장음표시 사용
201쪽
tim vidimm quae saltem absque ullo du-hio merebrtur nomen bilis atrae . Neque adeo difficiis est intellectu, ac quidem voluerunt Clari Viri , quomodo bilis atra per vomitum vel alvum exire possit, pomquam . . diu in liene stagnavit : certe bilis atra mobilis reddita videri IIo . ex lene per venam splenicam in hepar ruet,is poterit viam invenire per porum hepaticum in duodenum intestinum, atque inde vel in ventriculum regurgitare & - vomi, vel per alvum exire. Quin imo sive tenacior adhuc materies per angustias
ultimas venae portarum transire nequeat,
vel hepar ante simili materia inseretum, iam transitum neget, turgebit vena spi nica, nausea ac vomitu accedentibus premetur valide adeoque dilatabuntur eius rami, Quia facile fiet materiae contentae in cavum ventriculi per vasa brevia dicta. Numquid bilis flava in vesicula selis contenta, si calculus obstruens ductum cysticum viam ad duodeniun impediat, retroprimutur per hepar in venam cavam , Qt tum corpus icterico colore inficies Videanturis illa , quae circa hanc rem ad g. q. I 9 I. IO92.
oso dicta suerunt, ubi de hepatitideis testero multiplici agebatur.
Non ergo culpandi sunt veteres media ei, ac si imaginariam morborum causam finxissent , ubi de atra bile in visceribus congesta locuti sunt et intellexerunt enim
tantum per hanc vocem tenax Mamum
sum quasi sanguinis, in visceribus stagna iis, vel tardius moti spissamentum Atramim bilis secundum Hippocratem De na
rura hom. t. . p. 47. , omnium, qui compori insunt, humorum glutinosissima es, ac
diuturnissimas saetisne facit. Noverunt et iam Veteres, bilem flavam converti posse in atram,is sanguinem extravasatum n grescentemque, bili atrae simildoque excerni. Apud GaIrarum Deiribus ιb. I.) enim leguntur sequentia:
Arrae bilis Matuo sunt di remia e rema es ex sanguinis Dec. altera ex bilis μυa exassationso tertia bisummos , quod bituminis insa splendeat s quana autem sanguinea
His praemissis videndum, scatur in sanguine atra bilis,
I. ioya. I in toto sanguine mobiliora dissipata reliquerint immobiliora unita , O tum ille erit crassus, ater, pinguis, terrestris. Et vero nomen dabitur
humoris Dabitarii, vel succi melancholies. Docuerunt experimenta hemica, leni sanguinis pro maxima parte aquam, sales calore ex sanguine separari posse copiam vero, olea, Qterrestrem partem sanguia talem liquidi aquosi tenuis , quae septem is longe fixioris indolis esse is haec in octavas partes totius sanguinis constituat sanguine sano dilui per partem illam, levem tantum, odorem spirat hoc liqui biliorem . Ubi igitur a quacumque causa
dum, aeterum nihil salini, nihil oleo , dissipatur mobilissima haec sanguinis pars,
hie apparet , sed sere totum constare vi vel augetur proportio partium nriorum detur aqua. Residuum sanguinis, post expulsum illud liquidiun, invenitur concretum, Qtotum igne comburi potest ape
io, paucos tantum cineres terrestres relim
quens adeoque multum in se habet olei, inde haec combustibilitas pendet Uerum si idem illud sanguinis spissamentum vasis chemicis clausis urgeatur igne sensim au- ad diluentem illamin mobiliorem partem, sanguis et crassior, coloris magis intensi, prosundi , mulque maior erit quantitas
salis, olei, Qterrae, in eadem sanguinis copia . Degenerabit ergo sanguis a nat rati sua sana indole & nascetur cacochymia talis, quae atrabitaria dicitur Sanguis autem hominis sanissimi ad comcto, prodeunt in excipulum salesis olea, cretionem pronus ex nam pelvi exceptus summoque igne exprimitur oleum piceum brevi concrescit in scissilem massam ; sed tenax in fundo manet carbo niger hic jugis per vasa motus impedit hanc comigne aperto combustus in cineres fatiscit, qui cretionem, uti antea saepius monitum suit. plerumque aliquid salis marini continent. Praeterea constitit ex illis, quae ad . Ioo.
Patet ergo ex ius mobilissimam partem dicta suerunt, auctum sanguinis per vasa, Disiligo by COOole
202쪽
motum facere maiorem calorem, sortemque compresssionem sanguinis in vasis hinc liquidisssima exprimi, crassiora compingi ,
tunc produci inflarnmatoriam sanguinis viscostatem, quae penitus differt a tenacitate trabitaria . Nam aucto motu illa viscositas inissam maioria satis cito producitur, lentior sanguis, vitali timorum impetu aucto in vasorum arteriosoruni angustias impulsus haeret unde inissami uio& omnes eius sequelae nascuntur, inprimis si simula quacumque causa stringantur vasa, uti in historia inflammationis pluribus dictum fuit. Unde viscositatis iniflammatoriar ste-etus subito increscunt morbos adnain dum acutos producunt . Verum atrabitaria illa tenacitas lento radu nascitur lauae . tur, neque motum humorum auctum comitem habet, sed potius imminutum pulsus enim lentioris frigus majus adsunt, uti g. os . dicetur ideo merito inter
Si ergo a quacumque causa obit o tanguinis pars secesserit a reliquis, cim minbiliora ac crassiora suerint magis unita inter se, absque motu humorum vel calore auctis neque tamen adhuc lum in visceribus a re rein colligi ceperit illud singuinis
spissamentum , sed tota sanguinis massa aequabiliter hac saburra gravetur tunc illa sanguinis ac hymia vocabitur hum
arrabitarius, vel succus melancholictis. Talem autem anguinis degenerationem observaverunt Veteres in Melancholicis Aretaeus i curat morbor distum. Lib. I. c. S. P. I 24. Denim notavit, in his tam
quinem de vena missum esse crassiim biliosum , concretum, istorum instaramurcae, quae est atra faex in oleo subsidens. Et diserte humorem melancholicum ab atra bile Galentis De febrib L. a. c. II. Tom. . . I a.' distinxit dicens: Ad hune
vero modiam inaudire oportet humorem meum
cholictim, tanquam nondum cim festis sis irabilis , seu in confinio quodam collocarus Et alibi me locis affectis Lib. 2. U. Io.iAd pag. 4 I. pariter monet, quandoque in uniser corporis venis melancholicum famguinem contimri. Sedin recentiorum Medicorum observata eandem sanguinis caco-chymiam in hoc morbo adesse confirmant Videm m. meae ration. Tom. q. parr. q.
pag. o I. . Satis ergo intelligitur , quid sit humor atrabitarius . Sequitur iam
ut agatur de causis , quae hanc cacochymiam producunt.
si . Uius io92. causa , omne id quod mobiliora expellit, reliqua figit
vehemens mentis exercitatio, noctes atque dies in unum sere objectum occupat an pervigilium animi motus magni, sive hilaritatis , sive mellitim magni operosi motus corporis multum repetit , inprimis in aere valde sicco calido admodum eo' immodica venus cibi ulteri, duri, sicci terre it res, cum quiete io p re corporis diu assumtici potus similes huc sum , aere , sale induratae animalium partes, maxime durorum o annosorum , Ductus immaturi , farinacea non sermentata , medicamenta adit ringentia, coagulantia, figentia , refrigerantia venena lenta, similia febres calici diu haerentes, saepe repetentes, sine bona crisi, sine diluentibus, abeuntes. Omnia ergo, quae possunt sanguini t lem diathesin inducere . qualis descripta
fuit praxedenti paragrapho , merito inter causas hujus morbi numerantur . Talia inprimis sunt sequentia.
Optime notavit Celsus In Praefati est.2.J, literarum disciplinam animo quidem necessariam esse , copori autem inimi eam inprimis si literati homines ultra modum his studiis incumbant, corporrem suorum m ora inquieta cogitatione edi nocturna,Agilia , minuunt . Atque ob hanc causam,
voluit , Philosophos omnium pri in m dendi scientiam possedisse , quia magis illa indigebant , quam reliqui homines . Certum est, Philosophum profundis mediatationibus per plures horas immersum plus debilitari, quam si per idem temporis spa
tium corpus valido motu exercuisset Omnes enim encephali unctiones a sutatilissimo totius corporis fluido pendent per harum lanetionum exercitationem
illud subtilissimum consumitur. Hoc quia U. et deui.
203쪽
ἀem etiam per corporis motum musculta rem sed simul tunc aucta circul tione per hunc morum, intra idem temporis spatium major sanguinis copia applueatur ad organa earetori , quae illud Gaiuisssimum fluidum a sanguine separant , ipse sanguis per motum muscularem mactionem pulmonis validiorem , dum
corpus movetur, ita perscitur, ut secre-rioni spirituum aptior evadat hinc licet
motu niuscularis consumat spiritus, tamens illos pro parte reficit. Verum in illis,
qui attenta mente studiis incumbunt, o
pus quiescit omnes humores tardius Dioventur, dum simul dissipatur per mentis labores uidissima pars, sicque residua crassiora facilius adunari incipiunt , quia minus rapide moventur per vasa. Omnium maxime haec damna sentiunt illi, qui si veris matheseos studiis incumbentes at-rentissimam mentem circa idem Ne timhabent diu. Sic enim talis nascitur diis' sitio , ut eidem, uni cogitationi sere affixus maneat homo quod idem in delirio melancholico obtinere ad g. io8 . dictum suit. Longe beatiores illi sunt, quos vitae vel muneris gerendi ratio avellit quotidie licet invitos a librisci quamvis enim non ideo a mentis laboribus vacent, tamen ipsa laborum mutatio incredibile solamen adfert Idem contingere observatur , dum amor, sollicitudo, vel ira memor, noctes dies eandem deam menti praesentemssiit PER vici Liu. Vigiliarum enim tempore actiones animales exercentur, sensus Rempe' motus voluntarii, saltem aliqui: licet enim quietus sedeat homo , multos
movet musculos, ut corpus in erecto situ teneatur hinc a morbo tolerato debiles
corpus erectum tenere nequeunt. Dum ergo
diu vigilat homo, pergunt consumi subtilissima fluida , quorum actura resarciri
nequit ulla arte nis per somnum . Sanus enim caeteroquin hoino , si per integrum nucthemerum ab omni somno abstinuerit, licet optimo cibo oc potu corpus reficiat, sentiet se debilem, lassum, cineptum ad mentis labores . Ingesta enim , quamvis optima suerint, non possunt elaborari ia
ultimam illam persectionem , quae ad restia tutionem subtilissimi liquidi deperditi requiritur, nisi somno lassum corpus reficiatur. Videantur, illa, quae alia occasione ad g. 6os. a. de nimiarum vigiliarum noxa dicta sunt A Ni MI 'us MAGNI &c. In summa moestitia videmus faciem contrahi, paulescere : anxietas summa circa praecordia percipitur , ac torculari omnia premerentur magna saepe copia urinae lympidae exit . Simul tunc pulsus , uti Galenus De pusibus ad Frones c. I a Tom. 8. p. 8. iam notavit, parvus, languidus, tardus rarus est . Liquidissima ergo parte sp liatus sanguis per vasa contracta movetur debili vi, adeoque nascitur iacilis occasio. ut crassiores sanguinis partes adunentur Simul illa anxietas, magnae moestitiae comes, aegritudinis molestissimum sensui ncirca stomachum faciens, notat impeditum
facilem transitum per venam portarum
adeoque in vasis abdominalium viscerum lurere incipiet brevi illud sanguinis cras is .imentum sicque non tantum humorem latrabitarium , sed etiam morbum hypo lchondriacum . ioρ8. producet. Accedit praeterea, quod ingens tristitia iaciat, ut iuniis eidem cogitationi mens inhaereat idis, simulque somnum arceat adeoque hoc modo tristitia humorem melancholi icum in corpore producere poterit. Unde merito monuit Hippocrates Olbori . I.
Sect m. v. p. 26 I. ysequentia e Si merus aut risitia longo tempore terseverent, nulo letoliatim uti est. At Celsus b. a. c. 7. pag. a. similia monens , addidit vigiliam, dicens: Si longa risitia cum longo timoret ivigilia est , atrae bilis morbus cibo . iomnino autem paradoxum videbitur , quod tristitiae oppositus animi flectus ,
hilaritas nempe uinma, similiter melan ichol iam producere valeat, cum ad curandum hunc morbum omnes medici sua ideant, ut illa omni modo offerantur aegris, quae laetitiam menti conciliare poterunt .
Verum hic non agitur de tranquillo pacatae linentis gaudi , sed de subitam summa
laetiti quae celeriter miris modis
corpus turbare potest , moin repentinam
Mortem inducere , uti pluribus exemplis
204쪽
Ratio autem videtur hae esse. Sanctorius observavit , perspirationem insensibilem laetitia augeri quam maxime Notavit Gai nus Depti su ad T . . I a. t.8. I. . , in Letitia pulsum magnum Oarum esse . Verum talis pulsus notat, vasa liberrime transmittere humores facile in biles . Secedit ergo brevi tempore de univer lati humorum massa fluidi tenuis in gna copia , adeoque si diu maneat intenisium tale audium , orbabitur sanguis li-
quidissima parte, tales acquiret dotes, superficie contigua corporis tollat ut praecedenti paraetrapho dictum suit. Iris onu praecedenti paragrapho dictum suit. Ipsa autem vasa exhal iria dilatari a laetitia ut maiori copia solitos humores transmittant non tantum, sedis tales , qu naturaliter per has vias exire non solent docet sequens Celeberrim Valeri Miseeu.
rio . Firma valetudinis miles , nullo antea unquam morbo correptus, optatis diu virginis amplexibus ruiturus , totus perinsulus gaudio corruit subito, moritur Cum venenum datu ni fuisse suspicarentur, apertum fuit cadaver , in quo nihil prae re naturam inventum suit, nisi quod pericardium admodum extensum cruore turgidum inveniretur , absque ulla ruptura cordis manifesta . Unde concludebatur merito , sanguinem per dilatata albrum exhalantium oscula siluxisse in pericardium , sicque motum cordis sustocasse . Si ergo subito tali saucii potuerunt vasa ex. halantia eo usu dilatari, ut crassissimam humo um nostrorum partem, rubramnem pe, transmittant, patet satis , maximam quantitatem liquidorum tenuis morum exire de corpore per omnem supertaciem cum validum talem animi at Tectum patitur homo adeoque difflata parte tenuiori crassa adunabuntur. Verum, observationes fidelis' in confirn: an modo dicta : Anno vigesimo huius iacissi Epide-llucum fere malum Europa notabilem par- ena vast, dum plurimi credebant, cer-
λm hactenus incognitam ditescendi tam ess e no I acile credet sm
insanientium . Observav t tune temporia experientii simus Hallis, qui curam ger bat mente captorum in os omio Londinensi , longe plures ipsi obtigisse curandos, quos ad immensas opes evexerat subito fortuna favor, quam quos iniqua sors ad pauperiem redegerat Meiad. nis. γ
tae Dimantur enim 'o modo liquidissima de corpore, per auctam perspirationem insensibilem, sudores inprii ssi aer siccus calidus omne humidum ex Haec posteritas mira illa est ratio quare calida in regione viventibus frequentior contingat hic morbus, caeteris paribus. Unde cpidu Pestra stuc Callipae p. r. vocavit -- fus in Hispanum, nigra fere gine tinctum Sanguinis , ingentes cimii si mob
Conatus , tumidoque frementem in sidera ob eandem causam , post aestivos calores
toleratos tempore autumnali requenter melancholici morbi observantur. Et ideo Hu Iocrates De r. m. t. ῖ. p. zo. notavit,
timentissimam esse. Et alibi De Aere , hiarat, aettiis cap. 6. t. 6. t. o . rationem hu)us sententia adfert, dicens Siquidem
conjumitti , crassissimum vero in acerrimum
relinqtitit qtiis in avreis eodem modo qu ue accidit . Anci repente i mrsi si fimae uer aris' fures ita tae s diutiarn e num: Viso melanc otiae LM ac trivi. ωlum est omnibus in praxi versatis , post aestates servidissimas autumnali tempore si qui sebres di ilicillimas curates, quae in principio continuae videntur, sed posse in intermittentium latram veniunt in illis magna anxietas circa praecordia observatur , inis spissata bilis exeutiatur de corpore, a pe tota venae languent tales aegrici dem solventibus remediis vernoctae
tunc conti tepore unditur illud trabitarium is ilia ludibria hominum auri acra fames star picis liquatae per alvvin exit.
205쪽
IMMODICA ENUM. De nimia veneris noxis antea ad g. 385. s. lictum suit. Videmus manifeste exsiccari corpora animalium requentissis a venere utentium 'quantum di ter mola corporis unicus in grege maritus taurus a boves Sed stricta macilenta corpora in melancholi os morbos magis prona sunt , quia valido vas rum robore tenui lima expelluntur , rausiora manent. Notavit Galenus CD sania
rate tuenda . s. c. I 4. r. 6 p. 8 . , quod nimia venere utentes toto corpore non solum
sidi coisque oculis, cernuntur. HippocrareIsimilia observasse videtur ab immodica venere nata mala . Ubi enim Typhtim describit De intemis Afectionibus c. S. . . p. 57o. dicit Gunitur hic morbus, quum revoris humores pure erint, oe plus aequo re-
siccati fuerint. Deinde addit , quod talis
aeger non timer, verum tenuis es , aridusae debiIis , maxime vero Arca claviculas extenuatur vult vehemente gracilis es , culique admodum avi meminit pariter , quod corporis colo niger si is
ultimo notat , tales aegros requenter insomnis venerea ludibria pati, imo saepe inter eundem illis demen effundi. Si jam mul considerentur mordaces animi curae, ae lascivam vitam viventes comitari solent, aeternus ille luis venereae metus, quo miseri excruciantur , patebit ratio, quare toties immoderata venus melancholiam producat . Villi plures, qui nullis rati nibus sibi persuaderi patiebantur, quod nihila lue metuendum haberent, hinc Agyrtarum consilio repetitis etiam salivationibus exhauriebantur miseri, Qtandem peribant.
Hactenus dicium sui de illis caus atra bilis , quae mobilioribus partibus sanguinis expulsis, reliqua crassiora figuntin uniunt inter se . Sed poteruntis ingesta submunistrare liquoribus nostris tales partes, quae facile uniuntur in e se se spissitudinem atrabitariam producunt . Uerum quidem est, crassiora non ficile posse ingredi vasculorum lacteorum aut venarum me semi-
Qium lcula : sed antea g. o. ubi de morbis oriundis ex glutinoso spontaneo agebatur, Ialonitum fuit , tales particululiquidis tenui
glutinosas, separatas mribus dilutas , se ut timos ut subducere sic sanguini admisce ri. Idem, hic quoque verum est novimus enim , chyluti , ex ingestis cibis
potu natum, dum cum sanguine iam suit per vasa , nondum deposuisse omnino in. dolem ingestorum, ex quibus factus fuit, sed sensim actione viscerum vasorum mutari in nostros humores rideo lac nutricis toties redolet a sapit ingesta , purgantis assumti vim satis diu retinet Si ergo tales cibi, potus ingerantur, in quibus terrestris , solida , tenax materia abundat , Poterunt sanguini subministrare materiae trabitaria copiam . Morum e dem haec sanguini permista cum chylo vel venis meseraicis recepta, ad hepar delata, si actuosa vita sit, non facile uni e tur iterum inter se adeoque non producent illas concretiones . Ubi autem sedentariae vitae dediti homines similibus eduliis delectantur, quae dura messorum ilia impune tolerareis subigere valent, pessime
inde afficiuntur. Ideo etiam in textum netur, tunc inprimis haec nocere, quando cum quiete, torpore corporis diu assumuntur . Optime hoc notasse primos medicinae inventores, Galenus De prisca med. c. 7. t. a. p. So. monet Non enim siccum, Iroque timidum, neque calidum , neqtie frigidum , neque fortim quidquam hominem laedere exsimarunt, neqtie horam aliquo indigere . Sed quo in uoquo Me robus m es, nartira Amana potentius, id Leaere cera. fuerunt, oe tollere conii sunt. Alio autem in loco me locis a sectis i. . c. o. r. T. p. o. enumerat edulia, melancholico huis mori procreando apta damnat omnes carnes duriores , inprimis sale conditas , atque maiores pisce. dein glutinosos limaces, olera legumina magno lentore praedita vina crassa nigra, veterem caseum cc similia etiam ab Hippocrate me ictu acui. r.
omnia enim haec faciunt coire, ad nainter se crass ore partes hutnorum, liqui cri parte separata. u. turu sacile exit eccpore , hoc crassamentum relinquit deantur illa, quae 3 iobo dea suerunt.
206쪽
Ubi ad . 8 . de aflectibus ebris dicebatur, notatum ibit liquidissimi expressJonei iam reliqui incrassationem sequi ; ac quidem tanto magis hoc fieri, quo maior calor febrim comitatur vide 3 680.
apud multos Medicos Invaluisse hanc methodum , ut calidis reni diis sudoriseris
datis exprimerent sudores, simulque vel nullum vel parcum admodum potum a girentur aestuantibus aegris , unde si a Nbribus talibus emergorent O , laborabant ac hymia sanguinis melancholica . Ideo merito notavit annus De Atra bile cap. 6 Tom. . I. 72.', in morbis ardentibus, in quibus simul humiditas deficit. atrum exire de naribus sanguinem in alibi D Acir assectis Lib. . cap. o. Tom. . pQ. 4 o. Observavit, nonnullos melan. cholicum humorem contraxissi per ebritea morbos . Non enim tantum post acutas
continuas male curatas illud contingere Observatur verum etiam in intermittentibus , quorum singuli paroxysmi saepe
prosus sudore terminantur , per quem
liquidissima sanguinis pars dissipatur ,
morbi chronici pertinacissimi producuntur uti antea ad s. sa demonstratum fuit. Verum simul in generali sorium hi istoria notatum sui , per ipsim ebrim mu arisi materiam morbi . tam pra existentem ante morbum , quam natam morbi tem-Pore, ut variis evacuationibus criticis exire possit de corpore, tuncque sanitas redit Uerum ubi haec coctio materiae morbosa &eius critica expulso vel omnino non sit, vel saltem non persecte , recidiva fit saepius quandoque , adeoque pergunt subtiliora difflari de corpore , crassiora adunari , . quidem omnium maxime , si non adhibeatur in similibus morbis diluentium copia , per quam suppleatur illud liquidum , quod ebris impetu dissatum
fuit de corpore Notum est, elapso saeculo.
f. Iop . B iam in cruore id malum 'o92. per sua causas Ἀος 3. natum I adhuc omnem circumeuntem humorem aequabiliter inficit , producet aliquos morbos statim conspicuos, qui sere sequentes eo lor externus, internusque primo pallidior, flavior, magis sustus, livescens, niger, cum iraculis similibus pulsus lentior frigus majusa, respiratio lenta ; circulatio per sanguinea vasa bona,
per lateralia parcior, minus bona hinc humorum secretoriorum' excretoriorum omnium minor, tardior, crassior, exitu minor consumties parcior appetitus macies maestitia solitudinis amor ; affecIus animi quicumque pertinaces, magni; in reliquis διαprii et torpor ad motus summa tamen simul studii cuiusque &laborum constantia Triplex melancholiae gradus est pri-rrius , de quo hic agitur , ubi universilis
humor per vasa circumductus hac Mochymia depravatur. Secundus , ubi illud
crassamentum atrabitarium languinis ad viscera abdomitiali. iam depositum haeret. Tertius gradu est, ubi materies trabitaria, quae diu visceribus impacta haeserat, quac uinque demum causa divi incipit,
circulantibus humoribus denuo permisceri De singulis autem his melancholi. gradibus eortina agetur verum cum fac lius cura succedat , ubi humor atrabitarius adhuc tantuan aequabiliter inficit circumeuntem humorem , quam ubi visceribus impactus haeret hinc omni cum cura O-gnosti debent signa, quae docent, primum illum gradum melancholiae adesse, ut illue efficaci medela succurratur huic morbo, . qui temper mora pejor curatu diffucilior redditur Si cognoscatur , causas , praecedenti paragrapho nuine ratas, praegressa suisse, iusta suspicio habetui morbi futuri illum.
vero jam adesse docent sequentia. COLOR Ex TERNUS, NTFRNUSQUE c. Certissimam humorum cognitionem ex c
lore haberi Galentis Savitate rumia
ment is Hippocrat de hinnor T. 8 p. so'. monuerat , quia color a succis corporis nascitur , non a solidis partibus t verum prudenter monet, de colore non iudican- . dum esse , nisi dum pacatus corporis mentis status adest . nam in iratis hominibus, vel velociter corpus moventibus N. 4 omnia
207쪽
pallidi fuerint contra , dum stigent
homines, metuuntve, Omnia pallent, On-
strictis vasis, licet antea satis rubicundum colorem habuerint . Quin inio Galenus i locis affectis Lib. . c. 8. m. 8. p. 498. affirmat, quod absque. cognitione symptinmatum morbi, absque eo quod tactu indagasset viscerum statum pabdominalium nempe potuerit detegere , modo jecur motio splenem esse affectum is quidem ex solo colore mutato . Ob hanc rem perfiti
Medici tanta cum cura colorem tam exterinnarum, quam internarum, partium Orporis considerant. Per internas autem partes non intelliguntur hic viscera , quae nunquam Medici oculis aicii , nisi per vulnerari verum totum os intemum sauces designantur , quia cutis crassa ibi non adest , adeoque vitia ethicida sere colorem liquidorum contentorum demonstram. Hinc primum chlorosis initium ex pallore gingivarum Clabiorum acile mpnoscimus. Verum inprimis palpebrarum interna superficies, canthus oculi major tunica adnata oculi, solent a Medicis caute examinarici ubi vasa numerosissima, quidem diversi generis , sanguinea, se- rosa, lymphatica se conspectui offerunt. In sanis enim hominibus palpebrarum imrerna superficies seinper rubet , uti, can- rhus malum oculi adnata autem tunica licet innumeris vas constet, tota albain nitidissima apparet, inprimis in iunioribus: in adultis vero circa angulum maiorem oeuli levis quandoque avedo cernitur vasis iam adeo auctis in amplitudine sua, non tantum lympham renuem, sed, larum sanguinis capianici illa autem parit
adnatae, quae corneam tegit, tenerrima &pollucida vasa habet , continentia lympham tenuissimam . Patet ergo , diversas aries vasorum , variosque umores per
vasa oculorum fluentes , posse conspici a Medico, sicque iudicium serri de qualitate
humoram, qui per vasa nostra moventur. Prima autem mutatio coloris, dum atra- hilaria ac hymia nascitur in sanguine fit in pallorem . Uas enim culanea in
ullaribus locis corporis necipue in facie , iacillime dilatantur , ita utri licet
plurima in naturali amplitudine tenuiores sanguine rubro humores admittant tantum, tamen aucto sanguinis motu, vel majori derivatione acta versus superiora corporis, etiam pars rubra ingredi possit. Sic videmus candidas puellas, dum procacius aliquod dictum audiunt, tota facie rubescere, manifesto signo, quod plura vasa jam rubro sanguine impleantur , irae antea tenuiores tantum capiebant humores unde erubelcere pro signo ingenui pudoris in rito habetur. Verum dum in toto sanguine
mobiliora suerint dissipata iide . o92. ,
vasa culanea , quae tenuiori tantum sanguini pervia erant, eum vix amplius admittunt hinc incipiunt magis contrahi adeoque plus resister sanguini adpulso ob hanc causam pallor insolitus nascitur. Prieterea cum mobilioribus dissipatis crassiora uniantur, ipsa rubra pars sanguinis, magis spissa, cohaerens, difficilius ingredietur minora vasa , licet etiam parum dilatentura unde iterum alia causa intelligitur, quae cum priori juncta illum pallorem producere potest. Hinc impallescere Abris dicuntur illi, qui severioribus studiis inhaerentes hunc morbum sibi contrahunt Σ& omnes amantes pallere jussit magister amorum, dum, illi noctes diesque uno eodem objecto mentem Occupatam h bent Ubi autem au to morbo magis dissipantur fluidissima, tunc cum sanguinis illo crassamento fluit per vasa sol uni sere serum flavescens pauca lympha dilutum , quod, per superficiem corporis distissum , facit ut pallori succedat flavedo ; quae sorte augetur etiam ideo, quod a talibus hum ribus difficilis secretio bilis fiat in hepatriadeoque illud biliosum reliquis permistum maneat . Tunc in oculis color ex flavo viridescens apparet, quod Hippocrates te morbis L. a. c. 9. T. 8 p. 81 in morbi nigri descriptione pulchre notavit dicens
Procedente autem morbo crassioris nigrior sanguis fit , unde serum caeterique humores cuncem pariter colorem contrahunt quapropter tota cutis hunc colorem acquirit cumque sanguis blandiori parte orbatus sit, humor ille trabitarius maiorem acrimoniam acquirit, sicque extremi
208쪽
tates vasorum culaneorum solvuntur,in ab effuso sanguine nigrescente macula similis coloris fiunt habet enim melancholia illud commune cum corbulo, quod vasa er dat, sicque ecchymoles iaciat, imoin saepe, uti postea patebit, validas haemorrhagias PULSUs LENTus c. Tenacior enim sanguis , parte mobilitam orbatus , minoricum celeritate per vasa movetur; undein plerumque solet comitari majus rigus adtactum , licet melancholici de hoc non conquerantur . Ideo Aretaeus Lib. I. de causso signis morb. diret. c. s. p. o. hunc inorbum deleribens dixit : Pulsus, Iliariamum parvi, tardi , invalidi, densi, frigori apti. Et Galenus De Sampi causis l. a. c. I. ν. 7. p. 78. Nigra bilis frigiatis natura timor est. Cum autem inter pulsum respirationem concentus quidam sit H. BωM.
in i med. I. as . , respiratio pariter tar. dior fiet.
NA c. Constat ex illis, quae Io92. dicta sunt, mobiliora, tenuiora ex toto sanguine dissipata esse , crassiora & minus mobilia simul unita . Verum crassisama sanguinis pars in vasis sanguineis manet, ex arteriis sanguineis in venas sanguineas transit , sicque denuo ad cor redit e per illa ergo vasa diu manebit adhuc bona
circulario Verum lateralia vasa, quae tenuiores languine rubro humores continent, parcius implebuntur , quia tenuiorum humorum copia deficit , adeoque omnes secretionesin excretiones humorum minuentur γ' nam quidquid secernitur de sanguine vel excernitur, semper sanguine tenu-jus est . Verum quidem est, quosdam humores secretos apparere spissores sanguine, a quo secreti sunt , quia morais stagnatione redditi fuerunt tales , uti in muco oris, narium , cerumine aurium, bile cystica c. quandoque apparet iidem men illi humores illo tempore 'dum a. sanguine secernebantur , erant ipso sanguine tenuiores Halc est ratio , quare in ma)ori gradu melancholi. , cutis, totum os internum , arida fiant , parcussima urina secretio de qua re Capitulo da Ap plexi g. Io Io. a. γ quaedam notavi,
qta videri poterunt : unde sorte potest
intelligi ratio , quare melancholia quandoque alios morbos praeexistentes tollat vel saltem insigniter minuat. Celeberrimcis Amata Monit. praecept med. p. 72. 'ur ba puellam hydrope abdominis laborantem e supervenit insania cum maximis anxietatibus Qvanissimis animi terroribus corpus tamen vires acquirere, ventris tumor subsidere, cernebatur is idoneis remediis adhibitis ab utroque morbo conva luit Secretionibus enim imminutis minus aquosi laticis colligebatur in abdomine; dum simul minoribus vasis minus plenis facilior fiebat resorptio extravasatae lymphae per venas bibulas.
tiones minuantur , non multum perit de corpore sis tamen sensim emaciantur aegri, quia per sola vasa majora fit adhuc
bona circulatio, minora vasa collabuntur vacua. Accedit, quod mordaces animi curae, quae melancholicis semper adsunt, tor sitatem corporis multum minuant Aretos
pulcherrime descripsit De ea . Vign.
morb. ditit. I. a. c. 6 p. 7. illa symptom ta , quae melancholiam comitari solent , inter alia dicit mi igitur Orporis a. eis acies, decolores f.nt, , in iuventa fuenescunt,e atqui ob stomachum erga cibos male a festim cito fariant, cibo usitat, e- Interim tamen quandoque melancholici inveniuntur satis voraces , praecipue illi in quibus simul acida acrimonia observatur vide g. iros morbus iam iis peiorem statum vergit. Ubi enim uid
ι. I. c. I. p. o. omnium ignari , sitque immemores, in morem bestiarum vitam degunt, corioris quoque habitus in potis agitur c lore foedo ex atro viridique commino tingun-rtim, nisi inferius bilis descendat atqtie ex&ιr, sed cioquoversum per torpor cum angiane d drandiatur . Voraces Midem , nihilominus tamen extemini sunt, quoniam sonantis in eis neqtie cibo neque potu membra confimna , seου vigilia ala exterius m et O Uspar. Utrumque in praxi vidi, magnam nempe ora. citatem , . pertinax ciborum fastidium in utroque casu aderat macies.
gnum hoc lare pathognomicon haberii test:
209쪽
oem: nam in morbo hoc incipiente ab iue causa tristes fieri incipiunt, morosi , reliquisque homitubus se prudentiores credunt; uinc consortia sugere incipiunt solitudinem anxie quaerunt, ne uni, eidem c gitationi astixa mens turbetur . Optime hune melancholicorum statum notavit Hippin rates Coa . Iro. n. 82. r. 8 sq. 88o.
Tnsiri cum Henti O hominum mers tiones . Ubi mul notari meretur , quod textus ille Hinocratis videatur, confirmare observatum illud praesticum Ceseberrimi Meacini Od memoratum , quod nempe melancholia superveniens hydropi illam curet
quandoque . Di it enim Hippocrates in illo textu leucophleὀmiiticos curari di arrhoea dein addit, quod tristitia cum silentio, hominum illae aversationes, leniter live semst hoc malum superent . In versionibus quidem huius textus illud verbum κατεργανικα sumitor pro occidere, quia κατεργα-σεσθαι significat inficere : verum idem illud vocabulum designat superiare, vincere .uque ille sensus magis videtur quadrare hui loco : nam flaccida corporum leuco- phlegmaticorum inollities, seros colliniues directe opposta sunt trabitariae, strici. eorporis temperiet , adeoque patet ratio, quare hydropica dispositio , succedente melancholia, possit tolli
mentariis Ico. ubi de Delirio febriliit e batur . notatum sui , quasdam ideas iri mente excitatas esse adlaphoras, id est, nec placere multum, nec displiceres plurimas vero ideas comitari illud gratum vel ingratum, quod inevitabili necessitate mm hominem , ut conetur illud ingratum
removere vel cstruere, Q contra illud gratui conservare . Illi autem singulares animi motus, ab hoc grato vel ingrato, ideas comitante, nati, vocantur ianimi assectus . Cum autem Melancholici uni, eidem ideae pertinacissime astixi maneant, asseetus animi hanc ideam comitantes erunt pertinaci limi validi . In reliquis, quae non spectant illud unicum, circa quod delirant , si pienter a pe ratiocinantur. Culnvet uni, idem cogitationi ini haereant,c, contortia fugiant tandem tota mentis
attentio fixatur in hoc unum reli quis vel omnino non , vel altem dira dum parum, afficiuntur. Memini me rupientem in reliquis omnibus vidisse virum, qui dum audivisset plure a cane rabido demorsos fuisse factos hydrophobo , licet Quenae sectiones cadia optima remedia tentata suissent, incidit in hanc opinionem, dirum illud venenum , dum sorte iisdem lanceol s usi fuissent chirurgi in venae ..ctionibus instituendis , sparsum apud plurimos homines latere posse, atque denuo aliis communicari . Hinc a nullo mortalium tangi se patiebatur , ut tantam a lamitatem vitaret . Nec conjugis aut liberorum amor a severo hoc proposito a ducere poterant prudentem in reliquis virum . . Faber lignarius , cujus historiam scripsit Arctae r Ru morb. diur. l. I. c. 6 p. 2. domi artem suam prudentissime colebat, cum operum exactoribus paci Icebatur , pro laboribus justam mercedem poscebat sed simul ac domo sua egrediebatur , incipiebat suspirare, angi , si longius procederet insaniebat
pessime ; si vero cito recurrete ad osticinam suam. iterum resipiscebat. TORPOR AD MOTU s. Dum attentissima mente aliquid considerare volumus, sopimus omnes sensus, stimus omnes motus voluntarios . Meditabundus in nauseo Philosophus quam quietus sedet' Dum inter
ambulandum confabulantes amici de graviori quodam negotio tractata inciplinit, mox isthmi gradum . Cuin autem Melancholici soleant attentissime uniis eidem cogitationi inhaerere, hinc quietem amantae solitudinem , desuescunt movere compus . Diuturnam autem corporis quietem semper equitur torpor ad motus , cum procedente morbo magis magisque desciant tenuissimi humores, qui ad motum muscularem peragendum requiruntur. Simul attenultimae mentis applicatione e petu ad unum objectum multum de iisdem humolibus consumitur , uti ad prae cedentem par raphum dictum fuit.
li citius proficiunt in studiis, quam illi qui possisnt constanti mentis attentione
tali ecl. . In colli lata uiare , cum aliis com
210쪽
parare, tuncque iud cium formare ex pluribus deis cum se mutuo collatis, ei attentionem praesentibus redditis menti Verum melancholicis , uti antea dictum suit, proprium est , ut idem cogitationi pertinaciter inhaereant & vehemens mentis exercitatio, noeles atque dies in unum sere obiectum occupata s. o9ῖ. , inter melancholiae caulas recensita uitri ideo Tlliis
Quiri t. pag. . dixit, itera m UL plinam, majori studio agitaram, animo pr. ripti omnium maxime necessariam pie, sed corpori inimicam minc illis, qui in hunc morbum inclinant, felix saepe dispositio est, ut in studiis magnos profectus iaciant, .&xu curis suis quandoque gaudia interponant, animumque exhilarent, pessime atri.
ciantur . Contrarium obtinet in iuniori ius qui ab ho inorbo immines sunt , o quibus eveli etiam paedagogi impetrare
nequeunt , ut attentam mentem studiis adhibeant, ludicra semper sere o Vis tes
facilantes , si impune liceat , dum vir gunt se est attenti: simos. Erudito autem illo labores amant melancholici serunt quam constantissimes; quod Ar. t. re euus edimu morbor diuturn L. 2. c. 6 p. 7τ. notavit, ubi de stomachi affectibus agen mel incholiam optime descripsit , dicetns Illi , ut erudiantur, laborant, oe ejus causamtilia perferunt, quibus ines divinae scivitii
piditas e qui cibi parsimonia, stilia
maereantur, Mi doctos sermones o res eris .ves meditiantum e.
S.Io93. I IAM ergo pro materie terram oleum spissum .nguinis , unita
compactaque naul quae prout liquidiore blandiores, diluente parte magis privata , quoque ipsa magri condensata, tenacius ista is diutius nata , eo effectis pejor , eo curatu dissi ilior est.
Fixissimam an finis nosse partem esse terramin oleum spissius sanguinis, Chemici demonstraverunt; de hac re ad .ios Σ. dictum fuit: tuncque constitit mobilioribus dissipatis, uniri haec spissiora, quae sic causam materialem hujus morbi constituunt.
Verum simul ex dictis sponte patet varium posse esse hujus morbi gradum prout liquidior pars magis vel minus e sanguine dissipata fuerit, adeoque residuum
crassamentum magis minusve cohaeserit
In primis autem' hoc notandum est, liquidissimam diluentem partem nostri sanguinis esse simul blandiorem reliquis Docet enim Chemia , leni calore maximam partem tenuis aquae de sanguine exhalare, quae vasis chemicis exceptain col- Iecta vix ullum saporem levem tantum odorem , exhibeto verum ex residuo
crassamento , post hanc partem aquosam expulsam manente, audio igne prodeunt sales iste satis acria. Adeoque actura
petriis mobilissimaeis uidissimae sanguiniis
non tantum inducet tenacitatem , verum
simul in augebit residui acrimoniam ; quod inprimis notari meretur ad intelligenda illa, quae . ios dicentur . Illa autem acrimonia , oleosae, terrestri parti san. guinis involuta , manere potest dies, ut minus laedat ubi autem postea incipit solvi illa attrabitaria saburra , tunc illud acre se manifestat pessimis flectis . Cum autem sanatio huius morbi ab eo inprimis pendeat, ut restituatur illud perditum mobilissimum massae sanguineae, &solvantur immobiliora inter se unitari
sponte patet, tanto pe orem morbum esse, quanto diutius duraverit , cum semper
magis pereant liquidissima is tenacius
f. co6. Nde diagnosis, prognosis quae clarior ex sequentibus patent, quino sanationis ratio hinc constat.
Ex caus praegressiis f. Io οὐ enarratis, Novimus metuendam esse melancholiam ex signis autem mutatae sanit.itis , quae g. Ioy . recensentur, scimus hunc moibum iam adesse , saltem in primo suo stadio dum trabitarius humor aequabiliter adhuc circulantibus humoribus missus
est,m nondum ad quaedam viscera depositus. Pr holis ergo eli, metuendum esse, nisi prompta succurratur medela , ne ii
vasa hypochondriaca depellatur, Jn illi et fixa haereat, tuncque adhuc peiora mala