장음표시 사용
61쪽
Non enim iam sunt mediocres hominis libidines. non humanae audaciae. ac tolerandae; sa) nihil cogitant, nisi caedes, nisi ncendia. nisi rapsnas: 3 patrimonia sua profuderunt. fortunas suas. abligurierunt, res eos jam pridem, fides nuper deficere caepit: eadem tamen illa , quae erat in abuudantia. libiado permanet.
- Quod si in vino & alea commessationes Iolu & stor. ta quaererent a essent illi quidem desperandi: sed i
Hoc vero quis ferre possit, r)inertes homines sorti limis viris insidiari, stultissimos prudentissimis,ebrio, sos sobriis, dormientes vigilantibus 34;qui mihi a cubantes in convivis,complexi mulieres impudicas, vino languidi, confecti cibo, senis redimiti, unguen eis obliti, debilitati stupris, eructant sermohibus suis caedem bonorum atque urbis incendia. Quibus ego confido impendere fatum aliquod, &ssae has jamdiu improbitati, nequitiae, sceleri, libidini debitas: aut instare jam plane , aut certe iam ain propinquare. Quos si meus Consulatus,quoniam sanare non potest, sustulerit, a lnon breve nestio quod tempus. sed multa secula propagarit Reipublicae t . Nulla est enim natio, quam pertimescamus ta nullus Rex, qui populo Rom. bellum inferre possiti
Omnia sunt externa, unius virtute terra marique
pacata: a) domesticum bellum manet, intus inmdiae sunt, intus in esu sum periculum est, intus est hostis; cum luxuria, cum amentia, cum scelere Ce tandum est. Huic
62쪽
Hule ego me belli Ducem profiteor, Quirites. s seipio inimicitias hominum perditorum : sa quae sanari poterunt, quacunque ratione Potero, sanabor quae resecanda erunt, non patiar ad perniciem
Proinde aut exeant, aut quiescant: ca aut si iuvine & eadem mente permanent, ea quae merentur. capectent.
At enim sunt Quirites, qui dicam a me in exi- Iium ejectum esse Catilinam. Quos ego, si verbo assequi possem, saJ istos ipso.
elicerem, qui haec loquuntur. Homo enim videlicet timidus & permodestus, vocem consulis ferre non potuit: IrJ simul atque ite jussus est in exilium, paruit. Quid quod hesterno die, cum domi meae pene in terfectus essem, faJ Senatum in aedem Iovis Statoris vocavi, rem omnem ad patres eonscriptos detuli L 33 quo cum Catilina venisset ΓεJ quis eum Senatot appellavit quis salutavit Τ quis denique ita aspexit. Mi Perditu civem, ac non potius ut perditissimum hostem ZMJQuin etiam Principes ejus ordinis paretem illam subselliorum, ad quam, ille accesserat, nuda m atque inanem reliquerunt. Hic ego vehemens ille consul, qui verbo cives in exilium Micio, fχJ quaesivi a Catilina, an nocturno Conventu ap. Leccam fuisset, necne 3 Cum homo ille audacissimus, conscientia convi iactus, primo reticuisset, patefeci caetera, quid ea nocte egillet, ubi. iuiuοι, quid in Provincia constituisset,
63쪽
tuisset , quemadmodum ei esset ratio totius belli descripta, docui. Cum haesitaret, cum cunctaretur fiJ quaesivi, quid dubitaret, eo proficisci, quo jam pridem pararet t
14 cum arma, cum secures, cum fasces, cum tubas, cum signa militaria, culti aquilam illam argenteam, culille etiam sacrarium scelerum domi suae iseerat, scirem esse praemissam.
- In exilium ejiciebam , fχJ quem jam ingressiim in hellum esse videbam i i. Etenim credo 2 Manlius ita Centurio, qui in agro Fesulano castra posuit, bellum populo Romanoseo nomine indixit 3J & illa castra nune non Catilinam ducem expectant, D J & ille ejectus in exili. um, se Massiliam , ut ajunt , non in haec castra
o conditionem miseram, non modo administrandae, verum etiam conservandae Reipublieael Nunc si L. Catilina consiliis laboribus periculis meis circumclusus ac debilitatus, subito pertimuerit sententiam mutaverit, deseruerit suos. consilium belli faciundi abjecerit, ex hoc cursu sceleris ae helsi iter ad fugam, atque in exitium converterit: f1J non ille a me spoliatus armis, audacia, non obstup factus ac perterritus mea diligentia, non de spe conatuque depulsas et sed indemnatus, innocensi in exilium ejectus a consule vi & minis esse dicetur s,4 &etauis qui illum, si hoe fecerit, non improbum et sed timidum , me non diligentissimum consule mugdi crudelissimum tIrannum existimari ve
64쪽
Est mihi tanti Quirites hujus invidiae falsae atque iniquae tempestatem subire , sa) dummodo a vobis hujus horibilis belli ac nefarii periculum depella
Dicatur sane ejectus esse a me , ta) dummodo eat in exilium: sed mihi credite, non est iturus. Nunquam ego a Diis immortalibus optabo, Quirites. invidiae meae levandae causae χ) ut L. Catilinam ducere exercitum hostiunt, atque in armis volitare audiatis: sed triduo tamen audietis, multoque magis illud timeo, ) ne mihi invidiosium sit aliquando, quod illum emiserim, potius quam
Sed cum sint homines, qui illum, cum prose. eius sit, ejectam esse dicant, sa) iidem, si interse eius esset, quid dicerent flQuanquam isti, qui Catilinam Massiliam ire dictitant, sa) non tam hoc queruntur , quam Veren
Nemo est illorum tam misericors, αὶ qui illum non ad Manlium,' quam ad Massilienses ire malit. Ille autem, si me Hercle hoc quod agit, nunquam ante cogitasset, tamen latrocinantem se interfiei mallet, quam exulem vivere: I) nunc vero cua ei nihil adhuc praeter ipsius voluntatem cogitationemque acciderit, nisi quod vivis nobis Roma proj sectas est, optemus potius, ut eat in exilium,
Sed cur tam diu de uno hoste loquimur, & de est hoste, qui jam fatetur,se esse hostem, dc quem quia-
65쪽
quod semper volui, murus interest non timeo ca de his, qui dissimulant, qui Romae remanent , qui nobis eum sunt, nihil dieimus. 33 Qios quidem ego si ullo modo fieri posset. non tam ulcisci.studeo. quam sanare, & ipsos placare Reipubl. neque id, quare fieri non possit, si me audire voluerint,
Exponam enim vobis Quirites, ex quibus gene-eibus hominum istae copiae comparentur ; a deinde lingulis medicinam eonsilii atque Orationis meae, fi- quam potero, afferam. Primum est eorum, qui magno in aere alieno, maiores etiam possessiones habent, χ) quarum amore adducti, distolvi nullo modo possunt. Horum hominum species est. honestissima Σὶ sunt enim locupletes: f J- voluntas vero & causa impudentissima. Tu agris, tu aedificii ; tu argento, tu familia, tu re-hus omnibus ornatus &copiosus sis; faJ & dubites aliquid de possessione detrahere , ac fidem acqui rere Quid enim expectas. aJ bellum Quid ergo frJ in vastatione omnium tuas possessiones sacrosanctas futuras putas 3J an tabulas novas t f J errant, qui istas a Catilina expectanti s) Meo beneficio tabulae novaeproferentur; Verum
Neque enim isti, qui possessiones habent, faJ alia ratione ulla salvi esse possunt. uod si ia/Iptius facere voluissent, sit neque
66쪽
MLquod stultissimum est 3 certare cum usuris, frumctibus praediorum maluissent: 3 locupletioribus
iis & melioribus civibus uteremur. Sed hosce homines minime puto pertimescendos
a) quod aut deduci de sententia possunt: o) aut ἀPermanebunt , magis mihi videntur vota iacturigontra Rempublicam, quam arma laturi. Alterum genus est eorum, qui quanquam premuntur aere alieno, dominationem tamen expectant:
a rerum potiri volunt honores, quos quieta Rein imblica desiperant, perturbata consequi se posse aro
Quibus hoc praeeipiendum videtur unum se. idem. quod caeteris omnibus, a ut desperent, se id quod conantur,consequi posse: 3)primum omnium,me ipsum vigilare, adesse, providere Reipublieae; Α
deinde magnos animos esse in bonis viris, magnam concordiam, maximam multitudinem, magnas praeterea copias militum: s) Deos denique immorta es huic invicto populo, clarissimo Imperio, pulcherrimae urbi contra tantam vim sceleris . praesentinauxilium esse laturos.
Quod si jam sint id, quod summo furore cupiunt, adepti: Σὶ num illi in cinere urbis, & sanguina euvium, quae mente conscelerata ac nefaria concupierunt, ieconsules ac Dictatores,aut etiam Reges spe
xant futuros 3 33 non vident se cupere id, quod si adepti fuerint. fugitivo alicui, aut gladiatori cone ψi sit necesse ΤTirtium ganua est aetate iam consectum, exerci- .
67쪽
. tatione robustum, χ) quo ex genere est i pie Manlius, s 3) cui nunc Catilina successit. Hi sunt homines ex iis coloniis, quas Fesulis Sylla constituit 3 χὶ quas ego universas civium esse optimorum, & fortissimorum virorum sentio: 3 sed . . tamen hi sunt coloni, qui se speratis repentinisque peeuntis, sumtuosius insolentiusque Iactarunt. .: Hi dum aedificant, tanquam beati: et dum praediis, lecticis, familiis magnis, conviviis apparati-hus delectantur in tantum aes alienum inciderunt, ut si salvi esse velint, Sylla sit iis ab inferis excitandus: r) etiam nonnullos agrestes, homines tenues atque egentes in eadem illam spem rapinarum veterum impulerunt. Quos ego utrosque, Quirites, in eodem genere
praedatorum direptorumque pono ; sa) Sed eos hoc moneo, 3 desinant furere. & proscriptiones
aedictaturas cogitare. Tantus enim illorum temporum dolor est inustus
civitati, sa) ut jam ista non modo homines , sed ne pecudes quidem mihi passurae esse videantur. Quartum genus est sane varium , & mistum.&
turbulentum, 2 qui jam pridem premuntur : 3
qui nunquam emergent: qui partim inertia, par tim maleigerendo negotio, partim etiam sumtibus in vetere aere alieno vacillant: s) qui vadimoniis, iudiciis , proscriptionibus bonorum defatigati, permulti & ex urbe , & ex agris, se in illa castra conferre dicuntur. HOsce ego non tam milite s acres, ab quam infigiatores lectos esse arbitror. Qui
68쪽
Qui homines primum, si stare non possunt, corruant: Σ sed ita, ut non modo civitas, sed ne viis eini quidemi proximi sentiant. q. , Nam illud non intelligo ain quamobrem, si vivere honeste non possunt, perire turpiter velint t 3 in aut cur minore dolore perituros se cum multis, quam si soli pereant, arbitrentur: Quintum genus est parricidarum, sicariorum, denique omnium facinorosorum : sa quos ego a Catilina non revoco ; g) nam neque divelli ab eo
possunt: 43 & pereant sane in latrocinio; s) quo
niam sunt ita multi, ut eos capere carcer non possinpostremum autem genus est, non solum numero
verum etiam genere i b atq; vita : a) quod proprium est Catilinae: 3) de ejus delectu, imo vero de complexu ejus ac sinu: quos pexo capillo, nitidos aut imberbes, aut bene barbatos videtis: ss m nicatis & talaribus tunicis: velis amictos, non togis: d) quorum omnis industria vitae , & vigilandi
labor, in ante lucanis caenis expromitur. In his gregibus omnes aleatores, omnes adulteri, omnes impuri, illipudicique versantur,
Hi pueri tam lepidi ae delicati , non solum amare .& amari, neque cantare & saltare, sed etiam si eas vibrare & sparte te venena didicerunt: qui nisi exeunt, nisi pereunt, etiam si Catilina perierit, s3 stitote hoc in Republica seminarium Catilinarium fu
veruntamen , quid sibi isti miseri volunt Z S num sitas secum mulierculas sunt in eastra ducturi
69쪽
3 quemadmodum autem ilIis carere poterunt his praesertim noctibus t tr) quo autem pacto i Ili Apenninum atque illas pruinas ac nives perserent φ 6 nisi ideirco se facilius hiemem toleraturos putant s quod in conviviis saItare nudi didicerunt. O beIlum magnopere pertimescendum si eum
hanc sit habiturus Catilina kortatorum cohortem Praetoriam lInstruite nunc Qui ites eontra has lam praeelaras Catilinae copias, vestra praesidia, vestrosque exerEi
eio Consules, Imperatoresque vestros opponite σέ3 Deinde contra illam naufragorum electam ac α debilitatam manum, florem Totius Ivaliae atque I hur educite. Iam vero urbes Colaniarum ae muniet piorum re spondebunt Catilinae tumulis sylvestribus. Neque vero eaeteras copias, ornamenta, praesidia vestra sist cum illius latronis inopia, atque egesta
Sed si omissis his rebus omnibus O quibus nos s peramus, eget ille, Senatu, equitibus, R. popuI . orbe, aeratio, vectigas bus, euncta italia, provinciis omnibus, exteris nationibas , si inquam his rebus ipsas eausas, quae inter se confligunt, contendere velimus 1 ri ex eo ipso quam valda illi , geant, intelligere possumus.
Ex hae enim parte pudor pugnae , istinc p. tulantis hine pudicitia , illine stuprum hine fides , illinc fraudatio rhino i pietas. ii.
70쪽
lliine scelus: hinc constantia, illinc furor: hine hone. stas, illinc turpitudo: hine continentia, illine libidorsr deniq; aequitas, temperantia sortitudo. prudentia, virtutes omnes certant cum iniquitate, cum Iuxuria, cum ignavia, cum temeritate. cum vitiis omnibus et 3 postremo copiae cum egestate , bona ratio cum perdita, mens sana cum amentia, bona denique spes cum omnium rerum desperatione confligit. In hujus modi certamine ac praelio, nonne etiam.
si hominum studia deficiant, Dii ipsi immortales cogent . ab his praeclarissimis virtutibus, tot & tanta vitia superari tQuae cum ita sint Quirites, vos, quemadmodum jam antea dixi , vestra tectaeustodiis vigiliisque de fendite : sa mihi, ut uni sine vestro motu, ac sine ullo tumultu, satis esset praesidii, conssilium ac pro visum est. Coloni omnea municipesque vestri, certiores a me facti de hae nocturna excursione Catilinae, a facile urbes suas sinesque defendent. Gladiatores, quam sibi ille maximam manum xcertissimam putavit, quanquam meliore animo sunt, quam pars patriciorum sa) potestate tamen in vestra continebuntur.
Q. Metellus, quem ego' prospiciens hoc , in a. grum Gallicam um Picenumque praemisi sa) aut opprimet hominem, aut omnes eius motus conatu
que prohibebit: 3 reliquis autem de rebus constituendis, maturandis, agendis, jam ad Senatum referimus, quem vocari videtis.