장음표시 사용
61쪽
fectu est, quod nunquam erunt neq; ue simul, nep in eodem his uero opposita erunt aliqua ' iis non omne animal iustis estre est aliquod animal iuHum. Lequutur uero et hae,ea quidem
qua est, omnis est homo non iustus, hac,nustus homo est iustus illam uero,s non omnis homo non inusis posita,qu)d est aliquis homo iussus.necesse φ.n.alique esse Aganifestum est au- te etia quod insingularibus uerum est interrogante negare, quod fasyrmare uerum s. ut putas ne, Socrates sapies est ino. Socrates igitur es non sapiens. In uniuersalibus uero non est uera quas ibinr dicitur uera autem negatio est ut putasne,omnis homo sapiens sZnon omnis igitur homo non sapies est.hoc.nfasium est si non, igitur omnis homo sapiens est, uerum est.hac.n.opposita essπsta uero contraria. Vua uero sicundum infinita contra iacentes siunt uomina suerba, ut in eo
quod est non homo, uel non iustus, quasenegationes De nomine suerbo esse uidebuntur ed no simi. Ner.n.uel uera uel falsam esse necesse est negatione qui uero no homo dixit, nihil magis quam qui dicit homo,sed etiam minus uerus uel falpus fuit,nisi aliquid addatur. Significat autem est omnis non homo iustus,nulli illarum idem,nec huic opposita,qua est,no est
omnis non homo iustus. ea uero qua ess,omnis non iustus no homo est,illi qua vi,nullus est iustus non homo id leni cimostosita uero nomina et uerba idem significat ut salius homos est homo albus. Nasi hoc no est,eiusdem multa erunt negationes. Sed ostensium est quod una unius est Eius.n qua est,est albus homo,negatio emno ess albus homo eius aut qua est, est
homo albus,si non eadem est ei qua est,esi albus homo,erit negatio,uelea qua est,non est non homo albus, uel ea quas,non est homo albus. β d altera quidem est negatio, ea, qua est, non est non homo albus, eius,est non homo albus: altera uero eius qua est,s albus homo quare erunt duae unius. Vuod igitur
transtosito nomine suerbo, eadem sit asyrmatio s negatio, manifestum est.
64쪽
QV ND O autem est tertium adiacens an dicatur dupliciter dicuntur oppositi nes. Haec est ut arbitror, horum uerborum sententia. Vt quando uerbum,
Est, tanquam tertium adiacens in propositionibus appraedicatur, duplices his' quae de secundo sunt oppositiones. quandoquidem praedicatum propositionum secundi adiacentis,cum esset uerbum non poterat infinitum reddi:At praedicatum tertii, cum sit nomen, nihil erit impedimeto,quin finito& infinito diuidatur. Quare in illis, propositiones erunt centum quadraginta quatuor, atq; oppositiones septuaginta duae. In istis autem, propositiones ducentae octuaginta octo,& oppositiones centum quadraginta quatuor. quod si quis diligenter computauerit, ipsi erit obviam. Ex quibus hoc primum te excipere uelim, uerbum substantivum in omnibus propositionibus posse dici adiacens: in illis autem de secundo,secunditi in illis uero de tertio, tertium. Hoc tamen memoriae tenendum, in propositionibus de tertio adiacente, proprie illud uocari adiacens, quasi aliquid quod adiacet praedicato. nam si tantum illud esset praedicatum tunc non proprie diceretur adiacere;& sic esset propositio secundi adiacentis . non autem tertii. ut in exemplo, Socrates philosophus est, patet. Et hoc ad illud Aristotelis alludere uidetur,cum inquit: Vt praedicatum quo
praedicatur. aut apposito aut diuiso esse aut non esse. Obseruandum hic praeterea est, uerbum partem praedicati tenere,ut supra etiam adnotauimus. Dico adiacere nomen uel uer is . Animaduerte Aristotelem uerbum, nunc
appellare nomen uel uerbum, iuxta illud in capite de uerbo: Ipsa igitur se
euadiim se dicta uerba nomina μvi dic - . . . .
In virmatione. Tanqua breuitatis amator negationem silentio inuoluit. Vt priuationes. Animaduertendum propositiones tertii adiacentis esse molices nempe simplices ut homo est iustus, infinitas quas Theophi astus ex transpositione appellauio ut homo est non iustus, &priuatiuas ut homo est iniustus. Qua propter inquit,infinitas se habere ad consequentiam ut priuatiuae simplices uelis nequaqua. Ad simplicem enim affrmativam consequitur negativa tam infinita,quam priuati uanit ad hanc homo est iustus consequitur tam homo non est non iustus,quam homo non est in tu stu Praeterea ad negatiuam simplicemmi homo non est iustus, consequi tur affirmativa, uel in finita,uel priuativa. ut, uel homo est non iustus, uel homo est iniustus. Quod minime dici potest de propositionibus simplicibus ut consideranti perspicuum erit. Sed de his accurate magis ad calcem primi Resolutoriorum uolumnis disserere attinet,quem locum paulo infra commemorabit Philosophus. Duaere etiam negatio. Quasi dicat cum duae sint a mationes, altera praedicati finiti, altera praedicati infiniti,similiter duae erunt negationes. Nota more graecorum in praepositionibus primo loco uerbum colloc ri ueluti praecipuam partem propositionis: secundo uero praedicatum, ut, dignius
65쪽
dignius subiecto; nouissimum autem ipsum esse subiectum ut est iustus homo,non est iustus homo. Quemadmodum in restaurei' dictum est. Idest in calce primi Priorum. Ex quo tu collige non posse libros istos resolutorios dici quos prae manibus habemus alioquin non dixisset Philosophus ut in resolutoriis simpliciter.
Tamen nonsimiliter angulares ueras esse contingit, contingit autem aliquando. Si haec
uerba quamuis reprobantibus multis co modo interpretentur, quo nos. in methodis aperuimus,clara & perspicua erunt. Quare vide. Hae igitur duae oppositae sunt mutuo Explica sic: hae enuciationes praedictae, siue indefinitar, siue uniuersales sint duas habent oppositiones alteram inter affirmationem finitam & eius negationem; alteram uero inter assirmati O-nem infinitam & eius negationem. Hae autem extra illas &c. Idest propositiones de subiecto infinito ualde differre a propositionibus de subiecto finito. Siquidem illae, non uero,
sed infinito nomine utuntur: Istae autem ex uero nomine construuntur. Non enim dicendum es non omnis homo. Memoria tenendum cst, quod nota
negationis addita signo,negat quantitatem: adiuncta uero uel lubiecto uel praedicato, propositionem infinitam reddit: sed sociata uerbo negat
qualitatem. i. assimationem. Ergo reliqua eadem oportet apponi. Idest quae in propositione siue uniuersali siue particulari signis ademptis eadem esse necesse est; subiectum sciliacet,praedicatum,& copulam, tanquam propositionis essentiam constituentia: signum uero est quid aliud; quapropter non inest ipsi uis, propositionem ut reddat infinitam. me enim opposita est. i. contradictoria sumit enim genus pro specie. Sed etiam minus verus Aelfasus fuit. Minus quia veru & falsum in copositione
reperiuntur,ut dixit in Proaemio; propinqua uero magis compositioni est dictio finita quam infinita. Infinita enim aliquid nec ponit nec astruit quare per se sumpta uerum uel falsum minus fgnificat quam finita. Transpositu ueta nomina &c. Apud interpretes hoc loco quaeritur, Si tra sposita & nomina & uerba orationem commutent nec ne: Cuui aliquando uideatur ipsa mutari nominibus transpositis: ut omnis homo est animal omne animal est homo. Idemq; accidere uerbo ipso transposito existimar, ut homo est animal rationale, liqmo animal rationale est. Cui quidem dc rectissime respondent, cum in rebus naturalibus, tum in cnunciatione duplicem inueniri transpositionem seu transmutationem, secundum locum tantum,& secundum locum & sormam. Ideo ad quaestionem dicunt quod transpositio secundum locum & formam facta, propositionem uariat, non autem si secundum locum tantum fuerit ut hic in contextu habetur,ubi de hac postrema transpositione loquitur. Quapropter perpetuo ibi obseruandum erit, quod in enunciationibus, in quibus loco tantum partes mutantur, subiectum ut Ammonius inquit exacta tral mutatione, remanet si iectum, dc praedicatum, praedicatum. Quod certe non euenit quotiescunque
66쪽
que transpositio fit formalis. rmalis enim transpositio haec est: omnis homo est animal, omne animal est homo.ubi uides quod homo in prima pipositione est subiectum in postrema uero praedicatum. Id i, nobis dilucidissime signum uniuersale ostendit cum semper subiecto inhaereat, res autem longe aliter se habet in transmutatione loci tantiim,ut Omnis homo est animal animal est omnis homo.hic enim facile cerni licet in utraque hominem subiici; quo Ammonius doctissime docet.
T uero unum de pluribus, uelplura de uno a Frmare uel negare, ni P unum aliquid quod ex pluribu Discatur non est Uyrmationeque ne
gatio una. Dico autem unum, nonsiunum no
men positum fit,non sit autem unum aliquid ex Egis. ut homos fortasse sanimal s bipes s mansiuetumsted ex his unumst. ex albo autem,s homine, sino ambulare non est unum. Uuare nec si unum aliquid de his a mei aliquiserit af matio una: sted uox quidem una, a firmationes uero multae. nec si de una istasea iliter multa. Si ergo dialectica interia rogatio responsionis est petitio, uel propositionis, uel alterius
partis contradictionis: propositio uero contradictionis est unius pars: non erit una restonso ad haec. neq; enim interrogatio una,neq; etiamsi sit uera, dictum est autem de his in Topicis. Simul autem manifestum est, quod nec hoc ipsum quid est, dialetica interrogatio est, oportet enim datum esse ex H-' terrogatione,eligere, utram utat contradictionis partem e- nunciaresedoportet interrogante 'ri dete Inare,utrum hoc sit homo,an non hoc. Uuoniam uero haec quidem praedicantur composita,ut unum omnepraedicatum flat, eorum quae extra praedicantur.alia uero non quae est differentia' De homine. n. uerum est dicere,et extra animal extra Apes et haec ut unum es hominem, Falbum s hac ut unum . Sed non scorianus est , s bonus : etiam coriarius bonus. Si enim quoniam uia trunque uerum, se oportet e mul utrunque, multa incon
67쪽
uenientia erunt. De homine enim flaminem uerum est dicere sagum quare s omne.rursus album ipsum , θ' -- ne quare erit homo alius albus, s hoc in infinitum. dis rumsus musicus albus ambulans,shac eadem frequenter impliacata in infinitum. Amplius,si Socrates, crates est, I homo:
ε ρον Socrates Socrates homo. sphomo π bipes, erit homo bipes. cuod igitur ,si quissimpliciter dicat complexionesseri,
multa accissit dicere inconuenientia, mani sum est. Vuemadmodum autemponendum est,hunc dicimus. Eorum igntur,quae praedicantur,s de quibus praedIcari accidit,quaecunque secundum accidens dicuntur, uel de eodem , uel alterum de altero, haec non erunt unum.ut homo albus est, s 'musicus: sed non est unum album fν musicum . accidentia enim Funt utraq;. Nec si album, musicum uerum est dicere, tamen non erit album musicum unum aliquido siecundum accidens enim album musicum. Quare non erit album musicum unum alia quid.quocιrca nec coriarius bonussimpliciter sed animal bipes.non enim secundum accidens. Amplius,nec quacunque insunt in altero,quare neq; albumfrequenter neq; homo, homo
animal est uel bipes insunt enim in homine animal f bipes. Verum est autem dicere de aliquo impliciter: ut aliquem hominem hominem,aut aliquem album hominem,homine album eton autem semper. Sed quando in adiecto quidem alia quid 'positorum infit,quod consequitur contradictio,non uerum e alpum est ut sominem mortuum, hominem dicere. quando autem non in si uerum. Aut,quando infit quidem, semper non uerum est: quando uero non infit, non semper uerum est. ut Homerus est aliquid, ut Poeta, utrum igitur est tan non. fecundum accidens enim praedicatur est, de Homero
quod enim est Poeta sed non sicundum se praedicatur de Ho
mero ipsium est. Quare in quibuscunq; praedicationitus neque eontrarietas in th definitiones pronominibus dicantur, c '
68쪽
secundum sie praedicentur, A non secundum accidens, in his aliquid simpliciter uerum erit dicere. Quod autem non squoniam opinabile est, non est uerum dicere se aliquid opianis enim eius est, non quod est ed quod non I.
-Primo duo pramittit quorum se Alfirmatur rat negatur ararum
Securi sui Dummodo ex issis pluribi non . Gar unum, non modo uoce, ficu.e essentiabier. Nam proposimo m Accidentalis re uero; ut b Lim .se negantur ρί- l qua ponuntur plura de uno i mo est agi a titans non
, pracesia inibi siti ad ossis aut dicata dius
d Ee iuere reliquo, li petis non incitidi l
69쪽
Primo explanat exemplo illasiqui uist enim. Socrates es homo albus, ergo S erat ci est homo π albus. Secundum qua est,quonam Pacto 4, ex pria cara casea
quia illa A/rsi si aἀMersentur. se cuia corra ficu uia. orio fulis sit Homerues uera est tumeipsum op mone.
ponat;quae nam sit enunciatio, & quae plures .multoties enim de hoc ut supra uidimus) uerba fecit Philosophus, quare frustra ide repetere uidetur. Huic dubitationi bifariam respondet, Primum quidem in superioribus de hoc meminisse Philosophum,cum de propositionibus secundi adiacentis loquebatur; hic uero clan de propositionibus tertii adiacentis agat rursus hoc docet; quia non est inconueniens idem in diuerso propositionum g nerein in alio proposito explanare. Quam quidem solutionem,licet p r babilem putet, posteriori tamen quam affert longe postponendam existumat:posterior uero est,ciun in superiori capite dixerit,interroganti de allia qua propositione simplici falsa debere respoderi per negationena, on,nuc quod illic non exacte sumptum est,explicare,atque ad uiuum resecare uoluit,ostendendo illud non semper ueritatem praeseserre. ubi. n. propositio interrogata non est una,sed plures, unum tunc responsum dare non debemus. Quare hic rursus de unitate ac pluralitate propositionum sermonem reassumere non fuit alienum a ratione V m de pluribus. Hoc propter aequivoca protulit. plura de uno. Quae uel tantum conceptum unum simplicem, uel plures important: Primo modo est definitio, quae idcirco non plures propositiones, sed unam tantum conititvit secundo modo sunt accidentis praedi I a cata.
70쪽
cata, ut homo est albus ambulans. Quare propositio in qua haec praedicans. m. tur,non una sed plures existit. ambulans enim & al bum autore Aristote te unum nisi per accidens evadunt, quatenus scilicet ambo uni accidunt.
Fortasse. Quia non propria haec est hominis definitio, hoc addidit. sed de
hoc supra. Sed vox quidem una. Nota illa dici unam uocem orationis serie ac servi,& ut conceptum non esse unum aperiat, hoc assi auit. Sed ex bis unumsit. i. unum definitione. Quot autem modis unum dicatur
3 Muin multis in locis ipse Aristoteles docuit. tat Si mo dialectica inimogatio &c. Hoc quidem difficultatem parit, quomo tacitis . do hic Aristoteles dialecticam interrogationem tantum interrogare alte- ρὰ. ram contradictionis partem dicat, cum alibi eam totam contradictionem eap 6. quaerere afferat, sibi met ergo disimilis esse uidetur. Sed hoc facile diluere I. Priora ualebimus, s interrogare totam contradictionem bifariam accipi posse di camus uel actu uel potestate. Dialectica igitur actu alteram contradictionis partem interrogat, ut hic dicitur: uirtute uero utranq; , & hoc est quod alibi Aristoteles docuit. Quod nec hoc ipsum quid es dialectica interrogatio est. Hoc sortasse in dubium aliquis reuocauerit Cum huic cotrariu alias ipse Aristoteles asseruerit,uidelicet dialectica problemata esse de proprio,accidente, genere,& quod quid est. At responderi potest,quid est,dupliciter capi nepe simpliciter & cu nota interrogationis ut cima quaeritur,Vtru animal rationale definitio sit hominis,& quid est homo:na hoc secundo modo no licet de ipso quid est dialecticam sormare interrogationem, primo uero sic. Quod etiam Philosotiis ibis plius in Topicis annuit,cum ait: Nemo autem nos opinetur dicere , quod unumquod -- horum secundum se dictum propositio vel problema sit, sed quod ex bis problemata, ora. proposiviones fiunt. Vt autem res ipsa magis eluceat , hoc Ammonii semper
memoria repetendum existimo,duplicem sane esse interrogationem, ait tam dialecticam & ad differendum accommodatam, ad quam per , Utique,
uel, 2 on responderi licet, de qua Philosophus hic & in Topicis loquitur. μ' Alteram uero percunctatricem, ad quam integra ac perfecta oratione r spondetur, quae iterum in duas partes diuidi potest, cum altera ad colloquia spectet quae quotidie sunt in ore omnium, in qua Iubentius gramaticus quam ipse logicus uersatur, altera uero doctrinalis dicatur, quae tam tum in tradendis disciplinis locum habet. Neque haec omnino diuisionetiae i. caret, quando eius species est, quae nihil a quaestione demonstrativa dusat, de qua Aristoteles in secundo Posteriorum agit: altera uero quae ne per unguem quidem a propositione demonstrativa, de qua in primo posteriorum,differt. De his autem plura desiderantes ea s uideant quae in locis annotatis habentur, sibi plane satisfacere poterunt. Caeterum iam obie, pri, a cito emergit nam si teste Aristotele propositio dialectica a demonstrati- cap. i. ua differt, quia haec interrogat,illa uero minime falsum erit, quod iam statuimus, dari interrogationes demonstrativas, seu doctrinales. Ad hoc responderi