장음표시 사용
61쪽
Nietonym Oenotus in Rubri. C.de
a Baias, o lasonis error detemur, putantium pacta es contra . i28 Referuntur eorum argumenta ditivuntur. 29 An expacto nudo deiur actio rao I s a u tumet , esse inruat aduersus voramomoos. 3 i spinis Iasens resettur.3 a Neganturpacta esse contractus,quine Iur.3 3 Accura, , ct Iasenis au sons in 3 Contrastus nominarus halet propriam actionemr innominatus aescript ve bis, pactum nudum cares actione. In pacto nudo nec poenitentia, nec impenitentia. 3 6 Pacta nuda consideramur aut persee,aut relata ad contra Isu . 3 7 Pacta in commentι Upsos insunt ex pane actoris , O τeterem is mant
3 8 Pacta ex interuallo adhibita contractui non insunt ex parte actoris, ne expacto. actio detur.3 9 Pacta nudisper se deducta ab omni genere causarum. o Pacta isi dunt acti nemper exceptionem pia vel doli. i Pari aperimos actionem. 2 Pacta oblinapinimis actionem. aq3 .ribe Inserment veterem a tionem. 4 Pacta ex interviso adjecta vel insubstantia vel in accidentitus . 43 Articulus, qui male habuit Iuris Magistros. 6 La in Balta, ahorum. 67 gistum imprimi ormam in ferrum candens: ita pactam in contractum , ct λ
8 Negatur haec inmetria, ct vis hale omasigilli in ferro candente ta coni 'E smpacto nudo. 9 Pacta an vestiamur.3 O Ues ema esse partes contractus,non sol pactorum.
ι Error auli quorum,dari actiones dativa cr natiuas . F, a Pactum nudum neci re canonuoproducit actionem.
X p L i c A T i s partibus subiecti praecipue materialis, quod συναλλαγμα esse declarabamus, reuocatur in dubium, an pactum nudum ingrediatur synallagma, nec ne Proinde pacti nudi substantiam, & viro patefacere operaepretium cst: haec enim fatis perplexa Iurisconsultis visa sunt, tum quia nemo est, qui pacta sue conuentioncs in suas proprias differentias ac species diuidat, qua de re summopere conqueritur Cagnotus, tum quia plena sunt tricis ac meandris, in quibus profecto valde errarunt Bariolus, Baldus, Alexandcr, caeterique Iurisconsulti alioqui eximii, quorum ant signanus Bariolus ingenue iatetur, se edictum de pactis, prorsus ignorare , quonam mod' praetor polliceatur, se pacta sauaturum, cum nullam unquam dederit actionem ex pacto , sed selam exceptionem : huius , inquit, quaestionis nullam vidi unquam selutionem, quemadmodum publice pro- us ostendebain,& sbluebam. Alexander quoque irridendi sui occasio
62쪽
De via,&ratione iuris Lib. I. It
nem praebuit, dum Fulgosium repraehendens asserit, nullum dari pactum sine aliqua caiisa, ut fine, utputa, non dari pactum donandi, pactumve dotandi, sine ipsa causa donandi , vel dotandi. Quantobrem iure optimo in 1 eum inuehitur Aemilius Perretus: Non esse Alexandro navim credendam in mari Ionio, ut id, ni in Rhodio naufragium secerit, & synalia a pe-ε nitus ignorauerit. Baldus etiam,Iasen,& tot communiter lapsi sunt,quip pe qui pacta,contractias esse existimarunt: Ecquis tandem Paulum Castrensem non audiuit perterritum subtilitate contra tuum,&pacti nudi, exclas mantem λ Si Paulus Patauinus Iurisconsultus a mortuis resurgeret, haec sibi maximum negotium facineren t Demum graue, & atrox utrinque prinlium parari videtur, an pactum nudum cohaerentia contractus indutum , propriam producat actionem praescriptis verbi, necne Illi aiunt: isti 'n gant, & multa praeterra irridenda reserunt miracula, de multas i nsanias de partu suarum actionum per generationem, per creationem, ut recte qui Dpiam eis obij cere possit, Insensati Galatae, quis vos fascinauit Nos igitur les uiori via,&diui suamethodo procedentes dicamus, reperiri in iure ciuili conuentionem, pactunt, pactionem, pactum conuentum, pactum nudum, pactum legitimum, diebim, promissionem, pollicitationem, stipulationi , transactionem , constitutum, contractum. nuentio, & pactio sue pa-I6 etum differunt, ut cen us, & ipecies: nam conuentio generalibr est, & coim uenimus etiam in sententijs, & in declarandis legibus. Non desurit, quori constitutini differentiam inter pactionem, & pictum: pactio dum fit, pactum , cirin se tum est. Mihi vero magis placci cum Culatio,& alijs, haec si indifferenter accipi, quemadmodum etiam pactum, pactum nudum,&pactum conuentum idem senarit , scilicet pactionein nudam, Blamve con-r 3 uentionem, ut passim legere est- Paetum vero legitimum est, quod cum per se sit nudum, auxilium tamen sortitur a lege,ut vigorem sumat, de alti 1 nem pariat. Differt paetum a pollicitatione: nam iit rogati, & per placitum,sive consensum duorum saltem: pollicitatio vero solius offerentis pro- is missiuin. Separatur quoque a stipulatione solo animo, ut si maluerit pacisci, quam stipulari, vel si magis Voluerit stipulari, quam pacisci: & maior ve is borum solemnitas requiritur in stipulationibus, quam in pactis: quin immo potest utique mutus & expresse pacisci, non tamen stipulari. Pariter a transactione dii inguitur, quod haec sit de re incerta,& dubia, aliquo dat m, vel retento: pactum velo gratuitum. Dictum praeterea & promissiim seiunguntur a pacto,& amplius sese habent, & dictum a piomista secernitur: dictum verborenus pronuntiatum et , nudoque sermone finitur, ut si venditor dixerit, seruum esse frugi, esse probum commendandae rei gratia, & nullam parit exceptionem; Promissum vero potest referri ,& ad nudam promissionem, vel ad sponsionem, &'stipulationem. Ergo promi sum potest esse nudum, & inescaκ, & potest etiam esse essicax. Promissum praeterea magis respicit promittentis persisnam, quam eam, cui promittitur: Pactum vero aequaliter se habet ad duot in , pluriumve consensium .is dictum vero unius tantum principaliter est proloquium. Hinc Agesilaus
conquerente amico, quod promissa non seruaret, per Iouem inquit, si iu-
19 stum est, promisi: si minus, dixi quidem , sed non promisi. Pactum insu
per a constituto seiungitur solo animo, cum non possit Me constitutum,nis eo animo factum fuerit , ut sit constitutum Differt denique a contractu,
et o quicquid blaterent Baldus, Alexander, Iasen ,& alij: pactum eniim caret synlulagurate, contractus vero nullus dari potest, vel nominatus, vel inno
de pactis Bal in tit. de re in L
sed eum nulas. de pactis Catitan I. s. 6 at eum do.
i pactum. de pollicita. l.si tibi. C.loca. d. l. iuriise gentii m. quod sere.
oblig.l. item quia.sside pactis l.sciendii tamen.f. dicta promisso.
63쪽
minatus sine synali aginate. Est ergo pactum nudum, quod solum pactumri est , quod Blum conuentum est, ut equinitas secundum Avicennam, noest nisi sela equinitas Est inquam pactum nudum, quod non est legitimu, non pollicitatio, non stipulatio , non transactio , non constitutum , nona a contractus, sed solum pactum. Quamobrem quaerentibus nobis post has
species distinctas, quid sit pactum, respondet Vlpianus, pactum in dii a 3 rum, pluriumve in idem placitum, & consensus. Aduersusque sane pacti
descriptionem his rationibus urget Connanus: Diio, inquit, pluresve I risperiti uno consensu simul consulunt uni clienti, crgo ij Iuris periti pactum secerunt inter se. Consequentia falsa destruere videtur antecedens, & deiunitionem ipsam. Praeterea, tu scis me possidere fundum bisulanum, & La sentiris me postidere, ergo pepigisti, ut possideam, quod pariter destruitur. Quae sane incommoda, dc absurda, ut effugiat, ipse ingeniose rcspondit,as ac interpretatur, In idem placitum, & consensus: hoc est, in id quod pactum est, ut differant pacta a placitis Phylosophorum, Medicorum, & Iu-a 6 risconsultorum. Ego vero dico huiusmodi placita versari in materia rati nati, intellisibili, siue deliberativa, quatenus rationalis, & intelligibilis est, vel consulenda. Quare cum in unam sententiam, pluresve, post longas disputationes doctissimi viri conuenerunt, & assenterunt, ea sapientum placita appellari merentur: sed pacta, de quibus in iure ciuili, vel santur in materia non ut intelligibilis est, vel rationalis, vel huiusmodi, sed ut in hominum negotijs versatilis est, ut si quis paciscatur alteri, se Romam iturum, vel annulum, vestemve dare, pacta procliuia sunt ad synallagma, sed ipsi imnon tangunt, licet eo tendant: hoc est, pacta promittunt quidem suturas obligationes, sed ipsas non pariunt, nec actiones, tendunt tamen admat riam aptam , nataliaque recipere obligationes, & actioncs: sed quoniam ip . 27sa nuda sunt, iure Romano quamuis eo tendant, nunquam tamen per se ingrediuntur synallagina. Quae omnia ut nobis clariora fiant, conuentio. inem ita diuidere liceat. Coniiciatio aut publica, aut priuata: priuata legit ma , vel iuris gentium : legitima , quoniam probata cst a lege, producit iactionem: Iuris gentium vero conuentio, aut cum causa est, aut sine causa: cum causa, aut nominata, aut innominata. Ex nominata prodeunt contractus nominati, emptio, venditio, locatio, & similcs: Ex in nominata oriuntur contraditis innominati, do ut des, facio ut facias, do ut facias , facio vides : Habentcnini causam dandi, vel faciendi,& actionem praescriptis .a 8 verbis ciuile.Sine causa vero couentio intelligitur pactu nudu,sine causa inqua ,sine datione, vel facto sine causa, hoc est sine synallagmate. synallagma intclligo cu Vlpiano,& Labeone simplex vel mutuu factu,vel comerciu oblias gatori u . Hinc Vlpianus putat recte Iulianu a Martiano repraehcsum csse in hoc,Dedi tibi Stichu, ut Pamphilia manumittas, manumisisti;cit ictus cst Stibchus: Iulianus scribit in factum a praetore actione danda: ille ait, ciuilem i ccclam actionem, idest, praescriptis verbis sufficere; csse enim contractum Aristo adijcit συναλλαγι-, unde haec nascitur actio. Ecce hic detegimus i gentem Bildi, Ialonis, de aliorum errorem, qui putarunt, pacta cila contra ictus innominatos. Nam si nuda pactio nullam parit obligationem, nec Maoctionem; Contractus vero innominati praescriptis verbis ciuilem producunt, clare constat, haec toto genere differre. Nec hanc sententiam illidereat possunt inania, & scire puerilia Baldi, Iasonis,& caeterorum argumenta huiusmodi: quae conuentio non transit in speciale nomen, ea omnis cst contractus inii unatus: pactum non transi in speciale nomen, erso pactum est is
64쪽
De Via. & ratione Iutis. Lib. I. ia
3a est contractus innominatus: Maiorcm utpote salsam negamus. Vera est enim propositio in omni conuentione, quam synallagma concomitetur, fausa vero in conuentione sine causa, vel synallagmate, ut ex probatis diuisi 3 3 nibus apparet. Praeterea aiunt, ex pacto nudo datur actio praescriptis 'erbis; Ergo pactum nudum est contraiius innominatus . Qu'sanc argumento fastu nimium tumet, & floriatur Iason,& iactabundus hac unica ratione omnia Vltramontanorum fundamenta, quinimmo Alpes ipsas prae viribus 3 audax euertere c0ntendit: Actio, inqxiit, praescriptis verbis,oritur proqu0cunque contractu in nominato; sed pactum nudum, inquit, est contractus in nominatus. Probat authoritate Accursj, ergo ex pacto nudo oritur a-3s ctio praescriptis verbis . Sed harurestagantur iuri ciuili , reiectaque fiant ab Vlpiano in lege, luris gentium. Patet enim, nullam dari actionem nec ciuilem praemiptis verbis ex pacto nudoe Vnde corruit consequentia. Prae 36 terea inficiamur, pactum nudum esse contractum innominatum, & ad cius probationem ab authoritate Acursi j deduciam, negamus Acursum,& eius glossemata, a gamus Iasonis Colchos,& suum vellus aureum, utpote cum eorum in lana doctrina nobis sit suspecta,&maiestatis Iutis ciuilis haereseos plena: ncque cnim contractus unquam sine synallagmate, neque pactum usqua citin synallaginate R0manis legibus stare potuit. Contractus 3 7 nominatus habet suam actionem, ut ex vendito, ex locato, & similibus: Contractus in nominatus habet actionem praescriptis vobis: pactum vero nudum carci onini actione. In contractibus nominatis non habet locum poenitentia: in contractibus innominatis est locus poenitentiae, in pacto 38 nudo, nec poenitentia, nec impoenitentia locum sibi vendicant, quia nulla oritur obligatio, ergo, nec me ea itet, nec me non poenitet: nulla enim priuatio, di omnis priuatio praesupponit habitum. Pacta nuda destituta sunt denudataque omni iure Romano: nam 4n pactis factum': in stipulati 3ρ nibus ius ipsum vers)tur: Nec silentio inuoluam, pacta nuda bis iam considerari, aut per se,aut relata ad contractus Pacta nuda.
cunia, de radi ea u. data. l. manumisissones. de iature.
I si Perse Relata ad contractus S.quinimmo. l.iu-
Aut in substantia, aut in accitati.
-Finali, Exinteruallo. Aut in substantia. Aut in accidenti.
Haec per se sunt ipsa pacta nuda.
In continenti apposta. ii Iurisgentium. f. quinimmo,depactis.
65쪽
icia bonae fidei. L petE . C. de l. Iecta st .si certum peti I. Iecta. F. fi
nes,&similia accidentia, tam in bonae fidei iudici js, quam in stricti iuris, non solum ex parte rei, sed etiam ex parte actoris inesse dicuntur, non quod pariant actionem, sed quod veterem illius contractus informent, ut detur etiam ad pacta seruanda Cia iacio negante incsse ex parte actoris in strictis iudici js': de quo valde controuertitur in i .petens.C. de pactis . Sed Paulus dicebam , inquit , quia pacta in continenti fati , stipulationi incile cr duntur,& nulla potest satis idonea inueniri diuersitatis ratio, quare paetum insit cx parte actoris, in bonae fidei iudici js, non autem in sti icti auris, cunitamen utrobique in continenti insit.
t In appendicibus haec non insunt ex parte actoris, quia nullam producunt actionem, sed ex parte rei, quia dant inceptionem: at in subitantia contractus, puta in pretio, consensu, & similibus, re non intcgra nulla nascitur actio, sed re integra contractus, puta cmptio, tollitiar, rcsOrmatur, renouatur, & perimitur.
Hege,pacta legitima, quae pariunt actionem. A causa essicienti A Α -Consensu paciscenti uni iure gentium haec dant exceptionem vel doli n 'qΑ qualitate causae essicientis, vel formalis quae coineuiete v dentur, diuiduntur -Expressa - Tacita A qualitate materiae is -Publica
re communi remotum seruari non Oportet. l.
iuris gentium sraliter. geneΑ qualitate etiam materiae s -Realia -- In dubio realiace sentur. -Persensia l .iuri .F. pactu sidem, Mixta l. ide i inlobus, de pactis. A quesitate semue -
-Iniusta tor ait, de pactis, S Agesilaus per Ioue inquit, si iustum est promisi, si minus, dixi quidem, sed
non promisi. s .nlidunt actionem, ut pactus ne petat. i - Perimunt, vel tollunt actiope, ut iniuriariim.
A causa sinali,vel eius essectibus P -Pariunt actionem ut legitimam. j -Inso mant veterem asionem contractus, in Q auaenti adhibita, ,
66쪽
De via in rati in esuriis I. l3
3 Pacta est sunt actionem per exception qna pacis , vel doli,ut pactus ne pe- 'teret propcllitur exceptione Pacii, vel doli u non pol dari inceptio pa- . f. te irisi .cti, & dolus adsit, quia solestiis dicere, doli e coeptionem esse plerunquelpi umq-
subsidiariam doli exceptionis. i . . . . rium de ea
Quaedam perimunt actionem, ut si paciscar, me non acturum iniuriarum vel furti: nonnulla vero pariunt actionem. Haec sunt pacta legitima, quae non ex se, verum legis auxilio adiuta, actionem edunt, quae conditio ex lege dicitur. s Quaedam praeterea informant veterem actionem contractus: talia sunt ..esic pacta relata ad ipses contractus. aut enim in continenti, aut ex interuallo iii quis ars adiecta suerunt contractui : si continuo adhibita suerint, inesse censentur bonae sidei iudieijs, & stricti etiam ex palle actoris, ut eadem actione illius d.i iuii eα-
contractus, cui adhaeserunt, agere podit Actor, etiam ad ea quae pepigit: si Z
vero ex interuallo fuerint appotita in accidentibus, minime insunt ex parte na fidei. C. 6 actoris , ne ex pacto actio nascatur, sed reo pariunt exceptionem. At in sub stantia, in precio, vel consensu re non integra nulla quidem oritur actio , de eotii h. sed re integra. Haec pacta tollunt, reformant, renouant,& perimunt Om empl. nem contractum. Et hic est ille articulus, qui male habuit I uris magistros. I idus quidem,& caeteri lapsi sunt putantes, ex pacto nudo cohaerentia nimmo, nil.
contractus induto, actionem gigni distinctam dactione illius contractu , 8& exemplo sigilli sic usi sunt: Nam ut sigillum inquiunt se am suam
imprimit in serrum igne candens,&serrum suggerit,& imprimit calorem in sigillum, ut caleat, ut serueat: sic aiunt, pactiam nudum cohaerentia con . tractus vestitum infundere qualitatem siuam in contractum ,& contractumuis vestimentis agere in pactum,& calefacere , ut possit pactum suam producere actionem ex ipsb pacto beneficio vestitum contractius. Sed ego idi o se nego, veram esse in omnibus hanc similitudinem. Porro aliquam sem- .metriam admittens dicam: ut se habet forma sigilli in serro candente, ita sese habere contractum in pacto nudo, ut scilicet pactum ipsum pati, ac recipere videatur propriam actionem illius contractus , extensam etiam ad conuenta, non aliam, quemadmodum ignitum serrum suscipit formam tapilli. Et possumus haec pacta concedere vestita in laoc sensu, ut extendatur actio contractus ad conuenta, vel pacta, non autem in alio sensu, ut detur eo actio separata a contractu in nominato, vela praescriptis verbis innomin torum. Nec enim multiplicanda sunt entia sine necessiitate, cum Deus ie i Natura nihil frustra agant: alioqui falsa dicam esse haec indumenta. Quae porro sunt partes contractus, non autem spolia pactorum, grauiter insupers 1 inania, de fictilia miracula sibi commenti , errarunt Baietolus, Baldus, Iason, exterique, actiones distinguentes, alias dativas, alias nativa': has per g inerationem, illas per creationem emanatas, cum tamen nulla possit reperiaria γ, quae non detur a praetore, nullaque possit dari a praetore ex pacto nudo. Omnis enim actio a synallagmate: ut iure optimo ridiculi habeantur , & reprehendantur a Duareno: Quinimmo nec ipse iure canonico U- 'uar. ia d.l.
sa ruit unquam actio ex ipso pacto nudo oriri. Quam sane sententiam Felia et num,&reliquos Iuris pontificij peritissimos sequutus, saepius disputando limista, disve rem demonstraui. d s. . . Haec igitur casunt pacta nuda: quoniam, ut Paulus ait, in stipulationi--A., 4. bus ius continetur, in pactis factum versatur. Pacta enim destituta denudatori,& LLtaq; sunt omni prorsus iure ciuili .Nam ius chille dedit formam Olennia, ac potestatem, quaecunque in terris ligandi ,& soluendi: omnia siquidem
67쪽
nudum tollitur per pactum oppositum ab homine, non autem ipso iure cD. uilii sed stipulatio per stipulationem citam non oppositam tollitur ipso iure. :i Stant itaque pacta nuda circa limina synallagmatis a contractu, & ab ip oe lanalia mate,&a Iure Romano per se separata. Stet igitur συναλλαγμα . 'nostrum materiale tu i*tudentiae subiectum factum , siue commercium h minum, aio , obligatorium, vel mutuum, vel simplex, ut contractus, ci- , stractus,&' quasi, ut iudicia, ut ultimas voluntates, videlictar& quasi, V lestes ipsas, & uniuersia, quibus iure oblisai nur; hoc nomine decoranda exi
st emus . Ex his itaque fatis aperte demonstrauimus, quemadmodum picta possint ingredi subiectum Iuris ciuilis.
, Depacti nussi Ciuisione Actione. Cap. VII.
68쪽
De Via.&ratione iuris, Lib. I. i
V M Pauli lege Π,lecta de rebus creditis, publice interpretarer nouae, ac diuel lae opiniones de pacto nudo per lyceum etiam inter iuris candidatos undique circunferebantur. Quare duo
prolytae, nobiles, & egregi j auditorii mei condiscipus, inet
nia vere heroica,quos honoris causa nomino, ossiuius Plo- uenus Vicetinus,& Bartholomaeus Mainerius Genuensis acerrime inuice,&cu alijs leo.studiosis disceptabat, & vim argumetorii mihi dijudicanda tu publice, cu priuatim oret enus &scriptis disputates offerebat. Proinde placuit eoru seiam in qua uterq; post logas disputationes inclinare videbat,hic suis P ijs cometarijs exposita subijcere. Prima erat qstio inter eos de pactor nudo, an id diuidi posset: Pactu aut est mixtu cotractui, aut in cotincti adhi-
& an ex eo resultet cotractus innotatus. Quamobre eoru unus primu de indumetis pacti nudi scrinone hebat: pactu aiebat, nudu vestiri nostrates c6- miniscutur,falso id qde,& si libcre id u, sutias, licere audeas, no ta facilita-3 tis,il obscuritatis ca itroductu.At limoi e plurima i toto sere iure reperiatur ab interpretibus superioris pcipue seculi doctrinae caussa suo arbitratu coiecta, a quibus aliquando non recedere cautio est. Concedamus aliquid D ctoribus nostris. Esto : pactum vestitur, idoue multis modis fateamur Om- nia.enumerentiis etiam licet istud sit operosum omnes istos modos.Quid An iccirco pactum nudum, pacti ipsius inquam propriam simplicemq; naturam , non his commentitijs quasi pannuceis vestibus indutam, qualem nos bis iura proponunt, continuo sciverimus minime: Immo eum non mediocri existimamus ingenio praeditum esse oportere, qui perlustratis etiam pluribus nostrorum interpretum, corumque praestantissimorum commentariis pacti ipsius nudi, sibi coniuncti vim potestatemq; postit probe intelligere. Haec cum ita sint, quotus qui'; est, qui non videat, nihil magis a vera d cendi iuris ratione alie n uin fieri potuisse ξ De pactis scientia cum sit trade fi da, quid nam ea essent omnino intactum relinquere, spolia & vestimenta, quibus quasi in tencbris laterent, consectari. Qiramobrem discussa inter eos vera pacti nudi dcfinitione, ad propositas quaestiones huiusmodi serescriptis sese accingebant. Quarum prima crat: pactum, aut est mixtum contractui, aut in continenti adhibitum, aut ex interuallo. Tunc alter: v reor, inquit, ne si falsam hanc diuisione dixero, in summos viros delinquere videariti vera,ne fallum & medace Vlpianu suille covincar dumamus verba eius. Sed hoc sic accipiedu est insit,ut si side ex cotineti pacta subsecuta sui, et ex parte actoris in filii: Si ex interuallo, no inerui, nec valebat,ne ex pacto actio nascatur. Ergo si Vlpianu audiamus, pactu vel esit ex interuallo, vel in 8 cotincti adhibitu, mixtu nullu partu agnouit Vlpianus. Quare cu pactu sit cx interuallo,vel in c5tincti,ex Vlpiano nequeo, qdna sit istud pactu mixtu, intelligere:An, simul ex interuallo,& in cotincti esst,id mixtu est certa est resp5sio,si veritas pateretur, sed haec misceri nequeui. Ergo no fuit opus hac diuisione. Istud declaro planius: In cotincti pactu est,' ut ex Gricis interpretatur Cuiacius,in ingressu cotractu illitio ,exordiovc apponitur: ex interuallo contra,quod re secuta interponitur: hoc non inest, illud inest contractui. Ea enim pacta insunt,quae legem contractui dant,idest, quae in ingressu contra-ν ctus Acta sunt. Primum hic mihi velim respondeat aliquis,quid nam sitimidpactum mixtum, quod non idem sit in continenti λ afferet sertasse speciem Hermogenes. Vedito lando ut certa mercede cum venditor conductu heat: vel si vendat non alij, vel sibi distrahat, ad complendum pactum agitur C i in
Commenti. tiae pannu-eequeste pacti nudi. In I.iuri en
69쪽
venditor at vero pactum hic in continenti adhibitum csse negari non potest. Id enim tam verum est , quam quod verissimum. Caeterum, rsubtilis quispiam considerabit,& fortasse perpendet illud, ex vendito agere poterit, non quemadmodum alibi, ex pacito. Differt igitur pactum mi tum a pacto in continenti adhibito. Sed ex contractu actionem dari nihil me mouet: id enim aio esse perpetuum, ut ex pacto actio non detur, quatenus inquam pactum est. Ex pacto enim,quando contractui adhibitum cst in continenti,actio ita dari dicitur,ut qua .c.actio ex contra, tu competit, ea cita ad pactum ipsum, quod ibi est pars cc tractus,csi tractuq; ipsuin format,c elatae . . i. ι Pacturi nimirum tunc formam&le dat contractui formatq; ipsam acti nem.i.actionem ex ipse contractvica. n. nec minima vis pacti csse videtur,ut nimmo. contractus naturam mutet,augeat,minuat,contrarii inq; ipsum formet, resera , ἡ ἡ Πῖα, sussicit igitui pactuin nux tum ideincise quod in continciati, ut nonr . . . ' cie a lignata huiusmodi diuisio videatur. Praeici ea ne hanc tripartitam p a1 ctoruin diuisionem recipiamus Vlpiani auctoritas ficit, quem foede sit diis placet eri esse fateamur necessario , si tertium membrum in diuidendo omisisse dixerimus: id enim vitiosum cst in diuisione, vel M. Tullio teste.i3 Quo ad secundam vero quaestionem, duo in ea assii mari illi perpende.
bant : pactum in continenti adhibitum nouam parere actionem: alterum est, pactum, quando ex eo rcsultat conti actus innominatus, par re actio- ' nem praescriptis verbis. Vtiumq; falsitatis suspitione non caret, dicebant si a legibus pendere, non ab opinionibus velimus. In memoriam duo no. bis reuocanda sunt, primo pactum ex tui natura actionem non parerea. iurisgentium,de pactis. Deinde, actionem praesesiptis verbis competere,quando deficiunt usitata actitanu in nomina : im nam ctiam, quando inueniri non l. . St 3. s. t q. sunt, dari item cxcontractibus inii ininatis. His ita animaduersis, di- ἡ ' 'r' luenda nobis sunt contraria argumcnta quibus nitunIur, ex pacto dari a se: nem p scriptis verbis, quando scilicet si ut aiunt ex co resultat cotractus innominatus: Ex hoc ipso enim constabit, opinor, an noua actio detur in pacto in continenti Θ deinde asserimus, druersam verioremque sententiam ,
Des....i,. II EX Decio haec sumpta videntur: Is duas stati iit conclusiones: primam,padi 16. Oum appositum iuxta contractum informat veterem actionem. Hoc, nisi me animus fallit, est quod appellari volunt mixtum pactum. Nos iam hoc quoque ostendimus cse in continenti ex Vlpiano. Secundam, pactum appositum in continenti nouam parit actioncm privscriptis verbis. Hanc sententiam tanquam communem affert, & transit cum communi. Illi tainu duo negotium faciunt, primum cst: in contractu nominato non habet locum
id a , . in nominato habet. Eiso videtur, quod non possint siniit
ob via. concurrere , actio informata ex contra tu , di actio pietes riptis verbis . Afieri responsionena nonnullorum suae.tem uatis, qliam consurat, cinide ipse respondet his verbis: istud pactum appositum in continenti, recipit id am a contractu nominato, & cius colurcntia vestitur, merito conlitam quod de at assumere naturam contractus nominati.Sigillatim ad singula respondentes dicemus: immo his consequens esse, ut actio detur cv in tractu non ut ex pacto,quod inest contractili, noua oriatur actio praesesiptis' verbis. Secundo respondet Dec. repugnantia, quae consideratur per Cuma ab num espicit e ecutionem,sed eligendo alteram actionem nulla eit repugna uai di eligenti imputatur. Hic quaerendum csset, an concurrae debeant mi illae
70쪽
De Via & ratione iuris Lib. I. Is
multae actiones, entiaque an ita sint multiplicandaὸ Sed quantum ad rem 16 nostram attinet, sat est, si respondeamus, etiam si detur actio pr scriptis verbis, eam dari cx contractu, cui paetum inest, non ex pacto: ita ut actio . idetur, vel ex contractu, vel ex negotio, quando scilicet adest synallagma, s
nunquam ex pacto. Nec Dec. probat contrarium.
i Secundo facit dissicultatem: pactum in continenti factum, ait, videtur se intercise i si in veritate inesset, oriretur actio ex illo contractu,& alia actio 'non compe eret; Ergo pariter licet videatur inesse, non deberet alia acti dnasci , quia non debet plus operari fictio, quam veritas. Res indet: ve- I. ad eertum ' rum est, inspecta veritate ex illo pacto actio noua producitur, quia resultat Ccontractus is uominatus. Pace dicam doctissimi viri : nescio quis illi significauerit, p,ciam illud inspecta etiam veritate non inesse . Pacta enim, quq ir in continenti fiunt, inesse dicuntur. At, scio, distinguent nonnulli, aut pattumnoi, est diuersum a natura contractus quod nouo vocabulo appellat .l.iuristemisi mixtum Dec. ait esse iuxta contractum, & tunc non producit contractum innominatum, aut diuersim . Dec. hoc in continenti dicit,& producit contractum innominatum. Exemplum esse putant in specie illa Papiniani, RO- In l. rogasti.
gasti numos tibi mutuo dcu cio,ego cum non haberem dedi tibi rem vendendam, ut precio utcreris, si non vendidisti, aut vendidisti quidem, pecuniam autem non accepisti mutuum utilius ςst cuni alioqui compete tactio ex mutuo agere praescriptis verbis , idest, quia ibi est pactum contra naturam contractus, ergo agitur praescriptis verbis, ergo ex pacto actio illa nequaquam. Lex ea ipsa hanc controuersiam decidit, dum ait, quali negotio inter nomino proprij contractus. Nihil potest esse clarius. Probate .i is, istat . . tiain Paulus: potest mandatum ex pacto naturam suam excedcre, ves ali fedii dedi. qui datur actio ex eo, quod adest negotium, vel synallagma, ut apud Vl φpianum,si tibi rem vendendam certo precio dedissem, ut quo pluriS vendi- vii in i.si ii disses, tibi haberes, placet neque mandati, neque pro socio inc actionem, .: ' 42 sed in factum,quasi sieno negotio gesto, & Iulianum: Solent, qui nouerunt 'i' seruos fugitiuos alicubi celari, indicare eos dominis, vel pacisci, ut certum In l. solent. quid sibi detur si indicassent, videamus inquit, an possint agere,& quide conuentio ista non est nuda, ut quis dicat ex pacto actionem non oriri. Sed habet in se negotium aliquod,ergo ciuilis acti potest oriri praescriptis vc . ibis, & sic tolluntur omnia contraria,&adimittendum esse moneo hoc hynalii g lagma, quod quia non agnouit Iulianus in specie, i. iurilentium. S. pylmo, , merito fuit a Mauritiano repraehensus Illud vero absurdum in factum, i ,
quod sit diuersum a natura contractus, existimare idcirco non esila in con- tinenti, nec enim sine omni vitio illud argumentum est, quo id videntur col. 8, o ligere quando pactum non est diuersum a natura contractus, quae competit actio in contractu, ea etiam competit ad pactum: crgu quando est di, uersum , eis citurtiue contractus innominatus, noua actio com tit ex pa- icto. Neganda cst consequentia competere ex pacto; Non enim actio competit etiam ad pactum in eo, quod sit diuersum, ves non sit diuersum a natura contractus, sed quod insit , rupe quod sit in continenti: quae mim exeontinenti pacta adijciuntur, siue diuesia sint, siue non diuersa, ea sine du--, ,
bio insunt omnia. In summa pactimi quod inis contractui ita obtinere aio, n,mmo. ac si natura talis esset contractui, quem dinodum in emphyleus respondit, o Imperator. ita enim ibi legendum omnino, non ut vulso l gitur naturalis. .
Nec vero mouere nos debet ne & hoc omittam ) quod legamus alicubi ex lan pacto dari actionem. Nam in prompin responsos paςxum in motin u