장음표시 사용
231쪽
Ja s Cust. Pesris fuimus , fiunt, non nascuntur Chrisiani . Atque unx-λ9.1o . cum eOrtim superstitionibus libidini inserviisse , non obscu-Gf.de restiis. re his verbis indicat . Ego me sis , neque alia earne adu s'- teria commisesse , neque ntinc alia carne ad continentiam eniti rDe o si. quo etiam tempore spectaculis delectabatur, de quibus, m tu ι', Ist, inquit, non implere, quam meminisse , idest pauca de iiDdein dicere , quam eorum , quae vidi, meminisse: ac libro de poenitentia se omnium peccatorum maximum fuisse fatetur , De la ηit. lapsisque poenitentiam suadens, ait: eam tu peccator mei sin cβρ ' V lis , immo me minor , ego enim praefantiam in delicti; meamo noso) paenitentiam ita invade , ita amplexare, m naufragus alicui tabulae Mens. Cap. vero ΙΣ. de vita in vitiis trans
icta : Euid ego Hira de isis idest de poenitentia ) peccator
omnium notarum eum sim , nec ulli rei nis paenitentiae natur. Forensibus vacasse studiis, ac legum peritia excelluisse, tra-EUc .HAδ dit Eusebius: Tertulliunus vir legesis Romanarum peritu ui, O inter Scriptores latinos celeberrimus . Romae autem , an Newοηr. noti Carthagine sorum frequentaverit, incertum . Verosimilius est , is Promit. Carthagine eum causas dixisse ; Romae tamen aliquando eum σφ' γ', suisse , non solum conjeicturis aliquot , sed apertis Tertulliani '' iis . uia. verbis comprobatur . Quare Baronium id adfirmantem immeri- ΠνωII. de ta censura castigavit Pagius , quem ipse Tertullianus libro de euim minis. cultu foeminarum mani sesto errasse probat: Gemmarum quoque
''7 nobilita eis Didimus Romae de filio Parthoram , O Medorum, ceterorumque Gentillari suorum .
Qua aetate 4. Florescente adhuc aetate christianam Fidem susce-cς si ἡ Tertullianum , etsi certo probari non possit , verosimilesiae redditur ex libro de nuptiarum molestiis ab eodem vulgato , perit . ut testis est Hieronymus , cujus S ad Eustochium scribens me-Hiem contra minit: Si tibi placet scire , quot indilesiis virgo libero , quot uxor ad icta si, lege Tertullianuis ad amicum philosophum.
Hunc autem librum ab eo in adolescentia non solum ut innuit Hieronymus, sed & christiano stylo scriptum fuisse, im de Baronius conjicit , quod ad eum christianam virginem idem Hieronymus provocaverit, ut , quae nuptiarum molestiae essent , addisceret. Uxorem vero , eamque christianam habuisse , libri ad eam inscripti testantur . Hic porro cum divinis, Tertullianus humauisque litteris apprime excelleret , presbyter deinde est Pyς byxςr ψ ordinatus Romanae , an Carthaginensis Ecclesiae, inter se Ve-
ωibi tu i teres dissident ) , atque ad mediam usque aetatem in catholica
232쪽
EceIesia perseveravit, scriptis etiam eam illustrans: cuius opuscula quanti faceret Cyprianus , Hieronymus Ilis veri, is adnotat: Vidi ego quemdam Paulum Concordiae, quod oppidum Italiae es, fenem , qui se Beati Cypriani jam grandis aetatis notarium , eum ipse admodum est adolescens, Romae vidisse diceret , referreque sibi folitum nunquam Curianum absque Tem uiani lectione unum diem praeteriisse . ac sibi crebro dicere .
da Magistrum, Tertullianum significans . Secundo desinente saeculo, aut tertii initio ad Montanistas migrasse , supracitato loco testatur Hieronymus, cui Romanos Clericos causam dedisse , ibidem addit: invidia , c tantumeliis Oericorum Romanae Ecclesiae , ad Montani dogmata delapsus. Aliam tamen schismatis sui causam ipse Tertulinlianus sibi fuisse declarat: Nos quidem posea cognitio , atque defenso Paracleti disjunxit a P uicis . idest Catholicis: & ali hi : Eris his adversus P chieor titulus , adversus mecquoque sententiae retro pener illos societatem; Montanistae enim
Paracletum continuo sibi adesse somniabant . A Proculo autem inter Montanistas ejus aetatis celeberrimo c adversus quem sub Zephyrino Papa Cajus presbyter disputationem Romae habuit seductum fuisse , facile credi potest , cujus etiam in scriptis suis, post Schisma vulgatis , saepe cum laude meminit , atque inter caetera ob continentiam celebrat : Proculus noser virginalis senectae . Quaecumque igitur schismatis faciendi causa praecesierit , dubitari non potest , durum hominis ingenium , & ad severitatem propensum , viam eidem monstrasse . ac aperuisse januam : hinc factum , ut contra regulam antea in libro de Praescriptionibus traditam : Ex Personis probamus Mem . an ex fide personas ὶ ob Montanistarum prophetias , austerioremque vitae disciplinam illis sese adjunxerit , ita ut, quae mulierculae delirando se vidisse dicerent, mox fidem praeberet: unde in libro de anima serio haec narrat: Forte nescio , quid de anima disrueramus, eum ea soror in Spi
ritu esset . Post transacta Iolemnia , dimissa plebe , quo usu
flet nobis renunciare . quae viderit . Illud sane mirari satis non possumus . virum doctum iis non attendi me , quae antea libro de Praescriptionibus scripserat , ubi Ecclesiae auctoritatem , dc traditiones in rebus dubiis consulendas esse docuerat , ac prae ceteris Romanae Ecclesiae: quare , habes Romam , aje-
bat , unde nobis quoque auctoritar prcso es : satu felix Ee
233쪽
Jssu Cust. clesia, cui totam doctrinam Apostili cum sanguine δεο prinι M. Σοή. derunt: ubi Petrus passioni Dominicae adaequatur , ubi Paulus Joannis exitu coronatur , ubi Apogulus Ioannes , poseuquam in oleum igneum demersus , Hril pGDr est , in infulam relegatis . De traditionum autem usu , & avet Oritate agens , ii vid. cap. II. ter cetera inquirit , an & traditio non scripta recipi debeat; atque multa sola traditione non scripta consistere , sancteque servari docet , quod & exemplis confirmat his verbis : ut a
baptisinate ingrediar , aquam adituri , ibidem , Ied ct aliquanto prius in Ecclesia Db Antisitis manu contestamur nos renuntiare diabolo, in pompae , ct Angelis ejus . Dehinc ter mergitamur , amplius aliquid respondeuies , quam Dominus in Gangelio determinavit. Inde juscepti, lactis , ct mellis com cordium praegusamus. Exqtie ea die lavacro quotidiano per Iotais hebdomadum abstinemus . Encharisiae Sacramentum , o
in tempore victus, in omnibus mandutum a Domino etiam amtelucanis coetibus, nec de aliorum manu , quum Prodentium
fumimus . Oblationes pro defunctis , pro natalitiis annua die fac us. Die Dominico jejunium nefas ducimus , vel de geni culis adorare . Eadem immunitate a die Paschae in Penteco len que gaudemus. Calicis , aut panis etiam nUbi aliquid deerui in terram anxie patimur . Ad omnem progress- , atque pro motum , ad omnem aditum , ct exitum , ad desitum ct ca ceatum , ad lavacra , ad menses , ad lumina , ad cubilia , ad sedilia , quacumque nos conversutio exercet, frontem erucis μgnacula terimur . Harum VP aliarum ejusmodi disciplinarum,s legem expostuler Scripturarum , nullam invenies : traditio tibi praetenntur auctrix , consuetudo confirmatrix , in Merobservatris . Hucusque Tertullianus de antiquis Ecclesiae ritibus sola traditione firmatis . De Tertu, G. Multa ingenii sui monumenta post se Tertullianusitani opustu reliquit , quae in duas classes ut plurimum distinguuntur , eo φ' viii.is rutri scilicet, Plae Catholicus edidit , & eorum , quae Mon- 'μ' μ'' ianistico spiritu abreptus vulgavit : utriusque classis multa in persunt; nonnulla vero perierunt. Horum crotonaxis, quan tum conjecturis assequi pol fumus , hoc ordine recensetur . Omnium primus occurrit liber de Nuptiarum molestiis , quem , teste Hieronymo , in adolescentia digessit, atque inter deper-D- ἡ..i . . diros enumeratur . Ad uXorem vero , cum adhuc Catholicuslli,el, ad uxo- et Iet, duos dediise libros, inde patet, quod secundas nuptias rem. Niu-
234쪽
penitus non reprobat , cum In Domino , id est cum fideli celebrarentur . An autem Sacerdotali munere fingeretur eo tempore , quo ad continentiam , in viduitate servandam , iis libris uxorem hortatus est , inter se Scriptores dissident . Amaritali autem ossicio eum tunc omnino non abhorruisse , haec verba indicant: Facuitatem contincntiae , quantum possumus , diligamus: quam primum obvenerit , imbibamus , ut quod in matrimonio non valuimus, in viduitate sectemur. Quare continentiae vinculis tunc temporis presbyteros nondum adstrictos fuisse , nonnulli contendunt e sed quamvis id verum esset , quod adhuc non constat; inaniter tamen Tertulliani exemplo cum Dalleo Novatores triumpharent , Catholicae Ecclesiae insultantes , quod Sacerdotibus continentiam praecipiat. Nam cum moribus magis, & usu , quam legibus continentiae disciplina inducta suerit, uno , aut altero ejus aetatis exemplo nullatenus impugnatur : de quibus hoc loco plura addere non vacat, cum alibi de Clericorum continentia fusiori calamo Sileruerimus . . De Praescriptionibus Iibrum inter Tertulliani opuscu-Ia ceteris praestare nemo ignorat : quem etsi editum ab eo fuisse, cum jam ad Montanistas transiisset , nonnulli tradiderint ; totus tamen liber quantusque est, ab auctore Catholico se prodiisse clamat . Nam praeter ea , quae supra adnotavimus de traditionum usu & auctoritate , tot tantaque in eo libro adversus haereses , ct schismata occurrunt , ut fieri non polst , quod a schismatico , aut liceretico scribi potuerint. Inter cetera , non ex hominibus fidem , sed ex fide homines dignoscendos esse , testatur ; ita ut quanta libet doctrinae , famae , aut dignitatis sint, non ideo tamen ab iis tradita , uti certa habenda sunt , sed juxta Apostoli monitum : Omnia probate , quod bonum est, tenete; atque post fidem susceptam nil ultra quaerenduin esse ostendit et Nobis curiostate opus non es
pos Chrisum Jesum, neque inqui sione post Gangeliam. Cum
credimus , nihil desideramus ultra credere . Hoc enim prius credimus , non esse , quod ultra credere debeamus. Exposita deinde fidei regula , quam symbolo profitemur , subdit: me ro
gula a Chriso , ut probabitur , insituta , nullas habet apis nos quαsiones , nisi quas haereses inferunt , ct quae haereticor
sariunt. Quin etiam , cum ad Scripturas canonicas nos provo cant IIaeretici, nullam de Scripturis ineundam esse cum iis quae E e a stio-Jesu CIin.
235쪽
etro III svostra 'stionem admonet ; cum iidem aut non integras recipiant , aut corruptas habeant, aut adulterinis interpretationibus exponant : Ergo non ad Scripturas provocandum es ; nee in his constituendum certamen , in quibus aut nulla , aut incerta victoris es, sui par incertae . Inquirendum itaque est , quibus competat fides ipsa , cujus sint Scripturae , a quo , c, per quor, quando, c, quibus sit tradita disciplina , quibus sint Christa ni; ubi enim apparuerit esse veritatem disciplinae , c, fidei thrisianae , tuis erit veritus Scripturarum, O expostionum,
omnium traditionum christianaris. S. Fidem itaque a Christo esse addiscendam , prosequitur idem Tertullianus , quam Apostolis suis , ut per orbem
vulgarent, tradidit: Si Dominus Jesus Christus Apostolos is si ad praedicandum , otios non ese recipiendos praedicatoreseonfiat; nec nis per easdem Dessas, quas ipsi Ahosoli condiderunt , eis praedicando tam viva voce , quam per epistolas. Si haec ita sunt, rensat proinde omnem doctrinam , quae cum illis Ecclesiis Apostitieis, matricitas, ct originalibus Dei con-s iret, visitati deputandam , quod Ecclesiae ab Aposolis, stili a Christi, Christis a Deo accepit . Veritatem autem e
Apostolicis Ecclesiis repetendam elIe docet: Communicamus cum
Ecclesiis Apostilicis , quod nulli doctrina diversa , hoe es testimonium veritatis I Se post plurima in eamdem rem , Apostolicas Ecclesias ex Episcoporum successione distingui adnotat,itaut eae Apostolicae dicantur , in quibus Episcoporum series ab Apostolo aliquo , vel Apostolorum discipulo , qui cum Ap stolis perseveraverit , initium ducat : unde addit e me enim modo Ecclesiae Apossisae eensus suos deferum; Sicut Smνrnaeo-rmis Ecelsa Polycarpum ab Ioanne conlocatum refert , sica Romanorum Gementem a Petro ordinatum , itidem perinde, utique ceterae exhibent, quos ab Apostolis in Episcopatum eoπ- situlos Apostolici seminis iraduces habeant; confingant tale al, quid Haeretici. De Apostolicarum autem Ecclesiarum dignit
te , & auctoritate , ac praecipue de Romana muIta tradit , quae superius alia occasione adnotavimus. Tandem de praescriptionibus librum his verbis claudit: Nune quidem generaliter actum es a nobis adversus haereses omnes , certis , ct justi , edi necessariis praescriptionibus repeliendas a conlatione Scripturarum: de reliquo Dei graria annuerit, etiam specialiter quibusdam respondeblinur. Quae autem sequuntur a capite A s. ad
236쪽
s 3., idest haeresum cataIogus a Simone Mago ad Victorinum ,& Praxeam, aliena manu eiusdem operi inserta fui ise ab anOilymo tertii seculi a uetore , tradunt eruditi . . De Poenitentia librum eo tempore scripsisse Tertul- Iianum , quo nondum Montani dogmata sectaretur , libri ipsius argumentum edocet ; in eo enim post haptismum lapsi ad poenitentiam excitantur , quam Montanime dandam else nega-
hant : Omnibus ergo , ajebat , delictis su carne , seu furitu , fu fucto , seu voluntate commissis , qui pinnam per judicium d stinavit, idem O veniam per paenitentiam spopondit dicens:
Vidio ego, dicit Dominuι, paenitentiam meso mugis, quam mortem ; S iterum de poenitentia post baptismum et Piget secum due . immo jum ultimae pri jubtexere mentionem c quia scilicet semel tantum ad publicam poenitentiam agendam admittebantur ne retractantes de residuo auxilio paenitendi , spatium ad Bue delinquendi demonstrare videamur .... Nemo Ucirco deterior iis, quia Deus melior es , toties delinquendo , quoties ignostiis . Ubi etiam de consessionis utilitate subdit: Tantum re-Ieoat eonfessio delictorum , quantum dis alatio exaggerat; confessis enim satisfactionis consilium es, dis uiatio contumaciae. Et post plurima exomologesis disciplinam describens , Itaque Gomologesis , inquit , profernendi , c, humili candi hominis disciplina es, eonversationem injungens misericordiae illicem ; de ipso quoque habitu atque victu mandat, heco c, eineri inctibire . eorpus foribus obscurare , animum moeroribus dejicere, illa , quae peccavit, tristi tractatione mutare: plerumque vero jejaniis preces Here , ingemiscere, lachumari , mugire dies , nocte ae ad Dominum tuum , pres teris advolvi , earis Dei adgenie Iari, omnibus fratribus legationes deprecationis fuae injungere .
Consessionem vero non Deo solum , sed & presbyteris faciendam esse , sequenti capite inculcat , eos arguens , qui aut pudore , vel poenitentiae rigore , ab ea emittenda deterrebantur : Plerosique tamen hoc opus, ut publicationem fui , aut
δε fugere, aut de die in diem A ferre, praesumo pudoris magis
memores, quam Iblutis, velut illi, qui in partibus verecundis. ribus eorporis contracta vexatione conscientium medentium vitant , c, ita cum erubescentia sua per M. Porro si soli Deo sacienda suisset peccatorum consessio , ut Nova lores clamitant , nullus pudori Iocus esset , cum Deo menifesta sint din-nia, & nemo uiaquam sua Peccata confiteri Deo erubescat. De Jasu CII R.
De confesso nis utilitate& necessitate.
237쪽
222 HIs TORIA De consessione itaque sacerdoti facienda ibidem Ioqui Tertullianum , extra dubium est : quod , ct sequentia verba confirmant , dum nimiam verecundiam excutiendam esse a poenitentibus docet , quod fratribus conservis ejusdem Domini facienda sit , qui peccantibus condolere possunt : Ergo eum
te ad genua fratruin profernis , Gripum revirectus , Christim
exoras . Verecundiae emolumentum occultatio delicti pollicetur .
Verum , si faid humanae notitiae subduxerimus, proinde Deo
celabimus . An melius es dumnatum latere , quam palam abfobpi . Quid libri de patientia , S de oratione Dominicali contineant , ipse titulus indicat. Io. De pallio liher nil continet , quod aut catholicae fidei adversetur , aut Monianismum sapiat : unde ante schisema in Iucem prodii sie probabilius est . Quo autem tempore eum Tertullianus vulgaverit, incertum : post susceptum baptisma induisse pallium , ac de eodem scripsisse , Pa melius suspicatur : alii vero vestein in pallium mutat se tradunt, cum Presbyter est ordinatus . Haec tamen utpote incerta , aliis discutienda relinquimus : nobis indicare sufficiet , Severo imperante id accidi de , uti idem Tertullianus hisce verbis significat: uetantum reformavit Orbis securum istud, quantum Urbium sat produxit , aut auxit , aut reddidit praesentis Imperii triplex virtust Deo tot Auusis in unum favente , quot censui
transcripti, quot populi ru urgati, quot ordines illuserati , quot Barbari repu* . Revera orbis euui Mum hujus Imperii Auses cte. Triplici Imperii virtute , Severi , Albini , & Nigri
tempora designasse Tertullianum Pa melius iradit: tota tamen erravit via, non enim ob divisum inter Severum, Albinum, S Nigrum Imperium felicitas ulla Imperio accidit , aut Barbarorum repulsus ; quin immo clades plurimae inde secutae sunt . Triplici itaque virtute Imperii , & Deo tot Augu- sis in unum favente Severi imperium designavit , quod cum filiis Antonino , & Geta , post devictos Parthos , & Post repulsos in Brittania Barbaros , communicaverat . Ut autem pallium Tertullianus induit , secularibus curis renunciavit . ac Philosophiae studio totum se dedit r hinc ego , ajebat, ni
hil foro , nihil campo, nihil Curiae debeo, nulli incio advigi
238쪽
poptiis , in me unicum negotium mihi es, ni aliud non euro , Jasu Cust. quam ne curem . Vita meliore magis in seces fruore, ρυμ hs.1o . in promptu . Sed ignaviam infamab σὴ scilicet patriae , ct Lmperio , reis e vivendum es . Cumque hujusmodi vitae rationem mirarentur Gentiles , aut in derisum haberent; Ramen , aje-bat , iis a toga ad pallium . Eo in libro de pallii Iaudibus multa quidem exaggerat , & plura etiam ad rem minus apta , quae etsi eruditionem Auctoris demonstrent, turbidam tamen mentem denotant : unde fit, ut seipso obscurior sit. 1i. Verum non solum Tertulliani male ludibrio , ac Palliati Is contem tui habiti sunt Christiani, qui persectiora sectantes pab n/ςhid: isi. lium induebant ; sed & sequentibus saeculis , ut ex Hierony- μιας .as. mo , & Salviano scimus . Ad Marcellam primus: uota feri- ea veste non utimur , Monachi judicamur , quia ebrii non fu- .mus, nec cachinno ora disso Pimus, continentes vocamur, O tri.
ses, si tunica non eanduerit , satim illud e triolo : Imposior Graecus es ; cum scilicet veste philosophica , seu pallio uterentur . 1 sdem cachinnis , & contumeliis Carthagine exceptos fuisse sanctos viros , aut Monachos, testis est Salvianus, Salvio. Deum Africae immittas a Deo calamitates desset: Non sine e - ver Dil μ ...ia itaque istud fuit, quod intra Africae ripitates , c, maxime inIra Carthaginis muros , pultiatum , c, pallidum , ct recisis comarum suentium jubis, ad cutem tonsum videre , tam infelix ille populus , quam in delis sine convicio , atque execratione vix poterat; es quando aliIuis Dei serpus , aut de AEgyptiorum Caenobiis, aut de fueris Hieromia oram Deis , ant de Sanctis eisis , venerandrique secretis , ad Urbem illam incio dipini operis accessit, Amul ut in populo apparuit, contumelias, seri. Iegia, Maledictiones excepit, nec flum hoc , sed i rabisDmis facinoroserum hominum cachinnis , in detestationibus ridentium sibilis, quasi laureis caedebantur: vere ut s qui ea infestis rerum fieri videret , non aliqueis hominem ludificari , sed nudum , inauditumque monserum abigi, arque exterminari arbitraretur : Ecce Afrorum , ct praecipue Carthaginensium fidem .
Hucusque Salvianus de Carthaginensium cachinnis in eos, qui Monasticam , aut Philosophicam vitam profitebantur . Pallio autem induebantur cum Christiani , tum Gentiles, qui philosophicam vivendi rationem sectabantur , ut pluribus exemplis constat. De Heracla , & Panteno Alexandriae Ecclesiae presbyteris narrat Origenes apud Eusebium et me autem fecimus, EUM libo
239쪽
224 III sTORIA Jgsu Cua. non solum Pantenum imitati, qui ante nos multis profuit; tum Α9.1o . Heroclx , qui nunc Alexandriae inter Presbteros sedet Eccle-sae , quem ego apud Magis in philosophic repet i , quintum jam annum ei operam dantem : atque Melaeo eum vulgari veste antea uor fuisset, ea densia , philosophicum in is habitum,
quem ei amnum retinens , Graecorum libros evolvere non des- sit. Eosdem est imitatus Origenes , ut ibidem Eusebius refert . Ea etiam de causa Porphyrius adolescens & Martyr ab Euseb. M.f. Eusebio laudatus, non solum pallii gestatione se Philosophum de Moror. testatus est , sed pro Christi fide martyrio coronam obtinuit,nis ut suo loco videbimus. Eustasius etiam Sebastenus Episcopus
Guar. IV. x. palliatus incedere solebat: Ipse philosophi habitum gestani, δε-ctatores suos nova atque inflenti peste indui jussit . Quam
' . vestem tandem sibi propriam secere Monachi, qui philosophicam , seu christianam vitam juxta Evangelii praecepta . & con silia amplectebantur . De Apologia, I 2. Apologiam, dum adhuc esset Catholicus , hoc tem- ui, quo pore scripsisse Tertullianum extra dubium est, cum scilicet in L Nigri , & Albini fautores inquisitio vigeret , de quibus cap.3 s.
Sed Ο qui nunc scelesiarum partium jocii . aut plauseret quo
tidie revelantur pos vindemiam racematis . Quo autem loco eam ediderit , aut quibus inscripserit, in controversiam ve-DπIm B:bito' nit . Romae editam , & Romano Senatui iii scriptam fuisse , νε- ιο- pu nonnunt ideo tradiderunt , quia ejus initio haec habentur : Si
m I. iis τὸμ non licet Poris Romani Imperii Anti lites , in aperto ct ed ikil. to , in ipso fere Pertice civitatis praesedentibus ad judicandum , βψλ η- σφην palam dispicere , ct coram examinare , quid si liquido in cau-y'l ' se Chrisianorum e quibus verbis aut Romanos Imperatores,
s U Romanum Senatum videtur interpellame . Carthagine ta men illam edidisse, atque ad provinciarum Praesides misisse , mul-n ηο ε. ta suadent . Ut enim Praetereamus Romam, Urbis, non Ciero. yy. vitatis nomine, ut plurimum designatam fuisse , ipse Tertul- Pupiis ut se lianus Carthagine, atque ad Provinciarum Praesides Apologiam
ψόbi nascripsisse , his verbis innuit: hoc agite boni Prodes, melio- . o. ιά. res multo apud populum , f illis Chrisianos immolaveritis, cruciate , torquete, damnate, atterite nos; & cap. a. eos sic ali
quitur : O quanta illius Praesidii gloria , s eruisset aliquem, qui centum iam infantes comediset ; & paulo post : Veritatis exto quendae Prodes, de nobis solis mendacium elaboratis sentire ... Nis fallor , leges malor erui jubent , non abscondi, confess
240쪽
damnari prascribant, non absolvi: hoe Senatus eonsilia , hoc Principum mandata de iniunt , hoc imperium , cujus ministri
estis . Alibi vero ad Africae Proconsulem h. xc habet: Deum, non Proconsulem timentes. Cum itaque Praesides, aut Proconsulam ubique alloquatur Tertullianus , nunquam vem Imperatores , Senatum , Consules , Praesectos Praetorii , Oi Rome jus dicebant , luce clarius est , non Romae , 1ed Carthagine vulgatam fuisse , neque ad Imperatores , sed ad Praesides inscriptam : quae quidem lat ne primum edita , in graecum deinde , Eusebio teste , translata fuit. II. Eo excellenti Opere seipsum Tertullianus styli elegantia , argumentorum vi , ac multiplici eruditione vicit , cunctamque saeculi disciplinam nedum exposuit , ut ait Hieronymus , sed , teste Laetantio , Ecclesic causum plene perorasse dicitur . Reipublicae Praesectos enixe rogat, ne supplicio Christianos indicta causa assicerent , quorum Religionem innoxiam ex eo comprobat , quod nec latere curarent , nec interrogati fidem abnegarent : Christianu in vero nomen in crimen adducere imperatorum Iegibus , Trajani scilicet, Hadri ni , ac M. Aurelii vetitum fuisse addit , ac injuria illud quotidie sere ex tabella audiri: Talis, gnia Christianus , damnatur λ unquGm, quod fur esset , adulter , vel homicida ; &quod gravius adhuc erat , diligenti perquisitione inventi plectebantur : unde subdit: βuotidie prodimur, quotidie ob demur, in ipsi ut plurimum coetibus, ct congregationibus no bis opprimimur . Quibus vero poenis assicerentur, his verbis declarate
Crucibus , in stipitibus imponitis Grisianos , ungulis deraditis Iuteria Chrisianorum , cervices ponimur ante plumbum , ct glutinam ct gomphos, ides clavos , ad bestias impellimur : igni
bus urimur , in metalia damnamur , in infulas relegamtir . Sed& insanum vulgus in Christianos debacchatum fuisse innuites ties etiam praeteriris vobis . suo jure nos inimicum vulgusinoadit lapidibus , utque incendiis sis Baesianaliciis furiis nee mortuis pureunt Christianis, quin tuos de requie sepulit e, de allo quodam mortis jam alios, jam nee totos apellant, disse-eent, disrahant. I . Multis quidem poenis assiciebantur Christiani , ac multipIici mortis genere ; frequeutius tamen ad stipitem alligati tanquam magi exurebantur , unde Sarmentitii , ac Sema- xii exinde fuerunt appellati . Praeter jus vem, vel consuetudi- Tovi. LII. F s nem, Jasu Cui ,