Gerardi vanSwieten ... Commentaria in Hermanni Boerhaave Aphorismos de cognoscendis et curandis morbis. Tomus primus septimus Gerardi B. De VansWieten ... Commentaria in omnes aphorismos Hermanni Boerhaave de cognoscendis et curandis morbis

발행: 1764년

분량: 364페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

super caput aqua frigidi infusa, timc enim reliquae partes corporis laxantur tepido calore , dum subi tum frigus cipitis vasa

constringit, robora. . . . Laudantur auteinin optata in cura maniacorum , quando nempe prius evacuationes tam per venae sectionem repetitam, qua n per purgantia , pr. t cesserunt Omis Dium maxime si pertinaces adlint vigiliae.

FGrtuitus casus p bavit pii neclum in

virgine maniaca , dum unguentum , On-ritiens scrupulam pii Thebaici in acetoidluti, quod tetris oribus inungendis destinarum erat, devoraverat. I ad enim subito convaluit Mia gradit. Mens Jul. I Tot Magnam aurem optiquantitatem serre posse maniacos pluribus observatis constat . Huius morbi curatione celebris Medicus θοε. Jac. Vel seri Hsoriae At leti in spmd pag. 687.

dabat maneis vel per grana duo pii in aqua sentanae cochleari oluti is si nullus sequeretur innanus , addebat singulis dotibus adhu 'granurn pq, donec eque retur effectus refert viein, quod aliquando pro una dosi quindecim : rana opij debuerit dares; sed nunquam hoc rentavit prima vice, at sensim augendo pii quantitatem , donec pacato somno ruerentur I A. I. II 27. II 28. . ri. Iri iuvenibus ilethoricis utebatur sanguinis misi omibus , sed assirmat se tritos curasse absque Veii se lione . Omniocliduo dabat purgans hydragogum vel vomitorium antimoniatum, vesperi eiusdem diei solitam pii dosin ; nam perplures se in opii usu pergebat , donee

compesceretur iror . Audacter ex papavere parata pharmaca danda esse , post evacuationes factae , commendavit Aetius Lib. 6. c. s. roi. , atque inde res piscere inaniacos . Similena methodus i. divit Dinham,s in maniacis iuvenibus ac sanguineis, . n. a post aliouot Venae se ii lac d Lb.ὶ omni octi duo acre purgan , de diebus instermediis cirdiacum remedium quo. s. tis bonam copiam Theriam An-esoluachi continebat Se Z. i. a utos. 'S. . Interim verum et , quolo tentam, his de se tantum medium granum pii circiter exhibuerit ; sed patet ex antediciis , quod tuto augeri possit h. c quantitas , si opus fuerit Ex omnibus hactenus dictis patet, sollicite distinguendas me x ias maniae specia , ut singulis idonea medela adhiberi posssit, cum illa, quae huic specie sana da conducunt , in alia specie malam n

RABIES CANINA .

f. ii et 8. I S alia aegritudo , quae ob surorem saepe comitem , huc commode R. referri poteli, quum ob summam perniciem tractari debeat.

Videtur comoeddissime hoc loco tractari posse ille morbus; qui rabies cianimi dici tur, cum quandoque tales aegri mani acinrum instar surant , t vinculis coerceri debeant . Forte ubi rari pollet , an non potius pertineret ad morbos acutos, quava ad shronicos : simulac enim in actum. deducitur rabiosi animalis enenum, corpori humano applicatum, tunc Paucorii dierum spatio iacidit plerumque 'ebrem habet iaco initum . tirerim amen , te sepe diu hoc venenum in corpore antequam actuosum fiat, uti posse patebit.

supcrpos iuer , seu dilatio es , sistit otii specialiter tardis a sci utor Misoni a

Cum autem post morsum ablas animalis inflictum cauti n orbi iam haereat in torpore in quibusdam observata fuerit insolita maestiria, ac mactatio Oz-

252쪽

poris, diu antequai fierent hydrophobi non videtur absonum , quod hic morbus inter Chronicos numeretur , licet ultima ejus periodus acutorum more aegrum Ol- atri praecipue cum effficax medela seretantum sperari potest illo tempore , dum nondum ad ultimam illam periodum mor-

bus pervenit . Sic pilepsi merito mor bis Chronicis adnumeratur, licet quandoque tempore paroxysmi moriatur aeger Ita, atra bilis , tardus admodum morisbus , dum turget, movetur , inanianes

Nominis ratio sponte patet cum tape, licet non semper furor adsit , rabies i. citur iis quamvis ab aliis animalibus Niam hic morbus hominibus communicetur, cum tamen a canibus frequentius hoc contingat, dicitur rabies canina. Cumque signum pathognomicon veneni illius , amaestuosi redditi, sit metus ingens omnium potulentorum rideo diri iuri bilis, vel aliis γηος , i , uti Aureliamvs Ibid. e. s. P. I 8. monuit ita tamen ut fateatur hydrophobiae nomen magis consuetum L se, communiter huic morbo tribu , utici hodie talet Alio in loco Ibid. e. s. p. et s. di L

putar, an rabies canina novus morbus sit,

an non . Apud ipsocratem nulli bi mentio fit illius morbi . sed tamen inde non sequitur, non exstitisse illius tempore

f. ii 3o. Ritur sere semper ab aliis animalibus , prius rabioss, suscepto eonta- gio, tamen, sponte in acutis quibusdam orta legitur, &observatur.

Omnium communis me ab aliis anima re , non vero aliunde accessisse . AretaeusForte minus frequens fuit illo loco . ubi Hippocrates vixit : nam ubique locorum hunc morbum non aeque communem esse innuit Aurelianus Ibid. p. aq. dum ducit Cariam atque Cretam , licet ab aliis venenatis animalibus sere immunes sint canum rabie vexari frequentissime; con

Americae parte , canes nunquam rabie comripi Certe canes omni arvo suerunt , hoc morbo frequenter corripiuntur. unde videtur admodum probabile esse , rabiem caninam antiquorum Medicorum tempore etiam exstitisse . Plura circa hanc rem solita sua eruditione collegit Letaere His. do a m deo parr. a. Liυ. . in I.

libus, prius rabiosis, tete hic morbus h

minibus communicatur interim tamen qU.rd. m observationes docuerunt, eundem

morbum absque hac causa productum sui Dis . Sic legitur ili'.Joh. st Scaramucciati Ant MM bech in misceli curios det. 7.

N. . oecio a penae p. 49. de iuvene viginti novem annorum , temperamenti calidiis sicci, qui summa excandescens ira proprium digitum indicem momordit, unde intra viginti quatuor horas hydroph hus factus est quidem adeo . ut ad solam aquae mentionem frangulari vid retur dein maniacus ac plane furibundus factus subito periit, dum post aeruginosam materiem vomebat bilem sinceram . In hoc casu videtur illud venenum per summum ira furorem natum fuisse in corpo-

Db eisinso An morb. cui lib. I. cap. 7. p. I. huius opinionis sui , posse similiam corpore nasci illis, quae extrinsecus adveniunt, squale damnum facere : sic

autem habet Alia millena eorum, quae in homin sunt , anaem speciem eum exteri ritas ausis obtinens e succi corrumpentes tu. temet externe morbi quoque medicam γνιι perniciosis assimiles , a medicamentis talia ο ut , qualia a febres omere Itaunt. Similiter Aurelianus lacui morb. I.

cap. p. p. I9. credidit , esse possibile, sine manifesta Musa hanc passionem ovoribus innasci , cum talis fuerit strictis fome Mnerata , qualis a veneno. Notum est, quod Aurelianus, methodicorum sectae addictus, omnes morborum causas ad strictum laxum reduxerit.

253쪽

Cum autem In adaveribus sepe inventa suerint organa deglutitionis utcumque inflammata biliosa circa stomachum rebrum , cerebellum , medulla spinalis sicciora solito c. videri II o. satis verosimile videtur , si ab aliis causis similis mutatio corpori inducatur, posse ἈmLIem morbum sequi.

Vidimus in istoria melancholiar g.

Io'o hunc morbum a mente initium ducere posse is in corpore bene sano a sola mutatione cogitationis atram bilem produci ; quae atra bilis , ab aliis causis nata in corpore , vicissim faciebat pertinax delirium . Certum est numerosissimis observationibus , canes absque ulla inse-estione alterius rabiosi animalis rabios fieri, adeoque in illorum corpore illud Nnenum produci, non autem aliunde venireri quod hanc opinionem probat. Observationes autem fide dignissima videntur confirmare in aliis morbis , absque ullo veneno rabiosi animalis , hydrophobiam

natam fuisse Celeberrimus Boerha ius solebat hac occasione auditoribus suis astita mare , vidisse se lictorem , qui carnificem aliunde accersere debuerat, ut publica de scelesto homine sumeretur poena incidisse in ebrim ardentissimam, omnemque potum oblatum cum summo horrore repudiavisse , tertio die periisses miser ille calidissima tempestate multum corpus moverat , deinde per quatuor horas nudato capite, solis radiis exposito, in sc

pha sederat, totoque hoc die solo sere spu

ritu vini usus fuerat. Salius Diυersus is febre pessitenti c. c. q. p. 62. in muliere triginta sex annorum, febre pestilenti detenta primo , dein, hoc morbo expugnato, dysenterica reddita , atque denuo cu-

Tata , manente tamen quadam ebricula

vidit hydrophobiam nasci, quidem tali

gradu, ut alios coram se bibentes sustinere non posset mens tamen semper constabat iis octava die , postquam omne liquidum horrere coepit, mortua est cum a morsu rabiosi animalis hydrophobi facti raro quartum diem superare bleant. Egra

autem is mater ejus, sancte asseverabant, quod nunquam nec a cane rabido, nec a sano tacta suisset, cum nee domi unquam canem titicasset , nec externis tingiliam com-mtinicasset . Alibi legitur dicatu ost. I. g. p. t. 28 . , inflammationi ventriculi accessisse hydrophobiam cum convulsionibus , a quibus malis tamen aeger ille audacter repetitis sanguinis missionibus v sit . Certe Aurelianus Acut morb. I. . c. I a. p. 21. monuerat , in hydrophobicis stomachum pati . Apparet tamen ex his observatis, hydrophobdam, in morbis a sque venenato contagio natam , leniorem esse, magis curabilem . Qui plura siderat exeinpia hydrophobiae in motbis natae, inveniet apud Schene tum CLib. . obse . med. 8sa. , qui ex Marcello D nutuis aliis haec colles it . Credo do dicta sufficere , ut constet, hydrophobiam in acutis morbis quandoque sponte

nasci.

g. ii 3 r. Λ imalia autem sere quaecunque hoc malo affici, suoque contagio alia, ipsum Hominem laedere possunt.

Frequentissime hoc docuerunt observa uno animali in aliud propagatur . Cum sonus, quod nempe ab uno an rabido autem mordendo praecipue communicetur plurimi alii, atque etiam homines , infe hoc venenum, hinc in animalibus malo. ecti suerint , qui deinde alia animalia si ribus observatur potissimum rabie propa- militer alfecerunt. Adeoque nisi cito mo gatio , quia non tam facile morsu necarirerentur animalia rabiosa ex morbo , vel possunt, uti minores aviculae V. g. ade occiderentur, rabies certe immaniter pro que post vulnus morsu inflictum satis diu pagari posset nulla enim observatio do supervivunt, ut veneni suscepti eflectus secuit , venenum illud mitescere , dum ex manifestare possint.

S. 13a. TEmpe Canes, feles, lupi , vulpes , qui , asini, muli, boves, sues,l simiae, galli gallinacei , homines , prius rabiosi , id vitium in alios

propagavcrunt.

254쪽

Recensentur hic animalia , quibus rabiem contigisse historiae docent . Aureli nil Acrator Morb. . . c. v. p. ai 8.' addit his ursos' leopardos , de quibus tamen minora numero observata habentur, quia hae serae ab hominum commercio remotae

latebras densis in sylvis quaerunt, .sere semper, dum hominem vel aliud animal mordent, occidunt scedissime dilaniant. Lupi vero & vulpes in habitatis locis saepe Praedam quaerunt majora animalia

quandoque vulnerant, non vero semper occidunt. Videtur autem equis , obus asinis, mulis, suibus, rabies per morsum animalis rabiosi communicam; nam non memini certis observationibus constare quod haec animalia sponte hoc morbo correpta fuerint. Verum de gallo gallinaceo dubitandum videtur , utpote pugnaci satis iracundo animali. Verum quidem est, vulpes gallinaceo generi insidiari, adeoque potuissetis gallus a rabida vulpe vulneratus rabiosus fieri Baceius te Men. auri t. p. 6. I. vidit litorem , a

veteri gallo gallinaceo In manu rostro vulneratum ut sanguis de vulnere exiret jam prima die rabiosum factum , tertia die periisses nec igne nec erro, vel ullis aliis praesidiis juvantibus . Dum duo galli acerrime inter se dimicarent, mulier hanc pugnam dirimere volens vulneratur in brachio ita ut sanguis exiret , dum rostro unus ex his gallis validum ictum inflixerat, unde hydrophoba facta paulo post mortua suit apis. Joh. vi. caram ad Ant. Mais

glia M. in misceu curios de . . a. s. o. append. p. aso. I. 3. Nulla tamen mentio fit in utroque hoc casu , gallos illos antea rabios ab animali morsos fuisse An summa iracundia tale quid facere potuit in haec aves uti de iratissimo hominea g. irro dictum suit. Sed tunc quaeri posset, cur non frequentius rabiosi fierent galli gallinacei , dum in Anglia aluntur ad pugnas is quidem serocissimi redduntur . Videntur haec observata docere quod, in gallis quandoque absque contagio praegresso nasci possit rabies.

133. IUni tamen animali frequentius, quam cani, lupo, vulpi hisquel inprimis ex causis internis, absque contagio praevio, nascitur.

Conserendo historias demorsorum sparsim descriptas hoc patebit canes videntur omnium requentissime in hune morbum incidere a causis internis, de his animalibus domesticis certiora observata haberi possunt Lupi autem, vulpes, canibus satis similia animalia , etiam satis frequenter rabiosa fiunt, sed de his minus

certi sumus, an sponte sua, an vero percontagium hunc morbum contraxerint.

g. 34.D Egio servida; regio magno aestu squalens is vicissim summo frigc1 horrens tempelias aestuosa , siccaque , diu durans victus ex car

ore carne

putrida, cetida , verminosa potus absentia ; vermes renibus, intestinis, cerebro cavis narium luctoriis , innati , sunt causae praecedentes , in his animalibus

nasciturae rabiei ..' Cum horrendus adeo hic morbus sit . operae pretium est indagare illas causas quae rabiem in canibus praecedere solent, ut illae vitari possint vel si tales fuerint, ut in canibus iam praeexistant, animalia

haec statim necentur, antequam hoc Orbo corripiantur , sicque caveatur contagium .

REGI FERvio ex&e. In summis aestivis servoribus, Win calidioribus regionibus frequentius canes rabiosos fieri , omnes testantur observatores jamque hoc, merant antiqui Medici inet M. c. I. p. 74. ero . Aerius . . c. la . p. o7. Dioscoria Theriaci c. I. p. 423 verum

addiderunt , interdum, intensissimo sub frigore rabiem nasci . Novi hominem sub finem mensis Decembris a sole in Lgito demorsum , hydrophobum aestum fuisse . Aerius Uuid. autem scripsit, praecipue frequentem hunc morbum observari in illis regionibus , ubi hyemsis aestas

pariter modum excedere solent. Interim videntur observationes testam, quod magnis sub aeris caloribus, sicea simul tempestate , rabies equentius otiatur ..

255쪽

RABIES CANINA .

Unde in quibusdam lotis o obtinet,

ut trucidentur canes , qui diebus canic laribus per urbes vagantur. VICTU Ex ARNE ci Majores in lossi, qui eatena ligati aluntur , ut ures Iatratu terreant, satis frequenter rabie solent corripietis autem canibus , ut fiant telociores , solent carnes dari maiorum animalium , quae morbo perierunt , vel

humanis usibus adhiberi non solent . Sic

equorum carnes in aere siccata calido semiputrida saepe lardum balaenarum &c.

ob pretii vilitatem his canibus dare solent; i inde a putrido hoc victu videntur disponi Ad hunc morbum is quidem omnium

maxime , si potu careant . Quandoque

enim contingit ut illi, qui horum anim lium curam gerunt, obliviscantur aquam apponere , dum miseri canes catena ligati potum quaerere sibi nequeunt. Dum autem hoc aestivis mensibus contingit, fere semper rabies sequi solet. VERME RENigus &c Vermibus si

quenter laborare canes quam certissimum

est Draro enim dissecui canem 4 plurimos dissecuto quin invenerim vermes in ventri-εulo, intestinisque , teretes, taenias, ascarides , imois in aliis pluribus corporis partibus. Probe memini in primo cane quem dissecui , me non potuisse invenire renem sinistrum dumque credebam novellus medicina tyro hoc meae ignorantiae a tur Munt tristes , solitari , se ab condentes , uti quoad latratum murmurantes tamen , cibum potumque omnem advertantes , in ignotos quoslibet irati, irruentes, Heri tamen adhuc, memores reverentes , aures , inu damque dimittentes, somnolentorum instar incedentes hastenus primus gradu mali

iis adest morsusque tum exceptus periculosus quidem, non vero eisimus est dein anhelare, linguam exserere , spumam plurimam emittere , hiare , nunc segniter ut semisopit , nunc subito celeriter incedere , nec recta semper via , mox ne Herum quidem amplius agnoscere, oculos habere demissos , lachrymosos, pulverulento , linguam plumbeo habere colores, subito gracilescere , insanire , furere hic secundus est gradus mali , quem vix triginta horis serunt , quin moriantur Morsus hoc tempore sere insanabilis r quo vero animal vehementius furit, diutius malo laboravit, morti propius est , eo morsus lethalior, acutior, symptumata εitissime creans violentit Trina in contra. adscribendum esse, apice scalpelli locum,

ubi renem adesse debere suspicabar, levire rasi se subito prosiliit vermis satis magnus, ictu patulo, penitus diversus ab illis, qui in ventriculo Wintestinis inveniri solent inveni postea totum renem consumtum fuisse , externamque membranam solam superllire cavum quasi saccum fecisse, in quo vermis ille nidulabatur. Cum iam canes , putridam verminosa carne utentes , saepe rabiosi fiant: post mortem inveniantur vermes copiosi in his animalibusci cerebrum paucis horis post mortem putridum inventum fueritis ver-

l. i. st Τ. 8. p. aia. in cane, qui rabiosus iurisse credebatur, Wideo occisus fuerat quidam suerunt in hac opinione, verisinosum esse contagium rabiei quideria magis adhuc probabilis videbatur haec sententia , quod argenti vivi, inter anthelmiatica remedia magni nominis, usus quibusdam profuisset de qua re postea dicendum erit. Certe canis ille, quem dissecta,

rabiosus non erat , sed cultro anatomica damn.itus fuerat, quia totam viciniam tu

babat molesto eiulatu terrebat plures, qui uneris brevi secuturi funestum p sagium inde deducebant superstitiosi Hinc videtur adhuc satis dubium esse

an vermes, in canum visceribus latentes,

ad rabiem disponant.

Ncipientis rabie ligna sunt hae inprimis, quibus tetrae luis cautela niti

Magni momenti est, cognoscere signa, quibus observatis certi esse possumus nem rabiosum esse , ut nempe statim tacidi possit , ne noceat hominibus , vel venenum a iis animalibus tradat. Praeterea ut tristi metu liberentur homines demorsia cane, qui non fuerat rabidus Quando in ultimo stadio morbi canes anheli, lir, gua

256쪽

gua exserta

ore spumaut , emaciati omnino , obvia quaeque mordent ; facile ab omnibus cognoscuntur rabidici verum maxime proderit cognolcere prima morbi incipientis signa , quae omnia in textu accuratissime describuntur , numerosis o servationibus confirmata , in a veteribus Medicis Aetius ι 6. e. a . p. OT AEginer L s. c. I. p. 4 versa. accuratissime jam notata . Dicitur autem hic tantum designis rabie caninae , quia in aliis anim libus , quae hominum consortia sugiunt haec tam iacile determinari nequeunt reliqua sere semper , a canibus prius , biosis mors in hunc moibum incidunt

Si ergo praegressis illis , quae praecedenti

Paragrapho habentur, tristior solito appareat canis nec latret amplius , cibumque& potum aversetur, occidendus ilico est: tristissimi enim casus docuerunt, quantum sit in mora periculum . Omnia autem animalia , demoria a tali cane , pariter statim e medio tollenda sunt 2 vulnera vero hominibus inflicta summa cum cura

tractanda, uti postea dicetur: imo si vel minimum dubium de hac re uerit, negligendum nihil est satius enim est , ut

demorsus a cane homo has molestias etiamstustra patiatur , quam ut omissis cautelis necessariis, in dirum hunc morbum incidat

Aliud signum rabie in canibus mem ratur a recentiora auctor R. I in s anem method. c. p. p. h, qui se saepiushoe observasse affirmat nempe quod inmnes alii canes fugiant instinctu naturali, Wcum signis magni terroris, canem rari biosum Contingit quandoque , ut canis , de cujus rabie dubitatur , occidatur ilico

antequam certo constet, an rabiosus suerit inprimis si ignotus ex aliis locis venerit: unde demorsi a tali cane pessima

metuunt. Memoratur autem Meadem des

Scisne sci723. His. pag. y sequens experimentum ad lucidationem hujus dubii Si nempe iusto carnis elixae tacentur auces dentes, gingivae cariis mortui , deinde illa caro offeratur canici si mortuus rabiosus fuerit , oblatam carnem repudiabit cum clamore Qejulatu ; sin

minus , avide comedet. Cum autem illud venenum, dum aequosum redditur, vires acquirat eundo, periculosissimus morsus tunc est, quando illud animal morti proximum, ut etiam dum iratissimum simul, in qua re omnes observatores conveniunt . Antea ad g. raro.

patuit in ratissimo homine , proprium mordente digitum , hydrophobiam natam fuisse , adeoque non mirum est, per iram hujus veneni esticaciam augeri.

te venenum

a sua imbuere . Lanceola leve vulnu-6. Dactum autem ullius veneni tam multiplex contagium , nam morsu vel V levissimo, per vestimenta adacto , tantum radente , nec eliciente annuinem et spiritu ex ore in hominis pulmone adducto spumae contactu recentis vel etiam dulum exsiccatae, labiis , linguave exceptae osculo tantum rabido canida loci insistone a contactu multo instrument , vel ulneris , quo dudum ante animal rabiosum occisum tuit esu lactis, carnisve, animalis rabiou attactu , cpertractatione multa rerum per praxedentia in rectarum In Vulnerum historia, ubi I. sue de tulerat illud venenum , quo Indi solent illorum insectione venenata agebatur , pluribus probatum sui experimentis, quaedam venena impune deglutiri , quae vulneri

immissa certam mortem faciunt. Prae terea

constat , venenatis telis interfecta animalia impune ab hominibus manducari Coram tale experimentum mihi exhibuit Celeber imus vir Condamine , egregium Regiae Academiae scientiarum ornamentum , dum ab itinere, quod mensurandae

telluris gratia instituerat , redux secum

sculum inflixit gallinae sub ala mox tetigit levissime o toxico vulnusculum statimque bis vel ter convulsa gallina periit . Servus Indus, qui illum comitab tur, sequenti die illam gallinam, adeo cito lethali veneno occisam, comedit impune Assirmabat Celeberrimus vir , Indos telis hoc toxico imbutis vulgo ad venatum uti,

occisa sic animalia quotidianum illis

victum praebere.

257쪽

Venenum vero canis .ibiosi pluribus certe modis nos demors animalia comest Iabiem propagant, uti patebit exis: aentibus . Cruentum vulnus, licet leve fuerit , requiritur in plerisque venenis rabies canina autem propagari potest MoR-

dem est , docuisse observata , quod ubi prius dentes rabiosi animalis transire debent per crassa vestimenta, abstergi venenatam salivam is minus rabie periculum esse , uti in pluribus hominibus , ab eodem rabioso lupo demorsis , observavit Samuages CDigeniation stir u natur oe cause de Misage . . celeberrimus apud Mon spelienses Medicinae Prosita adeoque nudis corporis partibus cruento morsu immissum illud venenum longe magis incere . Interim tamen plures observationes

abiis. idem ille auctor recenset , quae

evincunt, absque vulnere per cutim integram transuisse illud venenum . Notabilis casus apud Palmarium CDe Morbis Commgiosis p. 266 legitur de rustico rabioso

qui brevi se moriturum cognoscens, unicum hoc solatium ab illis , qui vinculis

constricuim tenebant, obnixe rogavit, ut te mortem liberos osculari liceret, quod

cum concessiim ess et , paulo post periit verum liberi eius septimo post die eodem

morbo correpti perierunt omnes. SPIRiTu Ex RE c. An adeo volarile sit illud venenum , ut exspirans de corpore rabiosi animalis in aere volitare possit , sicque inspiratum una cum aere propagare contagium, non novi ulla certa observatione constare . Aciresianus Actitor. Morbor. I. . . . . I 8 quidem habet sequentiaci Hominum Odrophoborum quidam in Odroplobicam passionem dei nerum Festus asstriationis odore ex rabido cane libues retina 's ctione otiadam naturalis spiratis v xata, Quos rem acrem aciducit , di taILbus infrit Iartibus . Aretaeus PMors Actit. t. I. c. 7. p. s. similiter afficianavit, a solo halitu canis rabiosi inspirato hominem hoc morbo astici possie. Si autem consideretur illud contin uere non posse, nisi admodum propinquiis uerit homo labios antinali ec simul notetur , spumescentem salivain

in ore maucibus rabiosorum animalium haerere , cum illam deglutire nequeant atque respirationem admodum dissicilem anheloiam esse ultimo morbi tempore,

unde edi uim rabie correptos canes dixit

laetari Lib. s. c. I. p. 7 . verso. patebit satis , quod minimae saliva guttulae per validam illam exspirationem taradantur , sicque propinquum hominem inficere possint inprimis cum eo peior sit insectio, quo animal morti propinquius est, uti praecedenti paragrapho diruim fuit Praeterea si per solum aerem inspiratum

illud venenum communicaretur , frequentius africerentur illi , qui miseris hydr phobis ad mortem usque assistunt Observationes autem numerosae docent , non

infici adstantes, nisi vel morsu , vel f livae aspersione , contagium propagatum

siserit. Interim iustus tam diri morbi metus monet , merito etiam ab halitu lium aegrorum cavendum esse . Nimia enim cautela hic nunquam nocebit. SPUMAE CONTACTU c. Novi quidem, celebres in arte viros dubitare , an solo contactu spuma , dum integrae cutis est, morbus ille propagari posset Daltari vander Wiele Cissem Rarior cent. I. p. I .

notat , se plures vidisse puto rabiosorum aspersos absque noxa iusserat tamen loca tacta ablui probe aqua marina, iis te ve dederat theriacam . Unde concludit, respirationeis contactu solo rabidorum contagium in alios transmitti non posse Praeterea notat , sibi ipsi nihil nocuisse dum pulsum tangendo madentes sudore

manus similium hominum attrectasset, cre dens sudorem pariter contagiosum esse debere , si saliva solo attactu morbum pripagaret . Monet tamen , quod cautelae gratia statim abluerit manus aqua pura Interim observatio Pis mari modo mem

rata docet , moribundi patris oscula inse-ciis filios 1 licet enimis reliqui humores inficiantur in rabidis , videtur tamen perlativam facilius propa ari contagium imo facilius saliva inlicitur , ut patebit exsequentibus.

saliva, spumescente, calida , corpori, aspersa, aliquid metuendum esse in hoc

morbo , prudentiores omnes facile conc dem

258쪽

dent verum magis mirabile videtur, quod a saliva spumosa dudum iam exsiccata morbus hic propagari possit. Apud Aur

tianum morb. a t. . . c. p. p. I 9. sequens observatio legitur . artrix Martiam,

sarciendam sumeret, atque ore samina componeret , se tingua pannorum istur.t lamberet 1Mendo , quo transitum acus iacerer faciliarem, tertia die in rabiem enisse mmoratur. Similem casum dum viderat HiLadanus Uem chirurg rent. I. n. 86 p. 6 2. vix audebat illum proferre, dum ab Omnibus pro fabula habebatur . Matronae vestem dentibus arripiens canis rabidus illam laceraverat, huc, illuc trahendo, caetexum nullum vulnus inflixerat . Illa nesciens, canem rabidum fuisse, laceram vestem resarcivit, filo dentibus abscita, post tres menses periit hydrophoba . In

casu ab Aureliano memorato lambendo iam trix humectaverat sutura. in hoc casu autem simpliciter flum , per vestes , saliva canis rabidi insectas , adactum mordendo abruperat Matronaci unde sorte serius in hydrophobiam incidit . In utroque casu saliva venenata per humanam salivam diluta immediate applicata sui linguae labiis, gingivis , quae crassa cute non teguntur se rariere ipsos saliva sontes

proprius arrigit , quod majus hydrophobiae periculum inducere patebit ex sequentibus UsCuL TANTu Μ c. Oscula hydro-phobi patris perniciosa suisse liberis , antea vidi is , adeoque procul dubio simile malum metuendum erit illis , qui , biosum canem osculati fuerunt. Exemplum hujus rei habet chene ius osse . med. I.

7. p. 848. de patricio viro, qui rabiosum

Canem, antequam dimitteret utlisandum,

osculatu, postea hydrophobus periit.

num rabiosi canis vestibus diu adhaerere posse, modo vidi naus, sed apud Schensium

cib. legirii casus, de puero , qui a stergens rubiginosum gladium , quo ante

plures annos rabiosus canis consessus suerat, in ala brui a digito suo inflixit vulnusculuna, atque inde uerit hydrophobus. ESU LACTis, CARNISvΕ .c. Quamvis

videatur saliva in hoc morbo prae reliquis infici, tamen videtur justa suspicio esse venenatam hanc labem aliis partibus

corporis adhaerere . Celeberrimus au mi

in pulcherrima, utilissima disertatione, quam de hoc morbo scripsit Pag. 4. , videtur hujus opinionis suisse , quod sola

saliva propagaret contagium , non autem reliqui humores verum dum lupi saevio ris carnes in varia obsoniorum genera parabantur a venatoribus , omnes illi , qui inde comederant, non multo post tempore correpti fuerunt rabie Ferit de morb. utag. c. I . pug Io 9. . Vidit Palmarius, ex praminis, in quod rabie perciti sues N

Iiqtia animalia Ame stramentum 'gusto raut rabiem contraxisse, tandemque periisse Palm de morbis tant . . v. Optime quidem notat Celeberrimus Liuvages, quod

potuerint carnes lupi saliva inquinatae sui cse sorteis caput ipsum partem horum

surculorum secerat ramo admodum probabile videtur, stramen , cui rabiosi sues incubuerant , a saliva infectum suisse, cum rabiosis animalibus magna spumescentis salivae copia ex ore stillare soleat . Sed legitur Acad. de Sciences 7o7. θὶ.3I. , canem rabidum aestum suisse , dum sanguinem, de vena hominis hydrophobi missum , lamberet Testatur Hiadanus Obye . .ehir cent. i. Obsim. 86. p. a. de iuvene viginti annorum , cujus pollicem rabidus selis messis tempore, unguibus scalpellito laeserat adeo leviter , ut vix offensa suerit epidermis quod initio mensis martii hydrophobus faetus perierit : inscius enim

hoc animal rabiosum fuisse, neglexerat hoc vulnusculum . Haec observata videntur docere, non solam salivam , sedis sanguinem, imo solidos ungues rabiosi anton alis posse propagare contagium . Verum quidem est, iecur rabiosi canis tanquam antidotum proprii veneni commendatum sui se sed an profuerit, non adeo certo constat praeterea , uri ad s. ii 7 dicetur, laudabatur hepar exustum , adeoque procul dubio per ignem vivum fuerat destructum

illud venenum. Hinc videnturii, vitali nes redice docere , per salivata si uel tissime communi is morbum , ita II enut

259쪽

131 RABIE CANINA .

utis alio modo idem malum sequi possit;

adeoque dictat prudentia , ab omni conis iactu rabidi animalis cavendum esse, quantum fieri poterit. Verum quidem est , observationes quasdam inveniri apud Medicos, quod demorsus ab animali rabido cum uxore colverit absque communicatione contagii: tale exemplum apud Fred. De Orsi Exere. praes. c. 7. p. 63. xhabetur sed notandum, quod sex ante mortem diebus hoc contigerit ;

ex ipsa historia morbi patet, quod dum hydrophobus fieri incepit, bidui spatio perierit : adeoque rem cum uxore habuit

illo tempore , dum venenum illud nondum actuosum factum fuerat , sed quietum in corpore latebat. Interim tamen neque illo

stadio morbi hoc absque periculo fieri, cet obse vetios manui Med. rat. 1 t. r. . p. 78. homo enim a lupo rabido demorsus, neglexit plagam , coivit cum uxore, post aliquot dies, ipse, uxor

in hydrophobiam inciderunt uxor tamen evasit, maritus periit. Omnia ergo haec evincunt, magna a tela opus esse, ut, ubi veli minima contagii suspicio est, evitetur dirus ille moria

bus a

Ursum vix ullum venenum notum, cujus tam atrox , adeoque homio nem immutans, uirus, quodque, ubi incipit se prodere, tam violente iseleriter urit,' tamen simul adem diu latere pulsi , antequam se manifestet: namque alii statim , alii ut narrant , post viginti integros annos a morsu elapsos, alii rursum omni intermedio tempore urgeri incipiunt malis huic si rori propri s pendet vero haec diversitas a calore tempellatis anni, a vario gradu mombi in animali mordente M. ii 33. , a temperi hominis morsi , quum bilios eo facilius vergant, pituitos,in hydropici contra, a diverso victa , medicamentisque adhibitis.

Alterum, quod maxime mirantur Medici in hoc morbo , est , quod diu saepe latere possit illud venenum in corpore humano,' nullo se manifestare signo. Ubi vero incipit actuosum fieri , tunc producit morbum acutissimum, plerumque ante quartum diem lethale . Gaunus Com. a. in I. I. praed. Hippocr. t. 8 p. 733. iam notaverat , per plures menses silere posse hoc malum imo post integrum annum a morsu suscepto vidit hominem hydr phobum faetum ruisse . Septem mensium spatium inter morsum inflictum 'Ddrophohiam secutam memorat Egmera Lib. s. c. g. p. 74 versa quodis com firmat Aelius Lib. 6. e. 24. p. O . nent tamen ultimi illi autores, quod fre-εuentissime circa quadragesimum a veneno suscepto diem rabies sequatur: quod recentiorum observata confirmant noves

dissere su la narureo ause de lavi age p. s. Celebei imus au ages ab p. q. notavit, omnium celerrime hydrophobiam sequi, si saliva immediate insecta suerit, per vulnus siciei inflictum, oscula rabios animali , t , aut carnes talis animalis comestas atque hoc aliquot obsermitis probat , inprimis mulieris in facie demorsae , quae

tertio die iam erat hydrophoba . Interim tamen acrius vide g. ii 3 a. vidit olit rem , a veteri gallo gallinaceo in manu vulneratum, prima die rabiosum factum, tertia die mortuum . Haec observata docent, illud venenum satis cito actuosum fieri quandoque , dum contra alii casus habentur in Historia Medica, qui vide tur evincere, illud per plures annos silere posse,is tamen , dum in actum deducitur, cito occidere. I oh. Fabe L ceas Heri

lavit, hominem, ante sesqui annum a lupo rabido demorsum, hydrophobum tertia die ab insultu morbi mortuum fuisse . Se Lisius In misceu eur dec. I. m. v. p. III. mulierem vidit, quae ante viginti annos a

cane rabido demorsa , toto illo tempore nihil incommodi inde senseras deinde coris ripiebatur febre maligna hydrophoba facta octavo morbi die periit . Cum a tem ad g. 'o dictum uerit , quando. que in acutis morbis sponte nasci hydro. phobiam, merito potest dubitari, an illud malum , acuti morbi tempore natum tribui debeat contagio ante viginti annos

260쪽

concepto tamdiu in corpore latenti absque ullo nolo essectu Verum idem ille autor D. p. ii 8. narrat alium casum de ancilla a rabios canis morsu curata, quid singulis annis circa tempus, quo demoria Ierat, leviter delirabat quandam liquidorum aversionem haliabat; aridem ta-1nen persecte in supervixit diu . In illo casu videtur pristini mali . vestigi ii satis diu superibisti in corpore, licet noli adeo validum ut lethalem hydrophobium inducere potuerit. Solet etiam ad probandam illinurnitatem hujus mali adduci obterva rio , quam Hil auo scripst 'Ais e cis Reipubliciae Laus annensis Medicus ordina rius Mildan obser . Chiro . cent. I. M. 6s. , de honesta matrona, a cane abi. do demorsa in sinistro trichi , cui latim a sedullam doctis Med is en in m dela adhibita fuit , dum simul Chirurgus

ferro ne vulnus tractaverat. Sana Omnino videbatur. Pol septem annos elapsos percepit in brachio siniistro dolor a cum bilsinum , ac si dentibus caninis discerperetur paulo post uror, inentis alienatio, maeror, tristitit, vigilia: summae, sitis inexplebilis, febris, maxima virium prostratio, ciborun citidiuna nunquam tamen, quod notandum, a potu abhorruir. Curata ab hoc morbo post alterum septennium, adeoque decimo quarto anno post morsum a cane rabido in metum , iterum gravis imo morbo decubuit , cum vesticatione dolore in3enti in eodem brachio 'sanata tamen se liciter. Post sex annos elapsos similis morbus similibus symptomatibus stipatus recurrit denuo, a quo pariter evasit. Postea brevioribus interv. illis rediit idem malum Verum si perpendantur omesa modo enarrata, non videtur constare, quod morbus, a veneno tibi os canis , latente adhuc in eorpore, excitatus fuerit, cum nunquam illud signum pathognomicum, horror nempe ab omni liquido, adsuerit. D lor satis acer uiderm percipiebatur in brachio demorso ab mitio morbi , sed serie hoc non adeo mirum videbitur, si consideretur, multos, gravia umera olim past in loco cicatricum dolorem sentire morbo quodam ingruente ; ut etiam io ga subitas aeris mutationes quod ridem

huic matronae contigisse in morbi historian irratur. Plures similes casus , qui docent, diu silere posse in corpore humano illud venenum , apud auctores habentur Cratia vages iser t. su lan. π tire crisatis de lata

I . p. 24. Schmo l. 7. p. 489. . Non tamen videtur certis observatis constares, illud venenum per viginti latra annos in o pore latuisse, ac postea tamen hydros obiam produxisse. Cavendum autem , quantum fieri poterit, ne aegris inculcatur , tamdiu illud malum latere posse, perpetuus enim metus, hinc orta tristitia, miseros torqueret, serie contagium in actum deduceret, quod adhuc disti pari posse de corpore : equenti enim paragrapho patebit, tristitiam . solit inlinis amorem observari 'in demorsis, dum venenum usceptum incipit aestuosum fieri Illis vero hominibus , qui vulnera talia spe nunt, posset incuti metus, ut curam h beant, sibique applicari patiantur talia rem

dia, quae tantum morbum praecaveTe valent. Quamvis autem n dum penitus constet , quanto tempore illud contagium silens in corpore latere possit, saltem hoc certum eli, quod diu haerere possit o quod difficulter tollatur de corpore, si in initio

neglectum tuerit. Maxime mirum videtur qu, insignes mutationes humorum quandoque nec extrica velint hoc venenum , nec

in actum deduxerint. Sic observavit Cel b prinD . Cocchii Ba ui di Pij r. s. quoiadam , a cane tabios demorsos fuisse correptos ariolis, 'quidem mi merosis l:1- nati, feliciter ab hoc . morbo postea tamen hydrophobia succussit & perier tint. Cum autem diverso tempore succedat in demorsis hominibus , etiam ab eodem animali, v-drophobia, considerari merem . quid ol

serv.itiones medicae circa hane rem docuerint , Qquibus causis celerior vel tardior contagii hujus enectus adaeribi ossiit

A CALORE TEMPESTAT is ANNI. Ad Dii; . dictum illit, tempestatem aestuosam siccam, diu durantem , in canibus simpe rabiem Producere , adeoque probabile

videtur, similein tempestatem valere , ut in acetum deducatur flens adhuc Gant,gium . Saepius observatum fuit, hyemali vel autumnali tempore demorsos tota hyem.

SEARCH

MENU NAVIGATION