장음표시 사용
331쪽
quaginta Latink esultatibus Romaniriue magistratibus quatriduano sacrificio Ioui Latiali celebrabantur. unde sacrificium Latiar dicebatur: in eoque Latini a Romanis carnem petebant. Macrobius lib. i . Conceptiuae seriae sunt, quae quotannis a magistratibus,uel sicerdotibus conopiatur in dies certos,uel incertos, ut sunt Latinae, Sementinae .ltem, Quare nec Latinarum tempore
quo publicae quondam induciae inter Romanum populum Latinosque limatae sunt,inchoari bellum decebat. Diony autem lib.v l . tradit has per unum diem celebratas a Superbo Rege fuisse exactis autem Regibus, per biduum. tandemque post
secessionem in sacrum montem, per triduum Plutarchus autem in Camillo propter patrum & plebis coneordiam diem quartum additum suisse te statur Verum haec quidem hactenus e Praesectura urbis,quae stante Rep .uturpata est. Postremis uero temporibus immutata cius ratio est multis
in rebus, uideturque Magistratus hie ab Augusto primum renouatus. Sueto. enim sic scribit, Quoque plures partem administrandae Reip. ea-
perent,noua osticia excogitauit, curam Operum
publicorum,uiarum de aquarum, aluei Tyberis. frumenti populo diuidenui, Praefecturam urbis. Ego has iste uideo ab Ulpiano partes ipsius pro curationi attributas esse. Vt seruorum de dominis querelas, uicissimque horum in illos eriminationes audiret. Vt patronis de libertis ingratis
querentibus ius diceret. Vt de tutorum curat rumve eriminibus cognosceret.Vt numularioruargentariorumque fraudes coerceret. Vt carnis
curam gereret. Vt quietem in populo procur ret, illicitaque collegia coerceret. Vt spectaculo
rum disciplinae praeesset. denique quicquid non
modo intra urbem,ucrumetia intra centesimum
ab urbe lapidem cominissum esset , animadue teret:se uita urbe,& Italia interdicendi potestatem haberet,itemque in insulam deportandi. l. 6.D.de interd.& releg. l. rei capitalis,N. constat, D. demen. Quod autem Vlpianus de carnis cura seribit nuenio in Epigrammatis urbis Romae cofirmatum,in edicto Aproniani Praefurta, de carne occisi pecoris appendenda & uendenda.Quod deeriminibu uideo etiam ad publica pertinere. I. I. 3 generaliter, Daee poen.ut scilicet eas poenas quae legibus eonstitutae sunt, imponat, tametsi
extra ordinem cognoscit.l.ordo,D.de piab.iud. De extraordinariis aute arbitratu suo statuebat. L r . D.de effractoribus. Itaque & Praetores & Pret
secti iligitumri quis grauiore supplicio plecter
dus esset,eum ad illum remittebant. l. nam salute& l.ult. D.de ossc. praefulgit. Dio uero lib. Li I. πολ eum appellat, & Meccenatem suade
tem Augusto facit, ut eum e primariis uiris deligat qui omnes magistratus priores gesserit, ut eas caussas in quibus prouocatio fuerit,de nonnullas
etiam publicas & capitales disceptet, nou modo
Ο -- quod ille pro centurn passuum millibus
PRAEFRCTus annonae magistratus suit extraordinarius,utilitatis caussa coiistitutus, uti scribit Poponius i. 2.9. 17.De Orig. iuri Liuius lib. iiii. L. Minutium nominat, quem Praesectum ubi a plebe creatum fuisse scribit. Constat eius munus filisse, ut uideret ne plebs annonae inopia de caritate laboraret. Itaque ii quid ad annonam pertia nens commissum erat, ipse cognoscebat. Marcia- niis l. l3 . D. de accusat.Mulierem,inquit, propter publicam utilitatem ad annonam pertinentem audiri a Praesecto annonae deserentem, diuus Seu rus& Antoninus rcscripserunt.
PRAEFECTus praeto io translata in unius dominatum Repub. exemplo Magistrorum equitum ab Imperatore creari solebat: eique dari plenior
ut Arcadius scribit licentia ad disciplinae publicae emendationem.quibus initii is adin is magistratus creuit, ut appellari a Praefectis praetorio non possit. credidit enim princeps, eos qui ob sin gularem industriam explorata eorum fide de grauitate ad huius ossicii magnitudinem adhiberet. non aliter iudicaturos esse , prosapientia ac luce dignitatis suae,quam ipse foret iudicaturus, i.r.D.de osse. Praef. praei. Vnde autem dictus sit demiror esse qui ambigant, cum Asconii extet auctoritas. Veteres,inquit,omnem magistratum cui pareret exercitus Praetorem appellauerunt. Vnde
de Praetorium tabernaculum eius dicitur, & in castris porta Praetoria,& hodie quoque Praesectus praetorio Quibus ex uerbis perspicuum est, P iectum pratorio dici eum qui militibus iis prae rat,quos Imperatores in sui custodiam allegerata quod institutu primum ab Augusto fluxisse Su tonius in eius uita, de Dio lib. Lv. testantur. Dioquidem, ubi scribit eorum decem millia suisse, legionemque illam suos habuisse fasces.Constat autem ex plerisque omnibus solitum ab Imperat re cingulum una cum gladio dari Praefecto praetorio.& memorabilis uox Traiani lit is manda ta est,qui eum Praefectum suum cinsulo donaret, ita dixisse traditur, Accipe hunc ensem: & siquiderectu atque e Repub.imperauero pro me: sin s cus,in me utere. Quam, ut ego mihi persuaderi
uocem suam in Panegyrico Plinii significans, ita loquitur : Ego quidem in me si omnium
utilitas ita posceret , etiam Praefecti manum armavi. Suetonius & Plinius hanc praesecti ram equitibus Romanis mandari solitam scris Dd bunt.
332쪽
bunt. Ille his uerbis:Vespasianus, inquit praesectura quoque praetorii suscipit iiij qua ad id tepila,nisi ab equite Rom. administratam. Plinius autem
Titum alloquens, Et quod liis nobilius secisti, dum illud patri pariter & equestri ordini praestas, Praefectus praetorio eius. Haec autem pol
stas usque eo posteriorum Cisarum beneficiis creuit , ut etiam postremis temporibus ad prouincias regendas cum sumino imperio missistit
ut ex illi, iustiniani conlii tutionibus intelligitur de of scio Praefecti prael. Africae , de of hcio
Praesect. prael. Orientis. Cassiodorus etiam epistol. lib.vi .Potestati Praefecti praetorio, inquit, nulli dianitas est aequalis, uice sacra iudicat. nullus ei miles sori auctoritate praescribit, excepto Oisciali magistri militum. Curiales enim etiam uerberat.in officio suo ius retinet singulare: de talibus tantisque noscitur iubere, quos etiam prouinciatum non auderent Iudices in qualibet parte contemncre. Militia perfunctis, Tribunorum de notariorum honorem tribuit ,& milites suos illis exaequat.gratanter implet Imperator quae ille constituit.
PRA rs crus uigilum institutus est ab Augusto.
nam cum septem cohortes opportunis locis constituisset, ut binas regiones urbis unaquaeque cohors tueretur: praeposuit cis Tribunos, ct super omnes spectabilem uirum, qui Praesectus uigilum appellaretur. Is cognoscebat de incendiariis,emactoribus,suribus,raptoribus, receptatoribusuris si qua tam atrox, tamque famosa persona sit, ut Praefecto urbi remittatur. & quia plerunque incendia culpa fiunt inhabitantium, aut fustibus calligat eos qui negligentius ignem habuerunt:aut seuera interlocutione comminatus, sustium castigationem remittit. Idem per totam noctem uigilare debebat,& coerrare calciatus, cum hamis, di dolabris,& curare omnes inquilinos admonendos, ne negligentia aliqua incendii casii, oriatur , praeter ut aquam unusquisque inqui- Iinus in coenaculo habeat. Hec ex leg. s. D. de of se. praefulgit. Dio lib. Lv. ἐπει- υ, ντύαν.
σιν id est, Cum per id tempus multa in urbe incendi operissent, libertini generis homines septem in locis , incendiis procurandis delegit: eisque
Equitem unum praefecit eo consilio , ut per exiguo tempore illorum Opera uteretur. Verum
cum expetiundo cognouisio, praesidium di iulud utilissimum & maxime necessarium cs ,
retinuit. suntque usque adhuc nocturne quoda modo excubiae militares, non ex libertinis tan' tum, ueri metiam ex aliis constitutae:quae muris in urbe praesum,mercedemque de publico accipiunt . In eandem sententiam Suetonius in Augusto, Aduersus incendia excubias nocturn k, uigilesque commentus est. item, Libertino milite, priwrquam Romae incendiorum caussa, S si tumul, tus in grauiore annona metueretur, bis usus est.
stalis. PRAE prcetus Ausustalis, sue Praefectus praeto rio Augutuli licebatur is cui Princeps himmuimperium de proconsulari par in Aegyptum dedit quemadmodum VI pianus scribit l. i. D. Mosii. praef. August. Tacitus libro i 2.Nam D.Augustus apud Equestres,qui Aegypto praesideret, lege agi, decretaque eorum perinde Laberi ius rat ac si Romani magistratus e stituissent. Idebb.i I. V. Silano,L.NOrbano Coss. Germanicus
in Aegyptum proficiscitur cognoscendae antiquitatis caussa, sed cura prouinciae praetendebatur. leuauitque apertis horreis precia frugum, multaque in uulgus grata usurpauit,sine milite incedere pedib. intectis,& pari cu G necis amictu, P. Scipionis aemulatione, quem eadem fictitauisse a Dud Siciliam , quamuis stagrante adhuc Poenorubello, coepimus.Tiberius cultu habituque eius lenib.uerbis persi rictoaccrrime increpuit, quod eontra instituta Augusti, non sponte principis,
Alexandriani introiit et . nam Ailgustus inrer a.
lia Dominationis arcana, uetatis sine permissili infredi senatoribus. aut equitibus Rom. illustrius,sepositit Aegrptum, ne fame urgeret Italiam quisquis eam prouinciam, claustraque terre ac maris,quamuis leui praesidio aduersus ingentes exercitus insedisset. Strabo lib.x v i I .de Aegypto
ξιν. id est,Aegyptus autem nunc prouincia est,uectigalis populi Rom. regiturque a uiris sapient, bus qui eo cum imperio mittuntur.Qui mittitur. principis loco est.Dio praeterea lib. Li. in eandesententiam cum suetonio & Tacito loquitur, i bi ait, Augustum propter gentis leuitatem, S r sionis frugumq; omnium ubertatem & copiam non es e ausum cam prouinciam ulli Senatori committere : quin & proficiscendi in Aegyptum potestatem nisi ipse nominatim alicui concessiliet,nemini suisse. PRAE si PE s
333쪽
PRAE sIDps prouinciaru dici coeperunt, post diuisionem prouinciarii ab Augusto tactam. Sic emprouincias diuisit,ut aliae Caesaris, aliae populi diceretur. Caesaris, quae ualidiores erant,& quas a
nuis rut Suetonius scribit Magistratuu edictis regi, nec facile,nee tutu erat. Has igitur ipse sese pit, in easque Rectores mittere instituit,uiros ut ait Straboxum Consulares, tum praetorios, tum et equites. Quos de ille senerali nomine Diam.& Iurisconsulti in Pandectis praesides appellant. Nomen inquit Macer praesidis generale est, eo quod & proconsules,& legati Caesaris, & omnes
prouincias regentes licet Senatores sint, Praesides appellatur. Ubi tame s EMATOR Es NON SINT cum negatione legendum uidetur: ut equites significarer,de quibus hoc ipsum Strabo testatur. Populi autem prouinciis qui praeerant, Procon sules ut ait Suetonius P diccbantur. Vnde caput est in libro Pandectarum I. De officio proconsulis:quod ad populi prouinciarum solos rectores pertinet. Nam etsi populus in suas prouincias παυγμέ - τους ut Strabo appellat id est, Praetores de Consules quibus nominibus abusus est
Pro,Praetores & Proconsules, ut continuo pol hdemonstrat tamen utrosque Proconsulum nomine appellari solitos,re Suetonius testatur, & ex Pandectarum libris facile intellectu est: quu scilicet extraordinarisi esset eo tempore ,ppe omniuin prouinciis imperium: eoque generali nomine, Rectores omnes appellarentur. Nam ut in ei uiadem Imperatoris uita Suetonius scribit , Augustus auctor senatui fuit, ne magistratus deposito honore statim in prouincias mitterentur. Praesides autem maius imperium in sua prouincia habebant omnibus post principem L . De Off. praesid.& omnia prouincialia desideria, quae Romae uarios iudices habebant,ad officium Praesidum pertinebant. l. II .eod.denique omnium Rome magistratuum uice Ac ossicio fungebantur. LI 2. eod. Plura de iis sub uerbo, Proconsules.
PRAETOR s dictus inquit Varro, qui praeiret iure,& exercitu.a quo id Lucilius, Ergo Praetorum est ante preire. Hinc Festus, Praetorem maiorem inquit L.Caesar putat dici,Urbanum e ceteros, minores. Maximum praetorem dici putant alii eum,qui maximi imperii sit:alii,qui aetatis maximae pro eollegio: quia Augurum decretum est, vin salutis augurio Praetores maiores Z min res appellantur,no ad aetatem,sed ad uim i mperii Ptinere. Hi ne apud Liuiu li .vi i . Lex uetustis scripta uerbis.ut qui Praetor maximus esset, Idi a Septemb.clauum pangeret:id est, qui summum imperium de potestatem haberet, ueluti Consul, aut Dictator. Verum hoc comune uerbum tande eius proprium factum est,qui in urbe iuridicundo praeesset.de quo Pomponius in l. t. De Orig. ivr.Cumque Consules avocarentur bellis finitimis, neque esset qui in ciuitate ius reddere posset, saetam est ut Praetor quoq: crearetur qui Vrbanus appellatus est, quod in urbe ius redderet. Liuiusli. vi. de vi I .scribit ano ab. V. C. CCCLxxxvii I .concessiam a plebe nobilitati de Praetore uno, qui ius in urbe diceret,ex patritiis cicado.euque sibi honore Patritios quaesiuisse, P concesso plebi altero Cosulatu. Haec ille. Moris aute erat, ut is creatus comitiis ceturiatis,priusqua ius diceret, ut cuiq; notum esset, quemadmodu anno suo
ius dicturus esset, in albo eclictu costitueret atque proponeret,qJ ab edicedo, id est ante denueiado . ac praedicendo dictu em quasi tanto ante populo denuciaret quae esset in iure dicedo obseruaturus. Hoc autem inito Magistratu, habita cocione deiuratiis in lepes, faciebat. Cie. De finib. ii. Quid enim mereri uelis iam, quum Magistratum iiii iis,& ine5cione ascenderis est enim tibi edicendii, uae sis obseruaturus in iure dicendo: de sottasse etia si tibi erit uisum,aliquid de maiori b. tuis &de te ipso dices more maiorum quid merearis igitur, ut te dicas in eo magistratu omnia uoluptatis caussa factum esse. Iuris dicudi aut e munus tribus hisce continebatur uerbis, Do, Dico, Addico. Dabat bonoru possessione ex legibus, ex edicto suo, ex senatusconsultis. Dabat iudicii im Re peratorium, item lite Arbitros,eum priuati postulabant. Dicebat uia in formulis, Ista uia dico. Diacebat tutore ex lege Attilia,dicebat sententia quibusdam in causis maiori b.ut in liberalib. in popularib. in executionib. sentetia ruein appellationib. et aliis praeterea nonullis. Dicebat etia interdice do cu de possessione,interdit etia eu de proprietate ageretur: quod ex lib. Pand. x Lor. cuiuis facile est intellipere. Dicebat praeterea indicedo ueluti, cu serias indicebat,ut Gell. li. x. eap. 24. Et
item Macrobius li. Salum. i. demonstrant Suet
niux in Claudio,Obseruauitq; sedulo ut quoties
terra in urbe mouisset, Ferias aduocata eoncione Praetor interdiceret. Addicebat autem cu in Iure
cessio fiebat:cuius rei titum in formulis expositi mus. Cicero li. De legib. in . Iuris disceptatorqpriuata iudicet,iudicari ve iubear, Praetor esto. Hauris ei uilis custos esto. Polybius aut de Plutarch, ei sex Lictores datos tradu t. Vnde ἐξαπελι-iata appellat,id est, sex securiu.Notadu etia mi Cicero scribit lib. sem. E p l. x i I. Placuit nobis, inquit, ut statim ad Commu praeto es urbis has literas deferre, qui, ut Cosules abeat, sulare munus sustinebat more maiorum. Gellius libro x th. cap. x I LII. Praetor etsi collega Consulis, est no que Praetorem, neque collegam iure rogare po
334쪽
test,quia imperium minus Pretor, maius habet Consul:& a minore imperio maius,aut a minore collega rogari iure non potest. Sed & collegam esse Praetorem Consulem, Alcssala docet: quod codem auspicio creantur Hunc Centumuiralib. iudiciis postremis temporibus praefuisse, Plinius lib.Epist.v.his demonstrat uerbis: Hoc facto Nepotis commotus Praetor, qui Centumviralibus praesidet,delibera urus an sequeretur exemplum, inopinatum nobis ocium dedit. Seneca lib. De tranquill.uitae I. An.ille plus praestat, qui inter peregrinos & ciues,aut ursanus Praetor adeuntibus assessorib.uerba pronunciat . quam qui docet
PRAETOR Peregrinus,ut Pomponius scribit,cre ius est propter magnam peregrinorum turbam , ut inter eos ius diceret. cum Vrbanus praetor satis sacere utrisque non possiet. Eum autem reperio in epitome Livii li. x ix. n. 13 x. prii num creat s suisse:& peregrinum dictum,quod inter ciues ac pe-mgrinos ius diceret. Itaque uideo apud Liuium semper urbanam iurisdictione ei quae inter ciues di peregrinos est,opponi. Vili.xx II. Romaei ris dilaedi urbana sors Pomponio later ciues Rq.& peregrinos , P. Fuxio Philo euenit. Et libro xxxi i l . Praetores deinde prouincias sortiti, L. Apustius Fullo urbana iurisdictione, M. Atilius Glabrio inter cives &peregrinos. Et lib. x L. Iurisdictio urbana M. Ogulnio Gallo, inter peregrinos M.Valerio euenit. Et libi x LI. Praetores L. Papyrius Maso urba'airi,M.Aburius Inter peregrinos sortiti sunt. Et lib. xLI i . Praetores deinde prouincias sortiti sunt, A. Atilius Serranus urbanam,C. Clunius Saxula inter ciues & peregrinos.
Honoratiorem aute Urbana peregrina fuisse, Appianus & Dio non obscure significant: ille lib. De bellis ciuilib. it .ubi scribit, Brutum de Cassium
Praetores designatos inter se contcndisse, uter iuris inter ciues dicudi prouincia obtineret. hic au- te li xt it .ubi narrat Praetorem Caecilium indita ne tulisse,quod Caesar ea prouincia collegae Trebonio dedistet. omnibus aute Praeturis praestatiorem de pratiosiore fuisse in Orat. pro Muraena perspicue demonstrat.Sed quaeyi solet, quid intet Urbanam de Peregrinam Psaturam interfuerit. Ego tres fere differentias reperio. Prima haec est, quod ut modis diximus soli ciues Ro.agere apud Vrrbanum poterant,Peregrini non poterant. Altera, qubdapuia illum lege agebatur, apud hunc aut nequaquam. Itaq; ut est in orat pro Flacco cum Graecus homo Heraclides a C. Plotio senatore mancipia quaeda periisset,& fore uideret, ut Iu dex sumptus lententiam secudum reum diceret, di ab co iudice abiit,&,qubd iudicium lege non cra causiam totam reliquit. Quod cum ita sit , sequitur ciues Ito neque suos liberos emancipare
neque allatio, adi ista redieque sutii seruos manumittere,neque in iure cedere, neque bonorum postessionem, tutorem ve civi Ro. impuberi postulare apud eum potuisse: dinique, ut rem uno ruerbo complectarilegis actionem eum Praetore
non habuisse Falsum est aut quod quida scribui,
cu derecuniis repetundis quaesisse . nam Asconii
locus,in orat. Ciceronis contra Competitores, quo solo argumcnto nituntur, longe alio pertinet.Scribit enim Antonium cum magistratu adhuc nullum obtinuisset , sed equitum turmas de Syllano e crcitu nactus esset, Graecos spoliasse rideoque ad M. Lucullum Praetorem,qui ius inter peregrinos dicebat,a Graecis in ius eductum esse non igitur Rei et undarum iudicium illud erat, sed iniuriarum potius: quecu atrociores essenti dignae uisae lum,de qui b. Praetor ipse inter ciuem& peregrinos Graecos homines , cognosceret. I ertia differentia est,quod Praetor urbanus eductum in albo proponebat,quibus de rebus ius anno suo dicturus esset:cum alter nusquam, quod sciam,legatur proposuist e. sed ut opinor ex V bano edicto ius dicebat.
PRAETOREs prouinciales creati sunt circa annum D x i x. Sicilia Se Sardinia captis, atque in prouinciarum formam redactis: quemadmodum Solianus cap. x xl.& Liuius Epit.xx.prodiderunt. Poponius autem in l. 2.De Origa .Capta Sardinia, inquit, mox Sicilia,ite Hispania,deinde Narbones prouincia,totide Praetores quot prouinciae inditionem uenerant,creati silm.Post autem mor; fuit,ut cum armis tutandae prouinciae uiderentur eo statim & Consules S PNtores inito magisti m tu mitterentur.Tandem etiam institutum est, ut qui Consulatu aut Praetura abiissent,ed eum summo I mperio proficiscerentur: illique Proconsules, siue Propraetores tametsi uerbis Eisce noniasi quam ueteres abutamur appellarentur. Demonstraui etiam in Verrinarum commentariis moris iste,ut cum a Senatu decretae Se Consulares, &Praetoriae prouinciae fuissent,ium Consules inter se, itemque Pretores prouincias sbrtirentur, aut uero inter se compararent.Consules autem id adia Iliue designati,& antequam magistratum inirent facere solebant:quemadmodum ex orat. Dei rouinc.Consul.Sallustio in Iugurth.& innumeris Livii locis intelligitur. Praetores uero quo tempore magistratu abibat,id factitasse significat loeu, ille Verrinae o I i. Qui,simulatq; et sorte prouincia Sicilia obuenit, statim Ronas, d ad urbe,ante qua proficissecretur,querere ipse secu.& cogitarecu suis coepit, quibusna rebus in ea prouincia maru in uno amis pccuniam facere posset.
335쪽
PRAgro aps fideicommissarios duos a Claudio Caesare institutos esse qui de fideleommissis ius dicerent, scribit I)omo.l.secundo.I. decimoseptimo. D. de orig. iur. ex ijsq; unum a Tito Caesare detractum esse. Suetonius autem in Claudior Iurisdictionem de fideicommissis, inquit riuo tannis ,& tantum in urbe delegari magistratibus solitam in perpetuum, atque etiam per prout clas, potestatibu demanclauit . Sed haec facilὰ est ex Fabii uerbis explicare, qui libro tertio cap. sexto .siesei ibit, Non debes apud Praetorem p tere fideicommissuin, sed apud Consules. maior enim Praetoria cognitione summa est . quaeritur an maior summa sit, &e. Quo ex loco intelliugitur, fidei commissorum iurisdictionem ita par titam fuisse', ut Praetor usque ad certam sum mam cognosccret, de maiore Consul ius diceret. Budaeus autem eum locum in Annotationib. suis proferens ita duobus in locis interpletatus est, ut uel ea res admonere nos debeat quanta in alio rum seriptis legendis beneuolentia, & facilitate uti debeamus. Uerum ut institutum sermonem persequamur, Vlpian.perspicuὸ id quod diximus confirmat, ap.Inst. 1 F. Fideicommissa.inquit. per formulam petuntur,ut Iegata. Sed cognitio est Romae quidem Consulum aut Praetoris, qui fideicommisiarius uocatur: in prouincijs uero, Praesidum prouineiam m. De Praetore fideleom- . missario imp. l. 2.C qui pol .in pign. habeat. Paul. l.qua situm, T 8.f. n. D.de legat. s.de l. . in sid. D.umb.ad lib. Vlp.l.sicuti legatum,92. De con dit.& demonst.
PRARTOR fiscalis ab Imperatore Nerva creatus est, qui inter fiscum & priuatos ius diceret, ut Pomponius seribit in I. r. . I8.De Orig.tur.
PRAETOR tutelaris primus a M. Antonino phil sopho creatus est, quemadmodum Iulius Capitolinus , scribit: cum antea tutores a Consulibus poscerentur, ut dii igentius de Tutoribus tractaretur. Quantum autem ex Iustiniano intelligimus officium eius erat,ut cogerent tutores & latisdam rem pupilli saluam fore ,& delatam tutelam recipere.
pitalium Viri a infra Quaesitores.
PROCvRATOR Caesaris ab Augusto primum institutus est,ut ex Dionis lib. I i ii. intelligimus: ubi ait Augustum in omnes prouincias praeterquam ubi Proconsules essent,inittere institu ille Curatores,qui uectigalia coquirerent,impendiaq;,si quq opus essent,facerent. Hoc autem potius officium quam magistratu: appellatur in l. non licet, 6. D de coni.em p. itaq; Rationales passim in libris nostris appellantur:eosq; deportandi ius non habere, sed petulantibus aditu praediorum Caesaris interdicere posse, Callistratus auctor est in l. ult.
D.de ostic.prochir. Praeterea iurisdictionem inter priuatos extra fiscales causas non habebat l. l .C. de iurisd.om .iud. l. t .& passim,C.ubi fisc.eatissae. Inter fitcu autem & priuatos ius dicebat.Vlp.l. s. C. eod.l. t . D. se ostic.pro.Caesari scribit, ea quae
ab illo acta gestaq; sunt,sic a Clsare comprobari, atq; si a seipso gesta essent. Hinc illud Taciti lib.
xit .de ClaudioCaesare:Eode anno,inquit,saepius audita uox principis, parem uim rerum habenda a procuratoribus suis iudicatarum, ac si iple statuisset. Αe ne sertuito prolapsus uideretur, Senatusconseito quoque cautum plenius & uberius, quam antea. Suetonius tamen id illum precibus
impetr,sse scribit. Ut sibi in curia, inquit,Praesectum praetorii seeum inducere, liceret, utq: rata essent quae procuratores sui in iudicando statuerent,praeca id exegit.Ad eundem illud quoq; per tinet quod idem tu Vespasiano scribit, procuratore rapacissi inu quenq; ad ampliora officia ex imdustria promouisse, quo locupletiores mox condemnaret . ex quibus quidem uulgo pro spongijs dicebatur uti, quod quasi de siccos madefaceret,
PROPRAETOR Es & Proconsules qui fuerint, olim in Verrinarum commentariis sic exposuimus. Cum antiquitus auctis imperii finib. praetores crearentur , qui in prouincias summo cum im .perio mitterentur de quibus apud Liuium Dequens est mentio institutum tantum fuit,ut qui Romae consulatum aut praeturam gessissent , ij anno insequenti in prouincias eodem cum sum mo imperio mitterentur, quae iccirco consulares & praetoriae uocabantur: quarum illae biei
nium obtinebantur , hae annum unum t ut te-
nix est hie ipse in prima Philippica. Qui u
ro ex consulatu prouinciam obtinebant, pro-eonsules siue proconsule: qui ex praetura, Pr praetores siue Propraetore dicebantur.De procons. ilibus quidem nemini dubiu id esse arbitramur . de propraetoribus uero, quoniam dubitare non
336쪽
nullos animaduertimus, testimoniis eonfirmandum uicietur.Cicero lib.de triuinat. I r. Belli mre administrari maiores nostri nisi auspicato noluerunt.quana multi sunt anni, cum bella a prodi i lpraetoribus di proconsulibus administrantur,qui auspicia non habent Quin igitur Gabinius , qui ex consulatu Syriam obtinuit, proconsul: quin Verres qui ex praetura Siciliam , propraetor dici
pollet dubitaturum neminem existimamus. At enim praetor hic perpetuo nominatur Ita est, sed aut praeturam magis iratum esse annuum nege mus,aut per abusionem id dici, fateamur necesse est. Repugnat enim praeturam Verris esse annua,& Verrem praetorio imperio , um Romae, tum in Sicilia,quadriennium prauuisse ae ne cui mirum uideatur,uerbum Praetoris pro propraetori usurpari,iocum ex Verrina I ii l. subscribemus,
in quo & Consul pro proconsul , di praetor pro Psopraetore,perspicue usurpatur. Quia id mi omnes intelligebat diceret Heraclias', legem esse Rupiliam,quam praetor Rupilius ex S C. de decemllagatorum sentemia des stet, Loe omnes sempet
in Sicilia consules praetoresque seruasle, &c.M tantiam nostram nunc ita perspicue confirmabimus,ut quod amplius dubitetur nihil fututu sit Laelius ad hunc nostru scribens lib. Epistor. 8. scait,Itemque senatui placere an Ciliciam prouin
clam inquev I II .reliquas priniincias,'tia I praei
risi pro praetore obtinerent .eos qui praetores suerunt, neq; in provincia c u imperio fuerunt, quos, eoru ex S.C.cum imperi inprouincias pro praetore mitti oportereta sortit bin Avittacias mitti placere:& quae sequuntur. Videmur opinor, aperte nuc,eos ipsos qui praetorii erant, praetorio imperio inprouincias mitti moris suisse. In quot 1men illud intelligendum est,tainet si more id institutoque fieret,ut qui ex praetura consulat ve exirem, in prouincias propraetorio proconsularive imperio mitteretur,em; hi magistravis essent ordinarit .nonnunquam tamen extra ordine, tum propraetores, tum proconsules mitti consueuisse:quorum imperium extraordinarium appel- l ibatur. Velut in uis duobus de quibus modo cornem ratum est, Cn. Pompeio,N Cellio: quq rum uterque quum consul ante a nunquam fui se
set,pro Consule tamen in prouinciam est missus. Nam de Popeio quidem aperte id Cicero undecima Philippica testatur: cuius uerba paulo antea descripsimus.quod eodem modo intelligendum est in iis, qui cum Consules quidem fuissent, non tame statim ex Cosulatu in prouincia proficiscebatur,quemadmodu C iccroni usu uenit: qui qui Dc. post cosulatu annis in Cilicia proco ut ipse .ctus est,propterea extraordinarium suuin imperium appellat in Epistola 9.lib.ad Atticum quinti: Faciam,inquit , ut summa modestia & summa bstinentia munus hoc extraordinarium traducamus. Atque haec quidem de Proconsulum imp rio extraordinario. A quo propWtorum extraordinarium imperium nihil omnino differte; hinc intelligi potest, quod Cicero Philippica tr. imperium a senatu in suam sententiam C. Caesari adole icenti,neque ullo unquam magistratu functo,delatum ut propraetorcsset,extraordinarium mellat. At enim it, C.Caesari adolescenti impe, riu extraordinariu mea sentetia dedi. Significat autem S.C.quod in oratione v. perscriptum est.
Eiusde modi fuit Cn. Pisonis imperium, de quo Sallustius in coniuratione Catilinae sic scribit: Ροstea Piso in citeriorem Hispaniam Quaestor propraetore missus est,adnitente Crasso,&e. Non igitur aut Proconsulum aut Propraetoru perpetuo extraordinarium imperi u scitiquemadmodu placere quibusla uideo. Sed tum demit, cum in prouinciam aut ante Consulatum Praeturamve, aut non si tim ex Consulatu Praeturave cum in fririo mitterentur. Haec cum ira se liaberent, illud tamen minime silentio praetermittendum uidetura quoniam praetoris uocabulo ueteres pro eo qui exercitui praeesset utebantur quemadmodum ex Asconio notum est eos qui duces exercitus Vicarii relicti estent quos Locum tenentes generales uulgo nominamus9 Propraetore etiam appellati
ςonsueuisse quod uel ex eo intelligi licebit, quia Sallustius in bello Iugurthino scribit, Albinum consulem ad comitia prosi et uin,Aulum stat re in castris pro praetore reliqttae: quem paucis post uersibus legatum appellat. R in eodem C. Marium in expeditionem prosccthun, L. Syllam Questorem suum in castris pro praetore reliquisse. Vilerius autem Maximus libro r.eap. De disciplina militari, I .inquit,Martius tribunus militum cumr liquias duqrum exercituum P. & Cn. Scipio-nu,quos arma Punica in Hispania absumpserat. dispersas mira uirtute collegisset, earumq: suifragiis dux es t creatus, senatui de reb actis a se seribes,in huc moduorsus est. L. MARTI vs Propi ptor,cuius honoris usurpatione usi eu Patribusto scriptis non placuit, uia duces a populo, no a militibus solerent creari. Haec Valerius. De proconsulum aute & propraetor u ordinario imperio lubet Appiani uerba ex lib.Syriaco subscribere: ω
ἐμισυ τῆς οἰούσεως δεῖ τύσδε τάνιιιτ νεα-Qus nos eum Appianum Latinum faceremus, sic conuertimus: Imperatores cum
xercitu miserunt, quos ipsi sex securium magia stratus sid est Proconsules aut Praetores uocast. Nam cum utantur Consules duodecim secuitibus . totidemque fascibus, quemadmodum prisci Reges: dimidium aute potestatis litorii magistratus isti habeat,insigniu etiam parte duntaxa
habent dimidiam. Atque haec quidem usque ad Augusti imperium itale queinadmoda diximη
337쪽
habuerunt.Hie uerb prouincias ita diuisi,ut aliae Caesaris,alis Populi dicerentur.Caesaris quae ualidiores erant,& quas annuis ut Suetonius scribit magistratuum in heriis regi nee facile nec tutum erat.Has igitur ipie suscepit, in easque Rectores minere instituit,uiros ut ait Straboὶ tum Consulares,tum praetorios,tum etiam equites. 'uos &ille generali nomine lurisconsulti in Pandectis Praesides appellant.Nomen inquit Maceo Praesdis generile est, eo quod de Proconsi Ies & legati in aris de omnes prouincias regcntes,licet Senatorcs sint, Praelides appellantur. Vbi
tamen, SENATORES NON SINT, cum nega
tione legem dum uidetur. ut Equites significet de quibus hoc ipsum Strabo testatur. Populi au tem qui prouinciis praeerant, Proconsules ut ait Suetonius dicebantur Vnde caput in libro Par destarum I .De ossicio procontulis: quod ad populi prouinciarum solos rectores pertinet. Nam etsi populus in suas prouincias ςρατηγους ε μα- ut Strabo appellat id est Praetores de Consules quibus nominibus abusus e it pro Propiaetores
do Proconsule ut continuo post demonst ratὶ tamen utrosque Proconsulum nomine appellari solitos, de Suetonius testatur. Sc ex Pandectarum libris facile intellectu es .eum scilicet extraordinarium esset eo tempore prope omnium in prouin-ςijs imperium eoque generali nomine ut paulo
ante moris fuisse ottendimus rectores omnes appellarentur ana ut in eiusdem imperatoris uita
Suetonius scribit,Augustus auctor senatui suit, ne magistratus deponto honore statim in prouincias mitterenturis: ut cura aerarii a Quaestoribus urbanis ad Prstorios Praetores ve transsret. At Nhaec quidem de primis temporibus dicta fiat. De
postremi uero temporis ratione pauca haec ex Dionis lib. L II i. nobis comteria, hunc in locu adscribemus.Caesar cum appctendi regni suspicionem omnem ab sese remouere costituisset,decem sibi annorum imperium suas prouincias sumpsit.hoc enim tempori s spacio pacatas se illas redditurum recepit. Simulque iuueniliter exultans,
hoe addidit quo celerius sedatae de quietae esse possent:eo se maturius illas depositurum. Atque eo primum tempore senatores & in suas de in senatus prouincias cum imperio misit: praeter Aegyptum, quam solam equiti Ro. iis de caussis quas superius exposuimus,attribuit. Post deinde haec constituit: ut eorum praesecturae essent annuae, fortaeque legerentur, nisi si quis uel propter liberorum multitudinem,uel propter uxorem ducta ius aliquod praecipuum ac singulare haberet: vera S.C.mitterentur,& neque gladiis accincti,neque habitu militari ellent: Vt proconsules diceretur non modb illi duo,qui Consulatu essent sun-EtiGed etia ceteri uiri praetorii,quive pro praeto re mitterent: Ut tot lictores utriusq; darent, quot
habere in urbe legibus licebat.: ut imperii inb
gnia quamprimum pomoerio egressi essent, eriperent: que usque dum ex prouincia decederet, perpetuo retinerent. Reliquos uerb a se deligi, litosque legatos, etsi Consulatum gessissent, tamε Propraetores nominari uoliti t. duo nanque haec nomina ualde floruerunt tum,cum penes popula imperium esset. Is enim iam inde a primis temporibus Praetoris nomen ,tanquam rei militari maxima conueniens,attribuit iis quos delegisset, ZePropritores eos appellauit:reliquos autem quasi
uocabulo ad pacem magis accommodato, e nomine Consulum Proconsules appellauit. Haec enim nomina PraetOi is & Consulis in Italia retinuit:qui uero extra Italiam erant,quasi horum locum obtinerent, presectos omnes appelIauit.ED
fecit igitur, ut quos ipse deligeret non Propraetores solum dicerentur,uerumetiam S: plures annos eum imperio citent,& habitu militari uterentur,& gladium animaduertendiriue in milites p testatem haberent.Siquidem nulli neque proconsuli,neque propraetori,neque praesecto ius gladii gestandi permittebatur,quin limul eade animaduertendi in milites potestis legibus concederetur neque uerb senatoribus tantum, uerum etiam
equitibus Romanis,qui eam potestatem habent, ius illud permittitur. Atque haec quidem ita se habent. Iam uero lictoribtu sex omnes utuntur propraetores,& quicunque Consulares non sunt: eη eoque lictorum numero nomen inuenerunt, ut ξἀπελέκεις dicerentur. Imperii etia insignia, postquam in prouincias suas peruenerunt,utrique accipiuntaeaque una cum imperio deponunt. Hoc eodem modo leges etiam iubent, ex Praetoriis ScConsularibus uiris praesides in Senatus Imperatorisq; prouincias mitti:quos imperator & quae indoca uolebatin quo tempore uolebat, mittere cosueuerat ita multi non modo Prptores, uerum-
etiam Consules prouinciis praefuerunt. id quod hodieque nonnunquam fieri eonsueuit. Senatus autem de seorsim quidem Consularibus Asti eam atque Asiam eoncessit:& Praetorijs reliquas omnes distribuit. Omnibus autem aequabiliter interdixit ne quis quinquennio ante, quam magistra, tum in urbe gessisset, prouincias sortiretur Sie teporis progressit,licet imior eorum qui sortiebantiar quam prouinciarum numerus esset, tamen ad imperium omnes perueniebant. Postea cum ma .le nonnulli magistratus gessissent , illae quoque prouincit Imperatori adiectae sunt,se ut eas ipse quodammodo distribueret: cum tot sortiri iuberet,quot essent prouinciae.Alii autem Imperatores etiam a se delectos in prouincias miserunt, iliaque annos complures imperium prorogatat .mij. uero equitibus senatorum loco prouincias mandarunt.quo seia tempore haee legibus constituta sunt de senatoribus,qui ius necis in eos qui imperio suo subiecti essent,haberent. Mittuntur enim etiam qnibus ius illud non permittitur in eas prouincias
338쪽
uincias quae populi & Senatus esse dicu tur,le pro quaestores quos sors dederit,& assessores eorum qui cum imperio sunt. Hoe enim nomine recte illo: si officium illorum spectemus,appellabimus: cum alii legatos etiam illos appellent. Sed de nomine superius satis dictum est Hos igitur assessores tibi quique deligunt, unum quidem praetori,
ex siti aut inserioris ordinis hominibus:tres uerli Consulares,ex eiusdem dignitatis uiris, quos ipse
Imperator probauerit. Quanquam hac ratio innovata est. Sed quia breui interiit, satis erit suo loco indicare-De prouinciis igitur .populi hare ita se habent.Mittuntur uerb&in alias prouincias, quae imperatoris dicuntur, ab eo ipso praesides pluribus legionibus instructi plurimum ex praetoriis anterdum ex iis qui quaesturam, aut alium magistratum intermedium gesserui.Haec ex Dione.
PRODICTATOR Propter Consulum absentiam nonunquam creatus est. Liuius lib. Ir . Itaque ad re medium iamdiu desideratum,nee adhibitum, Di ctatorem dicendii a ciuitas confugit.& quia Cosul aberat,a quo uno dici posse uidebatur, nec per
occupatam armis Punicis Italiam facile erat aut nuncium aut literas mitti . nec Dictatorem populus creare poterat:quod nunquam ante eam diemsactum erat. Prodiciatorem populus creauit in
Fabium Maximum ,&Magistrum equitum M. Rufum Minutium.
Qv xsTORps inquit Varro quaerendo: qui coquirerent pecunias publicas. Cornelius Tacitus lib. x i Annalium, Apud maiores uirtuti id praemium fuerat,cunctisque civium, si bonis artibus fiderent,licitum petere Magistratus: ac ne aetas uidem distinguebatur,quin prima iuuenta Conulatum ac Dictaturas inirent. Sed Quaestorea Regibus etiam tum imperantibus instituti sint, quod lex Curiata ostendit ab L. Bruto repetita. Mansitque Consulibus potestaxdeligendi donee eum quoque honorem populus mandaret: creatique primum Valerius,Posthumius, Aemylius Mamercus L x i I I anno post Tarquinios exactos, ut rem militarem comitarentur. Dein gliscentibus negociis duo additi qui Romae curarent.Mox duplicatus numerus stipendiaria iam Italia, & accedentibus prouinciarum uectigalibus. Post lege
Syllae uiginti creati supplendo senatui cui iudicia
tradiderat. Et quanquam equites iudicia recup rauissent,quaestura tamen ex dignitate candidato ruin, aut facilitate tribuentium gratuito concedebatur,donec sententia Dolobellae uenundaretur.
Asconius Verrina t. Quaestores urbani aerarium quaerebant, ziusque pecunias expensas & acceptas in tabulas publicas referre consueuerant.Liuius autem lib. v M.testis est, eosdem Quaestores signa ex aerario prompsisse Imperatoribus ad bellum cxeuntibus. Pomponius l.2.9. I 2.D.de Orig. iur. Deinde cum aerarium populi auctius esse coepisset ut essent qui illi praeessent, constituti sunt Quaestores qui pecuniae praeessent.dicti ab eo. Uinquirendae S conseruande pecuniae caussa creati erant. Vlpian.in l. t .de offic.quaest. Origo Quaestoribus creandis antiquissima est , &pene ante Omnes magistratus.Gracchanus denique Iunius
lib.leptimo de Potestatibus etiam ipsum Romu- Ium,& Numam Pompilium binos Quaestores habuisse,quos ipsi non sua uoce,sed populi suifragio crearent,refert. Sed sicuti dubium est an R mulo& Numa regnantibus Riiaestor fuerit, ita Tullo Hostilio,rege Quaestores fuisse certu est Sanὰ crebrior apud ueterri opinio est,Tullii Hostilium primum in Rempublicam induxisse Quaestores.Et a genere querendi Quaestores initio dictos,& Iunius,& Trebatius, & Fenestella scribunt.Tacitus lib. x II I.de Nerone loquens: Deinceps curam tabularum publicarum a Quaestoribus ad Praefectos transtulit,uarie habita hae saepe immutata eius rei tarma. Nam Augustus permi-st lenatui deligere Praefectos. Deinde ambitu suffragiorum suspecto,sorte ducebantur ex numero Praetorum, qui praeessem: neque id diu mansit, quia sors deerrabat ad paruin idoneos.Tunc claudius Quaestores rursus imposuit: iisque ne metu ostensionum segnius consulerent, extra ordinem honores permisit. Sed deerrat robur aetatis eum primu Magistratu capessentibus. Igitur Nero praefectura perfimctos,& experientia probatos
delegit. Eorundem etiam munus erat praedam ex hostibus captam uendere, pecuniamque inde re dactam in aerarium referre: quemadmodum Gelutius lib. x ri I .cap. x II I .declarat. Item multas irrogatas exequi,&in publicas tabulas reserret ut
patet ex Livii lib. xL.Tacitus lib. x iii. Censuit Piso designatus Consul,ne multam a Tribunis dictam Quaestores aerarii in publicas tabulas ante
quatuor menses reserrent. Dio praeterea in libro Lv.extremo scitabit,Tuberone, Fabio'Cos s. ad Questores translatam esse curam Senatusconsultorum asservandorum, cum antea Tribunorumpie.& Aedilium id munus nisset.
Qv ApsTOREs Prouinciales erant,qui una tu Pr consulib. aut Propraetoribus in prouincias exibant,cum pecuniam sibi ex aerario a Senatu attributam δε a Tribunis aerarii adnumeratam accepissent,unde stipendio, frumento,legatis, proquaestoribus,cohorri praetoriae suppeditarent: quemadmodum ex Verrin. II I .intelligitur. Asconius,
Prima Sςnatoris administratio est Quaestorem
339쪽
seri, At In prouines a curam gerere pecuniae publi. cae in usiis diuer erogandae. Inter urbanos auri tem& prouinciales Quaestores hane differentia reperio. Primum quod illi neq; iustores, neque uiatores habebant: cum neque uocatiouem, neq; prehensionem haberent: uti scribit Gellius libr. I II. cap. xl l . Hi uerb ' lictores,& togam praetextam habebant : ut in Verrinam Tri l. docuimus. idq; constat ex Orat. pro Plancio his uerbis Nam simulac me Dirrachium attigisse audiuit de Plancio loquitur , Quaestore tum Maccdoniae statim ad me lictoribus dimissis, insignibus
abiectis , ueste mutata profectus aest. Altera differentia est,qubd Urbani ius non dicebant: Prouinciales autem iure dicundo conuentus circumibant , ut scribit Suetonius in Caesare,& quaecunq; commissa populo Rom. essent, exquir bant ;deq; iis iudices ac Recuperatorcsidabant rquemadmodum videmus in Diuinatioue in Caecilium Verris Rii aestorem in Agonidem iudicium dedisse, Si pateret eam sedi sua Veneris esse dixisse.
Pomponius in l. 2. De Orig. iur. creari a popuis solebant, qui capitalibus rebus praeessent . nam Consulibus de capite eivis Romani iniustu popuIi ius dicere non licebat.Festus lib. x III i. Paricidii Quaestores appellabantur, qui solebant creari caussa rerum capitalium quaerendarum. Nam paritida non utique is qui parentem oecidisset dicebatur:sed qui qualemcunque holnilae m. idem autem fuisse indicat lex Numae Pompilis Regis, his composta uerbis: Si quis hominem iliarum dolo
scietis neci duit,riricidia esto. Postea uero cum a Senatu uae itioncs extra ordinem mandari coepissent,nomen. quidem obsolevit, res ipsa in nia minsit. Dictatorem tamen quaestionibus exercendis creatum degimus apud Livium libm xx. Senatus uero modo Consulibus,modo Praetoribus quaestiones decemebat.de Cos s. qui de Bacchanalib. Iaererent,autor est Liuiu ς lib. xx x t x . Sic Iugurunae coniurationis quaestionem Consuli mandatam Cie .in Bruto scribit De praetori b. qui de ueneficiis & peculatu quaererent, scribit Liuius lib. 3 8. & 3 9. Talis fuit quaestio de vi, Cn. Domitii praetoris: de qua Cicero & Asco. in Milonianam. Cum igitur uariae & incertae iudici cirum publicorum quaestiones essent, eaeq; modo Coss. modo Praetoribus mandarentur. Cornelius Sylla lege
ad populum lata perpetuas ut ait Pomponius
quae iliones constituit,& quatitor Praetores adiecit. Nam ex lege Babia alternis annis ut Liuius libro xl. scribit quatuor Praetores creabStur duo qui urbe ius dicerent, urbanus di peregrinus: r
Jiqui qui in P uincias Siciliam de Sardiniam iret.
Deinde sex errari coeperunt. totidem enim idem numerat libro x L v. Tum Sylla quatuor adierit , utq; ex iis decem, octode publicis criminibus quaererent , constituit. Nam ante legem Comeliam non quaestionibus exercendis sed prouinciis administrandis creabantur praetores: quibus tamen quandoq; extra ordinem quaestiones ut diximus mandabantur a Senatu. Vnde extraordinariae quaestiones illae, hae ordinariae, perpetuae"idianae a Cicerone appellantur. D cem autem praetores hi sunt. Praetor urbanus, item peregrinus qui priuatis de caussis ius dieebant. Publicorum autem iudiciorum Quaesitores sunt: Praetor repetundarum. uenescii, in te rsicarios duo, qui etiam de paricidio quaerebant, auctore Cicerone pro Sex. Roscio: peculatus,
ambi tus,maiestatis, de ui publica. Ex quibus omnibus intelligitur rectὸ scripsisse Pomponiti primum Syllam publicas constituisse quaestiones, &quatuor praetores adiecisse. Deinde C.Caesarem duos addidisse,ae proinde xi t. Praetores Caesaris tempore fuisse. unde patet decem ante Caesarem fuisse praetores: luod idem Ciceronis testimoniocosirmatur, qui in oratione Cluentiana sex publicorum iudiciorum Praetores commemorat : Voconium de ueneficio, M. Pletorium, & C. Flaminium inter scarios, C. Orchinium pecula tus, stipsu in de repetundis pecunijs, C. Aquilium ambitus. Deinde, quid reliquae questiones p inquit . quibus uerbis certὰ Draetorem urbanum non intelligit, ut nonnulli luspicantur: neq: enim is quaerere, sed cognoscere dicitur. Intel ligit ergo C. Cassium, qui de maiestate eo anno quaesiuit, de alium qui de ui publica. quibus omnibus si urbanum N peregrinum adiicias, dece omnino praetores emcies. Nam qui praetorem inter peregrinos de pecunijs repetundis quaessse existimant, nullis sanῆ commodis rationibus sententiam suam confirmant. Confundunt enim Zc pc turbant iuri dictionem,& quaestionem: publica irde priuata iudicia. quin etiam Pretorem peregrinum de repetundis pecuniis non quesisse, Liuius toltis est lib. xLI i . quod enim C. Antonium apud M. Lucullum praetorem qui ius inter peregrinos dicebat, ac situm Pedianus scribit,quod i Achaeos spoliasset, non illud repetundarum iu ductum est. neq; en ina Praetor in Achaia Antonius fuerat, neq; legatus: uix enim erat Quaestorius. Sed nactus inquit Asconius de exercitu Syllae equitum turmas , Achaeos spoliauit. Non enim hoc in iudicio repetundarum quaeritur, an spoliarit socios, cum nilllam haberet imperium: sed ceperitne contra Ieges pecunias Antonius testis Cie. Verrina v.& lib . de Orat . it. Quamobrem eum lex nulla sanxisset paenam in eos qui iam num more , priuati prouincias spoliarent di diriperent, sed tantum ui Magistratus neq; enim tum lex Iu lia lata erat quomodo praetor repta
340쪽
t tundarum hae de ro iudicare potuisseticum quaestiones legibus exercerent 4r Recte uero Praetor peregrinus qui inter ciues di peregrinos ius dicebat. Et quidem inter senatores & prouinciales, Romae neri solita iudicia, Cic. libro x it a. Epist. Am.ad Sec Sulpitium testis est. Satis ergo: constat decem fuisse praetorest recteque Nicolaum Gruchi uim uirum clarissimum de eruditissimum in optimo suo de Comitiis libro id ex Pomponio detendille : tametsi contumeliose sane a nonnullis, qui eum nescio quem appellant, hanc ob caussam reprebendatur. Atque hic quidem numerus Praetorum ordinarius fuit. Nam octo quoque creatos Cicero pro Milone, & in ea qua post reditum in Senatu habuit oratione demonstrat:& Caelius lib. v II I. Ep octo Prfitorias prouincias nominat.extraordinariae tamen illae sunt.
De Alia enim agitur in eo S.C quam Sylla cive pro Flacco Cic.scribit pro portione in prouincias descripsit. Quibus si adiiciamus illum praetorem quem lege Clodia constitutum, Cie. pro
domo scribit , nouein certe cffciemus. Nam quod Dio lib. x L ir. Cesarem decem praetores constituisse lcribit , tam uerum cste exillimo,
quam illud Taciti aut Paterculi, qui Octauiano illud attribuunt. Caesar enim qui pro libidine
remp.tractaret, modo iacem, modo x O modo x III 1 .Praetores creabat ut idem lib. x L ii iis
testatura ecem igitur ordinarios praetores sui L se,cum Pomponio S: Cicerone crediderim: pro ratione tamen prouinciarum quandoque pauciores , quandoque plures extra ordinem creatos
non negarim.huc enim spcctat illa Ciceronis lex, Huic potestati pari quotcunque senatus creavexit,popuIusve iussit,tot sunto. Atque hac qui dem hactenus. quae tibi omnia, Leitor optime, ex adolescentis clarissimi Richardi Strein, Bar nis generosissimi commentationibus optimis de Magistratibus deprompta, hunc in locum reserre uolui ἐν ut tibi arrabonem quendam ae specimen illarum meditationum boc tempore praeberem. Ee adolescenti nobilissimo, quem pro pter optimarum artium studium incredibile in conuictu meo habitum, semper clarissimum i cundissimumque habui , honorem meritissimum adiun*erem , animumque ad hune suum curium petiequendum quacunque ratione possem, adderem.
AxsTOREs eandidati dicebantur, qui libris, hoe est epistoli siue orationibus Principis in Senatu
legendis praeerant: quemadmodum docet Vlpianus in I. D. deost. quaest. Lampridius in Al xandro , Quaestores candidatos ex sua pecunia
iussit munera populo dare, sed ut post Quini
ram praeturas acciperent,& inde prouincias regerent.Quibus ex uerbis candidatos susplior ea radictos esse,quod hic ingressus erat, & quasi primordium gerendorum honorum, & sententiae in Senatu dicendae,quemadmodum Vlpianus eodem loco scribit.Dio lib. Li r II .m-αγαγών δίς
Tacitus lib.xvr . Inter quorum aspectus& minas ingressi curiam Senatores de oratio principis per Quaestorem eius audita est. Suetonius in Tito: Recepta ad se pmpε omnium officiorum cura,cum patris nomine &ipse epistolas dictaret,& edicta conscriberet, or tionesq; in Senatu recitaret etia Quaestoris uice.
TRI avra r aerarii dicebantur , inquit Varro, quia bus attributa erat pecunia,ut militi redderent. Et Pedianus Verrina III. Pecunia attributa est,quet
in stipendium militum de aerario a Tribunis aerariis adnumerari Quaestori solet. Hi magistratui quidem non erant, sed quia procurationem publicam habebam, iecirco a nobis in hune ordianem relati sunt:eo magis, quod Cicero in libro De legib. i r i .ubi de inagistratibus se leges dare profitetur, hunc quoque adscribit .& minorem magistratum aepellare uidetur: his uerbis quae
ante annos sex a me multis audientibus castigata, subsi ribam. Minores magistratus, partiti i iis plures in plera sunto. Militiae quibus iussi erunt, imperanto. Aerariique Tribuni sunto. mi publicam pecuniam custodiunto. Quam lectionem manuscriptorum librorum auctoritate confirmari,inihi magnopere placuit, Ordinis autem nomen hoc fuisse, magnumque illorum numerum extitisse,uel ex eo intelligi potest, quod in lege Aurelia diximus, latum fuisse , ut iudicia quae penes solos Senatores erant, cum equitibus di Tribunis aerariis eommunicarentur. Quod sauis differentiam inter Tribunos aerarii,& uuae-ores aerarii requirat, hanc me respondebo fuisse arbitrati,quod Tribuni pecuniam in urbe signatam custodirent: Quaestores,ex uectigalibus quae stam. Illi tribuebant atque adnumerabam Quaestoribus in prouincias abeuntibus: hi pecunias
rarii tum acceptas,tum expensas in tabulas piselicas reserebant.
Celeres appellauit, non in bel Io lumined etiam in pace habuisse. Festus libro D r. GIeres, i quit, antiqui dixerunt, quos nune equites dicimus,4 Celere interfectore Remi, qui initio a Romulo