis ante pedes ire iuberet α' s. la. Et quanquam operta per tibι proaimus esse, Cauderem
328쪽
Gauderem luteris non baim se locum. Nec querulus turba quamuis eliderer,essem: Sed foret a populo tum mihi dulae premi. Prospiceregaudens.quamus foret agminis orta,
Densi); quam longum turba teneret iter .QRoq; magis noris, quam me utilaria tangant, Spectarem qualis purpurate tegeret. lilia
Signa quoq; in sella n informata curuli, Et totum Numidae Ila pelle dearis opus .
At cum Tarpeias esses deductus in arces, Dum caderet russu vim sacra tuo rbis quoq; secretograres sibi magnus agentem , Audisset, media qui sedet aede Deus. Idem etiam Elegia secluenti de extraordinaria Consulis potestate, nonnulla feribit: quae quia nusqtiam alibi me legisse memini, subiiciam . il ut rexet illa ιυ dicendo iura Quirites, cinoicuumsigius cum premet altus ebur. Aut populi reditus positam componet ad boa,
Et minui magnae nonfinet urbis opes. Aut ut erunt patres in Iulia templa uocati, De tanto dignus Consule rebus aget.
Aut feret Augusto solitam, natoq; salutem ,
Deq; parum noto considet edicto . Item Elegia. I X. Haec modo te populo reddentem rura uidebis ,
Esse secretis finget adesse tuis. Nunc longi reditus basia supponere lustri
credet. exactu cuncta Leare fide. Nunc facere in medio facundum uerba; atu , Publica quaerentum quid petat utilitas . N-pro Caesaribus, Iu eris decerneregrates, Albave opimoxum cura ferire boum.
Io.Pomponius in l. r. s. I 3.De Osg. Iur. Et eum placuisset leges quoq; serri,latum est ad populu, uti omnes magistratu se abdicarent. quo Decemuiri eonfli tuti anno uno cum magistratum prorogarent sibi aD cum iniuriosὰ tractarent, neque uellent deinceps susticere magistratibus, ut ipsi, & factio sua perpetuo Reinpubii. occupatam retinerent: nimia atque aspera dominatio ne eo rem perduxerunt, ut exei citus a Repub. secederet.
D sex Muisti litibus siue stlitib. ut olim loquebantur iudicandis, quo tempore ereati fuerint, non reperio. Lites autem eos mussam; priuatas iudicasse, in quibus de iure controuersa erat, multis ex locis constat.Ouidius ad Pisonem: Seu trepidos ad iura decem citat hasta uirorem. Et firmare iubet centeno iudice cauisas. Pomponius i. 2.9.16.De orig. iur. Deinde eum esset necessirius magistratus, qui hastae praeessent, decemviri illitibus iudicandis sunt costituti.Suetonius Augusto, Auctor fuit, ut Centumuiralem hastam, quam Quaestura sumsti consueuerant eo gere,Decemuiri cogerem. Cicero pro Caeetna , Cum Arretinae mulieris libertatem defenderem, & Cotta Decemuiris religionem iniecisset, Decemuiri prima actione non iudicauerunt. Idem pro Donio, Si Decemuiri sac mentum in liber talem iniustam iudicassen t, tamen quotiescunq; uellet quis,hoc in genere se rem iudicatam reserre posse uoluerunt. Dio praeterea lib. LitI I. scribit,Decemviros iis iudiciis quae ad Centumuiros sorte deserebantur,praefuisse.Cicero in Oratore,
Plane Duorum uirorum iuditi uiniat ut Triumuirorum capitalium, aut Decemuirorum litibus iudicandis,dico nunquam.
Drcs Hur Rr Reipubli. administrandae primum
ereati sunt, mortuo Romulo. Patres ces incem
tum a Romulo creati,decem decuriis facti sit gulisq; in singulas decurias creatis , qui summae rerum praeessent, consociarunt. Decem imperitabant: us cum insignibus imperii, di lictoribus erat. quinque dierum spacio finiebatur imperium,ac per Omnes in Orbem ibat. Haec Liuiu,
lib. primo a ionysius autem lib. 2.scribit, ducetatos patres suisse,n imperium decuriis factis uni, eodem modo eommisisse. D segMvi Rr Reipiadministrandae secunddere ti sunt Anno. ccCI I. Hac de caussa, inquilini, plebs de nimio Consulum imperio querebatur, qui ius non E certis legibus, seὸ arbitrio se dicerent. Petitis igitur e Graecia legibus, senatusconsulto,& plebiscito confirmatum est, ut omnibus abrogatis magistratibus, Decemuiri eum summo imperio crearentur: qui decimo die ius popula singuli redderent ,& eo die penes Praesectum iuris Disces x t r.essent: collegis nouem singuli a censi apparerem.& Liuius li 3 . Haec Dionys lib.
Di CT ATOR, inde nomen inuenit, ludd, ut inquit Varro , Consule dicebatur, cui dicto audientes omnes essentinam ut Dionys libro.v. Plutarchus in Marcello, di Liuius libro i x. xx II. & xx II l. tradunt nona populo in comitiis,ut ceteri magistratus:sed a Consule captatis auspiciis nocte, aestentio dicebatur Seneca li. Epist. 19.Epist. IOP. Praeterea notat eum quem nos Dictatorem dici
mus,& in historiis ita nominari legimus, ipud antiquos Magistrum populi uocatum. hodieque id extat in Auguralibus libris, & testimonium est, quod qui ab illo nominatur, Magister equitum
est. Plutarch. Dietator non a populo, aut a patribus errari potest,sed alter Consulum,quem uult Dictatorem dicit.unde quia ita dictus sit, Dictator appellatur. Dionysius autem Senatuscons. ia .ctum scribit,ut Consules qui tum erant, magistratusque reliqui se abdicarent, unusque uir quem Senatus nominaret populus scisceret, haud amplius quam per sex mensium jacium sine prouocatione,
329쪽
eatione,& maiore quam eonsules potestate, im
peraret.Caussam creandi Cicero libro de Legib. II i .sic explicat. Ast quando duellum grauius,
discordiae ciuium poscunt. Dictator esto,ne amplius sex menses, si Senatus creuerit: idem iuris quod duo Consules teneto. Isq; aue sinistra dictus, populi inagister esto. Dionysius eius imp
. capiaria I . Pomponius i. 2.9. IO. D.de orig. iur. Populo deinde aucto cum crebra orirentur bella,& quaedam acriora a finitimis inferrentur: interdum re exigente placuit maioris potestatis magistratum constitui. Itaque Dictatores proditi sunt, a quibus nec prouocandi ius fuit, & quibus etiam capitis animaduersio data est. Hunc magistratum quoniam summam potestatem habebat,non erat fas ultra sextum mensem retine.
re.Festus, optima lege cum dicebatur in magistro popu li faciendo,qui uulgo Dictator dicitur, quam plenissimum posset ius,significabatur. Praeter superiores caussas, quib. Dictator creabatur,
nimirum Rei gerendae de seditionis sedandae: inuenio creatum etiam fuisse claui in pestilentia figendi caussa: de quo Liuius lib. v II . commemorat. item Comitiorum habendoriun: eodem auctore libr. vii . . ix. Quaestionis exercendae, ut apud eundem lib. I x .Ludorum ficiendorum. natus agcdi,feriarum Latinarum:ut passim apud eundem legimus.Tantum autem illius erat imperium ut eo creato magistratus omnes praetera ribunos pleb.imperio sese abdicarentinuctore Plutar in Fabio. Duo uero esse Dictatores non poterant, ac ne Dictator quidem sine Magistro equitum: δuctore Dionys.libr.v.& Liuio xx III. Deque extra Romanum agrum, hoc est Italiam, dici poterat:ut idem libro xxvii .scribit. Non nunquam & Senatus populum rogari decerne, bat,utquein uellet Dictatorem iuberet,qui deindet a Consule diceretur: cuius rei exemplum extat apud Livium libr.xx v I i. Quin & L.Cornelius Sylla Dictator a L. Valerio Flacco Interr ge dictus est: auctore Appian. libro de bel. ciuil. I. Caium autem Iulium Caesarem Senatus Di itorem creauit: ut Plutar.in eius uita scribit.
D vvMv I RI capitales dicebantur, qui deperdueblionis erimine iudicabant. Liuius lib. I .De Tullo Rege loqueris, Duumviros, inquit,qui Horatio perduellionem iudicent secundum legem iacio.
Lex horrendi carminis erat. Duumviri peduellionem inducent si a Duumviris prouocarit,prouocatione certato. si uincent, caput ob nubito: infelici arbore reste suspenditor uerberato, uel intra pomoerium,ues extra pomoerium. Idem libro sexto. Sunt qui Duumviros,qui de perduellione anquirerent,creatos auctores sint. Loquitur de M. Manlio, de quo Plutarchus idem in Vitis scribit. Durauit hic mos stante semper R pub. Itaque. C.Rabirius a Iulio Caesare,& L.Caesare Duumviris perduellionis damnatus est, sed ad populum prouocauit: ut ex Ciceronis Oratione pro eo,& Suetonio,& Dionis lib. xxxvi I .notum est omnibus.Cicero in Oratore, Plane Duuuiroruin iudicium, aut Titium uirorum Capitalium dico nunquam. DuvM UIRI nauales lege Decia, quam M. Decius Trib.pl.tulit,creati sunt: ut clinis ornandae retaciendaeq; curam haberent.Liuius lib. I x. DuvM vini sacerdotes ad institutum nostru non
pertinent. DuVM v I Ri euratores uiarum quae extra urbem es.sent , nominantur a Dione libr. III 1 .in eorum XXV I.ui rum numero, unde alis quoque magia
DuvMvIIta municipales, uide Duumviri, sub IL
INTERREGNvM primum institutum est mortuo Romulo: ut Liuius & Diony.& Plutare.scribunt Patres enim decem decuriss factis, singulisq; in
sngulas decurias creatis,qui summae rerum praeessent, consociarunt. decem imperitabant, unus
cum insignibus imperii & lictorib.erata quinque
dierum tracto siniebatur imperium, ac per Omnes in orbem ibatς annuumq; interuallum regni fuit:id ab re, quod nunc quoque tenet nomen, Interregnum appellatum. Haec ille. inde autem mos fluxit, ut cum sine summo imperio eluitas esset,lum & Patricius & a Patricii s Interrex pro deretur,qui dies duntaxat quinque imperium obtineret, a quo alius deinde creabator, in dies alteros quinque, item; alius atque alius eodem modo: dum Consules creari pollient. ut ex Ciceronis
Ora. pro domo,Asconio in Milon. & Livii locis innumeris intelligitur:qui etiam lib.v ii. scribit ad undecimum peruetum esse, dum per dies quin Auaginta quinque sine summo imperio ciuitas csset. Insestam,inquit, Patribus plebe Interreges cum accepissent, ad undecimum Interregem. editionibus certatum est.
Iva i v xcvs Alexandriae dicebatur,qui Alexandrit auri dicundo tam praeerat , quam Praetor Urbanus Romae. nain Vlpiam in l. i.D.de offic.iurid.
Alex scribit es legis actionem datam fuisse: sibi se uti, quaecunque lese agi possent, Uerς apud
330쪽
eum lireret. Spartianus in Seucro, Deinde,Inquit, Alexandrinis ius Buleutarum idest senatorum dedit, qui sine publico consilio, ita ut sub Regibus ante uiuebant,uno iudice contenti,que sar dedisset.Strabo lib.xvo .de Aegypto loquens,quam cum prouinciam & uectigalem populi Roma.dixissit esse ad eamq; regendam mitti cu summo imperio P sectu ,qui principis locii obtineret N, inquit ἐπιέ δυμ sor. δ των πίλ - κ ἱσεων κυνιαμ idest, Sub eo est Iuridicus:penes quem iuris dicundi potestas est.
MA . Is TER equitum dicebatur, inquit Varro, quod summa potestas huius in equites, & adce s,ut est summa in populum Roma. Dictatoris:
unde is quoque Magister populi appellatus est.
Moris autem crat, ut a Dictatore diceretur noctu,sin illam; creatus Dictator fuerat.Ι iuius lib. iiii . Dictator a Consule dicitura ipse deinde C. Servilium Ahalam magistrum Equitum dicit. Itε Et Senatus Dictatorem dici Mamereum Aemilium iussit. Is magistrum Equitum L. Quintium Cincinnatum dixit. Item, Virginius dum collem consuleret, moratus, permittente eo,noct
ictatorem dixit. Is sibi magistrum equitum Postumium dixit. Pomponiuxl. 2. De origine. Et hi, Dictatoribus Masistri equitum iungebantur,sic quo Regibus Tribuni Celerum, quod officium tere tale erat, quale hodie Praefectorum praetorio. Aurelius I. . D de ossic. praef. praetori Cum apud ueteres Dictatoribus ad tempus sulnma potestas erederetur de magistros equitum μbi eligerent, qui asociati participes curae mili tiae gratia seeundam post eos potinate gererent.
PRAT FECTI aerarii primit m ab Augusto instituri sunt, ut seribit Dio libr. Lu Cum enim aerarium consciendi ratio excogitari non posset,ipse ee tum ac proprium aere suo constituit , quod Militare appelIauit:eiusq; administrationem tribus Praetoriis serte lectis ad triennium mandauit:
qui binis lictoribus , aliisq; ministris uterentur. post eum neque ipsius peeunia, neque ea quae λRegibus & populis mittebatur, satis locupletari
aerarium posset, eonstituit ut pars haeredinatumae legatorum uicesima eb referretur: praeterquaquae proximis cognatis,aut pauperibus relinquerentur. Postremis autem temporibus eo ε'-fectos a Principe deligi, & sine lictoribus creari
solitos, eodem loco stribit. Vlpianus l. 8. 2.D. de transact. Apud Procuratorem Caesaris trans-
si de alimentis potest. scilicet si a fisco petantur alimenta. Secundum quae & apud Praefectos aeraria transigi poterit.Suetonan Augusto, Vtque perpetuo ac sine dissicultate sumptiis, ad tuendos
eos,prosequendosq; suppeteret: aerarium militare cum uectigalibus nouis constituit. od a tem ad hoc aerarium Dio Prstorios refert,id Suetonius alteri attribuere uidetur. Auctor fuit S natui,inquit ut cura aerarii a Questoribus Urbanis ad Praetorios Praetoresve transiret . nisi sores in utroque hoc factum sit.cum idem lib. x Li II. feribat, publicae pecuniae administrationem quae Fabio., Caninio Coss. ad Aediles translata se rat, postea Quaestoribus redditam non esse , sed Praetoriis uiris commissam.quod ipsum etiam ex Gellii lib. i 3. o. 2 3. intelleximus. Quod autem, inquit, per quaestorem dixi pecuniam ex praedae uenditione contrahi,intelligi nunc oportet Praesectum aerario significari: nam cura aerari, a Questore ad Praefectum translata cst.
PRAps pCTvRAs urbis triplicem uideo rationem fuisse:aliam enim Regum, aliam Imperatorum, aliam mediis temporibus eius magistratus procurationem fuisse, animaduerto. nam primis temporibus praefectus urbi a Regibus creabatur.Liuius lib. I.L. Brutus Imperium in urbe Lucretio Praesecto urbis iam ante a Rege instituto, reliquit. Et paulo post, Duo Consules inde comitiis centuriatis a Praesecto Vrbis ex commentariis Ser.Tullii ereati sunt . Tacitus li.v.Sed praecipua ex eo gloria,quod Praesectus urbi recens, continuam potellatem, Ac insolentia pari grauiorem, mire temperauit. namque antea prosectis domo Regibus, ac mox magistratib. ne urbs sine imporio loret, in tempus deligebatur, qui ius redderet, e subitis mederetur . feruntque a Romulo Dentrem Romulium,post a Tullo Hostilio Numani Martium,& a Tarquinio Superbo Sp. Lucretium impositos. Dein Consules mandabant. Duriitq: simulacrum, quoties ob serias Latinas praeficitur, qui consulare munus usurpet. Haee Tacitus:ex quib. secunda huiusce magistratus sorma intelligitii r,de qua loquitur Gell. lib. x irri. cap.ult. Pnaefectum urbi inquit, Latinarum caucia relictum Senatum habere poste, negat Mutius: quoniam ne Senator quidem sit, neque ius ira. at sententiae dicendae, cum ex ea aetate Praes ctus fiat, quae non sit senatoria. M. autem Varro& Areeius Capito ius esse Praesecto Senatus habendi dicunt. Dia: ea assensum esse Capitonem
Tuberoni,contra sententiam Mutit,refert Pompon. l. l7.De Orig.tur.Quoties, inquit,pr sciscuntur extra Rem p. magistratus unus reli
quitur qui ius dicat . is uocatur Praesectus urbi. qui Praefectus olim constituebatur: postea uerbLatinarum seriarum caussa introductus est, de quotannis obseritatur. Latinae autem serie dicebantur,quae quotannis in Albano monte a qui quaginta