장음표시 사용
31쪽
. I 8 IACo3s Puo Lityus Iulit uir eloquentisnpus in oratio e, in pu db Mantum Maiae cellum asenatu per ipsum actae sunt illi gratiae ea tamen tota Jerme a bene cro trahitur: quod es si lavianium propterea, quod
ad unum Marcellum perueniret, multo tamen cum amplιus, tum clarius apparet atriuia,priuatum cuni esset, uidemetur ad uniuerusam rem. p. reduniare. Adhortatio praeterea illius ad eundem garem ad constituendam rem.p. uidetur bellicis laudibus, bis Eorysq; omηιbus anteferre patrocinium is dignitatis, Osuiuunt patriae:ex quo uera ips exiseret laus: cum reliqua admirauuionis plus habitisa eslost,quam 1 soriae. Quam quidem glarium minussoria fi habita aliarum ratione uni benocentiae sunt: is mus orator a gnauit quidem, inquit gloria es illustris,ac peruis uagata multorum, im magnorum uel in suos ciues , iuel lupasis triam, uel in omne genus hominum fama meritorum . Vidit hoe homo Japiens, m doctus:uiderunt tr ante ipsum alii rerum taumanarum naturam, conditionemq; contemplantes, nihil ad eas rum construationem esse aeque utile, ac necessarium , atq; hoc
cui istudium in gne, ac praeclarum: quo qui Ilagrarunt, praem)s eos , tr honoribus amplis is decorauerunt. Idq; iure qui lem factum est ab it sis, ii prudenter: nihἰl enim ex omni
probitate, quae mire olferax , et multarum opum diues, repes, ias, quod sit homini inque aut necessariam, aut naturale, ac prospterea tum optandum, tum enixe capessiendum: quiae quidem ita
est probare contentam . Itaq; , id quod initio me faciarum esse
pollicitus sum, de altera uitae ratione: quae actione continetur, edi seram ut, cum acti ere omne genus osciorum, quae ex hac; inute demantur,complecti uideatur, hoc tanpam fundamenta
32쪽
DE BENEpICEN. Mai. I. 19 iam ea, uorum nobis cura est prior, nemine repugnante dein
ceps superfruere possimus. Prius autem dabitur aliqua venia
exultanti, ac prope triumphanti orationi in ea contemplatione verum,quae hominis arcellentem,ac prope diuinam indicans naturam post uel ad alti sina hebe'ntis aciem traberem admis rationem immortalis, praepotentisq; deir uel ad cultum excitare languentem. Principio. illud quidem recipiendum Ut, quod is di spirenti, erimmensam huius uniuersa molem, quae in ea continentur, contemplanti uetum esse cernitur, ἐκ pleri a docti fimi homines libris estis rationibus comprobaues rint,nihils usIra , nihil otio sum, nihil inane editum esse a pasrende mnium rerum, ac procreatrice natura: se nem quens
dam silum omnibus eqse propositum, ad quem ferantur, cuius causa in lucem edita e spe uideantur: porro nihil hoc uerius, hos minis causa caetera ejecta esse, , condita et ad quem tanquam rerum omnium snem progre a natura tum demum quas absos luto opere,perfecto ipsa conquiescit. Caelum enim, quiq; in eo impres sint,stellarum fulgentium candentes globi, nisuersti ne sua ita ferantur,ut, ubi vergente ad imas, se australegmiuniplagas solis fiere cuncta frigore obriguerint, deformasta post totius facies: morti quam simillima fuerit,eiusdem Nerxis regredientis, uices, altemantis a tectus leni calore paulatim gelu constricta dissoluens uim in unoquoque tum propagandi, tum
augendi, tum alendi in tam non exciteP, rerum omnium natura,
pte diutius id omne,quod uum assert,perpeti nequit,corruat omnino, is intereat necesse e P . eadem uis inimica ardoris penitus perimeret aro calorem ad maturiitatem frugum usti excrescens
33쪽
a O . IACOBI PsoLiI citem alterius quasi coeli uicipitudo mitior, em dementior exciperraequa herbae,prataq; nimio asu exarescentia reurrescunt : suatiam clanguescens uirtus, ac uigor redite animalia recreantur. Quis haec intuens nou uideat caelum irrequieto , ac serapterano motu ita freni Fi ratione hac motus,, ordine alio, atq, a ra sum, relato quippe cuius natura,ut expers non sit omnino insteritus ,si rei ciendi sint Peripatetici, certe multo cernitur curri diuturnior, quam, quae, loca inseniora occupauerunt; tum qua stonsantior , O nulla ui repugnante, quae bellum indicat ,sramior rerum earum, quae oriuntur ex contrariis,pugnantibus pnaturis, compagem his temporum uicistulinibus tandiu seruet inteoram, em incolumem,quandiu uiuere, tr e se unkrus, natus rae proscripto est conce sum cuinq; omnia,quae ex mutua inter se elementorum continosione coniflant, morti obnoxiasin ea in his diuersa, abal; ratione,atq; in caelesibus naturis infit, quam om nia appetunt,ex alterius ex se procreatione, propagationeq; ses quatur immortablismus appareat uires, , aurorum motus bore
infima si Hare, quorum naturas ipsa moderentur. Atq; haec, quae dixi,in ma reperias omnia uni homini parentia. Nam quid de tot,uari se, herbarum, plantarumq, generibus loquar quae terrae flo ita se exemerunt, ut cum e set, unde is aleremum, em ad ea, quibus saepe conficiari solemus , mala auxilium nobis exposceremus, vitae firmi, is salutis nyirae rationem natura
labuse uideatur ulta dici possent te ea, quae, proeter utilitastem, ab his ipsis percipitur , uoluptate': quam nullam ipse senstientes affatim nobissuppeditant tanta , colorum uarietate,ωodorum copia, tr diversitate i a nat arumpi,cum iam natus
34쪽
DE l BENE ICEN. D. 2Irae maxim perlexeris, eiustem ingenium , frequor artem quantam ludium smul admirere . Porro ex metallorumfosesime, missiluiu, gemmarum i uanai az praecellente natura fructum Grerimm ipsi percipimus: paeo si pleras, nec ubiqi nascuntur nec edrum isi labore comparatur fus lenta' , usPoeta inquit, omnis fert omnia tellus: fuit hoc,ut est in fabulis , Saturno quondam rege: quo temporet homines magis contenti sis,quae postulat naturae nece lytas, focile
poterant i a tontemnere, quorum usus cupiditatis esse uructur, non nece statis. Igitur multa auro,, argento praesertim coinsmutata,quor. ut parit natura,stut uariae artes, atq, hominum studia excolunt,eae terris remotissmis ad nos importantur ,sue fiat aliarum rerum condimenta, sue adminicula , aut alimenta uitae: alterie, mutuo eommunicat alter ut plurimum communi qua si quadam mesura aequatis commutationibus ; quam numum iccirco uocant,quia hominum arbitratu, r insituto tanquam lis
T conset . Neq; uerio ut bruta quos hac oratione complectar bos spi is in aranda, ubigendaq; humo dejudans ingentiscit:cus iusseruitutis aut oramentum in primis est humanae uitae alimen tum:nec bellator equus, nis equitem, humeris uectat per melas acies uiolor. Ac, nequid De spei eorum,quibus hominum commoda continerentur transsire a pene praefriptos s9 natura limites murum genus configunt,missumq; ex diuerss animantium nos turis constituit:quod uel ipso tese Homero, qui mulos ταλαε ρογονιν appellauit,ad clitellas ferendas, subeundae; onera aptius esse uideretur et quas prima, quae tulerat, minus commole suc
prrsare possent.Quid de alijs loquari lingum utiq; esset omnia
35쪽
degunt,is aluntur. Atq; hae suas onte, aut non multa indusfrid hominis impertumserentia eius mirum in modum augere commoda, orta is minus, mirum ei uideri poterat, qui se ad a Perrum partem dejinens in ea intueretur,quae immiti, praei ocipingenio ab humani generis comm bone,con ectu abhorrentia procul in desertis,reriotisq; locis uitam sobtariam degunt : quo ram in multis atrox odium inter se , a ternum, belltim natur esse uoluit tu prater, utilitatem,obleolamenta quoq; non desibene noua semper, sic recentia quaerentibus uariarum condimenta uox luptatum . An eis quicquam, quod audi ad exercitationem vii uim 'corporis aptius sit, sit hibeatur motus;aut ad hilaritatem, rex misonemq; animi, ubi considia, negotiaue gruuiora fatigatos
pridem,oppressosq; mortales tenuerint,vessatione commossius cuπius uarietas tanta es pro numero , atq, diuerstate animalium, ut,cum ex ress nonnulla nobis conciliarit natura, uti sub eoissem tecto truiuere X ali iusserit, odio,in ira.rtiferas incenx derit,pernicitate pedum ad insequendum hostem in erit,dentiubus armarit: et his uero, quae nos tanquam hostes 'crent, sinisms infestis interst,quales)tat aues nonnullae, dimicare statues rit,hominas unius tum iuuandii, tum oblia MD mim de siderio sagra e ipsa uiueatur us caeli hoc ambitu tot,umqt uarias res rum pariendo naturas at guras. edendo tot ludio, totis 1, uiris bus tu id sum incubuerit. Quo sin igitur iis c paulo longius a
me explicata 'nimirum, ut 0lenderens rerum omnium , prater mentes illas, quae ab omni contagione materiae liberae, sempiterna
loca incolentes sempiterno amo bea smaepediu viuup, hostiis
36쪽
s pse natura feruntur alis Ura byue,4 , quibus . quae diuerse
ratiotie locosnium sunt, es ipsa paran reum;mdemq; exemplo infrustuli man esum het. Sanitatem esse iseums, quam corpus morbo aliquo oppresum , afectum p O optat, em parit, tans quam proprium bonum: Vae tamen unius tarporis causa Dr 'anatura ipsa prius inducta,em possi ab arte, euscvlsate,uli nas turaei inres plinus suppeturit, eiusdem uiminicuti aut . mesens congeritetur in ino corpore, aut lana,arusas reducatur ta-hoc gerare nium hominem esi e dicimus et illud prius reiicimus. Cuiuiamperis,ac potesa ti tumo inruagubiecta 69einitam tueri,
ni moti augere, ob diumenta tum antim, tum corpori compas
da are uideamus, quis negare audeat illius causia hine e spe condita, a perffecta An uerb, ut caetera ad hominem referuntur', ita fσlnem suum quos is sila propo situm habeat, e propὶ umi, nono euin quidem , quem Stoici agnouirunt sed, quem tanti esector operis,quantum est hod, Mi cernimus oeulis,ei praescripserit,ii: cetur inferius:abhorrere enim uitetur a ratione, licere, hominis si tanquam praefantioriό naturae causa veliqua e spe , ipsium autem ad eam causam, quae multost excellcntior, nolle referra, reid nobili sitire, quid procreata sit, nullum snem uelle flatuere, sitiis terminis,et cancellis inlisima quaeq;, atq; abiectissima coercentes. i Illud uerὸ nunc contendamus, quod , is,quos Aramus,Stcicia ἴirimarunt,er ratio ipsa atq; experientia nos edocet,lit, φα in terrirgignuntur, ad usum hominum omnra procreari,uidere est,
37쪽
- R . 1 IACOBl PHOLII ita uiJelicet hominum causa homines ipsos esse natos,ut commustatione officiorumsibi interse prodesent: uae si tollatur, humarna societas omnino intereat necesse est. Id uero ne accideret ,sacpenter Ul a prestantiore natura prouisem,in cautum . etenim aenimal nullum uidemus,quoi communione,coniunctioneq; suige meris mutua deuinciatur magis,ata colligetur. Idq; ut seret coni: modius, O melius, homines rationis atq; orationis participes esspcit ,ut altero cognoscerentur, quae e sent utilia, is necessar/a, quae uesa uti se propriae, ἐπ corymum inimica,ac repugnantia; altero cognita,, mente prius, consitob discuba proderentur; ita altera res eget omnino alterius auxilio: nec potuit tam mula .rarum rerum natura absq; ingenio, ratione per ilici nec sine oratione usus tradi. Ait id unum ex omni genere animalium in ciuitates Ucιuerunt. exqua ciuile animal appellarunt, in gnidem certe,perbonorifcob nomine. Nihil enim est in terris caestibus hominum interse legibus, em communi iure conuenientium aut dignitate naturae prolantius, aut uoluptate iucundius, aue i etiam aliau ipso pulchrius . Quit enim cum ciuitate reas, ae prudenter instituta conferendum putes risuae sinul omnia comur plecti uideatur, , continere tanquamsbi famulantia: quae nastura uel ad syeciem iniraculi protulerit,aut ars efflinxerit, e teri cerit ad humanissentationem ingessi Quae omnia tum Stoicos
impulerunt,ut homini nullum snem alium, at ipsum Ibi hyr. gnarent: luemsti parere uici sin alteram alteri uidebant cunieaetera tantum huic uni ieseruirent. Ciuba, ut omnino ita senutientum erat,tanquam cornicibus , uitam hominum animis proscribentibus sic abeuatenus ignoscendum minus ea luce, quae possjequuta
38쪽
sequuta ess, tum ipsorum mentibus allustratis. Quanquam cum grauis morum auitoritas virorum , tum uero humanae mentis 'contemplatio Dei praecellentem naturam reserentis poterat iis patefacere ueritatem, facile ,si rem aliquanto intro J existent, hanc ipsam a spequuturis: ut assererent deorum nutu, prouidens itaq; mundum regi, atq; gubernari. Sed tamen est, quod laudes
mus: ut bellum perpetuum delicatioribus quibusiam,turpi sinis , uoluptatum lenonibus philosephis indicente ocietatem, cominus nionemq; omnem di typantibus, tum non modo sibi ipsis tantum degunt , sed alios quoq; ad imitationem sapi cuiuisum offens' latione boni pelliciunt,nec octo torpescere pasi sunt, nec desidia languescere sed ad labores, bonsiJimaq;studia nos excitarunt:
rem.p. capescere pro patria decertare in parentes pietatem exercere nece ibariorum utilitati consulere; amicorum negotio:
deliter suscipere;omnibus deniq; prodesse uoluerunt: in quo pros
pe uno, quia sit hoc inum consumatae uirtutis opus , summum bos num nece ssario ipsi collocarunt:cuius quidem summi boni cum hosmo solus ex omni genere animantium particeps sit, iure tum ad hunc unum referri omnia - tum, quia absq; mutuae operae ipsim hominis adminiculo non facile poterat id acquiri, alterum altes rius ortum sibi uendicare censuerunt. Quare, siquis diligentius horum consideret de eo,quod diximus,bono sententiam, inueniet illud idem uolui spe hos a sperere, quod paulo accuratius animabuess aliorum erroribus Peripatetici explicauerunt Quis enim
non uideat in scholis Ag utantes Philosophos, ad preclaras actiornes atros incendentes, teterrentes autem ab inhone lis, praeterea
dicentes hominum causa homines ipsos genitos e sse , ac natos,
39쪽
16 IACOBI PHOLiIIa uelle supremum bonum non in po1be me sed in uise , virtutis ;exercitatione collocaresetis quitem,ut ii omitterent, quod a suo: ius facile intelligi poterat uerunt solo uirtutis contenti noninuquum amotis impedimentis inertem nunquam fore iudicauerunt. At quanto cum absurdior Uria veritate alienior tum v v turpior,et,quem hominem appelles, non belluam potius, indignior cernitur Epicurus. Cui tantum abest,ut,quod impie ,scelerateq; uult Lucretius ineptiarum huius, deliramentorumq;stultus ab mirator,ex recepta salute quicquam debeat humanum genus ut etiam,qui perniciem maximam , mortemq; teterrimam irruexarit, omnino execrandus sit, supplicioq; mactandus . Tollit retoueri inuestigationem, cognitionem omnem rerum , luci tenebras offundit peruertit omnem rationem ossiciorum, uitae consuetulisnem ,lumen humana: mentis uρ,ptatum tanquam fae imo diu luuio turpiter extinguit ea uox burus non Philosopho modo , sed ne homine quidem quantumuis ignavo,n idq; di a λαθε 2ύσσασ hoc es, ita viaeeris,ut nemosentiat te uixisse. Quam si ic circo emist,lisse gloriae contemptorem ostentaret, certe posuit in eo laudari, quo a Uam,uere , inanem gloriam ex turpi conmmento uideretur assernari, imprudens tamen fultae sapientiae dissimulator qui,qua ratione negligit, ea ipsa, id I inscriptione nominis turpiter captare uideatur. Sin,ut libidiηum suarum, uos luptati se minus bonei Iarum, quas undecumqi nos expiscari iust et, id quod magis eum uelissus icari libet b testem nolit acti
lari ullum, quo polfi liberius suo abuti bono uerecundiuscule est qui,ut scortum quantumuis impudens obscaena semper in ore babens,uerbisq; lassitam tegit tamen, nec,quae honestius auribus
40쪽
DE BENEFICEN. LIB. I. πputat posse committi, oculis sat decore subi cienda censet sic in cusbiculis obteotus parietibus cupit rasaἰta delitescere, quae Iob bos
na ducit,atq; expetenda. Horum utrum malit,accipiat: plane se refellendus est, O maxime improbandus. A lterum enim bona multa ex se profert, eaq; interdum ingentia:alterum, quod itas
timuidetur cum uitio intemperantiae coniunctum, mala . Constemptus laudis si Philosophossequimur, non uni tantum adimit, que utilia sunt, aut praeclara i sed toti etiam ciuitati: interdum etiam uniuerse prope terrarum orbi ad beneficia maxima adiutum occiau:quae diuina humani uis ingenii studio plerumq; glosriae excitata parit sue ea sese applicet ad contemplationem diuis
narum, humanarumq; rerum , me multarum artium exercitas
tionem uiliorum, siue re honesto ocio bominem ad regendae ciuis tutis honessisymum laborem traducat. Nunquam Aristoteles, Plato, multiq; ah se in hoc pulcherrimo sudio perquirendarum rarum exercui seni tot scripta, a quibus fructus existit uberrismus,poseritati reliquissent, nisi non ea modo , qua uiui perfruesbantur sed alia etiam eorum uitae limites longe excesbura glos ria eos ad philosophandum compuli spei. Neq; Phidias tam a fas bre didici sset nomen sivum operi intexere nisi ante laudem ex labore concupiset. Non diutiusfuisset populus Romanus , aut possnuquam esset rerum omnium potitus imperio is primo F. Camilutus,cui praeterseruatam, liberatam, consilio, manu ; forti pastriam,non mino orta se eae noua, insigniq; alterius appellatiosne Romuli Jecunda acceJst laus: dem imperatores alij, duce se, clari simi s reta omni laude latui Dent ignoti: quorum egregi ae uirtutes totum ferme terrarum orbem romanae titioni subege