장음표시 사용
31쪽
sito , ω mors , paupertas , ω honestos a Deo sunt, imo , & illa j oh. I. 2I. Hierem. XVII Ι- ii. Amos III. 6. Mich. I. I 2. haec autem stat res ita interpretantur , ut ea, quae hie significantur, nec vere sint malas & a Deo sint, non semper ultore, ac seelerum vindice : inesse scilicet ex aequo in hujus vitae miseriis ,& quod vexee improbos, de quod innocentes probet s atque confirmeti Ipsaque eadem amari tie virtutes ali , qua villa torquentur. Loca haec ita interpretati Iullinus Iu ex pl. q.46. Meque in eo , quod Ialubre es s aliquid inest mali, Oee. ι Basl. hom ς. a Sapientissimo , se optimo domino ad utilitatem inducuntur, morbi , plagae , Ne-βοι, Ge. Ex Basilio ipso Anastasius Nicae n. q.in S. scr.alia auteis mala obire iuuintur, tanquam certamina ad ostendendam animi magnitudinem , esse. Cyrillus HIer. Cath.8. uos dilaxu , ut vincentes eoronentur, permittit luctari, Ge. Et Cath. I S.Injustitiam Γιi arguis λ verum a qui eertat coronatur a Ge. Nemesius cap. 44. de 43. Ambros. lib. I. He X. c. S.Chrys. ho m. 8. in c. I q. ad Tim. Hieronym. Com .in haec ipsa loca. Augus. epis . a Io. de malis toler,n. I.l.de Agon.Chri. c. 7. lib. 83.quq st. q.82.lib. I.de lib. arb.c. 9. n. 28. Ex ipsa Prosper sent.97, 2I3.23 I. Theodoretus lib. s. c. I 2. de Prov. aliique omnes a qui haec attigerunt. Legatur praecipue imterpretatio Damasceni lib.4.de Fid c. 2O. & dial. coni. Manch. Quae omnia quan- vis, pro statu natur et lapsae dicantur , ea tamen sunt, quibus facilὲ statim evinis eas inesse morbis , atque cruciatibus, cur eos homo etiam innocens in bonis poneret, in votisque haberet, miserum esse.
Ipsis deinde obiicio aut horitatem Ro. Ecclesiae, a quI duae Illae Baii theses totIesproscripes s s. Deus non potuisset ob initio talem ereare hominem , qualis nune nasci. tur, & 7 a. Omnes omnino justorum afflictiones sol ultrones peecatorum ipsorum et ua
de Job , se Marores, quae possunt, propter suo peccata passi sura.
Postremo Sacrorum omnium scriptorum , qui , ut videre est in iis locis, quo rum hic initia notavimus a docent laborem , dolorem , caeteraque incommoda satque aeramnas, qnibus homines conflictantur , nihil habere , quo necessatis arcenda forent ab homine innocente. Cum Se vere mala non sint , de ptii res , easque eximias utilitates afferant: ac denIque quidquid sunt, humanae sine conduetionis, & In naturae Ipsius modum , constitutionemque referenda . Dyonisius cis q. de diu. nom. apud Deum malarum cassae virtutes sunt beneflea , Ge. 8e ea p. R. dici potest diuinae justitiae magii congruere, tac. Irenaeua l. s.c. a. ex illius magnitudione anoa ex nostrὼ natura , tac. Cyrillus Hier. cath.8. saeuos dilexus cum his Diabo-Jum lactari, Ge. Se cath. I 8- injustitiam ne Pei arguis Hilarius de Trin. l. ro. es est natura eorporum . Athanasius disp. a. con. Gent. si gratiam sitim ingerearent sHσ dolare, sine, Ge. Bralius M. cum multis in locis, tum praecipue tota homo S uod mus non est autbor mali, pro nobis pngnae . Macharius seu Ior h m. I s. Deus sui juris es, Ge. Nystinus l.de creat. Hom. c. s. Impassibilitas, malique totius apersio, per quae imprimitur similitudo Azina , ε e. Ambrosius l.de Noe , de Arca c. a. Naturae bonum hominibus inest , Ge. Ioh. Chrysostomus hom.8.in c. I 4. ad Timoth. Suae nam sint bona, quae mala, quae media disce, cri. Item ho m. IT.in
dentius in Praef. ad Ben. doloris triplax est ratio, Correctionis, Purgationis , Trois bationis, . Synesius epist. 37. Disisa Sapientiae , G uirtutis e t non modo bo num facere, fee. Hieronymus in epist .ad Galat-l. 3. c.6. ubi affert illnd Mat. VII 1I.Fergo vos cum realistis,-lib. I s. cap. s. in Isai. Ferisienum est disitias Negsatem , sanitatem, G languorem , esto nec bona esse , nee mala, Ge. in c. 9.Ecclautrum ad probationem sumaeant, item l . I 2.in C. Isa.l. q. in c. I S.Ierme .lχ. I. in Amos cap. 3 lib. I. In Abach. c. I.l. 2. in Erech. c. s.l. I. in Ose. c. a. dentque in
32쪽
Augustinus dolorem , & quidquid perpella dissicile , atque asperum est , & itaveris malis non esse,& contra sane a quam adversarii volunt, persaepe non poenae sed beneficIi rationem , atque pondus habere, &, quod consequens et ,Incuti posese Innocentibus, docet his in locis praecipue tOm. I.r et r. l. I.c. 26. Malarum poena malum est malis , cri. l. 3.de lib. arb. e. zz.n. 6 . di uvas si naturalis est, EUe. quod& ret r. Dc-9.n.6.confirmat. t m. 2.epist. 99. tribuIatio patientiam operatur,oee. Ep.r3r. Ffasiacis prosperitatis, M. Ep.r s. n. q. hoc piorum ρrαmιum est, Ge. ep. 2 3. rarius inter prostera , e c. ep. a Io. etiam tribulatio beneficium est, Ge. tom g. r. p.l. I. de doctr. Chr. c. I S. n. I s. exercet Aoe tempore a Lyc. lib. 3. de Gen. ad lit.c. I s. n. 24. exercendas ac perficiendae virtuti e Ge. Annot. in Iob c. 33. patiuntur,us Denis quaerant a Ge. de C.3. pati Ora , ει amara Dei servos a caec. 8c 2.p.3.t. lib. a.de Conc. Evang.c. q. n. 8. Reguntur evire bona a s c. in Ioh. ev.c. I.tr.7. n. 7.erudimur , Ge. Alia ejusdem modi apud Augustinum in reliquis omnibus ipsius opintibus ubique passim occnrtunt. Instar est omnium quod est tom. Io .La.de pecismer.& rem, C. 23. n. 3. Non inteIligunt a quomodo res a quorum a reatum, nepos
hanc vitam obsint, Deus Disit, eamen eas ad certamen Dei finit manere , ut per illas erudiantur a LX exerceaura proficientes in avne justiti U . . . Si propter peccatum is dixit Deus homini, in sudore sultus tui, Ge. quare eae post remisonem Iabor hie permanet λ. ε. Responsemus dicea ter,ante remisonem esse illa supplicis peceatorum , pos remissionem autem certamina, exertiterion6que justorum . Ex Augustino illae etiam excerptae a Prospero in hanc ipsam rem praeclarae sententiae: 97.99. I s S.I86. 22sa 3I.27o. 27s. Sec. Praeterea credibile non est Augustino visum fuisse alienum a Dei providentili, & justitia fieri hominem ab initio obnoxium calori, & frigori , aut id genus incommoda , atque impressiones ab eo non arceri, ac propulsa ri divinitus; qui tam saepe Dei providentiam ideo maxime commendat, ab ea. que mundum sanctissimὶ , ac sapientissime regi docet, quod homi nnm malefacta essesnat; atque illa etiam, quibus ab IniquIs exagitantur homines juiti , Droptet
ingentia scilicet bona, atque commoda , quae ex ea re consequuntur. In hanc tartentiam scripta sunt ab Augustino tom. r.e ψo. n.4. bene utιtur etiam malis νεια ep. I 66. n. II. multa bona Deum facere etiam de nostris malis, notrisque peccstis ep. I9o. n. IO. eorum malitiam ad exercendos bonos accommodans tom. 3.tradi I Isin IoLn.6. de malis iisdem bona , Ge. t. .ser. I.in. Pst 36. Feccatore utitur Deus adprobandum justum, se . in Ps.s4.n.4. risit,ut per ilium bonus exerceatur In P. 93. n. 28. de ino immani o scelere Pudae, Ge. & n 2 ρ. in Ps. roq.n. I 7. mirabiIιI Dci
Neque enim Deus omnipotens, cum summὸ bonus sit, uID Modo sineret mali aIiquid e1 1 e in operibus suil , nisi usique adeo esset omnipotens, G bonus, ut bene faceret, est de mala , & n. 8-c, 27. Melius judicavit de realis benefacere, quam mala nulla essse permittere. Quorum similia In hoc ipso tomo , tum etiam lom. .in lib.de Civit. Praecipue l. 22.c. I. n. 2.&m tribus reliquis tomis, &c. alia quam plurima inve nias : ut dubitandum plane non sie , qu In Deus , cui ta in sanctum , & laudabile fuit a mundo non penitus arcere, atque excludere peccata, & scelera etiam immanissima ; potuisset idem initio recte pariter , & laudabiliter aditum non pe nitus ob struere dolori, labori, atque aliis Id genus adversis rebus, quas ex se ipsa fert hominum conditio δέ natura , quaeque omni scelere, & culpa vacane. Quo niam vero hac in re Ian senius , & discedit a Bajo, & sibi ipsi non satis consistit; quiquo malum statuit nullum unquam esse posse, quod aut peccatum, aut PCe
33쪽
na peceati non se : idem Ipse deeret; huiusce MI statἴm oblitus , quod modo Augustini aut horitate contendebam, de adultae statis hominibus , mihi facile conis cedit ; de infantibus ipsis, atque puerulis ecqua fuerit Augustini doctrinli, suam brevissinae videamus. Primum Augustinus ; testimonio etiam Ludov. Vives Ipsus interpretis ad III. 13. civit. Non satis colastitutum babuit , qualis hominibas, sint.biI commisissent, nati fuissent Iiberi: parzuu ne, ει cum hie totius corporis imbeeu- Iitate ; an vero robusti , fenfuge , G mente praediti, dubiumque , ut insenit, ilite reliquit . Lege preterea cap. 37.Sc 38. libri I.de pec .mer. s εο rem . Et, haec quidem in statu gratiae , atque originariae justitis ; quid, remota Gratia , ubi nihil sit. pra se afferret humana natura Quae pro eo statu mens S. Doctoris p Profecto in a. libro de lib. arb. ut & ibi statim apparet facile , de Augustinus ipse cap. t I. N I a.de dono Perseu. disertissime profitetur; itd de partulis disputapit , ut etiamsi non supplicia , sed primordia naturae forent,difuvates illae, di incommoda, qu4.bus omnes obnoXii nascimur; vincerentur tamen Manichei. Id unum scilicet, eo libro spectabat, ut sise poena est peccati originalis in parpalis, quod veritas habet , Me non esset, quod non nulii errantes opinavtur, nulla modo tamen, quam minniebeorum error inducit, duarum naturarum , boni scilicet, ει mali permixtio crederetur . His autem potissimum rationibus in eo libro impἰam obterIt Manichaeorum calumniam, Deumque eximit ab omni Inclementis, atque injus Iliae nota. Primo, quia parvuli extra doloris ictum , nec virtutis merito sunt, nec condiciis ne naturae, quae natura inordinate , nec jure ullo sibi vendicaret aut immortalitatem , aut vacuitatem doloris . Nec vero ideὸ maIa dici debet, aut eius author vituperandus , quia illa est melior, quae b ista malis siubjecta non est. Iniquit mὸ de rebus estimant, qui talia τοIunt esse omnia, quale est summum honum . Secundo, quia. Farsularum cruciatibus duritia mojorum contuaditur a aut exercetur fides, ot misericordia probatur . Tertio, quia parvulis ipsis per quam utile fortasse fuerit ita cruciari: eam quis novit,quid ipsis in secreto judiciorum suorum bonae eompensationis refertet Pent, qui quanquam nihil recte fecerint; tamen nee peccantes aliquid ista perpessunt: non enim frustra etiam is iantes illas, qui,cum Dominus yesus Christusneeandus ab Herode qusreretur, occisi sunt, in bonorem Marorum receptos ecmmendae Eeelesia . Quarto denique , quia dolor naturam sentientem mire commendat: quae tunc maxime , cum dolet, unitatis, atque integritatIs amantem , reti nentemque se probat: ut et i a m apparet in pecoribus, quae quamvis nihil male merith sint, multa tamen , de dura patiuntur: ne, si ex ipsorum dolore non appareat appetitus iID unitatis; minus, quam opus sit, admoneamur ab illa summὰ , sublimi, ess inefabili unitate creatoris esse ooenia ista constituta. Hic Ian senius, qui, prae uno Aue ustino , alios omnes Ecclesiae Patres , atque adeo Ecclesiam ipsam
vix non contemnit, ac desipere putat; Iib. a.de statu purae nai. c. I9. Augustrnum
Ipsum hec omnia, quae sibi videt manifeste adversar ἔ, incautitis, atque ex D eispmd suspicione fudisse , ait: Hallucinari, somniare, honoris causa, dicit : de quod ferre
plane non postis , infirmitati doctrinae , lapsum hunc tribn It: cum tamen Augustinus , ut constat ex I. retract. 9. I. librum 2. Sc 3. de lib. arh. absolverIt iam ia .
Fraeibiter ordinatus . At enim haec , quae ibi tradiderat, post ea revocavit, serue ipse correxit ξ Ubi nam cedo locum . Num fori δἰ n libro retrael. λ nam, i uspiam , Ibi certe animadvertenda , Se castiganda ista fuerant. Ibi vero , ut
videre est lib. I. c. s. n. f. adeo nihil istorum damnat, ut omnia pocliis appro bees atque confirmet . Quod ipsum ab eo factum video cap. XI. n. 27. 8c cap .XI I. n.
29. & 3o. de dono Perseu. quem librum, post Retractiones Ipsas, iam senex , non utique infirmae ctyrinae, conscripsit. Improbat ista , in qu It, & minus, va Iida, ac striss , esse dicit cap.7.n. I9.epist.28.ad Hieron. de animae origine, quae n l: r.
34쪽
mutato ordine, est 166. Quid igitur , quod IIs ratIonibus contra Man Ichaeos eo n- fecerat, minus ne valide, firmiterque confectum putat Atqui in hac eadem epistolli , hoc ipso eodem capite , ac numero a iurictum pernere, ait, quod tune agebat . Illud ergo est et in eo .libro Ith contra Manichaeos , pro Dei sanctitate , de iustitia pugnat; utiquoniam ii testam ea tum vetus , quodque ad originale peccatum attinet a novum quoque repudiant; nec certam aliquam de animarum
origine sententiam statuere laboret, qua eas appareat Adae culpa jure teneri a Scobstringi; nec plane contcndat, quae mala nos multa , & gra vissma, in ipso vitet Iimiae, statim excipiunt, supplicia esse, ut revera sunt, non vero primordia
naturae. Rationibus ibi utitur validissimis iis quidem , atque fit misimis ; sed & a sacris literis , & a praesenti rerum statu , atque ordine omnino solutis, & abstractis, nec tam Id ibi curat, aut sequitur, quod est rε ipsa,quam quod est e potuit. Potuit autem Deus, quis neget p eos , qui a parvulis plura subiissent in comm da, aut adulta aetate, aut etiam hac vita functos pluribus bonis cumulare ; uenon culpandus , sed laudandus ab iis esset , quos durius habuisset: neque id illi, aut Injustitiae, aue immanitati, sed bonitat , ac beneficentiae tribuendum foret. Contra vero Augustinus idem in hac epistola nihil probat, quod ex sacris literis , atque e X ea,quam sacrae ipsae literae modo esse docent, divinae providentiα ratione, institutoque nexum , suspensumque non sit . Cumque, ut res modo se habent, malum omne , & quidquid durum, ac triste quisque patitur, suppli. cium sit, & in peccatum ultimo eandem referri debeata rationem , non qua parvuli juste crucientur, sed qua cruciatibus juste punim tur , quaerit hic Augustinus . Eaque omnis propterea ipsi modo visa est minus, salida , ω firma divinae justitiae defensio , qua non probetur in pueris aliquid poena dignum inesse; quod tam multa ferat Illa aetas, quae licet alias causas habere potuissent; ex peccato tamen nata ella omnia certo constat , & supplicii rationem Labere . Eademque de causa , eam , quae Hieronymo, & sibi caeteroquia etiam probabatur sententiam de animae hominis origine, amplectἰ cunctatur, quod in ea sibi nou satis liquido appareat, qua justitis animae, fi uoux creantur, se nusso suo praecedente peceato , sed voluntate ereatoris singulae sintulis nascentibus adhaerest; ito peccato obligentur alieno, eum exinde propagatis membris mortalibus inseruntur; ustiantis deinde afflictionibus paenas Isant, quantas ibi S. Doctor enumerat: quae Omnes quidem ipsum primo sollicitum, atque anxium habent; deinde vero iis omibsis, est contemptis, quae brepi tempore patiuntur, nec transacta revocantur,earum dam. natione , se maxime angi significat, quae De baptismo ex bde uitd emigrant. Hac in re praecipue, iis rationum praesidiis, ac propugnaculis dissidere videtur , qu Ripsum adversus Manichaeos , securissimum , ut Ipse fatetur, praestiterant . Atque
illud hic in primis reiicie, quod ibi semibsimum expertus fuerat Deum videlicet, in secreta judiciorum suorum parvulis,aIiquid bonae compensationis fortasse refer uarcet quae defensio hic sane locum non habet: nam Gred eos,qui post gravis or cruciat tDc sacramento meisianae societatis expirant, quae compengatio cogitanda esta μι- ό insuper , & damnatio praeparata est Non igitur, v t ex his clarissime appa ret , quae alibi dixerat Augustinus, In hac Epistola retexit, ac revocat s ut ve lit Ian senius: sed contra alios hostes aliis armis sibi pugnandum existimat: ataque ita disputandum cum Pelagianis , qui quod utraque Scriptura docet, accipere se prototur, uti praesens fert rerum ordo, Se providentiae , qu regimur, leX sti ratio postulae . Haec Augustinus . Horum autem similia reliquἰ sacri serIptores , cum illorum temporum aequa inles ; tum qui deinde sunt consequuti. Paulinus epist. 38.ad Iovi. utiliter exerineemur , tae. Claudius Mar. Victor l. I.Iu Gen. largitio pura,non incrces, Cy.
35쪽
rillus Alex. Glaphyrd. I.de Iacob . Gaudent stotius, m. Ioh. Cassianus Col. 6.da nece Samst. Tria sunt a Bonum, Malam, Medium. citi Petrus Chrysol .serm.8ρ. de SJM. Bapt. Vedio sic habent:r,Ge. Eucherius ien .epist. palaenet, ad Val.iat Oax. dem titilitatem bona, O mala, Gc. Basilius Seleuc. rat .8. in Ioseph. virtutis memeaturam, Ge. Prosper in resp. ad cap. II. Gal. gloriosa tolerantia a Ge. Sentea
tias supra citavimust Theodor eius I. .haeret .fabu .c. IO. Faupertas a servitus, morbus inediam quandam sortem a Ge. tota orat. 6-S 9.de provid. item serm. 3. 6.
II. de cur an .Graec. assecit: Denique in Auctar. epist. ad Ep. Antiochiae in epist. ad Dioscor. AEneas Garaeus in Theophr. Nec pauperiem allec morbum mala e GGe. Procopius Gar. in c. 3. Gen. nec inter bona a nec inter mala, Ge. Fulgentius epist. a. ad Gal. n. Is . Nec miseros homines Uant facere a e M. & ser m. Io.de ver h. Mich. n. s. Malum autem dico a Ge. tum, si ei ad udicandus est liber de praed.& Grat. ibi cap. I 6. Si humanum genus a Ge. Primasius in omnes ep. Paulis ubique passim ritemque Gregorius M. apud quem illa praecipuas ac per illustria sunt tom. I. Praef.in lGob. n. 6.ficut unguenta , Ge. lib. 2. cap. s.n. 7o. Deus xon ns benignὰ , Ge. lib. 3.cap.7. n. I I. eos preisu in infimis, faeci libG. cap.q. n. 29. Nee proprietas, Ge. lib. 8. c. Io. n. 2 o. Eisrus igitur quisque , est . sed super hac re nimis multa ridem scribit Gregorius aliis in locis quam pluribus et idem alii omnes Ecclesiae
Scriptores ad nostra haec usque tempora , quorum testimoniis in hanc etiam Cain
tholici dogmatis partem a me olim laboriosissime collectis, ne similitudo, &copia fastidium creet, hὶc supersedeo.
ΕΤ iam tandem ad prἰmum respondeo, crudele merIeo reputarI ab Augustiastino , quod ibi scribitur; primum,quia inter eas miserias peccatum Mamnichaei ponebant, ejusque non liberum hominis arbitrum , sed Deum auctorem
faciebant. Quare apud ipsum disp. I. coni. Fortun .n. 27. ita Cum Deo expostulat hominis anima. Non est mibi servatum liberum orbitrium : tu nosti necesptatem, qua presa sum : eur mihi vulnera imputat, quae Iuscepi quare me cogis ad paeniten intiam , eum tu fit causa vulnerum meorum , cum tu sciar quae passa sum a gentem tonebrarum in me fecise , te authore , ε c. & I. 22-z-22. Cont. Faustum . diuis ferat inquit , Ge. eam Deus , quem futtiis membro suo , ρuρ eo actus coegit ire in faucespeecati , postea damnet in Nobo cyc. membra sua Deum , ω in peetati soraginem tradere , cae paenae 1empite ae tolligationi damnore. Deinde, quia quodcumquα animae coactae peccarunt, non hujusmodi vitae miseriis, plecti dicebant, sed aeternis quoque suppliciis , ut constat e X loco proxime citato. Quae sane summe distant ab iis molestiis, S incommodἰs, quibus hominem subi Ici posse contendimus
in statu purae naturae. Denique, quia haec omnia non In ullam animarum ipsarum utilitatem, non in Dei gloriam , & honorem ; sed in vanum quendam Ipsius me tum, seu potius, saeviendi libidinem referebant . Sic enim Fortunatum urget Au gustinus disp. a. n. 23.& 26. si Deo noceri non poterat, quare nos hue reste atque ita concludit n. 28. Cui noceri nibu poterat, crudelis τoluntas fuit, Ge. Ad secundum respondeo, ea nos attulisse ex Augustino , quibus perspἰcuum atque evidens sit, non accusanda , sed maxime laudandam Dei justit Iam, etiamsi hominem ita condidisset ; ut iam inde usque a prima aetate , quantumvis inno cens , atque extra omnem culpam , multis tamen , gravibusque subjaceret incommodis . Quare quod habet contra Iulianum, Deum fore iniustum , si tam gra-zi jura premeret paretulos innocen1cι; dictum intelligi debet, pro pissenti rerum statu , ac providentia , in qua eiu modi mala paena sunt , non conditio naturae.
Q nod si paena sunt, aut culpam arguunt in hominibus, aut injustitiam in Deo .
36쪽
Omnit enim paeas , fiJusta est, pans pereati est, G lupplicium nominatur ait August. l. 3.de lib.a Ih- c. I S. n. I. Nec vero hic mihi rursus opponi potest , id ipsum negatum fuisse a Uuliano, vitae scilicet hujus grumnas supplicii rationem haberer hunc enim fuisse primum Pelagianorum errorem, etiam si Adam non peccasset, Ipsum tamen , ejusque posteros a & morituros fuisse, & reliqua omnia passu ros , quae mortalem conditionem sequuntur. Vitiosum porro esse concludendi genus, ut quidpiam evincas , id assumere , quod aeque sit controversum : pria incipioque , ut aiunt, atque hypote si aliqua niti , de qua cum Adversariis non tibi conveniat. Id, inquam, obiici mihi non potest . Etenim Augustinus , uepi imἰ criminis reos esse parvulos omnes evinceret, sumpsit quidem , & habui e interdum etiam pro concesso , & probato , mala illa, sine quibus nullus hominum nascἰtur , supplieia essa , non primordia naturae: sed recte id a atque jure sumpsit e probarat enim iam, aeque obtinuerat utriusque Scripturae praesertim , di Patrum , qui ante ipsum florueant a te iii moniis luculentiis mis: quae plurima protulit contra Iulianum, quaeque non eo pleraque directo spectant, ut pro bene, pertinere ad posteros Adae peccatum ἰ verum illud primo eis ciunt , eas esse praesentis providentiae leges , seu , ut Augustinus ait, hujus Jaeculi dispositionem , ut iis bonis , qu bus ab initio ditatus est homo, nemo excidat s atque eliciatur qui reus non sit: nec mors, dolor a calamitas a malum denique sit nullum , quod idem poena non sit: ex quo deinde nascitur illa conclusio . Ucum fore injusto sitam grasi jugo premeret innocentes. Ad tertium respondeo a sejungendam esse aeternam miseriam , de qua sermo est In iis tribus locis, quae nobis objecta sunt; ab iis molestiis ac difficultatibus, de quibus praesens est controversia . De illa quidem , pro ut res tulle, quae fuerie
Augustini mens , & sententia, sub ipsum secundi paragraphi initium declara v I ;de his vero sic statuo, iis tunc deformaris pervertique rectum rerum ordinem , Augustini sententia, cum poenae rationem habeant, ut reapse , nunc habent, & tarimen culpam antecedanis premantque innocentes: secus vero, ubi sine conditionaturae, atque exprimentiim, exercitatioquae virtutis. Quod ipsum diserte testatue Augustinus in eo ipso loco , qui contra nos citatur ex lib. I.cap. de lib. arb. Si bonum inquit n. 28. G magaum aliquem virum , hortante Baestatis ossis io, videamur guibas, quantum ad eorpus attinet, concremari, non Me vocamus paenam paec eatisses fortitud ais, G patient/ae documentum , Ge. At vero erudeli mi latronis membraeum talis plicio eonfici a/Dicimur, approbamus ordinem Iegum. Ornant ergo ambo ilia tormenta non perturbant, aut pervertunt rectam Reipublicae administrationem , sed ille merito virtutis, ille peccati.
I Idem , omnibus innatum , Se in animo quasi insculptum escunt a Natura, non
posse,qui innocens sit, re adversa ulla cruciari . Primo, quod antiqui philoso- pni in eo plurimum laborarint, ut malorum, quibus urgemur, causam aliquam invenirent , suae Deum injustitiae, Zc crudelitatis absolveret: & alii quidem in ante actae vitae facinora , alii in Daemonem ipsum , alii In naturae bonae , di malae mixtionem ea omnia retulerint, alii in alios errores abjerint. Secundo quod Augustinus ipse , contra Pelagianos etiam naturalem rati a
37쪽
steros pertinere ς alterutrum concedendum putant, aut Deum esse iniustum taut eam naturae bonae , di malae permixtionem esse factam a quam commenti sunt Manichaei.
SEntentiam nostram ratio quoque probe confirmat. Et prImo quidem a morin te ad reliqua maIa, quae infestam habent hominum vitam , validum est argumentum . Si enim Adam , sine ulla saevIlIae , aut Injustitiae nota, a Deo cons
potuit morti obnoxius o quae omnium terrἰbilium ultimum est ; cur non etiam subjectus caeteris malis , quς cum multo leviora sunt; tum glavius nihil habent, ac tristius, quam quod indicia futurae mortis quaedam, atque adeo InIlIa, & causae sunt. Praeterea illa Ipsa , quibus hominem ostendimus natura mortalem ἰ reliquis malis subjectum comprobant,quibus, post grave admissum, conflictari e pit. Quas enim , in illi hominem mortis causas esse dixῖmus, e dem & plurimos afferunt morbos , atque ipsam in prImis senectutem efficIunt, quae tot habet incommoda , ut dubium esse non possit, quin homo innocens ita condi queat , ut in miteria,atque aerumna aliquando sit, ii ita condi potest, ut consenescat;cum miser, at quae aerumnosus hoc ipso sit, quod se futurum cogitet aliquando senem.
Quid quae sunt extra hominem p Deberi ne aliquid ipsi putas , cujus ope non id solum propulset, quod si iuxta sit, fodiat, laceret, interficiat ; sed id etiam quod sensum aliquem doloris asperum cieat, quod cutim pervellat, quod levi. ter pungat λ Quod si homini Innocenti, nihil tale debetur, nunquid igni, si
propius ad illum accedat, si attrectet, In eu n hominem , vis nulla esse debet pAtqui nobis tactus Ideo datus , totoque corpore aequaliter fusus est , ut omnes ictus, ac nimios ipsos frigoris ,. Se caloris appulsus sentire postemus . Nec vero tactus dumtaxat, sed ipsum plane admirabilo aliorum etiam sensuum artificium; totaque humani co potis constructio satis ostea dunt; ab IIs, quae nobis extrInsecus obiiciuntur , ni nil unquam pati asperum a tristes durum, pen Itus supra naturam hominis esse . Venio jam ad Theologica : atque Illud prImum statuo , malorum genera esse duo : in altero quod est, vere , & propriὲ malum esse: culpam enim semper aliquam , & turpitudinem habet. Quae vero alterius generis sunt, ea vixi in malis ponenda esse et quippe quae vitio vacant , & sicut a culpa , sic etiam absunt a vituperatione , ac reprehensione sapientum . Primi quidem generis mala tem
per ex mala causa : nam culpa bonam voluntatem habere non potest . Horum
vero, quae vix in malis esse dixImus, saepe sunt causae laudabiles,eademque honem, eligi, atque expeti s Deumque ipsum authorem habere queunt . Hic autem contrh me statim insurgunt adversarii :& haec quoque mala , a mala causa pro
fecta esse clamitant: miserias nimirum s aerumnasque omnes terris invectas pri
mi hominis culph . Quasi vero id negem : aut, si non peccasset Adam , tale ali quid nos paliuios fulta dicam . Haec omnia, fateor, terris intulit culpat sed distinguendu v , ac seiungendum dico id , quod re ipsh fuit,ab eo,quod esse duntaxat potuit . Supplicii ista quidem nomen, & rationem habent: eaque, veluti laxa.tis habenis, n nos immisit,& quasi incitavit divina Ipsa Iustitia,scelerum ultrix,ac vindex. Qugro autem , immitti ne poterant et Iam in innocentes λ Non pote rant, inquis 3 nam ita, Deum inters hominesque convenerat; eos,quamdiu in Dei obedientia persisterent, tamdiu malorum id genus expertes fore . Quid si ita non convenisset tamen immitti non poterant: crudelitatis enim , atque injustitiae
38쪽
fuisset , exagIrare, atque exerueiate homine visne ulla eausa. Ergo, si id non si causa fieret, liceret. At, quae causa esse potest torquendi innocentem Bonum ipsius aliquod maius, ac praestabilius , quam illa ipsa doloris omnis amotio, quam deberi vis Innocenti. Quid enim; non licuerit Deo malis hisce, quae vitio Carene, primos homines subiicere , ea saltem ratione, qua malorum genus aliud , in quibus est culpa , licuit non impedire Quod Deus non impedierie, ut sane poterat, quo minus primus homo peccaret; ultionis certh non fuit: nec, si ultio innis non fuit,crudelitatis continuo fuit, atque injustitiae. Bonum scilicet aliquod
illinc eliciendum sibi proposuit , quod Ipsi quidem gloriae, nobis vero h tilitati
maxime cederet. Potuit igitur eodem consilio, atque proposito non penitus summovere ab Innocentibus frIgus , ealorem , res alias , quarum est appulsus , morsusque paulo acrior et nec potuit id ipsi vitio vertis atque exprobrari. Neque enim dubitandum est, quid corporis cruciatibus efficere potuisset a qui ex veris animi mal Is, peccatoque ipso tot bona exprimere s atque extundere potuit ἴ ut melius fuerit, eum de malis bona facere, quam mala nulla esse permittere . Longum vero esset utilitates omnes, di commoda recensere a quibus homini
etiam innocenti latius seret aliquid obiici adversum, cum quo molesta , & dura quaedam interdum ipsi luctatio esset, quam rebus prosperis semper uti, & ad voluntatem fluentibus. Sic enim In omni virtutum genere se exerceta in eoque Christiana humilitas , patientia , fides , spes , charitas intenditur, atque augescit. His autem accedit, ipsi, quo pluribus hic molestiis, & angoribus implicatus fit; eo majorem , cumulatioremque , vel apud superos a vel alio in loco paratam fore mercedem . Quod unum bonum , qui sibi proponeret, etsi is quidem nil poena dignum admisisset non video tamen ei quid dolendum foret, aut ex
postulandum cum Deo de dolore , de paupertate,de Charorum interitu de mor-ho , de debilitate , de caecitate , tum si qui sunt alii casus a in quibus,nescio quomodo a nomen positum est calamitatis , & mali . Insio praeterea , atque urgeo et licet Deo non impedire peccatum , quod sui ipsius cognitio, quod poenitentia , quod aliud quidpiam consequatvrs aut ho mini salutare, aut honorificum Deo r si bona Igitur illa ipsa eadem adjuncta esse videat cuipiam corporis morbo, aut vulneri; ista non impedire multo magis liceat. At enim, esse peccatum cum permittit, hominem facultate liberas qua praeditus est,uti finit p Perinde quasi non aeque facile, ac promptum ipsi so-τee s impedire peccatum, etiam incolumi libertate . Age ver . et quoniam potestate , ac libertate, qua pollet, hominem ad arbitrium suum uti permisit; si tanad undem boni conficere poterat, ut vere poterat, hominis cruciatu aliquo, at
quo morbo ; dubitandum non est , quin illi fas esset id ipsum frigori , di calori
Permittere ζ uterentur scilicet viribus suis, easque, ut casus, & rerum natura seraret a in homInem sine impedimento explicarent . Nam profecto, si homo, quonniam ei libertas attributa est a natura , is est conditione sua , in quem cadere culp3 possit; cum ei sensus a natura dati par Iter sint, is est etiam , in quem ea de re possit & dolor. Quemadmodum igitur Deus, quamvis is homo esset, qui ad Peccatum illici, & In flecti non dissicile posset; immo quan vis certo sciret, iura ut in bono non persisteret, si tentaretur a Daemone; tentari tamen illum,rectoque Verti permisit; quid tisique adeo est omnipotens, si de mala ilio fuere post bene gsc etiam permittere potuit, eundem tentari frigore, & calore, tentari morb aliquo; cum ipsi , qui omnipotens est , & sapientissimus, ex his etiam malis , quae verὶs N propriὲ mala non sunt, bonum aliquod extrahere a nec minus fa
cile , nec minus conveniens foret .
Ratio haec aliam ducit ipsi valde coniunctam . Indignum Dei nec aequitates
39쪽
nee honItate fuit , homInem innocentem obnoxIum esse soli IeitatIonibus, aetentationibus Daemonis: nec Igitur Indignum fuisset,eundem subiectum esse mor-9his ,& doloribus . Ecquid mali est , dicent, intentationibus λ homini tentatio non nocet; nisi ipse velit . At turbat s angit , excruciata etiam si non velle . Certε homini probo multo gravius, durius, odiosius est oppugnari a Daemone , quam pedibus , aut stomaco laborare: hine enim vita, illiae innocentia , quae vita ipsa homini potior esse debet, in discrimen adducitur . At enim id homini non debebatur, nullam esse extra Ipsum peccandi illecebram, quae illum ali.
quando invitaret, atque allectaret. Idem prorsus a nobis ostensum est de alio malorum genere , non eum esse hominem natura sua , quem nullus unquam at- tingat dolor, aut morbus, cui nihd durum , ac triste accidat . At tentatio , de si malum , aliquod sit, magnum tamen continet hominis bonum e in eaque seges, & materies est ampla gloriae. Neque insidiis, atque oppugnationibus Daemonis ideo est expositus Adam , ut vinceretur: sed, ut vinceret: atque ex e certamine , ejus & fides a & constantia eniteret. Ego vero id ipsum confirmo de paupertate, de orbitate,de morbis, de cruciatibus, ac de omni malorum turbh , quae, propter ipsorum utilItatem, qui recte de rebus estimet, non tam paenae deputet, quam beneficio. Et profecto id etiam tentationis genus est aliquod , sed omni planὲ malitia , N fraude vacuum, honestum, laudabile . Quod si absurdum non est, a Daemone, cui propositum est verum hominis malum, attentari , sollicitarique fidem ipsius , etiam Innocentis, absurdum qui sit,eandem probari a Deo p a quo quae est, est eadem honesta , & sanista tentatio nam Deus intentator malarum est . At in hac tentatione est aliquis sensus doloris Quid tum In Illa est, quod innocentem acrius pungat, ipsique magis displiceat, atque odio sit; scilicet insidiae, captiones, praestigia , incitamentum, lenociniumque pec
cati . Non equidem intelligo,si saevitiae non fuit, ut certe non fuit, hominem da - moni ob IIcere, eundem obiicere dolori, cuius saevitiae fuisset. Nempe oppugnatio doloris acerba est, & aspera sensibus p daemonis animo . His praesidiis munitus, & instructus est Adam a Deo , quibus Daemonem facilὶ vinceret pΑrmari pariter ita poterat adversus dolorem , ut ne succumbereis animoque concideret . Objectus est daemoni , ut vinceret, victoriaeque suae praemium amplissimum ferret Obi ici potu Ir dolori, Itidem ut vinceret, ac demum tote. rantiae suae eximios fructus perciperet . Iliad vere inter utrumque Interest I tenutatio altera tota est insidiis , in spe vana , atque mendacia falsisque pollicitatIonibus : quae omnia cum per se mala sint,& culpam spectent,eoque tendant, ut ho minem capiant, a Deoque abducant, a Deo Ipso esse s & adhiberi non possunt. Tentatio vero altera posita est In rebus duris,adversis, toleratu dissicilibus , quae acum non sine mala per sese ; a Deo Iniici possunt , atque Ipsum authorem habe re . Porro hoc ipsum harum tentationum discrimen sententiam nostram confirmat : eten Im si Deum non dedecet, eum condere hominem a qui a daemone ten eari per insidias possit , Deum qui dedecet talem conderes ut a Deo ipso tentaria seu verius probaris ac perfici queae dolorIbus , atque cruciatibus λ Mirum op pido est, quem Deus non eximit iis tentationibus , quae positae sunt in malo a re malum spectane ex sese ; ab eo illas omnino removere debuisse , quae virtutem acuunt, probantque ζ nec fraudem, nec ImprobItatem a nec malitiam , nec culpam , nec turpitudinem habent. Sed & aliud est tentationis utriusque dissimi Ie, quod altera est altera periculosior . Dissicit Ius enim est homini cum daemone quam cum dolore luctari. Quam muItos antiquus hostis a virtutis proposito avertit, eorumque voluntates id genus Illecebris huc IlIue flectit, ac torquet a
quibus aerumna ne vultum quidem mutareti Et forte primos parentesiquos ἰlle
40쪽
28 eam saeIle deleeli, dolor Inoa inflexisset. Quare hine etiam ita coneludci r exponi potuit homo innocens majori periculo : potule ergo idem exponi & minori. Et si Deus , quanquam nec homini insensus, nec ullius sceleris ultor ; ipsum ea men objeeit hosti callidissimo, a quo subito circumventus a captusque est a quid nI , bono pariter hominis aliquo sibi proposito, ipsum posset cum eo hoste componere , de quo vel utrumque s vel alterum saltem certo sciret, aut ab homIne vincendum reapse, aut vinci posse quidem certὸ facilius . Sanh, si cui potestas, atque optio fiat, utrum adversarium sibi dari malit daemonem,an dolo. rem p si is saluti suae consultum optime velit, continuo petat dolorem e de eo que,tanquam de praestanti aliquo bono ad se divinitus delato, & sibi Ipsi gratuletur a & Deo,tanti muneris authoris grat ias quam maximas agat .
QVae eum Iea se habeant,ad prImum respondeo, a nobis quidem Belle darI α
hominum animo penitus affxum , atque insitum esse a natura, nihil adversi Paci quemquam sine causa , hoc autem dato,eontra nos nihil planὰ concludi , qui non sine causa, sed sine culph,pati hominem posse volumus,causasque plures aia ferimus, easque honestissimas,atque justissimas, cur is etiam,qui in culpa non sit, in doloribus sit tamen animi, N corporis:quodque ita se habeat,agi secum a Deci liberalissimh, ae beneficentissimh putet . Quod autem in has causas mortalium aerumnas non revocent veteres quidam philosophi, qui hac super re multa stulth, atque impie fabulati sunt; de hoc enim vero non multum laboro e cum enim m hi praesto adsint, & suffragentur ad unum omnes sacri Ecclesiae scriptores a non est,quod Pythagoreorum, & Manichaeorum suffragia magnopere ambiam : adstipulatores, patrocinatoresque istos adversariis libens remitto . Ad secundum respondeo,Augustinum , ut ex libris ipsis ab AdversarIo cItatis facile apparet stum demum naturae lumen,rationemque ipsam Pelagianis obiicere, postquam costituit mala ista , quibus afflictamur, non primordia a sed suppi Cia esse naturae. Id nisi sumat, & habeat ibi jam pro probato ; videri possit naturali lumini , & rationi nimium sane tribuere t qua vel sola detegi posse confidat non solum originale peccatum a sed etiam adventum , & gratiam Servatoris, de alia Fidei nostrae mysteria,quae omnia parIter colligit ex miseriis parvulorum.
Utrum eidem debeatur Λ α α hoc es, ut vertit Hieron mus , Imperturbatio .
hane summam omnia tandem reseruntur : Si homin , ut homo est, non deberetur Imperturbatio, naturalem Ipsus proprietatem, & conditionem fore Comcupiscentiam: hoc autem dici non posse, primmquod eam Apost.adRom.VII 9 δι-