장음표시 사용
41쪽
MULTA SCITV DI GN A CONCLUDlT, PER
Osτ qvA M famosi res quae- si timet susus tractandas resolutinus per digressione ampliores argumentorum, sundamentorum , probationum, S solutionum, modo accedi in us ad easdem, dc alias res cxlestes trai fandas . scd strictius,
an de fur utra de coelo. Idetur quod non . Vnius subiecti, una est scientia. At declinio agunt Pitysicus, Astrologus, & Mathematicus. Ergo de eo non potest esse scientia. secundo. Eadem scientia non potest esse speculativa, dia practica. At tractantes de coelo dant A itiolos iam spe culati ni Sc practicam Ergo cogniti occili non potiticile scientifica. Tereio. Scientia est certa cognitio. At quae Astron iniex cci lis pronunciant sunt incerti sititia. Ergo, dcc. In contrarium est Arist. in libris de coelo, , sunt on xes Astrolo . Pro solutione huius dubii. Pilia, o nota , quod coelumbifariam considerari potest Primo Psi1 sice, ut agit in in seriora motu , & lumine. S cundo Mailiematice, ut elicorpus quantum,mensurabile. Primo modo consideratur a Physico, secundo a Mathematico, cum hoc tamen quod iape ab alio accipit, quia in minitis sub ordinantur. Seciundo. Nota, quod coenitio codili Astronomica dupliciter considerari potest. prii noratione priticipioruin, de se dicitur Mathematica ac se considerat coelum, quoad iracrum o dinem, situm, otium, occasum,multitudinem , magnitudinem, crastitiem, dictantiam, congres sum, asipe iuro, occultationem, deliquium, Sc similia, utice. Sccundo latione materiae supradictis subiectae, de prout ex aspectibus, reuolutionibus, ct similibus in qu xus pio nunciat, α se dicitur potius scientia Physica, quam Mallia triatica. Prima autem consideratio dicitur ab Alit olosis Astronoinia speculativa. secuda vero practica, seu prima dicit ut Theotica, & secunda diuinatrix. Tertio. Nota. uod ad supradictas duas considerati me ducuntur diuerci conliderata ab Astrologia ut ii: A lint te, Planetarum . qua pronuncient in inseri ra, de bello, pace, tetra - motu, pestilentia, de de mutarionibus aeris, Ac. haec enim sunt cubiecta partialia, de in terialia, quae loetitiam non d uersilicant,cum cadant omnia sub una ratione formali abstractionis a materia secundum rationem, sed non secundum rem, si ista trectentus ut Mathematica, εc si nullo modo, ut Physica. nam palliones ira erum, d e. per rationes Physicas, A Mathematicas demonstrata poliunt, secundum quod diue iii mode ab eis contem plantur. Quarto ergo loco probatur, quod de creto sit scietitia. Nam de coeli scientia de quo est certa cognitio, quo ad naturam,& quoad pa iliones. De coelo datur. EG o. Minorem probat certitudo Mathematica, praedicit enim Mathematicus certo ecliptim futuram,& occupatio Physica, circa coelum, ut patet in libris Aristo: de ex-lo,& mundo. Ad primum dicitur,quod maior est vera quoad vitam rationem formalem, S abstractionem. Modo sub dirier iis rationibus formalibus, de abstractionibus considera- tui caelum, a Phrsico, & a Matheirratico, ut diximus.
Ad secundum dicendum, quod Alirolopia bifariam
considerari potest. Primo iecundum se, de quo ad finem stientiae. Sc sic cum sit de corpore specillabili, dc non operabili dicetur simpliciter speculatiua , sicui est omnis scientia Physica, & Mathematica sceundum Aristot Meth. Scciundo respectu scientifici, ta sic ab excitiiseeo potest ordinari ad aliquam praetim, εἰ sic dicetur pracri ea per accidens, seu secundum quid. Ad tertium dicendum pruno, quod stientia de caelo dupliciter considerari potest. Primo secundum se, desieest maxime certa, quia cli de corpore, perpetuo, simpliaci, & uniformi. Secundo respectit nostri, & sic dici fur scientia ini perfecta quo ad inulta, dc quo ad multa pet- secta, quia quo ad aliqua parum a nobis particii tui. Haec autem participatio quae respicit Astrolo iam di uiuatoriam habita est ex longa, S uniformi experientia 'influxu ijdeium, dc ex principiis Phycei dc Mathemi
iacis, itemque ex multis instrumentis, Zc astiolabiis.
an conside atro citi, sit immediata ad octoli es Pi suorum. Ide: ui quod non . Primo. A nobis notioribus est incipiendum, po Arist. Primo Phrsc. Sed cognatio
42쪽
tietationis, & eorruptionis est nobis notior, & facilior, cccii vero obscutio dc dissicilior. Erso ab hae noti
est exordieii dum post octo libros Phys. qui stant de ptiti.
cipiis uniue salibus rerum naturalium.
Secundo. A genere generalissimo non fit immedia lustransitus ad is ecialissimas species. Sed confideratio emis mobilis est veluti generali stimum genus in Physi
za, caelorum vero veluti speculatio specianissimorum, uinconstituant species atomas, in uno indiuiduo tan iam existentes. Ergo &c. Tettio. Cognitio totius praecedit cognitionem partium,ea primo Physic. Emo cognitio totius uniuersi de- Iuli praemitti co nitioni cactorum, qui sunt partes con
In contrarium est Aristot. qui post libros de Phisico
iuditu, posuit libros de coelo, S mundo. Pro intelligentia, de resolutione quaestionis primoiora, quod duplex est ordo. Primus dicitur naturae, de te a nobilioribus incipimus. Secundus dicitur doctritae,5 sic a ii obis facilioribus. Primo ordine libri de coeo immediati sunt ad libros de Phrsico auditu, quia nulum ens mobile lde qua est Plivstea j est ca o praestan ius. Secundo autem orditi enicipiendum esset a libris de ninia,S de generatione, δἰ corruptione, quia horum nectus sunt apud nos familiares, magis & noti Conclusio ergo est. Libri de coelo sunt immediati ad , cio libros de Phylico auditu, ordine naturae. Probatur,:iuio. Ab uniti et sali illinis principiis fit immediatus ciuisitus ad minus uniuersalia principia vi intersiliora amen sequeticibus. Sed caeli lde quibus est haec scien-
eognitio totius uniuersi non est assignata seo Ain, sed bene cognitio coeli dc mundi, & haec est inclusa in libri e
mundo. ia) sunt uniuersaliora principia quam elementa,& sub- unaria alia, cum exli haec habe in t pro secundis causis. igo post octo libros de PE sco auditu qui sunt de cincipiis univcrsaliuiniis entis mobilis, ponendi eranti blade coelo. Secundo. Accedit quod corpus limplex praecedit mi ius simplex. Cxli autetia sunt corpora limplicillima. Tertio. Aristot. 8. Phyc mentionem secerat de primo'-bili,& primo motore. At pii in immobile est caelum, deo de coelo erat sacienda immediata mentio. Ad primum. Primo dico, qAod maior valet de ordine octonae,non de ordine naturae ieeutidum litent loqui- nur. Secundo dicitur, quod maior est vera nili obstet cccs litas. At quoniam omnia sublunaria a cxlis iterenent , & ignorata causa, ignoratur scietui nee ei et iis. lio prius erat agelidu de caelis, quam de sub eis politis Ad secundum Primo dicitur ad maiorem, quia valetuando seruatur ordo octrinae, inodo luctatu. tur Oro naturae, qui a generasimi nas transit ad uobilio ibi,&eti cito a. Secundo dicitur, quod caeli bifariam conii erari pollunt. i'rimo in essendo, de sic sunt i peci .: lillimae,ecies. Secundo in capsando, & sic sunt uniuer alictimaeaalae, & lic consideramur hic. Ad tertium. Psimo dicitur, quod maior valet in corii fioneconsuta , non in distrii la, qua ex partium co-isitione proced: us ad totum. Secundo dicitur, quod
Clio praesentem dissicultatem sunt plures opinio.
nes. Prima fuit lamblici, dc Suriani, tenentium cor pus caeleste elle subiectum in libris de caelo. Plobabant noc. Primo. Inscriptio operis, continet tracta a in opere. At inscriptio librorum de caelo est, de caelo. Ergo caelum, seu corpus caeleste in t subiectum. Secundo. Subiectum est id quod per se consideratur inscientia, & non ea quae in ipsa per accidens conligerantur. Sed caelum perie consideratur in scientia de caelo, lementa vero ut sub caelo continentur, ab eo in uentur dec. Ergo caelum erit subiectum. Secunda opinio fuit Si inplicii, in pio cemio lib. de caelo, de Commi,. ibidem, quod corpus limplex, sub liuo
caelum &quatu relementa comprehendantur, est sui tectum in libris de caelo. Probant hoc. Primo illud est siub ectum iii scientia qliod diroste,&principaliter coitideratur in ea, dc ad quod alia reducuntur. Sed tale est corpus si inplex, mobile ad vita. Ergo.' pro bat ur minor. Nam Arist. in illis libris seruauit hoc,quo 1 im Sc 1 eg tde caelo. In 3. Ec . de clementis, mixta vero ad considerationem istorum reduxit. secundo. Corpus simplex mobile ad ubi est considerationis naturalis. sediti nulla alia parte praeter istam de eo agitur. Ergo erit subicctum in libris de caeso. 2Tertio. Noli pollumus dicere uniuersum eis subie elum in his libris, quia non de omnibus partibus uniue ii in bis agitur, ut de lapidibus, planti , anim ilibus &c.S hic agitur de otian ibi corpori misi implicibus, mobilibus ad ubi, Ergo corpus simplex mobile ad ubi erit sub tectum. Tettia sententia est Alexandri. Ruuio, & s. D. in pro- cemio librorum de caelo, scit . quod uniuersium, ut est ensmobile, seu corpus in bile ad ubi, copositum ex quinq; corporibus simplicibus, scit. e X cxlo,& quatuor elemeniis, est subiectum allae tu .atiun libro; si de caelo, & mundo. probatur primo. illud in subiecturii Ascientia, cuius propcietates considerantur in illa. At proprietates mulidi &c. in hae icientia considerantur. Nam lea. primi de e vlo, Arist. prae inittit se actarum de natura uniuersi, dc disputaturum, an sit finitum , vel infinitum. αtex. II. ostendit ipsum esse num, de persemini εe in s eundo libro e re in generabile, de incorruptibile, dc aeter- .num, Et tex. s. primi libri pollicet ut se actarum decoruporibus limplicibus, visun arte cornponcntes ni uerta sum, go hoc erit adaequaruin subiectum. 'Ad prunu ergo prima opinionis negatur maior, nam E i non
43쪽
non solet semper a subiecto adaequato sumi inscriptio operis, sed quandoq; etiam a parte principali, ut hic st: nam coelum est principalis pars uniuetii. Ad secundum dicitur, quod elementa considerantur in his libris, non per accidens, sed per se, ut subiiciuntur
Ad primum secundae quae opinio non multum dil- cedit a tectia; dicitur, quod non solum considerat Arist. illa eorpora ut mobilia ad ubi, sed etiam vi constituunt
uniuerium, prout tamen ad sua loca mouentur naturaliter, sic exigcnte ordine, N perscctione uniuersi
. Ad secundum dicimus, quod probate ite in libri decreto consideratum, ita non Visubiectum, scd ut pars.subiecti eo nitituem tum uniuersum. Ad i lium dicitur, quod parte uniuersi princi tales, 8c primariae sunt corpora limplicia, Sile hi se iterino particula is , nam de oliis minus principalibus, aliae 1cientiae tractant, quia diuertas rationes sibi vendicant.
Idetur quod non . Quia Aristoteles inuentor librorum de coelo, non fuit pet multa secuta ante Christum. Respondetur quod de cos nitione caeli bisariam loqui possumus. Primo de cognitione aliqua, secundo de exacta Si primo modo loquamur antiquissima suit, ut patet ex diuinis, ac prophanis scriptoribus, neq; potuit esse nauigatiua sine tali cognitione nec cognitio anni, de temporum diuersorum anui. si secundo modo de cadisputemus distinguo, Vcl loquimur de eius coi nitione exacia i prout ad nos peruenit ut erat per traditione hominum, vel ut fuit in libris redacta, de diges . Si primo modo, Adam fuit excellen uisimus scienti: icu rei uci ii, Abra.im Chatricus,& filii scili, qui timentes de alio diiugio vel conflaaratione volucis per ignem, cam iniduabus columnis descripseruiit, v nain lapideant, & aiiam latericiam. Si secundo modo, hanc laudem damus. Arist. qui quoad praecipua eam digeriit in libris de coelo, dc inundo. scias tamen hanc cognitionem ante Aristot. extitisse,
. etiam quoad plura non tradita nobis ab eodem, ut quo--d eam ira tem,quae spectat ad diuinationem. Hanc autem aliqui attribuunt . Egyptus, quonia ipsi potuerunt. optime obseruare Stellas, quoniam io AEgypte rarae sunt nubes, Sc pluuiae. Alii hanc laudcm dederunt A thiopi bus, qui sciati ei possidetat sereni istinim coelum, Alii Sidoniis , nauti ea perit: si is , Alii Athlanti, qui propte .a dicto, elisu uelitare coelum, propter peritiam rerum coele ilium quam habuir, ut docet D. Augustin. lib. is. de Li, itate Dei, N Isidorus Siculus lib. . fabulae, de propter deducitur ex nauigatiua,quae non po: est esse sine cognitione suderum Nani et lain ista antiquit lima extitit, cunis uerit tempore Salomonis. Vide riclinati nauisatione iii Tharsis, & Ophir in indiam nempe occidentalem, ut probabilior seri opinio, vel in Orientalem, ut docet Ai gustinus Cornelius. Eandem antiquitatem conclude ex cognitione eclipsis Solis, d Lunae, qui fuit notissimus ab antiquo apud AEgyptios, Arabcs,dc Grxcos. Ad argumentum ergo patet quid sit dicendum, scilicet Arist. collesisse cognitionum de coelo, sed iioni teipsus primum inuentorem
Anfit utilis glutio caelor&m, pronus, a VI detur quod non . Nam quod prohibetur, Hile non
celassetur. At alii orum cognitio, depra dictio ex ipsis prohibetur ut patet in extrauag. Sixti v. Creato: coeri, α terrae. Ergo non poterit esse , tilis.
In contrarium est Aristot.des ambus animalium, , bidicit locundissimum elle aliquid scire de superiora bir , . . etiam si topice, quam scire scientifice inulta deret, ii .surioribus. Vtilia autem iocundissima ege lolent. Respondeto,quod cognitio coeli dii pliciter considerari potest. Piimo ex patre obiecti, Z iic sccundum tetria habet. Primum quod est nobilii lima cognitio, & sciet tia, adeo ut nullus vere nobilis ea carere dc bcret. Haec autem eccellentia deducitur. Primi ex obiecto, quia coeli,&iydera quo ad gradum edendi ut perpetua, iunt in serioribus nobiliora, saltem vi causae, cum inferiora caussint. Secundo ex neccistate, quia nullus bene scire poterat inferiora, nisi ea reducat, dc coniungat cum supcriotibus, dicente Aristo. i. Meteororum, quod nece sic est mundum hunc inferiorem, tu pernis lationibus cile ccii . tinuum. Te et tro exdcmonii ratione, quia demonstrariC-nesis lx, ut plui imum sunt Mathematicae, Ec bae dicuntur vile in primo gradu certitudinis secundu in Auert em,ta Ptolomae uni in principio Atinasci ii Secunuci habet, quod si iocundictima, nam ista dis . uas crani ioncs gignit, admirandos cilectus penet: a astrorum nati an , dc vi in e plicat,eclarius futuras, i eius planetarum o c. ante quam veniant Prounc at, quare ex ista cognitione vide: ut homo ad societateiri Dei eicitari, iuxta illud. An in uncia te nobis, quaevemura sunt, Sc dicemus. quod Dii estis. Tertio habet magnam iaccessitatem. Primo res ct una .igati u. e, quae linc sydcrum cognitrone, Ac aspe- Oupera i non ro: si, cuni Stellae stat nauigantium ductores. secundo tu spectu Agriculturae, quo iam ex ista tempora cognoscimus scintilandi.& colligendi, de caece ra alia ad eam necetiaria faciendi. Tertio respectu Medicitiae , adeo ut Ptolomeus, de Galenus dicant, nullo ii Dc caul am Hercules factus est discipulus Achlantis, S modo aegrotum se .lcbere committere me dico ignaro i; or e et . ita gnomonica Astrologis luit anno Astrologiae, coguntur enim notare dies decumbitus, a- xc Ezechiae, & tempore Anaxamenis, anno spectus Llinae E c. Quarto respectu etiam ecclcsiastici '. - hecondito, . ex Plinio liba ca. c. Hoc idem osticii ad regulandas solanditat , . &c. Vnde non st
44쪽
inutilis, nisi vinon penetrata, qu est secunda eius consi deratio soluens argumentum.
aa assi clogia' omniu prohibita sit
Videtur quod sic. Nam iure diuino damnata est, Hieremiae. i.Esaiae 7. Ad Galatas . Actorum i9. Item rouerb. i Ecclesiast. 8.& io. Item lege ciuili reiecta est . .dem alcdicis,& Mathematicis, A L. Math
aaticos, cap. se Episcopis audiendis. Et ei dicitur Anaberna in Concilio Toletano, id est in artieulis fidei, &e hac re videnda est constitutio Sixti V. Creator Coeli,
Quoniam hane quaestionem in prima parte huius ortis discussimus , ideo pauca de eadem re modo etiam
nima, Martino Dctrio libr. . dii qui tition uiri Magi cam.& aliis. Primo ergo distinguo, quod de diuinatione alitis bifariam loqui contingit. Primo quo ad ea quo: tum causalitati subduntur, ut omnia naturalia, & vi-mia, ut vivunt, mouentur. Secundo quo ad ea quareis necessiario non dependent, ut fu ni actiones liberet. imo modo loquendo dico eam nullo iure cile proluam, aliter tollenda ei et tota philolophia, quae secun- caasas primis lub alter irat, imo tollenda ei et natura, ς inferioribus, per luperiora necessaria subministrat. Eic altas ergo solum est in videndo, quae actione, si cerae, de non eis iubiectae, & quomod o. eo ergo primo, po illa Astrologos insantis temperantum diuinare , & ex temperamento sensu tuas prosiones. Probatur. Cognita causa cognoscitur est s. At tempcramentum corporis dependet a comun- in aspeeiu,& in luxu vario syderum , ut longa expctia docti tradidcrunt Astiolosi. Emo boc pollunt
ologi pronunciare. At iupraxi tali diuinationi noni laudum certa opinione contes ioc. Primo quia tem- mentuni infantis non solum est reducendum ad cau testes, sc primas, sed etiam ad proximas, ut ad qua- cm, S temperamentu seminis maris & foeminae, ad iacui in qua hiae nascitur ad cibos, & similia. Quod . ni a pluribus causis dependet , illud ex una tantum
are,ci ror est. Secundo quia aspectus syderum in ii itu non bene percipi u latur, cum motus i aptus sit v linxtis. Temperamentum autem infantis,&propei
trium sensi tuarum qualiscunque iit ad medicami reclucitur.
ruria o dicimus, quod si ante temperamento, & in ione virium sentiti uarum inducta a coelo pollunt logi plaxa diuinare de facio. Hoc docuit S. D.p. r. bi licit Ailiologos ut plurumiindiuinare, tu v ogimi nem s)derum habeant j quia ut plurimum nes sequuntur inclinationes corporum, α irium
sensitivarum. Et s.contra Gentes docet ex e celis posse strologos bonum ingenium nati pronunciare. Et a. degeneratione ex periodo vitae deducit diem mortis. Et Concilium Tria. non vetuit praedictionem inclinati nuria, sed diuinationem non qualemcumque, sed certam actionum humanarum. si xtus tamen v. ut supra inhibuit, ut nec incertam praedictionem tentent. Sed hanc rprohib: tionem dicit ut tantum currere in soro exteriori, ut tollantur fraude , pericula, vel occasiones errandi simplicium, non vero valere in soro interiori, quando nulla fraus vel periculum, vel scandalum subest. Sic dicunt Suarea ut capra num 3. Valentia. 2.2 disp. 6. q.I 2 puncto .ver. Siviens. Martinus det Rio lib. . c. i. q.3.& Baianaanus in sua Vranos copia. q.s. num. 2.& mouentur,quia talis Pronunciatio interna est Itysica, & non probabilis, patet autem quod Sixtas V. dicit tales elle puniendos, si iniudicio accusati dicunt, se id certo non pronunciasse,quare non videtur xolutile tollere praedictionem, sed occasi nem errandi ex ea, quia pauci istini qui calleant veram astrologiam, A secundum scientiam dicant. Tettio dicimus quod nullo iure prohibita est Asir logia quo ad tria. Primo quo ad artem Medicam. Secui do quoad agri culturam. Tertio quoad naui aliuam. Primo ergo poterunt Medici figuras coelelies inii morum erigere , & etiam fanorum pro eorum infirmitate, morborum intensionem , deicini: Iicinem per dies criticos directe cognoscere , dc morbi finem pro quan-
to coelestia ijdera ligni fica iit praedicere, cum corpus ne- sellario superioribus causis,ubdatur, ut docet S. D .p. p. quaeli. IIS. Secundo poterunt naut .e ex Astrologia annunciare ventos, tempestates, Plautas, de acris mutationes, quia haec a sideribus concitant r.
Tertio poterunt Agricolae ex eadem praedicere, plu- via , grandines, se ilit, sterilitatem anni, Sc alia, quae ad agriculturam faciam. At bella, homicidia, surta,& similia quae ab hominum voluntate dependent, stante conlii tutione bitati Quinti non poli iam assirmate in vivis Almanach. sed tamen usus videtur eis hoc dedi ite, quia dicunt, quod antiqui obseruarunt, non propria' me me illa assit mantes, vel persuadete volentes. Quarto dicimus de aquilegis, Sc metallorum inuen- . toribus, qui in Hispania dicuntur Zaoyres, qui videndo ibi uni homines, vel res discernunt, qui humores sint in stomacho, & ventre animalis, quae aquae in visceribus , terrae, ver euae metallorum, cum suis coloribus, qualitatibus, magnitudine, Sc. Hi in uam si dicant iliacognoscere ex iudaiscrentibus, ut seria tantum . vel tu peristitiosi,s censco, si ex herbis , de arboribus i mos furcatos habentibus, naturales esse di eo, de qua re lς . . Vitruvium, & Georgiuin Agricolam de re in tal lica, & Baran anuin, ut supra
45쪽
et id nomine caeli inter tur in primo capite Gene A
scilicet Aprilis, ultra quod illa magna inundatio facta est
imperio L ei, ut descret Onialem animam viventem,extra arenam existentem.
Tertio deducitur, quia ecclesia incipit legere histo- . . . . tiain creationis mundi in Septuagestitia prope Marti-L Epimes in primo capite Genς 3, ocum p Q uni, & in , se mense Christus mortuus est, bc resurrexit, creasse coeluni, dc terram, accidit ergo Q, mundus renouatus, populas Hebrasus a seruitute Aty- quid nomine coeli intelligendum V cuiat. Rei Pon ς pti est liberatus. . quod quamuis aliqui per illud c tum ivxς 'ς ς arto deducitur, quia homines, animalia, & plantae reum e it e lacteatum , A in scripturis vocatum lucem iu- accessibilem : si cnim non est Deus, Acst aliquid, cica
coelum sumatur, sed tota niuersitas coelorum, quia ibi coelum dii tinguitur contra terram ,α dici ux, Dd p i' litera in Hebraeo rat Producat terra herbam caeni quaemo die Deus creauit Coelum , Icriam, 'ς ixi i- gerni inat in ineo se Martio. Sed secundo dicitur, Quod corpora, ct terram domum re et 'rum, 'ς ut ς Hς textus noli dicit heibam eum sena ine , sed iacient scolorem Ausustini Eugubim , qui dixi: C luim ς VP ineli & hoc inciri: iacere menic Martio. u. . . - . . in m m Adieeundum primo dicitur, quod Eua loquitur ros sibiliter, scilicet quod data erat ei facultas edendi de o-n: iii ligno Paradisi, pro tempore suo. Secundo dicitur, quod quoniam Dei persccta sunt opera, potuit eide quod
Deus crc. ii erit omnes arbores cum fluctibus suis, de eos pcr totum antriuii conseruauerit.
Ad tertium dicunt DD.quod in Mesopotamia, ad quar rimo transierunt primi paleii tes , ob aeris caliditatem Idetur quod sit creatum coelum, &totum uniuer- etiam mense Marcio sunt multi fructus maturi, S. tunc tu in mense septembri. Prim O. Nim Gen. .dicitur. maxima erat herbarum suauitas,dulcedo, de salubritas, Germinet terra licibani virentem, & facientem scincti A ideo poterant tunc licrbis ali. Sed adde superiorem re- iuxta genus suum. At semen inuet itur in Autumno sponsionem, de dic etiam quod tunc potuerunt esse ieg E L . t maturae,&c. Secundo. Eua dixit serpenti,se posse edere de omni ligno Paradisi. Erso tunc omne lignum habebat fructum, D V B I V M IV restrem debebant enutriti ; At cito a Paradisio terre stri calam. istierunt eiecti. Ergo tunc in uniuersa terra debebanc esse 17 Idetur, quod hanc virtutem potuerit etiam creatu fructus a turi, ut m Autumno. V rae. v g. Angeli communicare. Primo creatura po-Hane quaestionem discussimus etiam 8 Physic& idco ruit Dei virtute id tot uin operari, quod ab ea non distat circa eam novi inmorabimur. Dicimus ergo cum S. D. in in tu finitum. At mixta, dc creatura non distant ita inlini sumonibus, accum aliis patribus, Aivbroso,Augu sti- tum, uia creatura producta sinita est,ia nisi ii, quia fini nu, HieronImo,&e. quod coelum toti inviti uersum tum est. Er .suit creatum mense Martio die Dominico, quoniam luc secundo. Non magis negat negatio, quam assii meteil primus in ordine ad sabbathum , in quo Deus ure- amrmatio. A t amrmatio totius entis creati est iei finitae uit ab omni opere, quod patrarat, de ita canit ecclesia in Erso S negario nam terminus produci us finitus est Limno. Hoc autem dcducitur ex multis. sertio.on is causalitas subiecti finita est, de extriti Primo quia Astrologi semper inceperunt annum a seca. Sed liaec potest suppleri a Deo. Ergo. mense Martio. in contrariun est. S. D. r. p. q. di cum eo D August. Secundo uix Moyses praecepit Hebraris, ut annum a de ciuitate Dei cap. 7 . a crtullianus de receptionibus mense Martio inei perenta Nec obstat Iolci lius He- si reticorum. Damascenus deside orthodoxa, Λ alii, qui biiu, dicetis, ante Morium Hebraeos consueui sic an- dicunt,&iustinent ad creandum esse occei Iariam vir: u num iticipere ab Autumno,unde dicitur in Guncti, quod tem infinitam, re ideo nullam et turam poste a stumi adiri secundo mente faciae cint pluui e magnae super tem creandum, uia implicat quod sit creatura, de habeate V.. in . Quae fecerunt diluuium , plumae autem in ense se- se, A. Viri item insuli tam Probatur ergo. Primo. Ad esse p: tu Et Oct bitabundant. Dicima enimin hoc nos eium in sinitum producci dum requiritur virtus infinita 1 on Loixistitit cit sc pho, is patribus , & quod ripuix scd haec ibium in Uco reperitur. Ergo solus Deus roteth P b , b una ut, vel antum in xcie, insccundo Minite, creare. see do.
46쪽
s cun o. risecbas uniuersaliis mus reducitur ad cau- det Aus istinas nomine coeli, & lucis suisse intellecto , si viiii e liis .mam i ccllario. Lil. est effectus viii- dc expressios. Sed cur taliqui dicunt, non sub proprioi si id iuui. Ergo reducum tantum ad Deum caulam nomine i Hinc aisunt Morsum solum assumpsisse pro mutri illi matri Nec valet,quod erit effectus particu- uinciam enarrandi clini orirna rerum visibilium; c xli,
aris, quia ellextelie eit uniueri te. θderum, animalium, . antii una , ilia .egentiles adora- TC:io. Instranuntum per aliquid tibi proprium agi c. bant praecipue AEgyptii, ad boe,ut scirent, ii cc in se non it creatura non potest habere aliquani prori iam actio- habere Deitatem, ted Dei opera sui illa, & elle. At ego inem i: i nihil quod est terminus a quo creationis. Ergo reuerentiam Patrunt prim , dc secundae rei sons Onis,di- i c. Vide de hac re, quae alibi diximus in Phy fica. co Moysem tacuisse expresse creationem Angelorum, Ad primum negatur minor Primo, quia inter aliquid, ad tollendam idolatriam . quia etiam dato quod auda- nihil ei distantia infinita. Secundo quia dato quod uissent Dei esse opera, tamen potuit lent tenere estu Ope et finit distamia; modus operandi esset infinitus, id ra laxdam diuina a Dei voluntate, dc obedientia sub-t, ex nihilo aliquid facere , dc per haec patet ad se- tracta, sicut filii saepe se separant a parentibus, &certe id
Ad tertium dicimus, Deum poste supplere omnemus alitatem subiecit in propria obiecta, modo nihilua est obiectum potentiae finitae, sed tantum infinitae, est, Dei omnipotentis.
Idetur uod non . Nam de omnibus creatis a Deo fit inentio in Genes. At de Angelis nulla sit men-Drgo. ccundo, Vel fueriint creati ante mundum visibilem, probauit rei even ius,quoniam quamuis testi sunt sydera, ct astra Dei opcra enu, tamen ea adorauere, S uniuerse militiae coeli,aras dici lucos aedificilucre. Ad secundum dicimus, quod plures patres tenuerunt Angelos creatos ante hunc mundum visibilem,' nec talem sententiam censet errorem in fide S. D p. p. Et ad Concilium respondet Caiet. ea verba esse intelligenda in sensu in quo si unt, id est contra illos, qui tenuerunt Angelos non cite a Deo d c. de non secundum sensum
quem faciunt. Secundo alii dicunt, quod ly simul, norium illatena temporis, sed agentis denotat, id est quod Deus simul est creator viii bilium , Sc inuisibilium, Mnon ut Manicbaei diccbant, solum corporalium, .dc vi sibilium.
Ad tcrtium dicendum, quod duplex est eausa effeci
ua. Pi in; a Von habens rationem perpetui mouentis incum eo. Non secundum, quia de hoc non constat. actu, de haec potest praecedere mobile. Alia dicitur mo- a primum quia δε geb creat hiri ut administratorii uens in actu, de hae non praecedit mobile, sed simul cit tus creaturarum. Erso oportuit cite creaturas , & cum ipsb, dc ita ponunt philosophi Angelos moto es c*lorum, & ideo simul creatos cum ipsis i c. Lat. clamat, quod Deus simul ab initio temporis
inque conardit creatu tam, corporalem, de spiritu a. an cl: canalec humanam. Ergo non ante.
ercio. Cauta cccciiva motus supponitur mobili. eli dicuntur causae ei Eliuae motus coelorum. Ergoo nunci: r sui ite ante ipsos, oc sic non ei te creatos. contrariuria est Pial m. ri. ibi. Laudate cum omnes ii eiu ς' i iam subditur. Statuit ea iii aetcrm: in dec. Ec . Omnia perinium facta sunt, A sine ipsi factumhil E c. Secuti o probatur ratiotic. Omne cris aut ii tum, aut infinitum. Si secundum, non c: it Ange,
p fit sciri qui si tura motui rixit,
dies iudicii. Ide: ut quod sic. Nam Euangelium finem mundi
comparat diluvio Noe, de dicit. Sicut in diebus Noe, edentes, εοῦ bibei cs, quod εἰ Isaias alteruit. At diluuium Noe fuit ab orbe condito anno i 616. Ergo anno i DC. S. si priinum, omne ens finitum cum sit tale a reparatione mundi, stilicet anno rues s. a Chri iti Naxi ixticipatio iactu, oportet esse abente incipereitcn- uitate, et it quiescceli, & iudicium. Secundo. Prophetae tunc iudicium futurum praedican , quan/o in sui .e maris conuertentur. At modo vidi mus conuertio ii cm insularum maris, icilicet Indiarum Orientalium, Sc Occidentalium. Ergo a pauco tempore instat iudicium.
α sic Anseli a Deo, qui totus habet cile in unitum, undens, de tale per ei sentiam. l primum re pondet Attianasius cum multis aliis leo Mors in tacuisse creationem Angulorum, quia oc populus Hebraeus idolatrix demtus, illos ad- ut Deos. Hanc rcsponsioneni friuolatu quidam Tertio. Omnia iisna a Christo pronuntiata ante tu . Primo, quia ii nominati sutilent in crcatione, dicium euenerunt. Nam sol, do Luna multis eclipsibustumi i liciat illos Mon Ucos, si 4 Dei opera extare. sunt obscurata, nouae stellae apparuere, audiuimus ter x O, itala Coror ciri rat licta. ii post Ad.x peccatum motus, de pestilentias, vidi nius bella, de seditione . d a i illeCherii binum ad custo iram terrostris p secit vivalides , &refrigescit charitas. Ergo dicendum
e cipem mi omuri iacit duringetis. Ideo reseou- est instare iudicium anno I 6 6.
47쪽
In contrarium es Dominus noster. Qui dixit nostrum non esse scire, tempora,&momenta,quaerato posuit in
sua potestate, de quod de die illo li iudicii, nemo scit,
neque Angeli, qui sunt in coelo, neque illius 1 ominis, de tanquam fur in nocte veniet, di similia. Circa hanc dissicultatem inuenio omnes catholicos assirmare nullum posse certo scire diem iudicii, sed multi variis coniecturis ducti, diuinare contendunt, quod Deus sibi reseruauit sciendum. Nam Bracantanus p. p. suae Vi auol copiae tenet futurum diem iudicii anno is, motus rationibus ut supra. At Picus Mirandulanus , de quidam alii ex duodenario numero in quo dicunt stare firmitatem Reipublicae Cluistianae, deducunt, hunc numerum cx suo cubo, desii perficie multiplicando, quod anno a nato Saluatore i 18. erit finis seculi. Sed tutius dieitur, ista indicia stigola esse,&ridicula. Nam quod sub silentio, de secreto suo iudicio Deus posuit, inutili labore in uestigamus, dc potius temeritate, quam me
Ad primum ergo dicitur, quod comparatio non stat
in annis, sed in ruina orbis,quia tempore iudicii non set salua omnis caro, scd omnes moriemur primo, & deinde resiuilemus, sicut etiam tempore dilauit omnes quot quot fuerunt extra Archam mortui sitiit. Fit etiam comparatio in hoc, quod cum homines cibis, ac Veneri operam dabunt, dicentes Pax, P , super ueniet eis repentinus interitus, sicut factum est tempore Noe. . Ad secundum dicimus, non adhuc omnes insulas deuenisse ad fidem, ut C ina, A nriti e aliae, sed ac adhue sorsan multae latent nos. . Ad tertium dicimus, illa signa esse similia suturis si gnis,sed illa erant maiora, quam usque modo vidimus, ut O S. Patres tradunt.
An in caris A rarum, o densim eius enisteriticumsublunaribae.
Idetur quod non Primo. Corpus coeli est incorru-V ptibile,& inalterabile. Sed rarum,& densum fit per
uandam alterationem, nam rarum fit di sto itione pat-tium,& densum per conitrictionem, ut patct. Ergo. Secundo. Vera raritas, S densitas sunt isecundae quali tates, ortae ex permixtione primarum, ut docet Aristol. 1. degenerat. tex. R. Sed corpus coelesie caret si mis quali
talibus scilicet ealiditate frigiditate, humiditate, iasiccitato Ergo in coelo non suntlec densitas, nec raritas.
Tettio. Ratitias, M densitas ubi sunt, causant leuitatem di grauitatem, duritiem & mollitudinem ex . Phyctex. 83. sedeorpus coeleste caret grauitate, 5 citate, duritie,& n ollitudine Ergo &raro, & denso. Circa hane diis euitatem duae sunt opinione prima negat in L lo ei se propriam raritatem, de densistem, αρυii:ς ς ixe posse de eiusdem eciei,cum raro &dcu- so sublunarium,& dicunt tantum incis esse improprie, pro quanto maior multitudo partium conclusa idb mi- nori praesentia, dicitui densum,& multitudo minor pa tium extensa sub maiori praesentia dicitur rarum. In contrarium fiant pro utraque parte, scilicet quod in coelo sit proprie densum, bc rarum, & em idem speciei
cum sublii natibus Egidius lib. 2. Hexam et Onc. II. Co nimb. r. lib. de generat. c. s. q. II. ar. r. ad finem, α videtur etiam conformior doctrinae S. D. tenentis etiam lucem eile eiusdem speciei insuperioribus, de inserioribus Probatur erso haec opinio. Primo. 'bi reperitur idem ei ectus formalis in duobus, dicendum venit in bri eandem elle sormam, a qua procedunt. Sed et sectas formalis densitatis,&raritatis idem secundum speciem repetitur in sirperioribus, Jc inferioribus. Ergo eadem for maid est densitas, ta raritas. Maior est nota, procedit enim a causa ad effectu. Minor probatur. Nam ei sectiis formalis raritatis est separare partes inter sese, &eoni quenter ad maiorem pi aetentiam localem eas extendere. Et ita ei sectus formalis densitatis est illas coangustate, & ad minorem praesciitiani localem redigere. Sicut accidit in nodo & tabula, nam nodus durior est, & strictior quam tabula,&ita Sol, Luna, Sc aliae stellae, aliis partibus coeli.
Ad primum ergo negatur minor, de ad probationem dicitur,quod illa constrictio,& dis lolutio pstium bisa riam potest considerari. Primo formaliter, & se dicit sol uni constrictionem, S diit olutionem, sue fit cum alteratione, ut in ii serioribus, vel ex naturam, ut in elis. Secundo subiective id est vi fiunt in hoc, vel illo cibiaiecto, & sic iii subiecto alterabili sunt cum alteratione,
tin inferioribus, x in subiecto non alterabili sine ait ratione, ut in suterioribus. Primum autem conuenit raro, & denso per se,&i iurans e Secundum vero per aliud, 5c extrinsece,& ideo distinctio specifica ex primo pens ι- . tur,& non ex secundo. Ad secundum negatur maior absolute, vera est enim tantum in sublunaribus, & ratione talis subiecti. Nam etiam diaphaneitas. dc trans parentia corporum in ei mentis procedit ex permixtione duarum qualitatum, inmixtis, ut in cristallo, S in pupilla oculi, ex permixtione quatuor, in coelo Nero ex nulla harum, sed ex natura rei.
Ad tertium idem dicitur,quodetarum, & densum causant grauitatent,& leuitatem solum in subluitaribus Sed hac occatione quaeritur, an corpora coelestia sint grauia, et leuia.
Dv BIVM XIII. An in cala nigrauitas. O leuitas.
IIdetur quod sic. Primo. Effectus formalis graui a V tis, & leuitatis, est naturaliter tenere, & conteruare iocatum in suo proprio loco, ut tenere graue in suo ceri- tro, leue ut ignis est in sua sphera, non vero est es ipfin cirium motus ad locum tuum, cum sic se uecetur, quod rena
48쪽
terta non esset prauis, si nunquam a proprio loco retra- tum sursum. Alii igitur dicunt, quod illa pars naturalite heretur, nec ignis leuis, si extra spheram tuam non re quiesceret. Sed nec hoc est audiendum, quia toclinatior iretur. At coelum fiat, Sc mouetur velociter in suo totius, S partis est eiusdem rationis, coelo autem non
eo naturali, Sest corpus. Ergo potest habere grauit a' conuenit naturaliter quiescere, sed moueri, ergo S illitem, S leuitatem. parti. Dicunt quod est et quies praeternaturam Sed con- Secundo. Levitas, es grauitas sint quaedam inclina- trahoc stat, qiloa cum habeat inclinatione ad motum, tiones ad propria loca, etiam secundum Atiit Sed hae in- ab eo non poterit cessare, nisi ponendo erimpedimenclinationes repetiuntur etiam in coelis, nam si per vim tum, quod ii , admittimus, cum illam partem in i na- lentiam separaretur aliqua pars a coelo,&poneretur sub tura eonsideremus. Dicendum est ergo, quod moueretur orbe Lunae, moueretur ad coelum cuius citet pars. Ergo circulariter a virtute ei impressa ab intelli sentia, Vel in coelo est leuitas, dic. quod rnoueretur sursum non propterea, quia esset leuis, Tertio. Si coelum non esset graue, vel leue, ad quid ted quia esset pars umbilis toti, sic postulante natura en- ponere eius motorem, iri illud moueret Nam motor tis pei petui. ponit ut ad mouendum totum grauia, dc leuia, ut testa' Adteitium dicendum, quod motor duplex est. Prii ruis tur Atiit. 8. Phys. qui mouet acinae per qualitates rei mobilis, ut generans In contrarium est Arist. i. coeli. pet leuitatem mouet leuia sursum, & per grauitate, gra-Baranianus solus quos viderim. p. p. suae Hanosco--uia deorsum, &de his locutus est Aristot. 8. Phys Secun-piae. q. s. diib. i. tenet grauitatem, re leui talem in coelis, diis dicitur motor solum per applicationem, quia in re innixus rationibus supra positis, extantibus in contra- mobili non reperit aliquod principium activum motus rium omnibus aliis Arist. asseclis. Contra ipsi am ergo V. o. formam, vel qualitatem grauitatis, et leuitatis, Mpono talem conclusonem. In ciniis non est nec gravi' iasis datur ad mouendum, sine leuitate, Ac grauitate, pro-
tas,nec leuitas. Probatur. , ut intelligentia dicitur mouere caelum suum.
Primo. Graue mouetur ad medium, d leue a medio D via ivxi XIV
naturaliter. Sed nullum horum motuum conuenit cin- rio Ergo,&c. maior, Sc minor sunt Arist. i. eolli. Respon- an tum l) u siua natura alterari.
det Baratiratius hoc esse verum in motu naturali, non et I Idetur quod sic Primo principium corruptionis est vero in eo qui est praeter naturam. At contra arguo. Mo- alteratio. At coeli sunt sua natura corruptibiles. E tus coeli est naturalis,ut supra ostensum est, de deducitur, go. Maior est A ri sto t. s.& P hyc Minor habetur in mul- quia quae semper rei conueniunt, naturalia dicuntur, iis locis iactae scripturae. Na Iob. i dicitur. Homo post- praeter nati am vero ab extrinseco,&per aliud. Motus quam dormierit, non resurget, donec atteratur coelum. autem cocli semper est cucularis, Sc non ad medium, nec de piat rol. Opera manuum tuarum sunt corii, ipsi puri, medio. bunt, dcc. dc Lucae 2 i. coelum Sc terra transibunt,&e. Secundo. si coelum esset graue, posset cadere, & deota secundo. Quod habet contrarium potest alterari, ac sum tenderet sua natura, Jc tantum ab extrinseco staret, etiam corrumpi. sed coelum habet contrarium, utra-d non inclinaretur. At hoc est salsum. Primo, quia esset rum,&densum,ut diximus. Ergo, 5 c. senescibile, alterabile , idc ab intrinseco corruptibile Tettio. Coelum ii est inalterabile, quale nune est,tale quandoque, cum quilibet res tandem suam inclinatim erit semper,& consequenter post diem iudicii. At hoc est 'em ad tominum reducat. Secundo, quia omne graue salsum. Nam tunc eximia. Lux Lunae erit, ut lux solis,&cum naturaliter tendat deorsum, suam eius pondus hoe lux Solis erit septuplo maior. Item Gilabunt inquentiae ab interno faciti per violentiam sursum staret,id sic non in inferiora, δ motus. Ergo coelum de te est alterabile. esset pς retuum, quia nullum violentum perpetuum. In contrarium est Arist. I. cu i cap. 3. Tertio. Frustra,& vanum natura abhorret. Sed leui- Quoniam de materia coeli, & eius incorruptibilitate, os, & grauitas in coelo et lent se usi ra, cum nullius motus de invariabilitate ad longum est in 3. Metii. ideo has dif-
sursum , vel deorsum pollintelle principia, cum motus ficultates breuiter resoluo dicendo quod duplex est al- i Ergo. teratio. Prima dieitur persectiva quae perficit subiectum
circularis tantum coelo conueni at .
Ad primum negatur maior, nam leuitas, de grauitas ad id, ad quod est inpotentia,ut lux omnia lucida,&dia- dantur rei graui, & leui ut qualitate clivae ad trinci- rbana, de hanc a coelo no tollimus. Secunda dicitur co piandum motum.Aliud est igitur dicere, quod res sit gra- ruptiua, suta est dii positio ad contraria formam,dcco uis vel leuis sua natura, & aliud quod talis sit ad conuer- ruptio prioris, ut dispositio ad caliditateria, est corrui' iovandam eam in suo loco. Primum est verum, sed iecun- frigiditatis in subiecto frigido, ac baue omnino a cocto
dum fit sum, sorma enim essentialis est, quae datur ades. negamus.ssendum, dc conseruandii, sed qualitates ad operandum. Sueundo notandum est, quod illi eoguntur admittere Ad secundum omi ilis multis super fluis, aliqui negant alterationem in caelo, qui ipsum sua natura corrupi: bile quod moueretur ad totum coelum, cum ex se habeat tan- secerunt, ut Plato in Timeo, Basilus, Ambrosius, C ty- um principium passivum sui motus. Sed hoc nihil est, sostomus, Damascenus, Iustulus martyr, Theodori t ,
quia i incit quod ab Anzelo posterinoueri ad sitim co- & plures alii, conua quos dissutaui inus, L M aib. Sc-
49쪽
eundo idem coguntur fateri, qui coelum compositum Tettio. Anno re o. visum est aliud si diis in octau quatuor elementis dixerunt, ut Philo Iudae iis, Pluta sphera, quod tandem euanuit, ut S. primum. chus, Mirandulanus. Eraclitus qui dixit illud est e natu- Quarto. I lorentinus quidam suo tempore duas stH-xae igneae. Empedocles ex aere, & igne consectum,quasi las erraticas deprehendit,quas planetas vocavit. Et Ga- cristallam. Thales terreum, de graue. Plato ex elemento- lilaeus de Galilaeis Mathematicus Caesareus, edidit trarum floribus. Tertio idem tenent,qui dicunt coclum cile ctatum de stellis Mediceis, collateralibus Ioui. Hae au- compositum ex materia aquae,& similes. Contra quos tem stellae noux iudicantur. Ergo,&e. Omnes ponimus hanc conclusionem. Coelii .n sicut est In contrarium stat communis sententia, quod cxlum incorruptibile, ita etiam est inalterabile. Probatur pri- non potest alterari, nee variari, nec quo ad totum, η:c mi O. Quod est supra omnia alterantia, non potest ab eis quoad partem, id quoniam ilia sententia supra stabilita alterari, cum alterans alterabili comparetur ut sorma. est, ideo sitfficiet ad argumenta rui pondere. At cinium est super Oilinia elementa, quae per suas quali- Ad primum negatur totum argumentum. habet enim tales sunt principia alterantia. Ergo erit inalterabile. Varronem pro te te. Sed secundo dicitur, quod duplex. Secundo. Nihil alteratur, nisi ad id ad quod est in po- est mutatio. Prima dicitur ei lentialis, id est iubstantix tentia, ut subiectum, ad caliditate, & frigiditatem. scd M talem ne mus in coelo. Secunda dicitur accidenta materia coeli no eli in potentia ad aliam formam quam lis,d hanc in coelis, de stellis non negamus, immo et i ad eam quam coxuam habet, ut dicit Ari st. i. coeli, S 9. in Angelis admittimus, solus enim Deus est omnino im- Aletaph. Ergo corium non potest alterari. mutabilis. Potuit ergo esse, quod addita suerit lux, aTertio. Cui repugnat finis, ei repugnat, do medium ad diminuta dupliciter. Primo miraculose, accidit enim. Incm. A t cαlo repugnat finis alterationis, id est ipsa cor- tempore mortis Chri sti ellipsis miraculosi, tempore ruptio. Ergo & alterario, quae e si mcdium ad corrupti O- zechiae regressiis solis, tempore Ioiuae quies coeli, Sc n Dem. ua si ila in peregrinatione Magorum. Secundo natura- Ad primum vide quis diximus singillatim ui 3. Me- liter , ob notiam aliquam conii rationem, vel Oppol taph. promine dicit ut primo cum D. Augustino 3 lib. tionem ad alias paries coeli luminosas, et propter aliam. de Gen. ad Literam cap a. d. s. quod pro cocto sumitur rationem nobis ignotam , talis enim mutatio non ar- aer, iuxta illud Psalm io 3. Volucres coeli, id est acris guit misi mutationem accidentalem. Ita enana & elemen cundo dicitur cum eodem D. August. i de ciuitate Dei ta accidentaliter mutantur, unde aer quandoque m cap. 24. D.Hieron. Isaiae si D. Gregor. lib. i 7. Moralium sis, quandoque manus est calidus, frigidus, Scita aqua, cap. s. ac aliis, quod scripturae intclligunt mutationcm N animalia in agonia praecipue magnas faciunt muta coelorum statutam post diem iudicii, non quo ad sub' tioiles. Non ne apimiis enim supra in coelis nisi alIc stantiam, quasi sit destruenda, sed quo ad qualitates, tionem, quae en principium corruptionis , non vero quia purgabuntur, & per scientur nam stella nent luci' communem. diores, cessabunt in iluxus, ta motus, elementa purga- Ad secundum Ruuio affert multas solutiones, & eas. butitur per ignem a vaporum , dc aliarum qualitatum examinat. i. coeli, cap. . q. r. Primo ergo dicit Mauroli- Permixtione, &c. cum Abbatem Meilanentem, Paulinii Pridianum,Chri- Ad secundum dicendum, quod rarum & densum non stophorum Clauium, a liadae uin,& Agetium a strologos sunt contrariae qualitates activae, sed disparatae, luarum sensi ite hoc iubar non stellam, sed cometam sui sic, infra qualibet in re immobili non agit ad corruptionem al- L: inaestobum degentem. Hanc arguit Primo, quia qua terius. sunt sub globo Lunae, non possunt ab omnibus vid i , At tertium dicas ut supra, de quod talis alteratio erit eum eodem aspectu, & distantia ad stellas lixas sicut vi commuis, de perfeci tua, & non corruptiua.
An nostole a ' ii seri in caris, rideri, vel
ait rari. sa est haec stella Secundo, via eadem Y elocria te qua cc tum mouebatur, & illud sidus ni Ouebatur. Cometa autem in aere non potest tam cito moueri, quia non hii capax velocitatis motus coeli.
Secundo igitur aesti dixerunt, eam stellam suisse in coe lo stellarum lixatum, S sutile unam ex tredecim, quibuSeonstituitur figura Calliopeae, & tunc ob ingentem co- TIdetur quod se. Nam D August. ro. de ei uitate Dei piam exhalationum inter ipsam, &xisum nostrum, ro V cap. s. nai i ex Varrone , qaod stella Vetieris mu- tu ille videri. Et alii dicunt illam suisse de minimis octa inuit fisucam, magnitudinem lucerri,& colorem. iii Olbis, & tunc propter magnos vapores potinis ea n secundia Atino Dominias Lapparuit noua stella in bis cerni. Reiicit etiam istam. Primo, quia diligentes Α- caisiopea, qua non potuit cilc comita, quia in eodem strologi pr ter istam viderunt alias tredecim Calliopeae fixa loco, visa si a pluribus, itidi uel iis legionibus Secunao, quia sic eo tempore aliae stellae propi magna ma imς di stantibus, ct quia mouebat ut ad motum eos exhalationes lucid iotes euasi siciat, quod non est facium.
: 'V: dxi, ' λα non coiissentiunt C ometis, 5 quia post Tertio, quia per biennium perdurauit, non usi aut ς b Lon ς nu I, di ante decresccbat. credibile quod tanto tempore duraucitari illi Varo . quoniam
50쪽
contaminaporatio cito evanescit. Quarto, quia hae
exhalationes mouentur ad motum aeris, & nou aetherei
caeli ut mouebatur illa stella. Qu/nto, quia non est dibile tunc fuisse easdem exhalationes apud omnes, &tamen ab omnibus visa est. Tettio Ergo alii dixerunt, hoc iubar estui si illa in octa rea sphaera, sed non suis te veram stellam, sed cometam tribus Solis produciam, per trans in utationem coelestis ibis. Sed nec hoc stare potest. P ramo, quia facit coelum iterabile, ac corruptibile substantialiter. Secundo, quia signanda esset causa huius, quae assignari non potest, . praecipue cum prius simile iactum non fuerit visum. Certio, quia scopus fui stet, quod partes rariores coeli ondeusatae fuissent in illo cometa,& aliae saetae fui laetitariores, inod contingere non potest, cum coelum sit na-atae permanentis, & non fluentis, aliter stellae fixae inter: s: non ieruarent semper eandem distantiam, & magis bi appropio quarent, vel interdum a se recederent, necissetiores orbes eadem celeritate aptimo mobili moue otii quod omnino deprehenditur salsum. Quarto. Ergo loco respondet ipse cum Conimb. i. zli, cap. 13. qu. I. ar. . a Deo fulta miraculose creatam, :l per creationem nouae materia: lub tali forma c cum metratione octauae sphaerae in qua apparuit. Vel per rruptionem alicuius partis coeli iub tali forma, a Deo itin illa introducta sorma stellae. Sed primum rectum , cum itet cum incorruptibilitate coeli substantiali. cundum veto non ita correspondet cius invariabilita, sed tamen potuit fieri a Deo, sub cuius potestate o-oia fiunt posita, & non est qui possit eius voluntati r fere, & per hoc patet ad tertium. Censeo autem hycii sine aliqua magna causa a Deo esse factum, cum lo-it per secundas causas voluntatem suam exequi, ad id autem usque modo nos latet, unde dicere debe- s, quod bonum est in conspectu suo, agat. Ad quartum eodem modo respondendum est, nisi ap- uerit catas i aliqua naturalis, quae usq; inodo uon est ita, quae.bcne quadret.
Du BIVM XVI. An sit reum caelum tantum. Idetur quod sie. Primo. Non sunt multiplicandae citia sine necessitate. Sed nulla est necessias podi tot coelos. Ergo. Probatur minor. Nam Hierony-: in illud Isaiae si . Coeli scut cera liquescent, ait, quodam est sicut fiamus, de stabilitatem sumi dicitur ba- , auod re docet D. Ambros lib. 2. Hexam. cap. 6. E DO Ii bile erit quod astra, quae illait naturae ibi id aena i tur ab Aia gelis, per coelum, non motu irregulari si-:atarit Pisces per mare, sed motu uniformi, secundita Crias tamen apparentias, vel non, perficiendom circulum spatior . horarum, vel pet lineam si ra-o a ciccod epicresum, & sic quandoque stella pla-
erit Proximior, α quandoq; a terra distantior, i l tam quod eleuatur, et deprimitur.
secundo. Plato, Anselmus, Chrysost &r . August. lib. i. te Genesi ad literam cap. io. docerit, omnes apparentias diuersorum coelorum polle saluari, ponendo e tum unum immotum, de astra per illud mobilii, & diei di hoc esse iuuentum abbi ς, qui otiosicinae, decurio illi
me, coelestes motus inuestiga unt. Tettio. Potentia non decipitur circa proprium obiemini. Sed visus videt tantum unam coelum. Ergo erit
Quoniam opinio de uno coelo non habet sequace ς, praecipue bis temporibus, alicuius magnae considerationis, ideo non immoror ad eam tollendam, sed breuiterpono, α probo lianc conclusionem. Dortur plures coli. Probatur primo. Ex iactis litetis, quoniam de caelis loquuntur in plurali,iaxta illud. Caeli cae orum,& aqvh lux supra caelos sunt, laudent nomen Domini. orieturia extis tui neu indeficiens. i iacit caelos in intellectu Caeli tamquam terra liquescent S c Respondet Chry si ii . liom. . i. Genesim, quod attendendum est quando scriptura agit de creatione caeli, tune enim dicit in singulari. In erincipio creauit Deus cxlv, 3c terram. sed hoc non subsistit. primo, quia in Hebraeo habetur Sa matu,quod est pluralis numeri,& caret singulari. & ideo posita est creatio caeli in sinsulari. Secundo, quia ibi
Scriptura contraponit super ora cum infimis. Sic autem datur viiiiiii primum coelum, sub quo sunt intesti lii, sicut & datur una terra, montes, colles 5 c. habens .R
spondent alii plurale inscripturissumi pro singulari. Sed& hoc reiicitur, quia in utio loco edet figura in tot bellet xqui uocatio,&de facili deceptio Secundo. Videmus planetas non scintillare,quia prope sunt, stellas vero fixas utique, quia longe sunt, ut ex perspectiva deducitur, & hoc regulariter, dc eodem mmdo. Ergo sunt in diuersis coelis. Tertio. Epicycli vitam stellam respiciunt, secundum filum nobis viciniorem, & propinquiorem, non sunt q. infixis, de tameta vidimus irregularitates tot in istis, Mnon in illis. Ergo prouenit ex diuersis coel: s. ad primum per haec patet, quod sine diuersitate coriorum non bens saluantur illae apparenta ae, Patres autem in hoc locati sunt secundum principia philosopitiae eorum , dc non secundum veritatem, ut alii fecerunt, di siepat et ad secundum. Ad tertium dicitur, quod visus cum Astro labio eo n-spicit magnas distantias planetarum inter sese Se a si mamento, unde debet considerari cum reqii isto, Ni enon decipietur.
DUBIUM XVII. Ande enim 'haerae caeli ies.
Idetur quod non . Nam circa praesentem quaestim nem sunt plures opiniones. Prima sui: D. Io. Chrysost. ho m. . in Genesim , Achatia in i . caput Genesis, MAndreae Cisalpini lib. 3. Peripateticarum quaest. q. dcc quod unum tantum est coelum, dilicis os motushabens. Et hanc iam supra explosimu . I i zecia