장음표시 사용
441쪽
quiddam esse in animali, quod illud a cet risrebus discriminat, quod sensitivae eognitionis principium est, quod totius animalis
Contω inquiunt . Ex materia insens bili non potest fieri quiddam sentiens & actuosum , aut cognitionis particeps sp. Id nos utique negare.Natura quippe ab iis quae sunt valde i mperfecta, ad peris.ctiora per gradus solet progredi . Itaque '1entiens ex non sentiente & res lucida aut accensa ex obscura, frigida. & inerte fieri: potest. Sic humor vites is in ovo primum est immobilis dc torpidus, donee caviris accessu , accerta lege ab Authore naturae sanciata, & vita & sensus se prodiant ia. Deinde R. illud tam facile fieri posse
quam mixtum ex simplicibus elementis. .. Nam ut in machina novae rotae additione novae vires succrescunt , sicia rerum n tura , quo, res est magis composita , hoc plures & hobiliores actiones exercentur .
Natura quippis ab iis quς sunt valde impersecta , ad persectiora per gradus quosdam
progreditur. Quamobrem sentiens ex non sentiente, ut res lucida, actuosa, calida, ex
opaca, frigida & otiosa essicitur , juxta leges ab Authore naturae cuique speciei praeis scriptas , & vires ex idearum divinarum , ut cum Platonicis loquar, sigillatione impressas. vspondent 3. Nonnulli, in rebus etiam vi tae & sensus expertibus prima sensus cujusdam aut vitae obscurioris inesse rudimen, ta. Hinc naturales instinctus , aut appetitus, cum ex alterius rei impressione ad o-xum
442쪽
tum se determinant:ut plerique existimant de gravium & ferri ad magnetem motu . Sed utcumque ea res sit, probabile videtur eosdem spiritus qui plantis inerant, di v
getatricis animae functiones exercebant, in animantibus fieri sensus opifices aut Pra cipua instrumenta: adeo ut animantes explan iis non ea solum quς ad vegetationem, sed etiam quae ad sensum pertinent, omniano depromant: atque adeo in vegetantibus
inesse videntur spiritus, qui vegetationi sensui famulantur. Unde ut crassioris su ci nutritii partes corpori alendo destina tur, ita subtiliores restaurandis spiritibus, imo & bruti animae fovendae famulantur, ac portio illius purior flammam sanguinis fovet. Sic humor vitalis in ovo primum quidem manet immobilis & torpidus, donec caloris accessu vita & sensus se prois dant . Quare illud forte non est omni ex
parte verum , animam sentientem ex non
sentientibus conflari , cum in unaquaquere partes sint quaedam spirituosae, omnium actionum sontes, quibus initium quoddam sensus, & quasi rudimentum esse videatur. Utcumque ea res sit, nihil necesse est probationes sumere ex iis quae sunt incerta, ad evertendum id quod certum est & inco cussum . Constat enim vitam & sensum in animantibus vigere, tametsi cogitatione assequ i non possimus primum illud sen. tiendi principium. Verum id ubique con tingit cum primos rerum fontes & princia pia inquirimuS.
At enim , inquiunt, illud nullomodo concipitur, qui perceptio ad materiam Pe
443쪽
t ineat; haec enim quantumviS moveatur ν aut extenuetur, non minus est materia quam antea nec minus cum perceptioneeli insociabilis. J. Non facile concipi qu1 res extensae
dc materialis, cum perceptione consocietur: sed id non minus est intel Iectu dissici- le qui possit substantia spiritalis cum materiali tam intimo conjungi meq ideo res non vera est, quhd concipi ea non possit . Subtilis quidem, aut agitata materia non minus materia est quam crassa , sed haec minus est idonea quae percipiat. Itaque bestiae ex corpore & anima quae subtilis est refluida substantia, constant; homo eX corpore, tenui substantia dc mente ipsa spiritali coalescit. Sed, inquiunt, si anima motum cordis, 3 alios corporis motus essiceret, hos utique
Resp. Eos motus ab anima proficisci , curri ex laeto aut tristi nuncio adeo immutentur. Et tamen mens siderum motus melius dignoscit, quam proprios, Vel corporis motus aut partium figuras. Ac si h aget velit percipere, ea quasi objecta extrinsecus proposita sibi exhibeat necesse est . Sic animus cum substantia extensa junctus est, unionem vero, ut loquuntur, non percipit Opp. Quod si quae in animantibus Ce ni muS, ex mechanica organorum structura explicari possint , frustra recurrimus ad formam, cujus nazura, origo, functio de nique omnem materiae vim superant. Atqui dubitare non possumus quin summus naturae opifex ejus modi inachi uas fabrica-
444쪽
re possit , quae eosdem plane motus aut actiones exerant , quales ab animantibus proficiscuntur. Quod utique multis ratio-.nibus confirmant.
Nam si ea est hominum industria , ut omnis generis machinas vel ad usum vitae, uel ad oblectationem excogitet, dubitare non licet quin a summo rerum Artifice machina ex infinitis pene partibus compingi possit, quae eodem modo ex objectorum impressione moveatur, ac si sensu & perceptione donetur: praesertim cum nos ipsi tam varios&dissimiles motus ne cogitantes quidem exeramus . Cum enim loquimur , aut scribimus , aut testudinis fides pulsamus , simul & eodem momento tot musculos, nervos & alia organa citra ullam perceptionem & perite & celerrime movemus. Quid, inquiunt, an canis sine Perceptione latrare non poterit : cum fi mo saepe loqui, aut nervos testudinis si ringere soleat citra ullam attentionem ex assi suetudine tantum & mechanica partium dispositioneὸ Αn nrte plus rationis , audperceptionis bestiis tribuemus, quam 1 Cmnambulis , qui domorum tecta conscendunt, natant , discurrunt, cum obviis saeporixantur, & excitati nihil horum quae eg
Rev. Elisoc aliis plurimisque in sue cau.
sae patrocinium afferunt, ac multum dilatant, ut probent animalium corpora esse machinas miro artificio eoagmentatas, facith assentior sed nego eas aliud non esse nia si machinas quae nihil sentiant,nihil agant Nec dubitamus qui Deus possit essicere1 6 m
445쪽
machinas quae eodem prorsus motus , exe rant quos a brutis fieri cernimus, cum ma-anam partem actionum , quae ab iis exeris centur , ex ipsa partium dispositione perfici fateamur : non solum enim vitales &naturales actiones , ut cordis & thoracis motus , sed etiam plerique motus spontanei nobis vel insciis , vel etiam invitis quandoque i fiunt. Non igitur dubium est quin Deus potuerit ejusmodi machinas eis cere , sed utrum fecerit, quaestio est ,&an belli se quae omnibbus ad sentiendum organis, iiIdem oculis, palato, lingua sunt praeditae, quibuS corpuS nostrum fuit instructum,eae tamen non magis sentiant, aut videant, aut doleant,quam horologium , aut quaevis alia machina 8 ac nescio an non haec quaedam illusio futurast, quae nos in errorem necessarium inducat, quaeque in sapientissimum & optimum naturae Conditorem cadere non potest ἐEt quidem nobis licet ab iis qui contra sentiunt, vicissim requirere, an non potiae rit Deus ut sensuum organa , sic vim sentiendi, aut objecta corporea percipiendi tribueret si potuit, q uin ita fecerit, ne illi quidem dubitara possunt . Ea sano nemo dubiarat, quin ea quae cernimuS, omnino existant in rerum natura, ut sol, terra, & alia quae-
ue sensuum objecta. Et tamen potuit Deus ita sensus nostros assicere, ut simili modo moveretur,ac si adessent objecta. No dissimili ratione id Deus potuit essicere ut bestiaeelsent machinae omni sensu & cognitione destitutae. Sed ex iiS qua, cernimus non major de earum sensu & perceptione nobis re
446쪽
linquitur dubitandi locus, quam de rerum,
quas intuemur existentia. iSed molestius inquirunt , qua tandem ra-ἡtione animum a corpore distinguemus, si
res corporea percipit Quod si inquiunt , bestiis cognitionem tribuimus , validissim m. demonstrationem, qua immortalitas animae rationalis persuadetur, omnino deserimus . Haec quippe ex natura perceptio- nii desumitur,quae in materiam cadere non potest . Sunt enim, ut diximus, perceptiOnis, & extensionis ideae omnino disjunctam adeo ut nec perceptio rei extensae, nec visecissim extensio rei percipientis attributum esse possit. Hinc utriusque natura est omnino diversa: quodque in nobis percipit,nihil
habet cum materia,vel extensione commune. Adversus hanc Cartesii demostrationem nihil, inquiunt, afferri potest, quod impiosi non adjuvet, qui animos nostros una cum corporibus interire putant. Nam si perce-i ptionem bestiis, ut homini concedimus , animos nostros non tam specie & natura , quam gradu & perfectione a brutorum formis diversos esse statuemuS. - φο . eam quae iis videtur, demonstrati .nem,uim aliquam habituram si perceptionis nomine intelligeremus eam cognitionem, quae est cum reflexione conjuncta . Et quidem in hac voce perceptionis quaedam latet homonymia : nam bestiae objecta intuentur, & discernunt, atque ut vulgo loquimur , essis apstersolvent : sed se intueri non sentiunt, nec propri8 cogitant, elus ne pensem pas: reflectuntur in objecta , quae anto perceperunt, non in suas actiones; Iec se
447쪽
videre aut tangere animadvertunt. Id enim
nullo potest experimento demonstrari ;nec possumus aliter de bestiarum percepti ne quam ex effectis judicare. Ac nihil nos
cogit iis perceptionem cum reflexione conjunctam tribuere: cum in nobis ipsis id experiamur, multa nos sensuum ministerio percipere ac distinguere citra ullam animi reflexionem, Paginam saepe integram lustramus oculis , & attento animo perlegimuS, nec quam habeant formam ipsi caracteres, quos tamen distinguimus, ulla ratione explicare possumus. Quod identi sem repetunt, ideas extensionis & perceptionis omnino esse diversas: jam utique responsum fuit , non magis eaSesse diversas,'quIm ideam medici & musici: cum tamen idem homo simul & medicus, & musicus esse possit. Uno verbo, ut voces in scholis usitatas adhibeam , idea' perceptionis quae ad sensus pertinet, diversa, est ab idea rei extensae in adaequate, C. adsequato , N. Potest enim consipi extensio sine perceptione, non item perceptio se n suum sine extensione , At enim , inquiunt, id nullo modo intes-
lini tuc, qui fiere possit ut merum corpus , aut materia aliquid sentiat, aut percipiat, quantumvis corpus illud sit actuosum , su tile, & tantum non spiritale . Resp. corpus vi sua percipere nullo modo posse, nisi vim sentiendi ab Authore naturae acceperit. Sed ne substantia quidem spiritalis, ut substantia est,& dimensionum expers, quicquam percipit, aut intelligit,nisii percipien di vim Au thor naturae ei concesserit.
448쪽
verum, insant, non claris intelligimus redistincte principium illud perceptionis cor. poreum, neque adeo id temere asseri debet. Resp. id principium 1 nobis directo, ut ajunt, di immediatis nota inrelligi , sed per effectus& mediato id cognoscimus, udalia pene infinita. Itaque perceptio bestiae saltem indirecto a nobis Oognoscitur , eaque est divisibilis ratione organi : etsi ratione sui sit indivisibilis: quod addimus, ut alteri objectioni, quae fieri potest ,
Quod autem metuunt ne illa quae asse tur a Cartesio pro immortalitate animae ut putant, demonstratio, periclitetur, si aliquam bestiis perceptionem tribuamus ,
hoc ipsum quod ipsum quod timent, nihil
est; tot enim rationibus munitur mentis humanae spiritalis re incorrupta natura , quas suo loco attulimus, ut de statu suo non pericIitetur , etiamsi bruta levi &imperfecta cognitione donemus. Nam ut alias omittam utriusque perceptionis disse rentias, certum est nos infinita prope percipere, quae vim omnem sensuum & imaginationis superant , quod ea sint, aut universalia, aut spiritalia . vim enim , ut exemplo quod affert S- Aug. l. r. Confutar, audio tria esse genera quinionum , an IM, qui , quale sit : sonorum quidem quibus verba confecta fum , imagines teneo , es rasper aures cum strepitu transisse , ac jam non esse felo. Res vera imas quae illis Ani cantur sonis, neque ulissensu corporis attigi, nec respiam
vidi praeter animum meum y'in memori recom
iudi, non imagines eorumsed ipsas. Verum. i sta
449쪽
sunt alterius loci: ex quibus tamen essicitur inulta a nobis percipi quae n6 sunt corporea. sunt. & quaerunt, in qua bestiae alicujus parte erit cummune sensorium , si quid ea percipit λ Cumque insecta, ut veris mes ubi in partes dividuntur, & sentiant& moveantur, in qua parte corporis viget facultas illa quae sentit, quae percipit , quae principium est motus & sensus. Resp. hoc nihil obesse cognitioni brut rum , tametsi omnia quae ad illam pertinent facilὲ explicari non possint. Infinita proposunt in rerum natura, quae existere non dubitamus , licet quo ea fiant modo, explicare dissicillimum sit. De insectis nihil necesse est hoc loco plura dicere. In plerisque aut nullum est, aut exiguum cerebrum :sed medulla spinalis in iis copiosa cernitur,& quot sunt annelli, tot videntur quodammodo esse animalcula. Sentiunt quidem &moventur; sed imaginatione, aut communi sensu pene destituuntur.
Guum bel in aliqua ratione donentur.
Non desunt Philosophi qui brutis ra
tionem licet imperfectam largiantur tametsi ea circa res singulares & corporeas tantum versatur . Atque haec opinio longo probabilior videtur, quam Cartesii sententia, quae omnem bestiis sensum & perceptionem adimit. Nam ipsa naturae voce, cui obsisti non potest, communi omnium sensu, & rei evidentia omnino refellitur .. Ne-
450쪽
Neque ita facile est eos convincere qui judicium quoddam, & ratiocinium belluis' concedunt. Nobis extremae opiniones fugiendae videntur: Sittanica Concluso.
Nulla est in bestiis ratio proprio dicta.
Probatur ConcI. I. Omnis ratiocinatio est Cum reflexione conjuncta: est enim illatio unius cognitionis ex alia. Nam in omni ratione consequens cum antecedente cominparatur : imo cognitio antecedentis conse ri debet cum cognitione consequentis .
Quod fieri non potest sine cognitione reflexa , qualis in bellu is nesta esse potest. Quin etiam nulla ratiocinatio afferri potest , quae universalem rei perceptionem quodammodo non includat, aut praesupponat: sed nulla est in bestiis reflexa cognitio, nulla uni versalis perceptio. Ergo neque in iis est ullum raciocipium : praesertim cum nec veritatem rei I nec falsitatem percipiant : imo nec affirment aut negent, nulla quippe imago corporea illud exhibere potest, quod affirmando, aut negando intelligimus . Ergo in bestiis nullum est proprie dictum judicium, nisi virtuale quodammo do,quod scilicet actuali judicio ratione muneris aequivalet, non ratione dignitatis , neque enim est cum ratione conjunctum. 2. Omnis belluarum cognitio sola apprehensione, aut naturali judicio continetur,
idque ad propriam conservationem iis datuest, vel ex ipsis naturae initiis proficisciturZ. Atque haec innata cognitio cum appetitu coojuncta,instinctus nome obtinet. Sed quae instin-