장음표시 사용
351쪽
uxorem duxefit,perinde habeatur, ae si minor sexaginta annorum uxorem duxisset. Vlpian .cap. Inst. xvI.
3ΕΜΑ. C. Calestianum de nuptijs quinquagenarii rut si maior quinquagenaria minori sexagenario nupserit , nihil ea res ad capiendas haereditates&legatas dotes perii neat. Itaque mortua mulieredos caduca erit. Vlp.cap. Inst. v I. SE NA. C. Claudianum de prouincijs eonsularibus. Factu est L.Paulo,C.Marcello C o s.an. DC C III.
Quod M. Marcellus Consul uerba fecit de provinciis consularibus,de ea re ita censuerunt:Vt L. Paulus, C. Marcellus Coss.cum magistratum inissent a.d.ex Cal. Martiis 'tiae in suo magistratu suo turae essent, de consularibus prouinciis ad senatii referrent, neve quid prius ex Calend. Martiis,neve quid coniunctim de ea re referretur a consulibbus,utique eius rei caussa per dies comitiales senatum haberent,S. C. faceret. Et eum de ea re ad senatum referretur a consulibus,eorum qui in trecentis iudicibus essent,sex adducere liceret,si quid de ea re popuIu plebemve lato opus esset, ut Ser. Sulpitius,M.Marcellus Cos. Prael.Tribuni pl.quibus eorum uideretur, ad populum plebemve ferrent. quod is non tulissent, uti quicunq; deinceps essent, ad populum plebemve ferrent.Caelius ad
Ciceron. Epist.lib.vi iti SE N. C.Claudianum de muliere sermo alieno eoniuncta.Vt ea mulier quae se alieno seruo iunxerat, domino serui eum bonis suis omnibus addiceretur. LLC.de sen.Claud.toll. i Iustin.ait, denunciationibus sententia iudicum opus suisse.Vlpia. aut εca. Instit. x I . Maxima capitis diminutio,inquit,dicitur,per quam ciuitas&libertas amittitur, ueluti eum mulier alterius seruo se iunxerit denunciate dominoin ancilla facta fuerit ex S.C.Claudiano. Quare autem hoc Claudianu S.C. uocetur,satis constituere non possum .na Claudii Imp.nomine sic appellatum dioere nulla ratio est: eum satis constet Senatusco Ita non ex Imperatorum, sed ex Consulum referentium nomine appellata fili iase. Locum igitur Cornelis Taciti eonsiderans, in quo post expolitam Senatusconsulti sententiam, scribit Pallentem,que Claudij libertum, &apud illum gratia de auctoritate mirabili praeditu suisse
constat,editum ac nominatum a Claudio repertore huius relationis,ac propterea Prptoria insignia, α centies quinquagies H-s. ei decreta fuisseruenio in opinionem, Claudianum ex illius liberti nomine appellatum esse. Verba Comelij. Inter quae,inquit, refertur ad patres de pinna seminam, uae seruis eoniungerentur, statuiturq; ut ignaro
omino ad id prolapsa in seruitutem sui colensisi seir & qui nati essent, pro libertis haberentur. Pallenti quem repertore eius relationis ediderat Caesar, Praetoria insignia de centies quinquagies censa it Consul designatus. His autem ex uerbis scrupulus aliquis nascitur, cum Vlpianus & Iustinia-
nus non aliter eam seruitutem addictam scribant, quam si denunciante domino desistere noluisset. video autem Tranquillum in Vespasiano scrib re,auctore illum senatui fuisse decernendi,ut quae se alieno seruo i unxisset, ancilla haberetur. Visu
spicari liceat, quod Claudii tempore institutum erat, id Veseasiani auctoritate absolutum fuisse:&a Iuriseonsultis hoc totum ei Senatusconsulto a
tributum : quod uetustius, & Claudii autoritate
incoeptum,Claudianum nominarunt.
SENA . C. Claudianum de quaestione familiae . cum S.C. Silaniano eoniungitur, sub tit.De S. C. Silanian & Claud.Vide S.C.Silanianum. SgNA. C. Datumianum de libertatibus fidei eommissariis. Vt si ex iusta caussa absit , qui fideicommissam libertatem debet, Se hoc pronunciatium
fuerit,perinde libertas comperat,atque si,ut oportet ex caussa fideicommissi, manumissus esset. Ite, ut quicunque fideicommissam libertatem ex quacunque caussa debere pronunciatus fuerit, & eueosve abesse contigerit,perinde habeatur, atq; si,
ut oportet, ex caussa fideicommisiFinanumissus esset.l.neque, I 6. & l. non tantum, si .Senatusc.
D.de fideic.liberi. SENA . C. Fannianum de Philosophis & Rhetoribus. Factum C.Fannio Strabone, M. Valerio Messala Coss. Anno Dx Cr i. Quod M. Pomponius Praetor senatum constituit de Philosophi Ae Rhetoribus. De ea re ita censuerunt, ut M. Poponius Praetor ani maduerteret, curaretq; ut ei θ Rep.fideq; sta uideretur,uti Romae ne essent.Gellius li.
SENA . C. Iunianum de libertatibus fideicommissarijstut si haeres rogatus sit non haereditarium. sed proprium seruum manumittere, is seruus post
pronunciationem, ad libertatem perueniat, siue ex iusta eaussa dominus absit,sive latitet, siue praesens non uult manumittere , sue etiam dominus eius serui emptor situ.non tantum, II .I.sed si,D.
de fidele.liberti SxNA. C. Iunianum de collusione detegenda, factu Domitiano imperante,Caesare & Ap.Iunio Sabinio Coss.An. DCCCX x x I x .ut qui per domini &serui, aut patroni de liberti collusionem secta probasset, ut uel seruus ad libertatem, uel libertus ad ingenuitatem proclamaret, liberi; aut ingenuus pronunciaretur,is seruum quidem in potestate aedominio suo,libertum autem in patronatu suo haberet. l. I. D.de colluc deteg.l. 2. eod. l. adopti
SEN A. C. Iulianu de petitione hereditatis, distractis rebus haereditariis, dolo praeteritora fructibus. Factu Hadriani teporibus,RAulio Balbo, P. Iuvetio Celse, VAufidio Frontone,Arrio Seueriano Coss. Vt si antequam partes caducae ex bonis defuncti fisco peteretur,lii qui se haeredes existimat,
haereditate distraxerint, ne redactae ex precio reruuenditarum pecuniae usurae exigamur, idemq; in
352쪽
similibus eaussis seruetur. Item, ut a quibus haereditas petita suis let, si aduersus cos iudicatum citet, is precia quae ad eos rerum ex haereditate uendita ruin peruenissent, & si eae ante petitam haeredita tem de petissent, deminutaeve fuissent, rcstituere deberent .l tem, ut is qui bona inuassient, cum sciurent, ad se non pertinere, etiamsi ante litem contestatam secerint, quo minus possiderent, perinde condemnarentur. quasi possiderent: ij autem qui iustas caussas liabullsent, qua re bona ad se pertinere existimassent,iisque ed duntaxat, quo locuple- tiores ex ea re ficti essent. Petita autem fisco haereditas ex eo tempore existimaretur esse, quo primmum scierit quisque eam a se peti: id est cum primum aut denuiiciatum csset ei Alit literis, uel edicto euocatus esset. Vlpia. Utem ueniunt, ZO. D. de
haeredit petit .apud quem pro OE N v s , legendum FRONTO ARRivs ex Fastis Onuphrij Veronen sis intelligitur. SENA . C. Largianum de bonis libertorum ut liberi manumissoris non nominatim ex haeredati facti, extraneis haeredibus eorum in bonis libet inorqpraeponerentur. Veluti, Laelius liberis superi titibus obiit. Thracius eius Libertus testamentum scripsit , sibiq; extraneos quosdam haeredes instituit. Senatus uoluit, ut haec haereditas institutis liae redibus adimeretur, libertisq; Laelii tribueretur, si modo a patre exhaeredes facti non essent. Nam si essent, paterno iudicio indigni omni cmolumeto uidebantur, quod patris caussa undecunque pro scisci poterat. 9.ult. De successi. liberi. l. I .& pass. C. de lat. lib. tol. SLNA.C. I ibonianum de salsis .Factuin . opinor, Ua iidriano imp. L. Nonio, M. Annio Libone Coss. Anno DCCCXxC.Vt poena legis Corneliae de falsis teneatur, qui ob instruendam aduocationem, testimonia ve, pecuniam acceperit, pactusve fit fit, societatem coierit. ad obligationem innocentum qui sibi ei ve qui in sua potestate est, legatum
fidei commissumve ascripserit in testainento militis,aut etiam alterius: dummodo id signatum perfectum': fuerit:qui haeres institutus exhaeredatione nominatim filii, uel aliarum personaria adscripserit, qui libertatem manu sua ademerit seruo testatoris , de maxime cui a se legata uel fideicommissa data erat. Vt si seruus domini sui iussu testamento codicillisve libertatem sibi adscripserit: ob
eam rem quod ipsius manu adscriptum est, minus
liber siti sed libertas ei ex fidei coinissa caussa praestetur, si modo post eam scripturam manu sua testator testamento, codicillisve subscripserit. l. I .&pass. D. de salsis. SE N A. C. Macedonianu de filiorum L.aere alieno,Vespasiani ut opinor, tempore factu est. Ne cui quislio L. mutuo pecuniam dedisset, etiam post mortem parentis eius,cuius in potestate sui stet, actio petitiove daretur.ut scirent qui pessimo exemploi cenerarent, nullius posse filii iam.bonum nomen expectata patris morte fieri. l. I. D. ad Macedon. in qua duo obscura sunt: quo tempore sit factum, es ut tu Macedo qui S. C. caussam dedit adolesces perditus fuerit,ut Theophiliis existimati an scenerator uetus ac nobilis , ut eruditi omnes putant.
Quod ad priorem dubitationem attinet, constat legem Laetoriam antiquissimam suisse , qua uetabatur, ne ob pecuniam minoribus uiginti quinque annis credita, siue ii filii simil. siue sui iuris essent, ius diceretur. nam quod ad locum illum Terentii in Phormione pertinet, Quasi quisquain crederet te uiuo: non ad ullam legem. sed a filii sa. ius res
rendum puto. Iam uero Tacitus libro x x. ubi de Claudio loquitur: Lege lata, inquit, saeuitiam croditorum coercuit, ne in morte parentu pecunias silii se .scenori darent. quo in loco MORVF M legendum puto, quasi dixerit obligationem non prae: capraesentem, sed in diem collatam in mortis tem. pus fuisse : hoc modo, Centum quae tibi credidi, post patris mortem dare spondes Suetonius autein Vespasiani uita sic scribit 2Auctor,inquit, senatui suit decernendi, ne filiorum sa. ineratoribus exigendi crediti ius unquam e siet: hoc est, ne post patris quidem mortem. quod Macedonianuin esse S. C. plane uidetur, quia Tacitus non de S C. sed de lege nominatim loquitur: uentoq; in iuspicione ea lege Claudia certas quasdam c. uil,s exceptas suisse: ueluti studioru, alias honestas ac rue- cellarias. Macedonem autem cum exemplo pessi-ino,naatisq; moribus, hoc est, contra bonos mores , pecuniam adolescentibus crederet, caussam
mutuationis no adscripsisse,atque illud esse quod
eadem in re Cicero Verrina v. posuit. Ex omni pecunia, inquit, quam aratoribus soluere debuisti, certis nominibus deductiones fieri solebat: prima
pro spectatione, & collybo: deinde P nescio quo
Cerario. Venio iam ad Macedonis nonae quod in epigrammatis Romanis reperio, pag. 89.ins pulcro C. Modest ij Macedonis. Quicunque auteis fuerit, arbitror eum uersura facere solitu fuisse, ut post ea pecuniam adolescentibus quorum ainicitia & consuetudine utebatur,crederet. nam Omnino uerba illa, Ass ALιENVM A D-H i v E R E D ad eum qui crederet pertinere non pollunt. SLNA. C. NERONI A N v de simulatis adoptionibus , Nerone Imp. iactum est. Ne simulata ad oviptio in ulla parte muneris publici iuuaret , ac ne usurpandis quidem haereditatibus prodesset. Percrebuerat enim ea te in pestate prauis simus mos,
cum propinquis comit ijs, aut sortitione prouin clarum plerique orbi asciscerent filios,praeturaxq; SProuincias , quod inter patres sortiti , stati iracmitterent manu, quos adoptauerant. Qui ma-
na cum inuidia senariim adeunt, ius naturae, la-ores educandi aduersus fraudem Adartes:& bro uitatem adoptionis enumerant. Satis precis esset orbis.
353쪽
orbis, quod multa securitate, nullis onerib. gratiam,honores , cuncta prompta & obuia haberct.
Sibi promissa legum diu expectata in ludibrium uerti,quando quis sine solicitudine parens, sine luctu orbus, longa patrum uota repente adaequaret. Tacitus lib. XV.
SENA . C. Orphitianum de maternis haereditatibus: fictum est Marco & Commodo Imperatoribus, Orphitio et Ruso Cos. Ut filius & filia quamuis patris in potestate snt , ad bona matris intestatae
ante consanguineos uocentur: siue mater ingenuasit, siue libertina: item siue liberi legitimi sint, siue uulgo quaesiti. l. i.& pen. D.ad Tertyll. & Orfie. rios tamen matri quae illustris sit, non succe-ere, si modo extent ex iustis nuptiis procreati, Iinp.scribit in l. pen.C.eo. Quin .& illud intelligedum est,ex Imperatorii costitutionibus , nepotes& Neptes ad auiae intestate successione admissos, ad millasq: est e.l.si defunctus,q. De legit.hared. in cod.Theodos. ScNA. C. Pegasianum de quarta fidei commisi retinenda , factum Vespasiani Augusti temporibus, Pegaso & Pusione Coss.ut ei qui rogatus esset haereditatem res ituere, perinde liceret quartam partem retinere, atque ex lege Falcidia ex legatis retinere conceditur.quam si retinuisset, tum omnes
actiones quae in haeredes haeredibu q: dari solent,
in eum,eiq; darentur. Is autem qui partem haereditatis ex fideicommisso reciperet, legatarii parti rii loco esset: haereditatisq; tum commoda, tum incommoda inter haeredem , & eum cui reliquae
partes essent restitutae,communicarentur, interpositis stipulationibus ad exemplum partis & pro parte stipulationum Sed si haeres scriptus haereditatem adire recuset, ob id quod dicat sibi eam suspectam esse quasi damnosam, postulatu eius eui
restituere rogatus esset, iussu praetoris adiret, totamq; restitueret ta ut ei di in eum qui recipithaereditate, auctiones dentur. Iustinianus sub tit. De fidei c. haereditat. Vlpianus cap.lasti. 2I .PλχIus lib.Sent. . cap. 3.ssNA. C. Plancianum de liberis agnoscendis,&pa tu subiecto. Vti liceat mulieri, parentive in cuius potestate est, uel ei cui mandatum ab eis est, si ea se facto diuortio praegnantem putet,denunciare intra dies triginta post diuortium connum
randas ipsi marito, uel parenti cuius in potestate est,uel etiam domi eius, si nullius eoru copia est. Et si maritus eui denunciatum erit, custodes ad
uentrem custodiendum, inspiciendumq; non miserit,neque contestato dixerit,eam ex se praegnantem non esse, ut ei id quod editum sit, agnoscerest necesse. l. I. D.de liber.agnos. NA. C. Pisonianum de seruis obnoxijs uenditis.Ves seruus poenae propter necatum dominum obnoxius uenisset,quandocunque animaduersum in euellet,uenditor preciu praestaret: ne emptori iniuriam fecisse uideatur lenatus. I. senatusc. 8. de S.C.
Silaniano. SENA .C. Pernicianum de nuptijs. Vt qui intra sexagesimum, uel quae intra quinquage limum annum neque liberos susceperit,neque matrimonium cotraxerit, licet ipss legibus post hanc aetatem liberatus esset, perpetuis tamen poenis teneatur. V l p. cap. Instit.HI.
SENA . C. Praetextatum appellamus , nobile illud in Papyris praetextati honorem factum . Vti pueri
praetextati deinceps cum patribus in curiam non introirent,praeter unum illum Papyrium : utq; ei puero postea praetextati cognomentum honoris
ratia imponeretur. Nota est historia ex Macroto lib. Satur. L. p. v I.& Gellius lib. primo.
SENA .C. Rubrianum de si deicommissariss libertatibus, factum est temporibus diui Traiani, Rubrio
Gallo, di Caelio Hispone coss. anno DCCC Ll x. Vt s a quibus libertatem praestari oportet,euocati a Praetore adesse noluissent,dum hi neque infantes sint, neque furiosi,neque ab hostibus capti , ne que hi quos religio,aut honestior caussa,aut calamitas aliqua , vel maior res familiaris,aut capitis famaeve periculum,aut similis caulla moretur: ac ne pupilli quidem, qui tutorem non habent, aut eos habeant , quos earum quae causa detinet. Si caussa cognita Praetor pronunciasset, libertatem his deberi,eodem iure thatus seruaretur,ae si directo manummissi essent. l.eum uertat . b.subuentum,& l.neque , 36.l. si filius, II. D. de fideico m. liberi.
SE IN A. C. Silanianum de quaestione similiae, Augusti temporibus iactum nonnullis uidetur, Dolabella& Silano C O s s. anno DCCLx II quibus idcirco assentiri uix possum,quia neque leges, neque senatusconsulta ex cognominibus appellabantur: tametsi uideo & Pisonianum, & Meronianum e
dem modo nominari. Vti de seruis eius qui domi suae necatus erit,qui quidem sub eodem tecto fuerint , neque opem et tulerint, nisi qui impuberes fuerint, quaestio habeatur: & conuicti summo supplicio alliciantur.Qui uero non sub eodem licto, sed in eadem regione fuerint, non aliter puniantur,quam si comesi fuerint,ut quod ad caussam testamenti pertinens relictum erit ab eo qui occisus esse dicitur, id ne quis sciens dolo malo apei tedii, recitandum, describendumq; ante quaestionem deseruis habitam euret.qui secus faxit,quod eo testamento ei relictum fuerit,publicetur. l. I .de l. II in Li D.ad S.C. Silanianum. SEN A. C. Statilianum uel Domitianum de quinquennii praescriptione. Augusti temporib. factum es,
Tauro & Lepido Coss. . DCCLX II I. Vt in cognitione testamenti eius qui a familia sua occisus esse dicetur, ante habitam de familia quaestionem aperti quinquennii tempus haeredibus constituatur. I. in cognitione , II. D. ad S.C. Sila
354쪽
s EN. C.Summum,sue supremum appellatur, quodsiimmis Reipub. temporibus seri solebat: de quo
Liuius lib. I l Iaantum, inquit, terrorem Hernici incussere patribus, ut quae forma senatusconsulti ultime se inper necessitatis habita est, Postumio alteri consulum negotium daretur , uideret ne
quid Respub. detrimetui caperet. Sallustius in Catilinario, Itaq quod plerunq; in atroci negocio solet senatus decreuit, darent operam Consules ne quid Respub.detrimenti caperet Ea pol
stas per sena tum more Romano magistratus maxima permittitur,exercitum parare, bcllum gerere,coercere Omnibus modis socio ς atq: ciues, militiaeq; imperium atque iudieium summum habere: aliter sine populi iustu nulli earu in rerum Consulis ius est. Sa N A. C. Trebellianum de actionibus a fidei commis Iarijs in haeredes transferendis, factum est teporibus Neronis. octauo Calend. Septemb. An-neo Seneca, Trebellio Maximo Coc An. DCCC MVt cum aequissimum esset in omnibus fidei commisiariis haereditatibus si qua de his bonis iudieia
pendercnt, ex his eos subire, in quos ius fruetusq; transferetur, potius quam cuiq; periculosam ei estia in iidem t 4einceps actiones qu.e in liae redem, haeredibusq; dari solent, e .e neq; in eos neque his darentur, qui fidei suae commissum, lictui rogati essent, restituissent: sed his de in eos quibus ex testamento ideicommissum restitutu inisset, quo magis in reliquum conlirmentur supremae deliinctorum uoluntates. Haec Vlp.I. . D.cod.
SENA . C. Turpilianum de aecusationibus desertis. Factum fortasse Imp.Nerone, C. Silio, M.Turpiliano Coss. Anno DCCC x I x.Vt qui crimen pu- . blici iudicii detulit, de caulli criminis ordinata, id
est inscriptionibus depositis , & fideiussore de
exercenda lite praestito,eoq; qui accusatur, sub custodia officii facto, non impetrata aboliticine ab executione criminis destitit: qui accusatore sum misit,aut instigauit, aut mandauit alicui,& instruxit eum ad accusationem capitalem, deinde pro . bai ionesώillegando excusationes, qui chimgra. phum ob accusandum dedit, pactionemve aliquaintei posuit, pama quinq; librarii auri multetur Lr .& pass. de Diad Turpillian .l tertia, in sine, D.
SENA. C.Tertyllianum de liberorum haereditatibus matri deferendis , D. Pici imperante factum est. Tertullo de Sacerdote Coss. Vt mater igenua triuliberoru ius habens, libertina quatuor ad liber aum intestatoru haereditate admittatur, siue sui iuris, liue in patris potestate sit dia tamen ut si filuasa. sit, parentis iussu haereditatem adeat: deinde ut filio mortuo,sui: filia mortua, liberi praeserantur
matri. utrovis mortuo,pater, non etiam auus: ito
consanguineus, siue solus sit , sue cum eo soror, eidem praeserantum consanguinea uero sola pari- er cum matre succedat. l. i. & r. D. eod.de libro Instit. rit. tit. Dr. SENA . C.Tacitum cui ulmossi fuerit, Capitolinus itiGordianis .docet his uerbis. Omnino exemplum
Senatus conlulti taciti non aliud est hodie quam
quod uestra clementia conuocatis ad interiora
maioribus ea disponit quae non sunt omnibus publieada: de quibus adiurare etiam soletis, ne quis
ante rem completam quicquam uel audiat uel intelligat. Hunc autem morem apud ueteres neces.states publicae repererunt, ut li forte aliqua uis
ab hostibus immineret . quae uel cogeret humilia captare conli lia, uel aliqua constituere quae non pilus oporteret dici quam cisci, uel si nollent ad
amicos aliqua permanare, senatusconsultum tacitum iteret uta ut non scribae,non serui publici, nocensuales illis actibuς interessent, senatores exciperent,senatores omnium officia censualium scribarumq; complerent, ne quid sortὰ proderetur. SRMA. C. Velleianum de mulierit, intercessionibus,
factu est Marco Silano & Velleio Tutore Coss. ne ius aduersus mulieres diceretur, quae fidei uiasionibus 8e mutationibus pro aliis intercessisa sent: eum eas uirilibus officis et fungi, de eius generis obligationibus obstringi, non sit aequum. Ergo in ueterem debitorem, aut in eum qui pro se
constituisset mulierem ream .dabitur: magis enim ille, quam creditor mulierem decepit. l. I. de 2.
S E N A.C. Velleianum de assignatione libertorum, factiim est Claudianis temporib. velleio Rufo, Osterio Scapula Cosi qui duos pluresve liberos iustis nuptiis quaesitos in potestate haberet,ile liberto libertave sua signiticasset , cuius ex liberis suis eum libertum , camve libertam csse uellet, cave quandoque is qui cum ea nave manumisit inter uiuos uel testamento in ciuitate esse desiiset, solus ei patronus, solave patrona esset, perinde atque si ab eo eave libertatem consectitus cons culave est, neque ei liberi ulli client: ceteris eius
liberis qui manumisit', perinde omnia iura se ruentur , ac si nihil de eo liberto , cave liberta is parens signis casset. l. prima. D. dc aiasin liberi. SsN A. C.Vitras .inum de fideicom. libertatibus. Pactum opinor Vespasiano i .nperante. Stilpitio Galbo, Vitrasio Pollione Coss. Vt patres seruorum: quibus per fideicommissum libertas data est, tu sto precio aestimentumatque ita seruus ab his qui rogati sunt manumittatur: hi autem qui eos manu miserunt , precit nomine perinde fratribus &cohaeredibus tuis obligati sint , atque si ob eam rem iudicati caussa cum his agi possit. Nam antes plures haeredcs erant instituti , ct inter eos qui fari non poterant , sed non ipse rogatus erat seruum manumittere: non oportebat intercidere libertatem ob hoc quod cohaeredibus suis uendere eum infans non possitu. cum quasi, 3 o. F. ii pia ,
355쪽
S.C.Vigintiuirale factum est Augusto Imp.Tiberio& Varo Coss. Anno DCCC O. Vt uiginti uiri exequitibus constituerentur,quorum deinceps nullus in senatum allegeretur,nisi quem etiam alium
Eistratum cuius ratione senatus posset seri,
sset. Hi uiginti uiri in locum xxv I. uirorum inerunt:quorum tres capitalibus itidiciis,alii tres pecuniae signandae praetecti sunt : quatuor uiis urbis,decem iis iudieiis,quae ad centumuiros sorte deseruntur. Vt quoniam nemo facile Tribunatum pleb. petebat, sorte ex iis qui Quaestoressuissent dum quadragesimum annum attigissent, deligerentur. Dio lib. I q.
S.C. Volusianum de eoitione In lite:ut qui improbe
in alienam litem coeunt,ut quicquid ex condemnatione in rem ipsius redactum fuerit, inter eos eommunicaretur,lege Iulia de ui priuata tenerentur.I. S.D.ad leg.Iul.de ui priuat.
EORUM IURIS CONSULTORUM, QUI A POM-ponio sub titulo De Orig. iuri enumerantur.
. PAPYRr vs Iurisco fultus,Tarquinio Superbo regnante si ruit . Is leges omnes
nuque in librum coegit,qui liber iecirco Ius ciuile Papyrianuappellatus est. Pompon. l. 2.I. I.& f. I 8. De orisetur. Videtur is suille papyrius quem Dionys Halicam scribit primum Regem sacrificulum erratum fuisse,quein Maniuappellat.Superbum autem non Demarati filium, ut Pomponius: sed nepotem, Liuius: pro nepOtem Dionysius appellant. A P. CLAvDivs , Decemuir Iurisconsultus,Anno CCCI II.quo leges x M. tabularum conscriptae& constitutae fuerunt. Eius maximum in iis legibus conscribendis cons ilium extitisse Pomponius tradit l. 2.f. I 8. De orig.tur. HERMODOR vs Ephesius Iurisiconsultus , legum quae a legatis Romanis ex Graeciae ciuitatibus allatae sunt,quum in Italia tum fortὰ exularet, interpres fuit,ob eamque caussam statua ei in Comiatio dicata est. Plin.lib. I. . cap. I. & Pompon. l. 2.5. I. D. de orig. iur. ubi tamen Auctorem scribit, pro Adiutorem,socium,interpretem. Strabo lib. I de Ephesiis commemorans. μό- ά άςuM a
uiri suere memorabiles.e ueteribus qui de Heraclitus cognomento Obscurus,& Hermodorus. de quo ille ipse loquens,Digni sunt, inquit, omnes ad unum Epti est,quibus laqueo gula frangatur:qui Hermodorlim uirum inter ipsos utilem exilio multarunt. dicentes: Nemo nostrum utilis esto et alioqui, alio in loco de apud alios sit. Fertur. etiam is leges quasdam Romanis con-
A P. CL Aunius Caecus Iurisconsultus. Censor fuit Sulpitio , Sempronio Coss. Anno ab V. C. C D-x L I x. Primus actiones,idest sormulas de usurpationib. ripsit:scribae suo Cn. Flauio suasit, ut f storum tabulam exscriberet, eamque promulgaret. Plinius lib. 3 3 .cap. i .& Pompon.l. 2 .F. I 8. DCorig.tur. Tribonianus autem in eadem i. F. .seriabit cum legis actiones proposuisse, & ad tarmam redegisse,quarum librum surreptum postea Cn. Flauius populo tradiderit. CN. FLAvivs , Cn. F.scriba,Iurisconsultus, Sulpitio, Sempronio Cosi. Anno ab V. condita C D-xLi x. Is patre libertino, humili tartuna ortus,ceterum eallidus uir & facundus, Aedilis curulis fuit. citule tu s repositum in penetralibus Pontificum euulgauit,fastosque eirca forum in albo proposiait:ut quando lege agi posset,sciretur. Ob id munus Aedilis curulis & Tribunus plebis creatus est.Liuius libro. 9.extremo , Cicero pro Muraena,Gellius libro 6. cap.9. Plin.lib. 3 s.cap. 3 . Tri
P.SEMPR Nivs Sophiis Iurisconsultus Coccum P. Sulpitio Saverrione, anno ab U. condita C D-x Lix. Pomponius scribit in I. r. f. I 8. hunc a populo Romano Sophum esse appellatum , nec quenquam ante hunc aut post hunc hoc nomine cognominatum est e. quum tamen plures in
356쪽
Considum tabulis hoe cognomine afficia niun&.constet Atilium, Laelium ex Catonem Sapientes
cognominatos fuisse. Ti. CORvNCANI vi Iurisconsultas, Conta cum P. Valerio, Anno ab Urbe condita , CD Lxx Ii. Primus ius ciuile docere ac profiteri coepit, quum priores id in latenti retinere cogitarem, lumque consuliatoribus ita care. Pompon. l. 2. f. 18.
De origine iur.Cicero in Bruto scribit ex Pontificum commentariis intelligi eum longe plurimum ingenio ualuisse. Idem in libro De Orat. s. Pontificem Maximum eum fuisse tradit, ad eum, eiusque similes de omni bes diuinis atque humanis rebus reserti solitum: eundem &in senatu,&apud populum,& in caussis amicorum, & domi,
'e militie consilium sium fidemque probasse. Ea
dem iste in Epitome Liuiana xv I II. FAllivs Iurit consultus. cuius ad Carthaginien-etes legatio celebratur : Cornelio , Sempronio
Cosis. Alino n xxx Ii . nam quum essent duae lese
serae positae, a pacis altera belli, arbitrio sibi dato , utram malet rcferre Romam, utranq: sustii lit, & ait: Carthaginienses petere debere utram .mallent accipere. Haec Pomponius. Aliter tamen Gellius lib. I o .cap. 27.aliter etiam Pobb. lib. 3.
Liuius lib. 2I.& Appianus lib.De bellis Hispan.
SLx. AELI vs Patius Catus Iurisconsultus, Comsul fuit cum T.Quinctio Flaminio, Anno DLI I. . qui propter Iuris ciuilis scientiam sic appellatus a summo poeta est, Egregie cordatus homo catus Aelius Sextus: ut ait Cicero lib.de Orat. I . qui
in Bruto hunc quoque ait iuris quidem ciuilis peritissimum,sed etiam ad dicendum paratum : &Tusc. prima hunc eundem itersum profert. Varro autem in lib. De ling. 6. Cata, inquit, acuta. Hoc enim uerbo Sabini dicunt . quare Catus Aelius Sextus, non, ut aiunt, sapiens: sed acutus. Pomponius autem liis uerbis, Sextum Aelium etiam Ennius laudauit,& extat illius liber, qui inscribitur Tripartita: qui liber ueluti cunabula iuris contunet. Tripartita aute dicitur,quonia lege x II. tabularum praeposita, iungitur interpretatio , dein subtexitur legis actio. eiusdem esse tres alij libri referuntur: quos tamen quidam negant eiusdem
esse. Plinius uero lib. 3 3 .capite secundo, L. Pauli qui Perseu deuicit, generu ait suisse.& quum legati Aetolorum in Cosulatu prandentem in fictiliabus adissent, mista ab his uasa argentea non acepisse,neque aliud habuisse argenti ad supremum, uitae diem, quam duo pocula, quae L. Paulus soceres ob virtutem donasset. P. AELI vs PAR Tvs Iurisconsultus , Consul suit
cum Cn.Cornelio, An. Dx Ox .apud Livium lib. 32.& Pomponium. Plinius libro I 8. cap. I 8.Plutarchus in Africano. P. ATILivs Iurisconsultus. Cicero in Laelior Scimus L. Atiliu apud patres nostros appellatu esse Sapiente, quia prudens esse in iure ciuili putatatur. Hunc quoque primum a populo sapiente appellatum fuisse, Pomponius scribit Meminit Cicero in Catone, lib. De of .r .De divin. i. Epiatome Liuiana q9. t P. CORNELivs Scipio Nasica Iurisc.Consul suit euM Glabrione , An. DLI x. adolescens nondum Quaestorius optimus in ciuitate iudicatus est, eidemque publice domus in sacra,uia data, quo ficilius consuli posset. Liuius lib. 29.& Pompon. l. secunda,I. I 8. de Orig. iuris. M. PORCIus cito, Iuriscons. Consul fuit cum L. Valerio,Ann. DLv. Iuris ciuilis permisimus fuit, ut Cicero ait lib. De Oratore primo. libros etiam de iure reliquit, ut scribit Pompon. d. l. r . Eius
res gestas Plutarchus in Vitis exponit, & Liuius lib. 3 3 .sed maxim E lib. I9.ex quo elogium hoc Catonis nostri quin describam , facere non
possunt . In hoc uiro tanta uis animi ingeniique fuit,ut quocunque loco natus esset,sortunam sibi ipse facturus fuisse uiderctur, nulla ars neq, priuats, neque publicae rei gerendae ei defuit. Vrba.
nas rusticasq; res pariter callebat .ad summos h nores alios scientia iuris, alios eloquentia, alios
gloria militaris Puexit, huic uersatile ingenii, sic
pariter ad omnia fuit, ut natum ad id unum dic res, quodcunq; aSeret in bello manu sortissimus, multisque insignibus clarus pugnis:idem posteaquam ad magnos honores peruenit, summus imperator: ide in pace,si ius cosuleres, peritissimus rii caussa oranda esset,eloquentissimus . nec is tan tum,cuius lingua uiuo eo uiguerit, monumen tu eloquentiae nullii extet. uiuit imo , uigetque eloquentia eius,sacrata scriptis omnis generis. Orationes & pro se multae,& pro aliis,& in alios . nam non solum acculando,sed etia caussam dicendo fatigauit inimicos. simultates nimio plures & exemcuerunt tu,& ipse exercuit eas. nee facile dixeris, utrum magis presserit eum nobilitas, an ille agi tauerit nobilitatem. Asperi proculdubio antini,
S linguae acerbae, de immodice liberae fuit: sed inuicti cupiditatibus animi,& rigidae innoccii coteptor gratiae,diuitiaru: in parsimonia, in patietia laboris periculiq; serrei Ppὸ eorporis animique,que ne senectus quide,quae soluit Omnia, se gerit: qui sextii & octogesimu an nisi agens, caussa dixerit, ipse pro se oratierit,scripseritq;: octogesimo anno Ser.Galbam adduxerit in iudicium. M. PORCrus Cato Iurisconsultus , Marci superioris filius. Is Praetor designatus patre uiuo mortuus est. Plurimos in iure ciuili libros reliquit.Gellius libro I R. cap. I 8. Pomponius De orig.tur. Cicero de Orat. secundo. Huius ea credes tur fuisse regula, quae Catoniana in nostris libris appellatur libro Dig. sq. ut legam
tum quod non ualeret, si testamenti facti tempore testator decessisset: quandocunque is dec
357쪽
dat, non ualeat. Celebratur etiam eius de diuiduis stipulationibus disputatio, in l. q. D. de uerbo.
obli. Citatur&a Iustin. lib. l . Inst. tit. De adopt. Paulo l. q. Solut.matr.Vlpiano l. io. De aedit. eis dict. Celso l. i8. De uerb. si g. P.MvTi vs Seaeuola Iurisconsultus, Consul fuit eu L. Calpurnio, anno DC xv I I.& Pontifex. Maximus fuit, quo anno TLGracchus interfectus est.
Decem de iure libellos reliquit. Pomponius
d. l. 2. Cicero de orat. 2.&pro Caecina, De legibus I . De nat .deor. I. Pompon. l. ult. De iur. immunit. Ascon. Ver. 2. Interiit eo inorbo quem
phthiriasin appellant Plutarchus in Sylla.
M.tvvlvs Brutus Iurisconsultus , uir Praetorius fuit,septemque, ut ait Pomponius, reliquit libros. Caesar tanten apud Ciceronem libro de Orat. 2.audi se se ait ex Scaeuola quum diceret,ires,duntaxat ueros Bruti ibros tu ille. In eodem libro Bruti in iure describendo ratio improbatur , quod hypotheses non theses exponeret. Eius me . minit Cicero in Cluentiana,lib. Epist. fain. 7. Gellius lib. 8. cap. 7. M. MANILivs Iuriseonsultus, Consul fuit cum L. Marcio Censorino,Anno DCI. Tres in iure reliquit libros,extabant etiam Pomponii aetate uolumina inscripta Manilis monumenta . Hunc
Crassus lib.de Orat. 3 . scribit se uidisse transuerso ambulantem foro: quod erat insigne eum qui id
faceret, Leere ei uibus omnibus eonsilii sui eo iam. Consulatus etiam in Bruto meminit. Geuus etiam doctrinae lib. I 8.eap. 7. Cicero eius librorum de mancipiis uendendis, De orat. I.Varinto de Re rust .persaepe. P. Ru TiLIus Rufus lurisconsultus, Consul suit cu
ximus,discipulus,ut Pomponius testatur. Cic ro in Bruto scribit eum magnum de iure respondendi munus sustinuisse, eiusque operam atque industriam propterea gratiorem fuisse. Memoratur eius iniusta damnatio, quod quum ambitus a
Seauro accusatus esset, noluerit suam caussam ornatius dici,quam simplex ueritatis ratio pollula
rei qua de re libro De Orat. l. in Bruto, De nat.
deocis . De finib. 2 .Tuscul. Ossi c. 2. pro Placio, pro Balbo in Pisonem, pro Fonteio, pro Posthumo, pro Cluentio. Valerius lib. 2. PAvLvs VERG I Nivs Iurisconsultus . Hic apud
Pomponium numeratur:corruptὰ, mea sententia,quum isto modo nominetur nemo. Paulus preterea Aemiliorum est cognomen. Quum aut cCieero in Bruto Scaurum Rutilio adiungat, Panaetii discipulum & conuictorem in I . de Oratore appellet, & Pomponius hoc loco Panaetii
auditores enumeretiliaud scio an pro sCAvRus vi GELLIus, reposuerit aliquis PAvLus ΛER
Qinx Lius Tubero L. Pauli nepos, P. Africani sororis filius Iurisconsultus, Triumuir agris, opinor, ex lege sempronia diuidundis sitit. Hune in
Bruto Cicero Stoicum & doctissimum in disputandosuisse scribit. Crassus autem in lib. de Orat. 3. Dies, inquit,&noctes uirum summa uirtute de prudentia uidebamus philosepho quum operam
daret, uberonem. Pomponius autem Panaetii auditorem appellat. ubi tamen PANsAE deprauate legitur: ut quod sequitur QVI ET IPSE CONsu L. nam in Conlulum recensione Tubero non nominatur hoc tempore. uadenturque
haec uerba potius ad Scaurum pertinere. Cicero
in libro qui inscriptus est, De iure ciuili in artem
redigendo,uerba haee posuit: Nee uero scientia iuris maioribus suis Q. Aelius Tubero defuit .doctrina etiam superfuit Acie ex Ceil. lib. I. cap. . Historia de eo insignis resertur a Cicerone
SEx. POMPEI vs Iurisconsultus, Cn. Pompeii Mani patruus fuit. Hie,ut ait in Bruto Cicero,prae- antiis imum ingenium contulit ad summam iuris ciuilis,& ad persectam Geometriae & rerum Stoicarum scientiam. Hunc eundem in lib. de Ο-rat. s. Stoicum appellat,& lib. I. eruditum hominem in philosophia. L. CAELI vs Antipater Iurisconsultus, scriptor, ut ait in Bruto Cicero, ut temporibus illis luculentus,suit iuris ualde peritus,multorum etiam , ut
L. Crassi, magister. Pomponius eum scribit maiorem eloquentiae quam scietiae iuris opera dedisse. na ad historiam scribendam animum appulit, cui maiorem quam superiores sonum uocis addidit rut ait Cicero lib.de Orat. 2.& de Lesib. r. P. Licis Ius Crassus Mutianus Iurisconsultus. Cosul fuit eum L. Valerio, Anno DCXIx. cognometo Diues, P. Mutii filius,& P. Mutis Scaeuolae Iurisconsultorum frater germanus a P. Licinio Crasso adoptatus,domi a patre & fratre ius ciuitale didicit. in eo industriam constat summam sui Lse, maximamque gratiam, quum & consuleretur plurimum,& diceret. Eloquens etiam fuit. Haee ex Ciceronis Bruto,& primo de Orat. Gellius autem libro l. cap. II. auctor est, Historicos
plerosque scripsisse,habuisse illum quinque rerubonarum maxima & praecipuae quδd est et ditis. simus,quod nobilissimus,qubd eloquentissimus, D iurisconsultissimus,qubd Pontifex maximus. Pomponius autem hune scribit a Cicerone diei Iurisconsultorum disertissmum. falso. nam de L. Crasso M. Antonii aequali loquitur in Bruto his uerbis, Ut eloquentium iurisperitissimus Crassus, iuri eritorum eloquentissimus Scaevola putaretur.Meminit Velleius libro r. Cicero in Catone,ad Atti c. lib. s. Ppilip p. II. Valerius lib. 8.eap. 6. Epitorne tau. I 9. Strabo lib. II. Eutrop. lib. Florus libro secundo,cap. 2 2. Murius Scaevola Iurisconsultus Consul suit eu L. Caecilio.An. Dcxxx III.Scaeuolae filius, Po. tifex Maximus, item ut pater: iurisconsultissimus,
358쪽
ut idem. Sie enim Cicero in libro de Legibus M.
scribit. Pomponius autem hunc ait primum iuxtiuile constituisse, gen cratim in libros i 8. redigedo.Cicero in Laelio tradit eum primum Augurem,deinde Aedilem cum L. Crasso suille: ite lib. Ome. secundo,& de Consulatu lib. de Orat. I. meminit. Appianus autem libro εμ υλ. α. scribit eum C. Marii iussu occisum in Tyberim proiectiu esse: itemque Lucanus libro secundo,Velleius libro r. Florus lib. I . cap. 23 . Valerius lib. 9.& lib. 8. Cicero de Natura deo r. s. C. AQui Livs CALLvs Iurisconsultus Praetor, de ambitu quaestionem exercuit, cum cius collega Cicero esset: ut ipse in Cluentiana testatur. Hunc Q. Mutii Polit. Max. auditorem fuisse Poponius tradit. Cicero autem in Bruto, Ser. Sulpitii praeceptorem in iure , hominem acutum & exercitatu, prompta in agendo S in respondendo celeritate praeditu suis te.ab eo ipso prolata cst, de dolo in lo formula,quam idem libro De natura deor. 3.& de Ome. 3.euerriculum malitiarum omnium appellat .Eius extat laudatio in Orat. pro C cina, his uerbis: Hoc loco percommode accidit, quod non adest is qui paulo ante affuit, & adesse nobi frequenter in hac caussa solet, uir ornatissimus C. Aquilius.Nam ipso praesente, de uirtute eius
Ze prudelia timidius dicerem, quod & ipse pudote quodam assiccrentur ex sua laude,& me similis ratio pudoris a praesentis laude tardaret. cuius auctoritati dictum est ab illa caussa concedi ni
natum non oportere. Vercorde tali uiro ne plus dicam, quam uos aut sentiatis,aut apud uos commemorari uelitis. Quapropter hoc dicam, numquam eius auctoritatem nimium ualere, cuius prudentiam pop. R. in cauendo,non in decipiendo perspexerit i qui iuris ciuilis rationem nun quam ab aequitate seiunxerit:qui tot annos ingeniunt, laborem, fidem suam populo Ro. prompta expositamque praebuerit: qui ita ilistus & bonus uir est,ut natura non disciplina consultus esse ui
dea tu ita peritus ae prudens, ut ex iure ciuili, noscientia solum quaedam, i rumetiam bonitas nata uideaturiculus tantum est ingenium,ita prompta fides, ut quicquid inde haurias, purum liquidumq; te haurire sentias.Eiusdem iudicium singulate Valerius lib. octauo,capite secundo commemorat suille, rem tamen non aperit. Is est de quo
Cicero in Topicis memoria prodidit: siquis ad eum quid tale retulerat, ut de facto quaereretur, ad Ciceronem,inquibat . significans Iurisconsultos non de facto,sed de iure consuli oportere. L. LuCILivs Balbus Iuriscons. L. Mutii auditora Pomponio nominatur: a Cicerone autem in Bruto Ser. Sulpitii cum C. Aquilio in
iure praeceptor . ubi hunc doctum Ze eruditum hominem appellat ,& tum in agendo, tutii In respondendo considerata tarditate praeditum.
Neminit idem lib. ad Attie.v iii. Sed qui in libris De Natura deoriisti disputat Q. BalbS ethhuiulce,u t uideatur frater.
SE κ . P AP i R i v s Iurisconsultus, inter Ser. Sulpitii
preceptores a Pomponio numeratur.
C. IvvEN rivs Iurisconsultus a Pomponio inter Ser. Sulpitii praeceptores numeratur. Cicero au- tem in Bruto T. Iuventium Iurisc. nominat: que alium ab hoc suis e ratio temporum declarat Multis enim post hanc Servii iuuentutem annis numeratur. In eodem genere, inquit, caussarum multum erat T. Iuventius,nimis ille quidem lentus in dieendo,& pene frigidus, sed & callidus ,& in capi edo aduersario uersutus,& praeterea nec indoctus, ct magna cum iuris ciuilis intelligetia. SER. Sui Di Ti vs Iuri se Consul suit cum M. Marcello, Anno DCCI 1. Hic praeceptores adolescens habuit in iure, Aquilium, Balbum, Papyrium,& Iu uentium: ut Pomponius testatur, cuius haec uerba subscribemus: Seruius cum in causis orandis primum locum, aut pro certo post M. Tullium obtineret, traditur a 4 consulendum Quintum Mutium de re amici sui peruenisse. cumque eum sibi respondisse de iure, Seruius earum intellexisset , iterum Quintum interrogasse, & a Quinto Mittio responsum esse, nec tame percepisse:& ita obiurgatum esse a Quinto Mutio. Namque eum dixisse,turpe esse Patricio,& nobil x caussas oranti,ius in quo uersaretur, ignorare.ea uelut contumelia Seruius tractatus,operam dedit iuri ciuilii& plurimum eos de quibus locuti sumus, audiit. Institutus a Balbo Lucilio, instrutus autem maxime a Gallo Aquilio, qui fuit Cercine. Itaque libri complures eius extant Cercinae consect. Hiecum in legatione perisset, statuam ei pop. R. pro . Rostris posuit. hodieque extat pro Rostris Augusti .huius uolumina complura extant. reliquit aut
prope centu & octoginta libros. Cicero autem in Bruto,eum scribit eloquentiae tantum assumpsisse, ut ius ciuile facile tueri posset. Nee iacit dinquit, quem dixerim plus studii, quam illum re ad dicendum,& ad omnes bonarum artium dis Aplinas adhibui ite. Item, Alsue haud scio an par principibus este potuisset,sed fortasse maluit id
quod est adeptus, longe omnium non ciusdem modo aetatis, sed eorum etiam qui suissent, in tua re ciuili esse princeps. Sic enim exiit imo, iuris ciuilis magnum usum & apud Scaevolam de apud . multos fuisse,artem in hoc uno: quod nunquam
esseeisset ipsius iuris scientia, nisi eam praetcrea
didicisset artem,quae doceret rem uniuersam tribuere in partes, latentem explicare definiendo, obscura explanare interpretando, ambiguam primum uidere, deinde distinguere, postremis habere regula, qua uera & falsa iudicarent, & q sibus,ppolitis esset, queq; no esset c5sequetia. Hic mattulit hane artem,aritu omnium maximam,qu
si luce ad ea quae cola se ab alijs a ut responde- bantur, aut agebantur'. Dialecticam mihi ui
359쪽
deris dicere,inquit. Recte, inquam, intelligis, sed adiunxit etiam & literarum scientiam, & loquendi elegantiam,quae ex scriptis eius, quorum simialia nulla tum, facillime perspici potest. Cumque dicendi caussa duobus peritissimis operam dedisset, L.Lucilio Balbo: C. Aquilio Gallo, Galli hominis acuti & exercitati promptam de paratam in agendo & in respondendo celeritatem subtilitate d:l: gentiaque superauit. Balbi docti & eruditi
hominis in utraque inconsideratam tarditatem uicit expediendis eonficiendisque rebus: sic de trabet quod uterque eorum habuit, & expleuit qd utrique defuit. Haec Cicero. Idem praeterea in Iuraeniana ostendit. Sulpitium Quaestura Pr turamque get ille: quaestionemq; pecu latus ei in
Praetura obtigisse.Asconius autem in argument. Milonianae scribit eum Anno DCCI. v. l. Mar tias, mente intercalario interregem factu, ut Cn. Pompeium solum consulem ercaret: anno uero
insequenti ipse cum M. Marcello Consul ut diximus factu, est Cumque oppressa a Iulio Caesare ciuitate Atiaenas se contulisset,landemque ab illo restitutus Graeciaeque praesectus sui stat, Roma reuersus est, legatusq; a Senatu ad M. Antonium Triumuiruin,qui Mutinae D. Brutum obsidebat, mistus: ut eum a perditis consiliis ad sanitatem pacemq; reuocaret. Qua in legatione interijt, ut ex
eius lcgatione apud Cicerone intelligitur, quae Philippica ix. legitur. Meminit idein lib. Epist.
fam. 7. ad Attic. c. Gellius libro 2. cap. IO. dclib. 6. cap. 8.P. ALFENvs Varus Iurisconsultus, Consul fuit eu RVinutio Anno DCCLr i Ir. ut Pomponius significat,qui Serilii Sulpitii discipulum. hunc fuisse ascribit, plurimumq; ex ipsius auditoribus au -ctoritatis habuisse. Gellius quoque lib. 6. cap. s.
eiusdem discipulum appellat eiusq: librum Digestorum trige limum quartum, de Collectaneorum secundum citat. Horatius Sermonum I. ut Alfenus vafer, omni abierio instrumento artis, clausa': taberna sutor erat. Vbi Acrone Urbane , inquit, Alsenum vastum Cremonensem deridet, qui abiecta trina, quam in municipio suo exemcuerat, Romam uenit: magistroq; usus Sulpitio iurisconsulto, ad tantam peruenit scientiam, ut Seconsulatum gereret,& publico funere efferretur. Aliter. Alfenus sutoris filius, qui ita iuris studioi medit, ut beneficio artis huius latu clauusum ret,& ad consulare eo surgeret dignitate. sunt qui dicam hunc Cremone sem fuisse. Vaser aute, astutus, cordatus. Antiqui et pro bono hoc dicebant. Alfenum ite alterum ab hoc Iuimpridius inter Alexandri Imp .consiliarios numerat,Vlpiani, Pauli, Pomponit, aliorum multorum aequalem.
A.os ILIvs Iurisconsultus Ser. Sulpitii auditor numeratur a Pomponio, ut eundem indine permansille tradit : Caesariq;
mum fuisse , & libros de iure ciuili plurimos, &
qui omnem part ε operis sundarent,reliquisse. primumq de legibus Vicesime conscripsisse, ite de iurisdictione, eundem edictum praetoris diligenter composuisse. Huius ofilii uxor ea fuisse uidetur Clodia, quam Plinius libro T. cap. XL v I II. centum & quindecim annos uixisse , quindecies aute enixam esse tradit. Meminit Cie. lib. Epist. fam. 7.& i 6. Ad Att. Is . r. CAs Eius Iurisconsultus Servii Sulpitii auditor numeratur a Pomponio. Apud Ciceronem, Marcu & Sextu Caelium reperio. sed nihil ad nostru . AVFio ivs Tucca Iurisconsultus Servii Sulpitii auditor numeratur a Pomponio. Cicero T. Aufidii in Bruto meminit,qui uixit ad summam senectutem,eratque de bonus uir& innocens, sed dicebat parum. Fuit & T. Aufidius Asiae praetor. in Orat. pro Flacco. Λvs in ivs Namusa Iurisc. Ser. Sulpitii auditor numeratur a Pomponio, traditurque condiscipulorum suorum scripta in centum quadraginta libros digessisse. FLAvius Priscus Iurisconsultus Seruij Sulpitis auditor numeratur a Pomponio.
C. Titius Pacuvius Iuris consultus Servii Sulpitii
LA ago Antistius Cinna Iurisconsulti Ser. Sulpitii
auditora Pomponio numeratur.Tribunus plebis
fuit, Sylla de Pompeio Coss. De quo Cicero in Bruto, Rabula, inquit, lane probabilis r qui multos cum tacuisset annos, neque contemni solum,
sed irrideri etiam solitus esset, in Tiabunatu priamum contra C. Iulii illam Consulatus petitione extraordinariam ueram caussam agens est probatus. Itaque poli Tribunatum primo multae ad
eum caussae,deinde omnes, maxi inae quaecunque erant,deferebantur. Haec Cicero. Plutarchus aute& Orosus, Appianus item 5c Velleius tradu ut hunc cum Pompeii socer esset, ut Syllanum a Marianis interfectum suisse. Appianus aut e lib. belli. ciuil. quarto extremo factum eius memorabile prodit, quod subij clam: Mason 'οι σπMγνών -
ω.. id est, Labeo uero doctrina & prude tia . clarus,pater Labeonis qui propter iuris ciuilis peritiam hodieque celebratur, cum sossam in tabe naculo suo pro corporis sui magnitudine sodis.set, mandataqtie suis seruis ceteris de rebus dedisset, uxori ac liberis ut uoluit prospexit,literasque seruis ad eos dedit. Tu eotii fidelissim si dexta
tra prehendit,cuq; circumegit, ut mos est Romanis manumittere,conuerseque gladium tradidit,
di iugulum praebuit. atque huic quidem taber
360쪽
naculum pro sepulcro suit. Pun Lictus Gellius lutisse. Ser. Sulpitii auditora Pomponio numeratur in libris Florentinis: corrupte . duarum nanque familiarum liaec nomina sunt. In uulgatis libris, Publius Caecilius. Legendum opinor, Publicola Gellius,pro Pomponii &ipsius aetatis consuetudine .ut si L. Gellius Publicola,de quo Cicero in I ruto, Non tam uendibilis orator, quam ut nescires quid ei deest et . nee
enim erat indoetiis , nec tardus ad excogitan- du, nec Romanarum rerum immemor, & uerbis solutus satis, sed in magnos oratores inciderat eius aetas. multam tamen operam amicis & utile praebuit,atque ita diu uixit,ut multarum aetatum oratoribus implicaretur, multum e tiam in causis uersaretur. Hunc Valer. Max. libro I. cap. 9. omnibus honoribus ad Censuram usque functum fuisse tradit. C. TR si EAT l vs Iurisconsultus, eques R. Ciceronis familiarissimus,ad quem extant scripta ab eodem Topica,&epistolae complures, omnes prope sostiuae & iucundae. Hunc Pomponius Cornelii Maximi auditorem fuisse tradit , compluresque reliquisse libros, sed qui parum frequententur. Eiusdem autem tantam apud Augustum auctoritatem fuisse Iustinianus sub tit. De codicillis tradit, ut eius suasu atq; consilio codicillorum usum receperit.Extat etia Horatii Satyra lib. Sermonur i. ad Trebatium Iurisconsultum,quem, nisi Porphytionis me moueret auctoritas, uix hunc cundem suisse putarem: cum etiam Acron eum Iurisperitum quedam no in inci. Porphyrio uero scribit eum locum obtinuisse inter Poctas,& aliquot libros de iure ciuili composuisse , de de religione novem. Citantiir autem De religione libri eius a Macrob. lib. I. cap. q. A. CAscELivs Iurisconsultus, Quaestorius suit: nec ultra, inquit Pomponius, proficere uoluit , cum illi etiam Augustus Conlulatum offerret.
Quod autem apud eundem sic legitur, Fuit Aulus Cascelius Quintus Mutius Volus, auditor,denique in illius honorem testamento Publiu Mutium nepotem eius reliquit haeredem: corruptum uidetur. Primum enim QUINTI Mutii in se oeundo casu postulat, qd statim de P. Mutio eius nepote insert. At uero Volusius non cognomen sed nome familiae fuit. Plinius autem Volcatium nominat huiusce praeceptore lib. 8. cap. 4 . Rem dium isitur aut ab antiquo libro, aut ab eruditi re aliquo expectemus.niinc illud quod Macrobius resert li. 2.cap. I 6. aut sciemus. Cascelius Iu risconsultus urbanitatis. Quod autem de Furio &Cascelio praediatoribus Cicero pro Balbo, & Valerius Max lib. 8. cap. I s .commemorat, quos Q. Scaeuolae aequales fasiunt, nihil ad hunc nostrum pertinere constat. Huius autem nostri seripta priter unum librum Benedictorum, Pomponius suo tempore non extitisse affirmat. Benedicta autem facetas & acutas responsiones quales superius pro
Q. AELivs Tubero lurisconsultus patricius, ut ait Pomponius,fuit,& a causs agendis ad ius civile transh t. maxime postquam QA. igarium accusauit,nec obtinnit apud Caium Caesarem. Is est Ligarius,qui cum Africae oram teneret, infirmuTuberonem applicare non permist, nec aquam traurire: quo nomine eum accusauit, & Cicero defendit.Tuberonem autem cum dicit, patrem intelligit. Nam ut ex huius Oratore intelligitur, Ligarius a C. Considio proconsule prouinciae praefectus fuerat. Cum autem Actius Varus in ea, pulsus a C. Caesare uenallet, Tuberone huiusce patre,cui ea Ouincia obuenerat, portu prohibuit.
De filio igitur illa Pompon. quibus haec addit, Tubero doctissimus quidem habitus est iuris publi-
. ci & priuati,& complures utriusq; operis libros reliquit sermone etia antiquo usus attectauit scribere,& ideo parum libri eius grati habentur. Meminit Caesar lib. De bello ciuili I. . IΛ τ ε i v s Capito Iurisconsultu s quem Pomponius&Tacitus Consulem fuisse produnt. ut ualde mirer, Cassiodorum ,& Dionem scriptum habete
Anno DCCLx III l. C. Foteium c u Germani eo
Caesare. Huc T citus principem in ciuitate Ioeustudiis ciuilibus assecutum tradit lib. s. extremo, principique ac dominantib. obsequemiore suisse. Poponius aute Offilio praeceptori opera dedisse, inque iis quae ab eo accepera L perseueraste. In eude M. Poponii Gramatici memorabile dictu relebrat ab auctore libelli De Grimaticis illustri Na cu Poponiti ex oratione reprehedisset, affirmate Ateio Capitone di esse illud Latinii, Sit non esset, futurum certe iam inde: Mentitur, inquit, Capito.Tu enim Cisar ciuitatem dare potes h minibus, uerba non potes. Meminit Gellius lib.
AN TisTrvs Labeo Iurisc. perioris filius, i Poponio Trebatii discipulus fuisse traditur, consulatu oue sibi ab Augustodelatu recusasse: sed plurima studiis opera dedisse,totuq, an nisi ita diuisisse, ut Romae sex mesib.cu studiosis esset,sex me sib sec ederet,& coscribendis libris opera daret. itaq; quadringeta uolumina reliquisse,ex quib. plurimam ter manus suo tempore uersabatur. Eudem praeterea ingenii qualitate,& fiducia doctrinae,qui& eeteris operis sapientiae opera dederat, plurima in nouare instituisse. Hunc Tacitus lib. s. extremo iuris ciuilis scientia Capitonem Ateium antecelluisse scribit,& incorrupta libertate, atq; iccirco fama celebratiore fui sic, Praeturaq; en gessisse tantum: aditia enim ad Consulatum iniuria illi prae- elusum suisse. Lubet etiam locum Gellii ex li. t 3. cap. i 2. de hoc nostro subscribere. In quada epistola Ateii Capitonis scriptu legimus, Labeone, Antistium, legxi atque moru populi R. iurisq; ciuilis