장음표시 사용
511쪽
factus est superintendens pegaviensis & postea vocatus lilebiam. ut ibi esset generalis superintendens & Consistorii praeses. Sed Lipsienses eum iam sibi vindicant. ut splendidum apud se munus obeat pastoris, superintendentis S consis oriatis. Quae promotio S Iticlesiae dc Reip. litterariae sine dubio utilis erit et profi-cua, sicut auctori eiusque meritis decus adfert atque orname
CLXXVII. THEOLOGORUM ET PASTORUM IN PALA
TINATU AD RHENUM Admonitio de libro Concordiae
nuper edito. E latino in germanicum translata it aliquibus in ocis aucta. Neustadii ad Hardiam, sive Neapoli Nemetum is8t. Illorum autem nomine librunt hunc scripsit Zach. URSINVS. teste Placcia de pseudon. p. 4s'. In quo tractatur de persona Christi, S. coena, falsis accusationibus, quibus Reformati in libro Concordiae graventur, de auctori ate Augustanae consessionis, eis iusque vero sensu, de auctoritate Lutheri, & iniusta condemnaistione doctrinae Resormatorum, de erroribus S contradictionibus. de processu Theologorum bemensium, et dissicultatibus, quas luber pariat Concordiae. In Epilogo autem tentat auctor monstra. re viam ad christianam concordiam, eaque ei videtur libera dichristiana Synodus, aut, si haec obtineri nequeat, mutua partium tolerantia. Neustadiana haec Admonitio etiam belgice versa est. eique opposita Ersuriensis apologia; hanc autem sub nomine Defensionis, quasi a Studiosis theo is ne adiaηω scriptae, aggressus est repulitque Marcus Beu nurus. Vide, si lubet, Piaeeiam de pseudon. p. 46O. S Partem III. huius operis p. 33
Zachar. Ursinus, cuius avus vocabatur Uratistaviensis, Phil. Meianehthonu discipulus ac postea amicus, eiusdem comis
mendatione instructus iter fecit in Helvetiam di Galliam, reversusque scholae praesuit in urbe patria, deinde sumtis laureae doctoralis honoribus locos communes praelegit in Collegio sapientiae heidelbergensi. dimissusque ab Electore palatino lutheranodoruit Neustadii, donee inter labores occideret anno Is83. aetatis undequinquagesimo, vir neque sui amans, neque avarus, neque
arrogans di ambitiosus, neque inhumanus, sed pius, probus, gravis,
512쪽
vis, teres ac rotundus. sibique semper similis di constans ; njsi quod pronus ae velox esset ia iram. Inter libros eius. qui tun raim editi sunt Heidelbergae A. tribus tomis in solio, coma parent Catechesis heidet mensis sive palatina. Exegesis verae doctrinae de sacramentis & S. coena, Consessio fidei de Deo, per sona Christi, di coena Domini, FRI DER ICI Electoris mandato scripta, Consideratio Commonefactionis Ch ira , & Resutatim,
rationis CassandrL Interfuit etiam Colloquio maulbrunnensi, cum mentis & Smidi ηρ cuius verum nomen et Iacobus Andrea
de ubiquitate disputans. variaque, Electoris FRIDERICI auspiciis, paedagogea seu scholas illustres instituit, it ubique prudentiae atque dexteritatis suae vestigia reliquit. Neque hoc pra tereundum, studiis eum tam fuisse deditum, ut musto suo sequentia inscripserit verba: Amice, quisquis huc venu, aue agito paa aut abi, aut me laborantem adiuva. Melchior Adamus in Uitis
theologorum p. 22. Anegon Tomo II. des Melanges eritiques soa. Cleriens Animadvers. P. XV. i37. S Remonstrantci in Remonstran
CLXXIIX. THEOLOGORUM ANHALTI NORVM Behent-
nis, Consessio de praecipuis Articulis doctrinae christianae. Servectae is89. Cum Iudicio de praefatione Libri concordiae, S Apologia contra Reiulationem adversae partis: item Brevi recensione ab minandarum quarundam phrasium in Formula concordiae . de Testimoniis LMhιri & Gorgii Principis anhaltini. Hate Consessio non est Lutheranorum, ut quidam putavit. sed Reformatorum. seut mi fusius testatur in Monito ad Iectorem de Tractatu depraedestinatione B. Intercedunt autem in Praefatione, se se non novam eondere consessionem . sed de praecipuis articulis suam tantum aperire sententiam,&, sicut alios nolint exoses reddere. aut condemnare, ita sibi velle relinqui sentiendi libertatem, suta seribere etiam Augustanae consessioni, prout illa augustissimo Imperatori C AROLO V. tradita, & sequente anno una eum Ap Iogia Vitembergae edita, anno Ao. repetita. anno Iss . declarata, ut nomine Saxonicarum ecclesiarum Concilio exhiberetur. tridenti
513쪽
496 Ηοπηυνι. H manu. missar. Aabastinuno, ex amIo issi. Naumburgi a Statibus euangelicis subscriptione confirmata fuerit: quae etiam sine omni dubio eomprehensa in Pacificatione passaviensi, quia haec sola tune temporis typis publicis exscripta, nee alia manibus hominum trita di usurpata. Dueb etveher febriso, Exemplum aliquot scriptorum, equibus genuinus Formulae concordiae intellerius apparet. Is 27. Sunt autem illa i D. Aegidii HUNNII Epistola latitia. Wittebergensium, Lipsiensium & Ienensium quorundam theologorum nomine conscripta, qua Scholae helmstadianae professorem primarium, D. Danielem ut in eun m eum ipsis & Wittembergicis. in fidei negotio, descendat sententiam, interposita excommunicationis comminatione hortatur. a D. Dan. HOFFMANNI A logia & Defensio germanica contra istam Epistolam. 3 Relatio de Colloquio quedlinburgico super artia Io de ubiquitate corporis Chrini; in qua inter alia narratur. triplicem statui ubiquitatem: eum D. Tilem. HES HUSII I dicio de Apologia Formulae concordiae.
ANII ALTI NORVM PASTORVM Scriptum, quod
ipsorum XLIl. contra ubiquitatem argumenta adhuc stent tirmiter, sive Refutatio capitis Iv. Apologiae Formulae concordiae, a Diamoth. Nicol. Sebreccero, & Martim fabrefactae. Servestae is84. Primo narrant somnia, ut vocant, Vbiquitistarum; deinde argumenta sua vindicare allaborant.
. Ambrosii m OLFII Historia augustanae consessionis. Geria manice. Neustadii Is8i. Emendata di aucta; eiusque partes sunt 1 3 De origine controversiae super Corna Domini. a De Augustam eonsessione, quid circa illam ab anno Ino. usque ad issi. in publicis S. rom. Imperii conventibus actum, quibusque dolis Patres bergenses per quos auctores Formulae eoncordiae intelliguntur usi sint. 3 Acta concordiae inter Lutherum S Ecclesias Hel vetiorum euangelicas super Concordia mittebergensi de articulo S. coenae. Argumenta contra oralem & corporalem comestionem corporis Christi in S. caena. s) Aliquot Epistolae Phil. --
514쪽
Lachthonu, & Casp. Crucieri, e quibus constat, quae eorum hoc de articulo sententia fuerit post Concordiam mittebergensem. 6 Relatio de pace religiosa. 7. Resutatio epistolae Frid. , quam de Concordia scripserit mittebergensi. In Praefatione improbatur Patrum b/rge um factum de obtrusione Formulae concordiae, La- themia inconstantiae accusatur. ostenditur, quid sit ubiquitas ex illorum sensu, diciturque, Reformatos, agnoscere, quod in Concordia mittebergensi vera it sana proponatur doctrina de S. caena ; Opus hoc historicum non ideo esse consignatum, ut Augustana consessio eiusque receptores reddantur Zvingliani: verumque caussae statum in hoc consistere, quod . sicut Ecclesiae superioris Germaniae in Concordia mittebergensi, cum sua doctrina. etiamsi orali manducationi indignorum eontradicerent. toleratae.& pro sociis Augustanae consessionis agnitae sunt; ita etiam illos qui eandem tenent doctrinam in pari statu societatis Augustanae consessionis reputandos & habendos esse. Si autem scire velis,
uis Ambrosius ille sit Wolfius, consulendus tibi est Plaeeius, qui
e Pseudonymis p. si . doeebit esse Christophorum Herdesianum. Et huic opposuerunt aliquot Theologi nrebκer videlicet, Selueeesti Mart. chomullius Fundamentalem & veram historiam Augustanae consessionis: de qua egimus Parte II. pag. 34I. EI USDEM Supplementum Historiae augustanae eonsessonis, contra Nie. Selinceri & Io. Maem calumnias. Neustadii ire . Sicut Liber hie oppugnat illum aliquot Τheologorum, euius mois do meminimus, ita Praefatio eius Praefationi D. Sιiseeceri opposita est; atque in ea iterum verus controversiae status, uti auctor praetendit. proponitur, falsus autem S, ecceri resutatur. AMusianae consessionis. eiusque Apolosiae & Repetitionis,ae Recessus franeolanetas ipsa verba & doctrina de sacramentis atque in primis de S. caena: Cum testimoniis Lutheri. Gustadii Is 82. Ad retundendam calumniam non nullorum, qui dicunt, in terris D. C. iri, Comitis palatini ad Rhenum, aliter, quam in Augustana consessione, doceri. Videtur & huius scripti auctor esse Herd an s. Germani BEYERI Fundamentalis Demonstratio & conis victio, D. Nicol. Selaecceram X. argumenta de cana Domini, in Para IV. Dab Sss Provo-
515쪽
Provocatione sua aperte pervertilis, nihilque solidi ad ea respondisse. Item de vera adoratione humanitatis Christi in unitate personae. Neustadii Is83. Scriptum hoc oppositum est Selnecceri At sociorum eius Apologiae ersurticae: eiusque auctor non est Iosua Lagus pomeranus, sed Christophorus Herissianus. Vide de pseudon. II, CLXXX. Mart. BUCERI Gulden bries, Aurea epistola, e latino inbelgicum conversa a Io. Vtenbetario. Ηagae Comitis isis. Scripta Argentorati d. 2o. Martii Isso. ad Academiam marpurgensem, ut esset Praefatio sive Dedicatio ΕΨlicationis Euangelistarum. In . qua auctor docet, quid sit haereus, quinam haeretici, nimirum non illi. qui in aliquo aut aliquibus punctis doctrinae errant, sed qui a talibus errantibus, interim in Christum credentibus & caritatem exercentibus christianam, se se separant, iisque fraternitatem denegant & quomodo cum errantibus christiana commuis nio sit colenda. Interpres Dedicationem praefixit ad Magistratum hagiensem, in eaque loquitur de Buceri fatis . praestantia aemeritis, comparat praesentem Belgii statum eum illo, quo Lutherus minglio eiusque sociis in colloquio marpurgens frate nitatem denegavit, testatur, se pacem S concordiam ecclesiarum non sui, sed ipsarum amore quaerere. docetque, cur Buceri Deindicationem appellaverit Auream epistolam, videlicet, ob praestantiam 8t excellentiam. Martinus fluereus , argentoratensis, ordinis Dominicanorum doeuit Heidelbergae, atque e Belgio, ubi ei insidiae struebantur, reversias, aliquanatu apud Francitam a Sis iηρια Equitem in a ee nanstallensi delituit, postque ea ormatiae cum Luthero conversatus, sententiam eius amplexus di aperte consessus est. Ipse una cum Oeeolamp.rdio ecclesiam Ulmentium resormavit, Concordiae vitembergensi subscripsit quamvis sequente tempore quaedam in sententia sua de coena Domini retractaret, animos Tigurinorum a se abalienavit, quod ambiguis sermis loquendi uti videretur, intersuit smalcaldiensi conventui variisque Colloquiis, ut hagenoensi, mirensi, ratisbonensi. prose rem egit in nova schola argentoratensi. Formulam emendationis ecclesiarum Electoris co- Ioniensis cum Philippo conscripsit, atque in Angliam
516쪽
a Rege ED VARDO VI. invitatus, stipendio I6O. coronatorum anglicorum, hoc est, longe maiore, cluam ceteris theologis numerabatur. Cantabrigiae docuit, sed vix per biennium e anno Gnim Christi issi. intestinorum dolore, calculo, fastidio ciborum. alvi siccitate di catarrhis copiosis capitis prostratus & consectus. inter pia vota, ac monenti sacerdoti, ut se armaret contra diabolii petum, Nihil habeo, respondens, eum diabois commune: ἐκ Gν ista solummodo sum, placide mortuus est, cum haberet annos unum di sexaginta. Magna eius in docendo fuit auctoritas, doctrina excellens, integritas vitae, eximia prudentia, vox grandis S cano-xa , cum Orationis forma congruens. Accedebat quoque in notandis hominum moribus modesta libertas, in disputando humanitas ae lenitas. di diligentia tanta, ut dubium, utrum magis oris nandus ac laudandus sit, quod ipse semper occupatus esse voluerit, aut quod alios otiosos esse non permiserit. Cumque cardinalis conserenus e conventu ratis nensi rediens a Petro Martyre in Germaniam proficiscente, de doctis Germanorum viris interrogatus esset, respondit: Da Philippo,' uolua, nihil attinet dieeia re r habent antem Germani ct Mart. Bucerum, qui ea ubertate damnaea theologica ct philosophica, ea etiam in distulando subtilitate felli Bais est instraectus, iat aenus ille omnibus nostris doctoribus possit oppon .
Hi ne & Cantabrigienses tanto praeclarissimi viri obitum dolore prosecuti sunt, ut frequentissimo omnium ordinum funere, ad tria fere millia hominum, magnaque adeo pompa corpus deis functi extulerint; & quamquam illud, tanquam haeretici. sub MARIAE tegimine effossum siti it cum libris ab ipso editis publice crematum, tamen sub ELISABET A in integrum ille una cum paria sata experto, restitutus, omnis generis lauis dibus celestatus. & martyrihus annumeratus fuit. Melch. Ad mus in Vitis theologorum p. 2II. Narrati επηος. A. I7Ia. 83O. Lea ισσου aenim histor. T. I. 46o. Pope. Blouut Πs. Viaηcbitin Epp. P. I. a LCamerarius in Vita Melanchthon. 3Io. Calvium apud Crenium de Singularibus Scriptorum s6. Ios. Hasi Pax terris 29. Davenantius apud Getalium Histor. S. P. II. 632. Goldasiua Protegom. in Petronium 263. Cussa der 8s . Miueburg. Epp. P. 23o. . . Ioannes sestensuartis, alias, ut ipse etiam scribit, νηιnbuar. dus, ultraiectinus, discipulus, ecclesiastes primum in patria, . . SSI a dein-
517쪽
sco neηbet iam. ' deinde Ilagae Comitis, vir ruit summae doctrinae, stupendae tam. in gallico quam belgico sermone eloquentiae, maximae pruden tiae, & singularis erga pacem S concordiam ecclesiasticam studii atque amoris: sed, quod Armiηii partes sequeretur, atque unus ex Remonstrantibus est et, adeo acerba passus est, ut Antorpiam. atque inde in Galliam fugere cogeretur. Interea bona eius fisco addicta sunt. Et quamvis reversus ad defendendam caussam suam se offerret, non tamen hoc suit concessum; neque aliam potuit obistinere gratiam, quam ut more patrio unam ex domibus amissis suo sibi aere redimeret. Scripsit de autoritate Magistratus circa sacra, ac libertate conscientiarum, Epistolam apologeticam, Responsionem ad ea, quae ipsi Festus mmmiin impegit de controversiis belgicis. item contra Triglandium suamque ipsius Vitam, & Historiam eccIesiasticam, in qua de astis Synodi uordracensis plenam naris rationem adfert, di obiit, A. I644. cum ingressus iam esset annum
aetatis octogesimum octavum. Lexieon uniν. histor. T. IV. 7 . Epp. virorum prasiant. p. 827. A praelatoribus praedictarum Epistolarum, Chrutiano Harisae ero di Phil. a Limboreb, viris religiosis aeptis, hoe ornatur elogio: D. Iohanηα Vyten gardus fidismus Arisminii Arbatti , qui Arto ct lingua ad miraculum usariis audiis
torci sape suos iu stuporem egit , omniumquε calculo omnibus eloquentia studiosis Ioue palmam praripuit. Huius enim incomparabilem facunis diam multi Prine I virι eximie predicabant, roeonditam eruditionem Acti extollebant, insignem pietatem boηι colebant , summam auxilii erga quosvis promptitudinam civα ct exteri grato animo agnoscebant, ingenuam morum comitatem amici exosculabantur , inessabilem δηique iueonsiliu rabusquo agendis prudeotiam patria Procerct aliique viri summissicis,anti avis, ut quirim his exquisitissimis natura ornamentis omκίε genaris mortata in sui amorim admirationem pertraxerit , ποη tantum
indigenas, sed ct exteros , imo st laetiFme distes; us M adeo, ut fama tanti herois Constantinopolin usque se diffuderit , magnumque illum CYRILLUM Alexandria Patriarcham, qui tum forte Constantino paucommorabatur , excitaveris, ut amicitia ae fraternitatis dexteras eum
D. Vytectogardo per liter vi iunxerit. Sed uti plerumquι invidia viris tutis est eamα, ct ex invidia quavis mala optimas quosque comisaatur sita σποster heras , apud exteros fustectus O honoratus,pramia tantis meis
νιιu indigηa in patria sua tulit. Plura vide in opere Ev.
518쪽
Mart. B V C Ε RI Wahthastiger berichi, Vera relatio de colis loquio ratubonensi anni Is 6. Argentorati is s. In qua refert, se disputasse cum Asalvenda de vera & viva fiὸe, eam non confistere eum peccatis mortalibus, neque se ac socios suos voluisse locum dare iuriiurando de non publicando colloquio; atque adeo falsum esse, quod D. Εberhardua Bistub carmelitanus scripsit, B cerum in hoc colloquio tum Malvenda habito succubuisse, & he bam porrexisse. EI USDEM Christi iche erin nerung, Christiana comm nefactio ad Maiestates Caesaream & Regiam, Eleehores, Principes et Ordines S. rom. Imperii Nationis germanicae, eorum ossicium,
ac summe necessarium esse, ut concordiam it reformationem ecclesiarum in Germania tentent atque instituant, quibusque mediis illa possit fieri. V. sunt capita, quae hic tractantiu : I. Ta tum abesse, ut soli Papae romano eiusque Clem competat opus religionis S reformandae ecclesiae, ut minima eius pars illis permitti S concredi queat. a. Caesareae & Regiae Maiestatibus, Electoribus, Principibus & Statibus Imperii non solum eompetere, sed vel maxime iplorum ossicium esse, Nationale concilium convocare, & pacem ac reformationem ecclesiarum quaerere, sectari, de adornare. 3. Idque facile fieri posse. 4. Quaenam huius tam praeclare operis sint impedimenta, & quom seo illa removenda sint. s. offert se auctor ad probationem omnium eorum, quae hie dicuntur, it fortasse nonnullis non ita clara di perspicua appa
EI VSDEM Christitch beden chen, Christianum iudicium.
quomodo tolerabile initium concordiae ecclesiasticae in rebus teligionis faciendum sit. Is 4s. Lipsae compositum A. Is '. aviris romano-catholicis S lutheranis. Vbi ex Georg. Wiralius praesens fuit, omniaque adprobavit. Cum annexa Relatione Buceri, quo sensu&modo in praecedentes articulos, aliquibus Principibus ad faciendum concordiae periculum tradendos, consenserit. GE IV S D E M Pastorale. Heidelbergae Is74. De vera animarum cura, & vero pastoratu, quomodo ille in Christi ecclesiaeonstituendus sit & odeundus. Et hic inveniuntur vera media . quibus a pernicioso religionis schismate ad veram pacem S coniscordiam ecclesiasticam, eiusque aptam constitutionem pervenire
519쪽
pol sumus. Capita huiui libri sunt, ut sequitur: T de Εeclesia, quid siti a. de regimine Christi in ecclesia sua. D de pastoratu Christi & opere salutis nostrae, quod ille per ministros suos ordinarios peragit. 4. De variis ministris, quibus Dominus in ecclesia sua utitur. Item de ministerio verbi & disciplinae spiritualis, nec non de ministerio procurationis necessariorum ad vitam naturalem sustentandam. s. de electione 6c constitutione senio. rum & ministrorum ecclesiae. s. de potioribus ministrorum ecclesiae operibus erga universum gregem, & singula eius membra. . de ovibus Christi, quod videlicet deperditae quaerendae, aberrantes in viam reducendae, laesae obligandae & sanandae, infirmae consortandae, sanae& robustae servandae atque in pascua ducenis die . item de satisfactione S remotione eorum a S. caena. qui enormibus se peccatis contaminarunt, immo S exclusione seu excommunicatione eorum, Qui ecclesiae offendiculo fuerunt. eamque recusant audire. 8. ὁenique de obedientia ovium Christi. Ex omnibus hisce Buceri scriptis clarissime perspicitur . eum virum fuisse moderatissimum, pacisque di concordiae ecclesiasticae
studiosissimum; sed qui, obnitentibus sub orthodoxiae larva rigiis
dioribus, surdis cecinit, atque in vanum laboravit. C. in D. A. Mittet und wege. Ratio ineundae inter eccle-sas euangelicas concordiae. Is 9. Auctor hic t. dolet ac deplorat statum ecclesiarum christianarum, ac demonstrat, earum discordias non aliunde trahere originem, quam a rixis ac litibus theologorum tumultuantium . qui puram euangelicam doctrinam se tenere existimant, eaque se se efferunt. a. Summos Magistratus suppliciter rogat, ut legitimam & a partium studio alienam conia troversiarum cognitionem instituant, quo illa puncta, quae salutem nostram aeternam non attingunt, nee necessaria sunt, a ne-eelsariis & salutem nostram promoventibus articulis distinguan ' tur & separentur. 3. consulit in medium, ac media quaedam proponit eaque facilia, apta, dc omni tempore obvia, quibus praesentes dissensiones tolli, & christiana concordia iniri posset. 4. ontendit, aliquot huc usque impacatos theologos suis venenatis conia viciis, contumeliis, di clamoribus, ex mera superbia, ambitione acerbitate, invidia di odio, christianas ecclesias turbasse, cursum que
520쪽
que rectae ac verae religionis impedivisse: nec deesse, qui operam dent, ut semina discordiae spargant inter Principes euangelicos, quo di luti ab invicem, ab hostibus ecclesiae facilius supprimi atque everti possint. Quid hominis sit C. in D. A. cum ignarissimis scio: theologum autem non fuisse, sed politicum, ex eo patet, quod Nobi. Iis appellatur ae Strenuus, sicut ex lectione huius consilii, eum reformatae religioni addictum fuisse. Casp. O LEVIANI Kurrer berichi Brevis instructio, quomodo christianus quam simplicissime ex controversia de S. coena se erigere possit. Ηerbornae Is8'. Nempe ex ipsis verbis institutionis, ut credat. I. verba institutionis non esse verba creationis sed promissionis. 2. neque loqui de corpore figurato, quod nudum sit signum. 3.panem & vinum non esse simplicem panem & vinum, sed panem & vinum, verbo mandati & promissionis comprehensum. Casp. Ο evianus, trevirensis iurium & theologiae doctor, do-euit Treviris. Heidelbergae in Collegio sapientiae, Berleburgi apud Comitem mitgenstentum, & Herbornae, & sicut ex voto, in aquis. cum iam iam suffocandus esset, concepto, a iurium tractatione ad sacra studia transiit ita morti proximus amoeni mimo, & caelestia . praesagiente viso IV. horis recreatus, atque ineffabili gaudio perfusus est, adeo ut mortem non horreret, sed invitaret, accipe haec
verba repeteret : Ego velim iter meum ad Dominum non diu afferri ,
evio dissub, ae esse cum Christo. Dinlutus autem est. atque ad illum migravit anno aetatis relictis Ecclesiae commodo aliquibus scriptis, Concionibus videlicet. Expositione symboli apostolici Epitome Institutionis religionis christianae Io. Calvini, &Notis in Evangelia. atque in Epistolam ad Galatas. Melch. damus in Vitis theologorum P. s96.
SI ARVM Gemelne antruori, Communis responsio ad D. Lucae inlaudri, ecclesiastae aulici stulgardiani, Commonefactionem, adversus ipsas germanice de latine editam. Neu stadii ad Hardiam Is8s. Tractatur autem i de initio ecclesiarum m Gallia & Belgio a. de S. caena. s. de S. baptismo. 4. de providentia S pratalestinatione