Gerardi vanSwieten ... Commentaria in Hermanni Boerhaave Aphorismos de cognoscendis et curandis morbis. Tomus primus septimus Gerardi B. De VansWieten ... Commentaria in omnes aphorismos Hermanni Boerhaave de cognoscendis et curandis morbis

발행: 1764년

분량: 364페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

191쪽

In hae epilepsiae specie percipitur m ni- seste, illud quod paroxysmum renovat, ex

alia corporis parte originem ducere, dens elevata aura cerebrum petere. Duplex

hinc curationis methodus est: vel enim impeditur , ne ille locus corporis , unde

paroxysmus observatur incipere, cerebrum afficere possit vel cerebrum, totum genus nervosum magis firmum conantur

reddere Medici, ut a levi tali irritatione non adeo facile turbari possit. Ultimo huic scopo inprimis conducit corporis motus quotidianus , prudenter auctus , donec satis validus aerit hoc enim videmus laxa &debilia corpora firmari mirum in modum, de qua re videantur illa , quae ad secundum numerum . 28 habentur. Docet autem constans observatio, homines, caeteris paribus, huic morbo eo magis obnoxios esse,

quo fuerint debilioris, laxioris fabrica . Infantibus hinc adeo frequens epilepsia, qui,

per aetatem firmato corpore, saepe sanantur, ut antea dictum suit. Ob eandem rationem

teneris puellis longe frequentior, quam illis, qui duro labore victum sibi comparare coguntur. Utilissimum ergo est, corporis exercitio firmum illud robur parare Unde Hippocr Praeta a L. a. .7.t.8l. 816.),

de hac specie pilepsiae agens , postquam

dixerat, Traxime sanari posse illos, quibus morbus a manibus vel pedibus initium sumeret, mox addit sequentia Maeteram rum curiam aggredi oportet relicum , qui medendi modum ουι , si homines fuerint Iuvenes di laboris amantes. Ex quo textulatis pater, ood in rates magnam spem curandi hujus morbi posuerit in vita laborios . Sic tiresianus MO . Granis.

Lib. I. c. q. p. ria. 3 curam hujus morbi describens, commendat exercitia vehemen-ιiora, quae a re corpus a sciant, Jectanda, quo magis serritis , quam corporis r ur ἀυωτur . Per robur autem corporis intellexit obesitatem iam statim subjungit heteroclito stylo utens ille auctor enim fem- per gravabilis earnasio , magis se rem ibus fuerit imposita virtus, s in iis passonibus, quae in ne is esse noscuntur . Sic, apud Plutarchum me his , qui sero a numine puniuntur T. a. p. 6 I. legitur, quod filiis

illorum, qua epilemia, melancholia poda-

gra, laboraverant , imperaverint Veteres austeram diaetam, ademerint obsonia bellaria c. atque exercitationibus corpus durantes impediverint , ne magni morbi exiguum semen incresceret Magnum cem

te hujus methodi exemplum Iulius Caesar Id m in Vita Julii Caesaris Tom. I. p. 7 s. dedit, qui habitu gracili, eam candida molli , morbos capit , ae morbo comitiali

noritis, non quoebat mollitiei praerentinam corporis imbeciliis are, sed medicinism imbecillitatis Ilitiam, indefarigaris itineribus, im mi imo rectum n n subeuncio, re Asen aegritudini , corpus adversus injuriam validum cum diebat . idem scopo etiam inservit aromatum usus moderatus , quatenus horum esticaci stimulo actio vasorum in liquida contenta augetur , de qua re videantur illa quae ad . et 8 in curatione libr. debilis habentur ibi simul laudatur chalybisin roborantium remediorum virtus ad nimiam debilitatem fibrarum solidarum

curandam. Haec videtur esse ratio, quare viscus quercinus tantum nomen obtinuerit in hoc morbo curando , cum egregiam roborantein virtutem habeat simul etiam

intelligitur, cur aquae spadame, aliique sontes medicati his similes, ferro Gluto α-gnantes , tanto sepe cum ructu in hocn.oibo curando fuerint adhibitaeci roborant enim laxam nimis solidarum partium compagem, simulque vi diluente in obstruentiones viscerum reserante, pulcherrime prosunt. Uerum quandoque illa irritatio nervi, in dissita etiam ab encephalo corporis parte fasta, adeo valida est, ut vel in robustissimo homine totum cerebrum turbet, si ad superiora ascendere possit frigida illiu iura', vel in aliis formicationis cuiusdam, sensus. In tali casu a roborantibus nihil sperandum est, sed tunc tentaverunt Medici ligatura serti, subit applicata, impedire ascensum illius aurae vel sormicationis , sicque cavebant saepe paro sinum, sed non eradicabant malum indri. io s. s. talis casus memoratus uir, ubi per ligaturam tibiae faelam , dum prima ingruentis mali in tia sentiret aeger, cavebatur paroxysmus. Et apud GaIι-- De Iocis assed . . I. e. D r. 8l. 4 , similis ligaturae effectus memoratur in puero, cui morbus comitialis a tibi oriebatur. V

192쪽

rum simul notat , medicos hanc ligaturam applicuisse, ut Verent paroxysmum interim , dum , purgato prius corpore rhapsiam aut sinapi applicare meditarentur corporis parti, quae prima afficiebatur ingruente paroxysmo. Integram enim curae spem potius ponebant in erosione illius Ioci per acria medicamenta applicata, quae laudaverunt meta a. . c. IJ. p. JO,

ac Tralliantu CL. I. e. s. p. 7ῖ. y qui observavit, humida non pauca sic a parte assectae manasses, sequente sanatione petiecta In Asia exurunt partem talem Moxa imposta sic, eschara decidua, ulcus nascitur diu saepe plorans tenuem chorem vesicatorium sorte similem flectum secit quandoque, si diu apertus teneretur ille locus. Omnia haec conducunt , quatenus

facilem exitum praebent acri humori hic stabulant , vel circa paroxysmi tempus collecto, qui nervum vel tendinem quemdam irritat, tanta mala facit, uti alia occasione ad g. 64. pluribus exemplis praesticis probatum fuit . Quandoque autem neque haec sumciunt ad curationem , is

servationes practica docuerunt, curam successisse, dum locus ille ad ossa usque prosundo vulnere dissecaretur, vel erro candenti profunda inustio fieret. Utroque hoc modo des ruebantur omnia in illo loco ubi semes mali latebat neque tunc cura adscribi poterat eductioni humoris noxii, sed potius destructioni integra nervi, cujus

irritatio paroxysmum renovabat . Plures tales curationes ab Auctoribus memorantur unicum susticiet memorasse casum sed admodum notabilem . Mulier triginta oelo annorum per duodecim annos laboraverat epilepsiaci primo tempore morbi n-gulis mensibus paroxysmum patiebatur postea adeo invaluerat malum, ut singulis ciebus quatuor vel quinque validas invasione toleraret . quae singulae per horam ultra durabant unde hebes di stupida reddita rem similiarem ultra curare non Olebat. Omnis generis medicamenta adhibita suerant absque ullo levamine, semper in- ravescente morbo . Interim tamen semper paroxysmus incipiebat a crure circa partem inferiorem inrocnemiorum mox caput

Petebat; tuncque cadebat miserrime con.

vulsa, ore spumante medicus praesens tempore paroxysmi conserebat crus affectum cum altero, nullam diversitarem distinguere poterat laudaci consilio scalpellum adegit ad binorum circiter pollicum profunditatem is in fundo vulneris invenit corpus durum , cartilaginosum , pisum majus aequans sua mole separavit illud a musculis, Winvenit nervo insideres discidit nervum, forcipe prehensum corpus illud eterogeneum eduxit; quod simul ac factum fuit, mox resurrexit ex paroxysmo aegra, seque optime habere clamavit, postea a diro hoc morbo omnino libera vixit, pristinamque mentis aciem is comporis vigorem, recuperavit medicat inor

Quam mirum videri debet omnibus

durum tale coibusculum, sola mole irritans nervum, cui accreverat, in tam dissito

capite loco, toties singulis diebus excitasse paroxysmum' Quam parum speranda videbatur integra curatio, dum jam illa hebetudo aderat , quae cerebrum tot vi Olenistis concussibus pessime flectum docebat

vide g. io 7. . Attamen felix egregii

Medici audacia paucorum minutorum tempore eradicavit tantum morbum is quidem absque dolore aegrotae, cum paroxylari tempore pileptici sensu careant. Enarratis omnibus illis, qui vera fide constat profuisse in hoc morbo curando

superest ut dicatur quid agendum sit illorempore, dum paroxysmus adest . Primo cavendum est suppositis pulvinaribus, vel

alio quocumque modo, ne caput vel alii lcorporis partes duris corporibus vicinis allidantur : suberis lamina , vel lignum

mollius , dentibus molaribus anterioribus interponatur, ut caveatur ne linguam

mordeant miseri sed filo alligata haee

esse debent, ut retrahi possint, dum metus est , ne in Ruces dilabantur Artus convulsi blandissime extendantur, nulla vi adhibita , tunc enim noceret dolui saepius dum viderem, robustissimos homines totis viribus pollicem in teneris etiam

puellis erigere velle , unde postea a dis ramis ligamenti sis musculis molestissimi

manebant dolores Prudenter ideo Aretaeus

193쪽

monuit, manubus perunctis leviter pertra Quando autem a paroxysmo estur unictando demulcendas esse partes convulcas, episeptici, unc debiles admodum , he ' emolliterque continenda membra ne distor tes, ac stupidi , sunt runcque convenit queantur paroxysmi tempore multis etiam dare illa, quae torpentes excitant spiritus; in more est, pilepticorum naribus suppo qualia sunt , omnes aquae stillatitiae se

nere acria, quae irritant nervosam nares in grantes Iricinarum , rosmarini, rutae,

ternas vestientem membranam, nduia, & similes , addendo his succinalestam inducunt periculosam sternutatio tincturam, spiritum salicam inignitici, ali nem , dum paroxysmi tempore tota facies v his assinia remedia stimulatuic in qu turgida livescit, oculi tument sanguine sus rum usu per unum alterumve diem peris

fusi, manifesto signo, quod encephali vasa itur, donec pristina alacritas sensuum venos Marterios aggesto sanguine nimis vigor redierint tunc enim , his omissis,

distendantur adeoque rupturae vasorum pe ad alia pergendum est remedia secundurn riculum inducere missi validus ille concus diversas curandi methodos antea ena sus, qui sternutationis tempore fit . Unde ratis merito damnavit ιι relianus Morb. chron. optime etiam monet Aurelianus Ploco I. c. q. p. II 6. sternutamenta. fumiga cn. p. pig. curatos hoc morbo diu cationes acriores ex graveolentibus remediis, vere debere ab omni vitio sex rerum nomquia ipsa sanorum capita inde gravamtur ac naturalium , circumgyrations corporis vertiginosa redduntur, ει non alite tumen praecipiti adspectu c. Ut enim ueram

te oculo fumigari assicit , cuam etiam tu recentes cicatrices facili occasione δελ-rur; mentes cerebri membranias Damnat eadem non aiar hae passi , vel alia Maeque .

remedia MDr Lib. . e. q. p. 72. tan milis nequitia, parvo impulsu repetit corpur,.quam supervacua admodum quod prex e Smisisse videbaris.

S. io81. V X his vanitas apparet omnium specificorum is methodorum, ine a nanis iactantia contra hoc malum laudat.

Recensitae fuerunt causae epilepsae in or beri sint, donec a variis causis occasion asinis gratia in diversas classes redactis de libus , antea recensitis, denuo recrudescat inde descripta fuit curandi methodus sin morbus. Simul autem constat, illas causas gulae causarum classi propria . Patet in occasionales tantum excitare paroxysmum tem sponte ex antedictis, diversissima re in illis , qui praedisponentem causam ad media, diversissimam curandi methodum, hunc morbum vent in torpore ; nam aliis hic requiri saepius pro varietate causarum hominibus ab iisdem causis non nascitur QIocorum, in quibus illa causae haerent morbus . Facile autem lamiuntur , quod Unde simul apparet, vix posse sperari spe diversae illae causae occasionales non possint cincum universale remedium, quod omnes unoin eodem remedio tolli, sed credunt di singulas has causas delere aptum esset causam praedisponentem , sorte longe sim- Interim tamen plurima hic jactantur pliciorem, quam eandem aut similem v specifica is quidem tantus illorum nume lunt esse in omnibus epilopticis , specificorus est, ut sngula ex numerosis auctoribus quodam medicamento posse deleri vel sal- colligere laboriosum seret , taediique te tem sic inpiri, ut non deducatu in actummam, opus , nec magnae utilitatis , cum a caufi occasionalibus. Ut possibilitas de- assectus in hoc morbo sanando minime res monstretur , adducunt corticis Peruviani, pondeant tantis proin s. Interim tamen Mopii specificam virtutem , quae prius illi, qui specificorum remediorum vires in bres intemnit tentes curat , posterius d hoc morbo curando adeo extollunt , spe loris sensum tolli , manente doloris carucios utuntur argumento Constat enim ex sa. . Chemici hic jactant. arcana suae rem

tota historia hujus morbi, quod Epit optici dic, quibus eradicari charaeterem illum non semper laborent suo paroxysmo, sed epilepticum dicunt, durentis archae tum P per longum temporis intervallum si bas caveri oves natu illico compesci

194쪽

Quid de his sperandum sit, alia occasione distum fuit ad . OSo. Verum an bona fide quis crederet, spinas osseas, meningescerebri cerebrum ipsum irritantes, excrescentiae osseas cranii cartilagineam sinuum venosorum duritiem , quae Omnia praedis ponentem causam pilepita secisse probatum sui g. io s. posse tolli vel decantatissimis arcanis ' An encephali, totius generis nervosi fluxills mollities is sicillima irritabilitas , quae recens natos praedi L ponunt ad epilepsiam , adeo, ut a levibus etiam causis occasonalibus convellantur ilico, tolli poterunt remediis auel hic corporis robore per aerialem corporis salubrem motum merito speratur curatio;& interea prudentes Medici cavent , vel

tollunt omnes causas occasonales, qua

intestinais ventriculum vellicando , aut dentitionis tempore gingivas irritando, pa-roxysmum pilepticum producere possent. Si quis haec ori, ni consideret , sicile videbit, universale antepilepti cum remedium qui promittunt, vel falli, vel sallere. Cum autem pilepsi tam horrendis tam variis symptomatibus stipetur saepe vide f. io 7 et . , ut causis natura maioribus adscribatur a multis hinc mira etiam remedia, quaedam satis abominanda superstitiosa plurima , ad morbum hunc curandum iactata suerunt, quorum ingens farrago apud varios auctores habetur suidum 1 relati gladiatoris alido sanguine poto , tali υ ο se liberaverant, apud quos misertim dixitium tot rabile miserius malum fecit Meg. L. I. c. et s. s. I7 Idem remedium adhibitum se vidisse testatur Aretaeus

Morbor. Diutumor. L. I. e. q. f. II 2. I

sed simul addit , neminem ipsi stirmare potuisse, quod inde sanitatem recuperaverint epileptici. Adolescentem florentis aetatis, adultam virginem, hoc morbo laborantes , eodem die jugulati juvenis sanguinem bibisse narrat Tui ἰυ obse . Med. L. . . . sed aucto potius inde morbo, quam minuto, nullum levamen ab abominabili hoc remedio perceperunt. Forte quis crederet, quod horror ipse crudelis remedii posset insignemin subitam mutationem facere in epileptico sicque mutar praesem

tem corporis latum, adeoque aliquam spem

sanationis esse posse ; sed adolescens ille

apud Tti tum , tremula manu , aversis oculis, pallida facie ac horrente universo corpore, in obluctantes fauces violenter infuderat sanguinem, adeoque non parum perturbatus fuerat; tamen terribilis morbus potius inde plurimum incrementi sumpsit. Jecur humanum epulis apponendum jusserunt quidam, medullas crurum , cerebra infantium, ranii, violenta mortes rempti hominis, rasuram laudaverunt alii Aretaeus loco citis. y. Non sine indignatione certe videmus, publicorum dispenistoriorum formulis antepilepticis haec cedamisceri . Liceat cum Plinis Plin. Himri Natur. L. 28. c. I. p. 68r.' diceres: Quis istis

λυenit ostenti tecum enim res erit, Uer riuris humani , Ocborumque arti ex se. Ouis inseni simul membra humana mamdere qua conjectura inductu sinam potes modicina illa originem habuisse Quis veneficia innocentiora fecit quem remedia re. Proeti a nostinis litteris absint si Miat

xilia dicemus, non iactita.

Plura alia iactantur , uti notum est minus quidem ceda, sed sorte aeque parum utilia Ungula Alcis . . Omnium pulverum antepilepticorum ingrediens celebratis

simum , ideo creditur prodesse, quia illud

animal frequenter caduco morbo proste nitur. Sed si vera sint, quae Veteres de Alco dixerunt , rarissime hominibus occurrebat hoc animal, cum acutissi ino valens olfactulonge etiam remotorum hominum odorem

perciperet, celeri fuga mois se abriperet in densissimas sylvas nec rutum fuit propius accedere ad serocem hanc bestiam cum tanto robore polleret, ut posterioribus pedibus calcitrando ipsas etiam arbores frangeret anterioribus pedibus venatores

obvios persederet uvrages Ad te par

An ergo credibile videtur , illud animal saepius visum fuisse ab hominibus , dum epilepsiae insultum patere ui Forte vide

runt hoc animal, vulneratum telis , convelli sed hoc cervis, apris , aliisque seris,

contingere requentissime, noverunt en tores mactati boves ante mortem

lent validissimas pati convulsiones , dum inanita sunt vasa a largain subita sanguinis

195쪽

nis effusione mine minime constat, illud animal caduco morbo obnoxium esse , licet hoc verum foret, si octo integrae umgulae Cianas enim in singulis pedibus habet non possint alcen ipsum ab hoc morbo immunem reddere , an talis enectus sperari poterit in homine a rasura ungulae ad aliquot grana exhibita Praeterea apud larem Magnum Vide Deum citatum . legitur, illud animal, dum epilepti cum cadit , pedis dextri ungulam

externam auriculae immittere, tuncque ilico a paroxysmo resurgere . Sed notaverunt auctores,is confirmaverunt Anatomici P risini alcen habere articulos crurum admodum rigidos, hinc vix possibile esse,

adeo intorqueri articulos, ut externa ungula dextri pedis aurem tangere possit . Si jam his addantur conditiones disticillima , a quibusdam auctoribus recensitae , tamen requisitae, ut ungula alcis in corpore humano mirabilem talem effectum praestaret . adhuc plures difficultates occurrent Voluerunt enim ungulam illam efficaciam habere tantum , si securis ictu rescinderetur, animλli adhuc vivo, certo tantum unico totius anni die e praeterea debebat hoc animal masculum esse, Veneris Ustro turgere, nec tamen unquam coluisse . An veros mile videtur , alcis ungulas in osti- cinis Pharmaceuticis venales habere omnes illas conditiones ramo vix credi potest, ingentem harum ungularum numerum , qui per totam Europam in osticinis distribuitur, de sumtum fuisse ex hoc animali, quod non ita frequenter occurrit.

Susticiet, credo, aliquot talium specificorum originem Whisoriam dedisse, ut illorum is his similium , vanitas appareat posset ni ita levi negotio idem de aliis demonstrari sed vasti homines, haec

arcana jactantes, semper tot requisitas addiderunt conditiones, tam in vici, quam in caeteris, ut nullo modo possent cavere aegri etiam attentissimi, quin subinde pee- carent contra datas regulas . Nec novum hoc ex nam Hippocrates De morbo Sacro c. a. t. IO. p. 76. jam de his fraudibus con questus suit. Ipsius enim tempore interdicebant aegris balnea plurima edulia;

praeterea es rerum nigrum hau inriere praecipiebantu niger enim color lethalisci ne que in pelle caprina decumbere , neque eam gestare i neque pede=n pedi, nec manum mnui, superimponeres haec enim omnia curari

nis impedimenta esse. Si morbus sponte sileret per notabile tempus , ut saepe fit vel per aetatem emendaretur , specificis illis tribuebatur curati, si morbus maneret, vel Minvalesceret , in promptu habebant semper aliquid, quod culpare possent, ut curae desectus adlcriberetur aegri negligentiae, non vero inertiae specifici remedii. Cum autem pleraque ex his specificis epilepticis non multum turbent corpus, neque iacile deleri possit ex hominum animis concepta de similibus remediis opinio, periti etiam medici satis facile assentiuntur horum usui, imprimis ubi attento animo bl ervant morbi decursum, & causas paroxysmum renovantes vides. Io8o. nihilque tentare volunt , antequam certi sint, quid, per quae remedia , agere debeant. Tunc haec specifica antepileptica locum habent, quae innoxia sunt , ut aegrum eiusque amicos interea occupent dum prudentes ipsi historiam morbi colligunt. Crederent enim sere omnes , negligi aegrum a Medico si nulla daret remedia in tam gravi morbo. f. o86. ἰ patet quidem , causam proximam omnis Epilepsiae exquisita semper. Ita esse nimiam cerebri in nervos motorios , nullam in sentientes actionem Intra encephalon haerere omnium en origine motuum . Sic in Paralysis historix suum motuum originem primam , in constitit. quod quandoque aboleatur in Physiologicis Vide H Γοerba e Ins. m parte quadam corporis motus , superstites. 8 . demonstratur. In quibus vero en- cephali locis singulorum sensuum, nam tuum principium ponatur , hoc non lumder Lonstratum est . . Verum observationes

practicae satis evincunt, primam originem sensuum distinctam esse in nobis a prima sensu; contra quandoque omnis sensus

pereat in parte, manente motu integerrimo Alterutrum ergo ex his assici potest, altero manente incoluidi adeoque diversam sedem debent habere in sensorio communi: non enim concipi potest, si in ecIdem absolute

196쪽

lute loe sedem haberet motuum densuum prima origo , quomodo causa morbos in

alterutrum tantum agere posset. In exquisita autem pilepsia, ut ad . io 7 i. dictum fuit, omnes sensus interniin externi abolentur , adeoque paroxysmi tempore

cerebrum in nervos sentientes nullam actio

nem exercet, Otus autem fiunt suinini,

quidem longe violentiores , quam insanitate ab eodem homine exerceri potuissent adeoque actio cerebri in nervos motorios nimia est. In fine autem paroxysmi etiam afficitur origo motuum ; nam cessare tunc solent convulsiones,, sequitur prosundus somnus cum steriore, ut in apoplecticis adesse solet is dum in paroxylino epileptico pereunt, fere semper moriunturni plectici, uti antea dictum est. Observatur quandoque in hominibus caeterum sanis, sensus omnes sopiri , manente tamen motu musculari corporis

quod iterum docet, sensuum, motuum origines in sensorio communi sic dispositas esse, ut una possit cessare ab omui actione , dum altera pergit agere. In somno natur. li sopiuntur sensus motus verum in somnam lio sensus dormiunt

non autem silent motu . Fatetur Galen ιsci mutti Musiculortim Lib. 4. cap. 4. I om. s. p. 87.), se credere non potu sse, quod inter deambulandum homines dormire possent verum propria experientia edoctus veritatem hujus rei agnovit Tota enim nocte iter peragens, per integrum sere ladium dormiens , is somnia videns, perrexit , donec in lapidem impingens a somno excitaretur . Numerosaiunt in historia medica somnambulorum exempla, quae docent, homine dormientes adscendisse gradus , descendi me, plura opera peregisse , quae de die sacere solebant , uti nimis notum est . Verum quandoque in vigilantibus videmus sic sensus sopiri , ut vix Herat vel audiant

dum tamen simul corpus movent. Pluri-hus eruditis viris hoc contio isse novi quod inter ambulandum profundis speculationibus immersi , nec obvios amicos

salutaverint, nec currumin equorum strepitum audiverint , obstaculis impegerintccecorum instar, praetergrgressi fuerint m

cum ad quem tendere in animo habebant, dum domo egrediebantur , velis penitus aberraverint a via: sicque post unam alteramve ambulationis horam, quasi e somno expergefacti, nesciverint, ubi locorum essentci summa in his animi attentio sensus sopi . Forte tamen quis credere posset, quod sensuum actio, quamvis inemtior, supersit tamen in talibus hominibus. Certe orn nambuli, quos mihi videre contigit, habebant oculos apertos, pupillam admodum dilatatam , ut in gutta serenaf rri solet , nec admota propius candela contrahebatur pupilla , nec nictitabant palpebrae at ubi prehensa rudius manu

excitabantur , mox claudebant oculos ,

molestiam a lumine .imis propinquo percipiebant Uerum alius mirabilis casus docet persectissime sopiri posse omnes sensus

motu tamen corpori loquela manentibus . Viginti annorum virgo Catalepsi veram exquisitissima per aliquot menses

laboraverat, deinde in aliam faciem mutabatur morbus, sere quotidie recrudescens. Sic autem incipiebat paroxysmus corripiebatur primo catalepsici post quinque

vel sex minuta oscitabat, erigebat corpus, dein loquebatur magna cum vivacitate , felicior ingenio , quam solebat extra paroxysmum videbatur alloqui plures

qui lectulum circumdabant, mores adstantium Testis sub nominibus perstringebat

acriter, gestibus, motu oculorum comitabatur hos sermones se tamen omni omnino sensu carebat . Deinde incipiebat cantare rideres exsiliebat de lecto, ambulabat per conclave o comi , omnia

obstacula evitabat , ad proprium redibat lectum, stragulis corpus tegebat,is paulo post denuo catalepsi corripiebatur elapso

quadrante hone evigilabat quasi de prosundo somno, penitus immemor omnium quae paroxysmi rempore contigeranti Mem. de Acad. aer Sciences Pan. 742 p. SIT. Egregius medicus apud Mons pelienses Salmvages de a res omnia sensuum organa paroxysmi tempore exploravit, sed invenit nullum vestigium sensuum superesse nam nec sonitus validus, subito excitatus, nec candelae flammula oculo tam prope

197쪽

admota, ut cilia comburerentur , potue In apoplexi silent omnes sensus & motus Tunt efficere, ut vel nictitaret , sed per voluntarii cum somno prosundo, cite rebat eodem sermone , quem neeperat . oreri in eatalepsi supprimuntur motus di Nec spiritus vini oculis instillatus, in os sensus, sed absque illo somno steri immissus , nec spiritus salis ammoniaci , re corpusque illum statum retinet, quem nec abaci pulvis naribus infatus , nee momento accedentis morbi habebat . In

aescularum puncturae , vel minimum en somnambulis sensus sopiti sunt, sed motussus percepti vestigium extorquere potue fiunt simillimi illis , qui in vigilantibusrunt observantur. In epilepticis sensus pariter Patet To ex omnibus dictis hactenu , tam interni quam externi cessant , sed

quam varii, mirabiles morbi possint motus sunt summi , convulsivi, involun- nasci in corpore , dum impeditur , vel tari , longe alii ac validiores illic, qui

turbatur , origo sensuum aut motuum . extra paroxysmum fiunt.

LIo87. Λ que causas, quae reciprocos paroxysmos creant , numero & arietare

L plurimas esse.

Patet hoc ex recensione causarum , tam quam excitantium, sive procatarcticaruimpraedisponentium , sive Proegumenarum , quae omnes ad . Io7s suerunt enumeratae,

Ic88 Andem vero spasm snguilaris i opisthotoni , em prosthoton , tetanix univci salis, origo, natura, effectus, sanatio, sponte patentra quum snt modo speetes pileptiei insultus singularis. Epilepsiae exquisitae definitio data fuit cur. L. I. e. 6 p. qui tam beneficio7I., quod nempe sit ablatio omnium horrenda haec mala descripsit dicit, sensuum cum concussu Violento in volunt, lores atroces esse, vocem flebilem undario musculorum omnium, vel aliquorum merito concluditur , sensibus non semper Hinc spasmi singulares quorundam mustu carere aegros , ubi cum tantis malis I lorum quandoque paroxysmum epilepticum ectantur . Puella , tetano correpta, cujus

comitantur , uti quotidiana observata do morbi historiam ad . ia descripsi cent, ae tamen morbus vocatur pilepsia, semper habuit sensus omnes illibatos . non spasmus . Miserrimo spectaculo Adeoque in his morbis nimia quidem est videmus , pilepticos in suis paroxysmis enceps ali aestio in nervos motorios , sed tetano otius corporis obrigesceres paulo tamen manet acto sensuum, quae . in pera post remittere tetanum is spasmo valido secta Epilepsia silet, uti ad s. io86. plurumusculos, caput collum, thoracem, tun, bus dictum fuit . Sic sepius obse bos versus anteriora fleAentes, corripi vatur , hystericas validis convulsionibus ficque emprosthotonum facere quandoque affici , licet omnium sensuum maneant musculi, qui caput, eervicem, dorsum , illibatae assiones. retroflectunt, simili modo affecti, produ Si aurem considerentur illa , quae de cunt opisthotonum, quo nil visu magis hor origine, natura pilepsiae dicta suerunt rendum est , elum Totus truncus corporis . o 4. ut etiam quae ad g. Ion de retrursum incurvatur, ita ut occiput nates flectibus hujus morbi habentur patebit fere tangat, tota facie turgida lividaque, satis, omnia haec etiam spasmo singulari, oculis prominentibus4 sanguine suffusis opisthotono, em prosthotono, tetano univer- Uerum quandoque spasmus, tetanus c. sali, posse apsicari mulque apparebit, adsunt, licet sensus externi & interni eandem curationis normam his morbis comneant illibatici tuncque sub definitionem venire eum tantum ab epilepsia disserantepileps exquisitae non cadunt haec mala in eo quod sensuum actiones illibatae, Videte minum De ausi oe signis mare neant, vel saltem non omnino aboleantur.

198쪽

MELANCHOLI A.

gao89. R et Elancholia voeatur Medicis ille morbus, in quo aeger delirat diu, &1V1 pertinaciter, sine febres, eidem sere uni eogitationi semper affxus.

Nominis ratio sponte patet et oia ἡ malam prognos inde deduxit e noci μελαίνου χρολ. λ , ab atra bile, sic vocatur autem videtur Hippoerates hie egisse de Ble morbus, quia ortum ducit ab illa an delirio attrabitario, cum Win praecedea-guinis humorum intemperio, quam Ve tibus, & in sequentibus textibus. loquatur teres atram itera dixerunt , uti dicetur de phreniticis, delirantibus cum febre sequenti paragrapho vel etiam , quia hoc Unde merito sequentem definitionem me

morbo laborantes quandoque atram bilem lancholiae Aretos De causo in morborus sum vel deorsum evacuant, ut Aurelia disu. l. I. e. iap. 9. dedit: v autem anianus i. I. e. 6. p. 33 p. monuit . mi avori ἀθυμιε in una cogitatione defixus Describuntur autem hae paragrapho si atque inhaerens Mue febre . Simul paulo

gna, ex quibus cognosci potest praesens me post addidit, quod tristitiain animi moelancholia, ab aliis morbis dGngui. Ad ror melancholiam comitentur. Quin imo est delirium, dum idearum ortus non res videntur veteres medici pro communi omia pondent causis externis , sed ab interna ce nibus melancholicis symptomate statuisse. xebri dispositione mutata pendent, nata metum cum moestitia De mel ex Gaians, praeter voluntatis imperium ; de qua re vi Rufo oec libet c. I. r. Io. p. 4o7.x. Quod deantur illa , quae ad g. oo habentur, ubi licet ut plurimum observetur . moesti de dolisisse ili Agebatur, in quo loco susius tia inter signa incipientis melancholiae nu- de hac re dictum uir Uerum Melancho meretur g Ios . . tamen videtuD non se Iicorum insania a Phrenitidein Delirio se per & absolute verum esse: nam ille, debrili differt, quod sine febre fiat praeterea quo Horativa CD. i. a. p. a. i narrat, laeta dia tertinaciter manet per plures men batur, dum in vacuo aetus sedens the ses, imo . annos 1 delirium autem cum tro miros se audire tragoedos credebat; fibre citius terminatur vel in sanitatem, vel in hoc solo delirabat nam reliqua vita mortem A mania autem distinguitur, quod munia recto more servabat mela halia nondum adsit saevus ille furor, qui in M, cum ante illum fuisse , morbi remediumniacis observatur interim tamen mel - exitus docuerunt, etenim. eholia increscens in maniam degenerat uti .. . - PO

me inhaereant tales aegri, ciere circa hanc tuamve opinionem destrent tantum in re 'mm Namssmus error. liquis omnibus sanam ostendant mentem, Quamvis autem , uni sere semper cogit α Iaepe acutissimum ingentiam . In deliriis ioni affixi melancholici, circa hanc solam autem, quae sebrim comitem habent, varia delirent tamen in singulis aegris mira delumagis & tequenter mutabilis insaniae spe rit varietas deprehenditur. Mulierem vidit

cies est plerumque , raro autem pertinaciter Trallianuasi T. c. I 6 p. p. I 29. , quae me circa eandem reni delirant& ubi hoc fit, dium manus digitum erectum tenebat sem- pessimi ominis est in his morbis cum no per credens totum se sustinere orbem hoc sensorium commune turbam digito,is metuens ne omnia corruerent, rem, manere fixam in eodem loco tales si digitus inflecteretur. Plures alias deliri -- videt innocrines Coac praemis os . rum melancholicorum varietates ibi rece s. R '7Q. vocasse χολικῶ set longe numerosiores ex historia,

- , quia licet phrenitici forent, tamen dica colligi possent is quidem satis muobjectis delirativa perpetuo rabiles quod monuisse hic loci sumiae vi

199쪽

MELANCHOLIA.

.ro . TI morbus oritur ex illa sanguinis humorum malignitate , quam II bilem atram dixere Veteres & rursum idem morbus a mente initium ducens brevi in corpore bene sano ipsam bilem atram facit.

Homo , uti in Physiologicis H. Boe . sentitur . Dum paroxysmo hysterico cor λmst med. g. 7. docetur, constat binis distinctis inter se unitis , mente nimirum4eorpore ae licet natura disterant, i me lique per certa observata, mentemti corpus ita se habere inter se, ut cogitationes mentis singulares determinatis corporis conditionibus semper iungantur contra eaedem cogitationes in mente natae absque praegressa mutatione corporis, diu maneant inprimis , producant in corporepitur mulier, inflatur saepe ventricuIus & intolerabilem facit anxietatem tantumque animi moerorem, ut vitae quandoque tardeat soluto spasmo, emittuntur ructus, testat anxietas,is redit pacatae mentis renitas. Verum talis mulier, insignia ficiatur contumelia, mox eadem malai titur in corpore, dum sola mens in cogitatione mutatur . Meningum cerebri imflammatio ex homine modes facit urisimilem conditionem ae fuerat illa, quae bundum phreniti um , in butas quosvis p existens in corpore excitaverat in mentes insilientem magna ferocia Uvides. 7 s. . easdem cogitationes . Et licet ex illis, quae de mentein corpore intelligimus, nullai ruat evidens ratio, unde haec bina adeo diversit, in se mutuo agere vel a se invicem pati , queant , tamen effectuum observatione constat, illa fieri . Docuit S.me oritis in Aphorismis atteis, hilarita-Verum ira summa toties produxit lethmlem Phrenitidem vides. et Pluribus certe hoc assertum probari posset exemplis, sed recensita, ut puto, susticient. dem iam obtinet manifeste in melancho. liaci dum enim uniis eidem cogitationi inhaeret perpetuo mens . alcitur in cometem in medite nasci, dum liberrima fit per ore illa humorum cacochvmia, quam a- ruperficiem orporis perspiratioci sedin si tram bilem dixerunt veteres medici , cumul notavit, initia in mente trita, au- ius indoles in sequentlibus explicabitur : kgeri perspirationem. Contra a perspiratio contra , ubi talis humorum degeneratio ab ne impedita in corpore percipi gravitatis aliis causis nata fuit, uni, eidem consensum , in mente nasci tristάtiam t ubi lationi inhaeret homo etiam invitus cie autem tristi nuncio subito percellitur o pugnans omnia autem haec ulierius commo perspiratio supprimitur, orpus grave firmabuntur sequentibus.

S.Iost l. Deo opus hie erit pauci ideam pingere mirifici huius mali is de quo I tam obseura doctrina habetur, ut injusti criminis rea agatur Antiquitas.

Frequentissima atrae bilis mentio fit xpud veteres medicos; verum multi ex recentioribus insinrexerunt postea contra hoc nomen cimo voluissent illud penitus ab lerici dum credebant , nunquam existere atram bilem in corpore, nec in sanitate, nec in morbis operae pretium hinc erit paucis videres quid per atram bilem intellexerint Veteres,in quo usque vera dixerint. Sequentia apud Hippocrarem De natura Aomim t. I. p. IIo. leguntur: Corpus h aninis habet in se sanguinem, empiruiram, in bilem vi irem μυ---pe , ε - Iia ipsi con suum uatinam coris porix, ob e dolet in santim s. Maum quidem est maximae, quum hac mod

rarum inter se, tum facultare. rum copia, temperamentum habuerim , O mavime is remota fMnmci olet autem , Mi ortim quidpiam vel parcius e copiosius fueris,aur in corpore separarnm , nec reliquis ea se Eadem haec postea GaI Dentra bile e. s. b.p. 7 latius do duxit. Ex his apparet , Veteres medicos bilem atram non semper habuisse pro modi bos humores sed tunc tantum , quando

vel copia superata reliquas sanguini pa res , vel secedens ab iisdem colligebatur in quibusdam orpo is locis . viderant enim inguinem, licet homogvneus appareret humor , dum veni exit , liversas in partes secedere: sula enim rubra M

200쪽

superficie steti ontigua apparet in parte aversa nigricat serum, cui insula innatat, flavescit, laenaeitatem quandam habet imo quandoque aliquid albicans concretum suis tenax in sanguinis superficie occurrit

Gal. de elem. t. a. e. r. b. p. 26. . His r

tionibus inducii crediderunt . avedinem seri sanguinis a bile flava pendere: eiusdem plasticam tenacitatem a phlegmate sive pituita rubedinem a sanguine stricte dicto nigricans autem illud ab atra bile oriri statuerunt In usu partium explicando volebant, hepar esse illud viscus, quod sanguinem parare , cum Omnes venas sere corporis, saltem maximas , in hoc viscere concurrere observarent is venis seresistis sanguinem contineri crederent arterias autem spiritum sive aerem, cum pauco languine habere. Sed dum ex chylo, per venas me seraicas in epx rapto, sanguis conficiebatur, qui debebat justa temperiem misceta horum quatuor humorum constare , superflua bilis flava trahebatur in vesiculam sellisci abundans nimis atrabilis trahebatur per venam plenicam inlionem, quem atrabitarii humoris cloacam esse volebant , cum saepe etiam in finis hominibus lividum colorem habere observaretur . Hanc suisse de his eterum sententiam omnibus in illorum lectione e satis notum est. Plaeterea observaverant in quibusdam morbis, vel sponte , vel post evacuantia remedia data , sursum vel deorsum exire nigram tenacem materiam , liquatae pici

sere similem , saepe cum insigni aegrorum

levamineci atque inde eo magi confirmabantur in hac opinione, quod humor atra-bilarius existeret in corpore humano is depositus ad viscera accumulatusque Ombos faceret.

Postquam autem clivit iter per vasa lactea in cisternam lumbarem , ductum th racicum is venam subclaviam , innotuisset omnibus, hepar exauctoratum sit sanguificationis munere, 'liis secretio ipsi designataci simul lien non amplius habitus fuit pro cloaca colligente atrabitariam saburram sed , pro variis Medicorum v-pothesibus, diversi fuerunt huic visceri ad-icripti usus . Quantae lites turbae inde

Tom. V.

MELANCH LIA

ortae suerint in scholis Medicorum lapis saeculo , sitis notum est,is apud Barrh

linum videri potest qui pessime apud inu

tos audivit ideo , quod hepati exauctor to epitaphium scribere ausus fuerit. Inde dubitare ceperunt Medici, an quidem unquam existeret, etiam in morbis. atra bilis. Negari non poteratri quod nigra talis fax quandoque de corpore exiret in morbis: sed credebant sere semper esse

concretum sanguinem , mora in ventriculo vel intestinis corruptum nigricantem . I in putat Celeberrimus Sin m Disrt.

qu.:rta de re mrdica P. II γ. omnino concedem dum esse, adustam tuam iram antiquorum

bilem, quam et sepe vomitu . diram eses rodiderant, alitia fuisse nihil tiam concrettim sanguin m. Inprimis illud credi potuit, cum turgente atra bile ii de g. io .hsaepe er dantur vasa is copioso sanguine sursum vel deorsum excreto pereant aegri . Candidus autem ille vir, ex cuius scriptis me plura utilissima didicisse laetys recordor, sat tu , quod in cadavere hominis , diu viscerum abdominalium obstructionibus fatigati, invenerit tirnem satira teretem , colora admodum arran .superfici mdique la ruem e si nisutem adactoque intro scalsello, cou

O Jertenuem abierint telli lam, nullo tis

iam comparente puris vestigi CD. p. Is . . Plaeterea monet b. pag. is 6. , quod in alio cadavere invenerit in vesica sellexmultum bilis nigricantis, adeo spissae, ut vix posset exprimi per patulum satis ductum cysticum . Numquid ex his ol,

servatis practicis patet, accumulari quam doque in visceribus abdominalibus nigram talem saburram, quae penitus distincta esta an uine extravasat, An non talis materia merito vocatur atra bilis, quia plerumque colligitur circa bilis osticinam hepar nemperi velis in illis visceribus

quorum sanguis venosus per venam portarum in hepar redit, atque bili secernendae praebet materiam' Unde a loco, quem occupare solet haec materia , bilis vocatur atra autem a colore : accedit quod ipsa bilis flava in spissam talem tenacem lugram materiam degenerare possit uti sta

SEARCH

MENU NAVIGATION